Lögberg - 21.03.1888, Blaðsíða 2

Lögberg - 21.03.1888, Blaðsíða 2
LOGBERG- r •orðiD viir við Klíkt. I)ettii irætu feni/io itmnn i _ * . ,, | [xí iinnara ]>j<>ða lilaðamenn «-era. ]>eir mumlu revna að sanna mál sitt mundu MIDVJKUJJ. 21. MAIiZ 1888. "TOKFE N I) U Ii: Sigtr. .Iónn»-ion, Uerfívin Jóussou, Arni Friðriksson, Kinar iljörleifsson, Olafur Þórgeirssou, Sigurður J. Jóhaiiuessoii. Allar upplýsingar viðvíkjandi verði á auglvsingum i „Lögbergi" geta menn leiigið á skrifstofu blaðsins. I>að ætti, sem sagt, að vera haff-1 komið, haíi liætt kjör sín eða eigi'i j ur fvrir ]>j<’ð ug j>ing, að sem ilestir ^<ei5 að minnsta kosti h(‘li jeg ekki j [>jóöiiokkar lij( j fir sinum flokk á [>ing . eins 8kan- j dinavar, |>ó Jir. Olilen kunni að með ómótmælanleo'um o'ösrnuni, en j telja J>a lieídur illa falina til ]>ess. j ekki láta sjer nægja getgátur, enda j En að hinu levtinu verður [>ví ekki inundu aðrar [>jóöir lieimta meira | neitað, að nokkuð öðruvísi er ástatt j <‘)l getgátur um svo mikilsvarðandi ~ f , ,■ 1 inál. Oor livað ejörir binoið oo með islenclinga og Skandinava ”.1 i >s r, . - . landsstjórnin á íslandi í T>essu máli'f lijer- í landinu. Jslendinoar búa ! , , ' . V , ■’ ° j teetur þmgiö nefnd td ao rannsaka sanian í stórri sveit, nægilega stórri ^ eða felur j,nð landsstjórninni á til þesíj að lifin gæti veriiV kjiir- hcndur aö gjöra [>að? Ekki svo dæmi út af fyrir sig. Og þeir eru j jeg viti. nógu mannmargir [>ar, eða því sem l I>etta aðgjijröaleysi virðist sanna, næst, til ]>ess að eiga lieimtingu á. :l<! f<>lk a ís.landi skilji ekki eða\ilji , , r , í að ráða einir kosningu eins þing- IIvc nær gcm kaupcnuur Logbcrgs ] n . skipta 11111 bústað, cru Þcir vinsamlegnst j inanns. T>ar á móti eru Skandinavar bcðnir, að scmla skriflcgt »ke>ti (lreifðir víðsvegar út um landið. um Það til skrifstofu blaðsins. : , ‘7 j f>eir eru hvergi svo Utan ú öll brjef, scm útgefendum „Lög- j einum stað, að licrgs“ cru ictti að skrifa : j á að ráða kosmngarúrsiitum, nveri Pmntinir ('ii ef! gu og áhrif fólks- io' sinn eða annarn ekki skilja flutninga á þjóða. Og hvað þá Islendinga snertir, sem flutt hafa burt af fósturjörðu mannniargir á j ajnni, [>á )>ýst jeg viö, að svipað sje það geti komið til fyrir þeim, að þeir flestir ekki hafi skrifuð víðvíkjandi blaðimi, | nokkltrra n„'r|H. að þeir geti átt kost j gjUrt sj«r neilia Ij<5sa hugmynd um, j á að ráða kosningarúrslitum, hverni 14 llorie Str„ Winnipeg Man j seln kjördæ.m.nun. vær. sk.pt < ' , hæði á kjUr gömlu og „ýjti fóstur jþeim væri skipt af nokkru viti. j jargar þeirra. ]>essa ályktan dreg ~ I>egar því ('(tiunHeiixiii'cii fer að i je<r af [>ví, að hin íslensku hlöð lijer Sh'itnlUmii'ixÁ'e ('iiiiiiifii’iimii'rn heit-| ])rýua j)að fvrir íslendingum, að | hafa mjög lítið hreyft við [>essari þeir ld j legt hafi verið uin [>að ritað. l>að er þó sannarlega fróðlegt að gjöra sjer grein fvrir, hvaöa þýðingu ýms hvaða álirif flutningur þeirra til Aineríku hefur <>g kann að hafa jr sænskt- mánaðarblað, sem gefið j j,0jr eigi ekki að vc*ra að streitast við ili'<'' utflutninga málsins, [>ó ýmis- er út af llr. Ölilén, aðstoðarmanni j að þinginann fit af fvrir sig, hel hjá Capt. Grahame, inirílutniijga- j ur kjósa be/tu mennina, sein inn stjóra Canadastjórnar l.jer í bænum. | |ell(|lr lne„„ hafa á l.oðstólum, því ,ir |,rövhngar mcöal þjcíðanna hafa, Jílaðið er ekki yant að skipta sjer avona fallega liugsi Skaiulínavar j og j von um að línur [>essar veki mikið af Inndsmálum, enda er ekki | j)fl b'ggur oss við að segja aö blað- i [>j«'»ð vora til umhugsunar um áhrif útfiutniugsins á alda <>g óborna, rita jeg þessar línur. I>að sem jeg rita uin þetta efni býst jeg ekki einu smiii I sjfl hestinn nllt af standa og jeta — af því að hann gat ekki jetið heyið sjálfur. mikið, sem í það kemst, ]>ar sem j jnu farist nokkuð svipað og hund- [>að er í sania broti sem Lögberg, j Bem þótti svo leiðinlegt að allt en kemur ekki út nema á niánuði. l>rátt fyrir [>að hefur ritstjórinn sjeð sjer færi á að skipta sjer 'af „Lögbergi“ í sfðasta blaði sínu. Hann minnist þar á grein þá, setn stóð í blaði voru fvrir nokkrum vikum síðan, og sem köli- uð var „íslen/kt kjördæmi“, og get ur þess, Jivað fram á sje farið í þeirri grein, en gefur [>að svo í stórkostlecrar hrevfino'ar iw bvlting- ar t. d. stríð, fólksflutninga o. s. frv. i flevgi þeim áfraui. )>etta er líka eðlilegt, því þegar því líkt kenuir fvrir, vakna íiienn til utnluigsunar og neita allra krajita til að vernda líf sitt og eignir eða leggja undir sig- ný lönd, hvort heldur með sverðinu eða öxinni og plógnuni. Enn freumr virðist aö blöndun j þjóðanna eigi mikinn þátt í hraust- leik og framförum þeirra. Jeg vil | taka til dæmis íbúa Bretlands (Eng. j lands, Skotlands og' Irlands) sem eru j inargblandaðir norrænu og suðrænu blóði. Og eins má nefna íbúa Norð- j ur-Ameríku, sem eru blendingar af öllum Norðurálfu þjóðum. I>essar þjóðir standa nú fremstar f heimin- | iiin, enda hjálpast þar hvorttveggja j að, þjóðflutningar og þjóðblöndun. Kevnsla annara þjöða hefur enn- fremur sannað, að þrátt fvrir liina j miklu útflutninga úr föðurlandinu j hefur fólksfjöldinn heima farið vax- j andi frá því útflutningur byrjaði [ (nema ef vera skvlcli á írlandi, enda I liefur bvílíkt óirrynni fólks flu/t 1 . ° - [>aðan). Jeg vil nefna sem dæmi Noreg, ]>ví það land er Islandi ná- skvldast og að inörgu leyti líkast. j !>að eru nú liðug (>0 ár síðan fólks- fliitniiigar byrjuöu ]>aðan til Ameríku. Fólksfjöldinn þar var liðug 1 millj. en liefur mikið auki/t sfðan, og þó er nú svci talið til, að Norð- nienn og afkomemlur þeirra 1 Band- aríkjunum sje yfir milljón að | tiilu. (Framli. síðar.) skyn á ejitir, að [>essi krafa „Lög- ||nnst enn, að íslending: FÓLKSFL UT N INGAií. Frá því að útflutnings hreyfing- j - j in hvrjaði á íslandi, hefi jeg veitt ; nákvæma ejitirtekt öllu ]>ví, sem J ritað liefur verið og rætt um það j | mál. Mjer hefur allt af fundizt og Fróni að Skaiidinavar, landar ritstjórans, j s,je' gætu farið fram á hið saina. En við að verði til annars en vekja einstöku menn til að hugsa uin [>að, en [>að getur orðið til [>ess, að inenn fari að skoða útffutniim'iim frá ísl. frá nokkuð iiðru sjómirmiði en að undanföriiu, og jeg vildi óska, I brevta hugsunarhætti landa miiiua liæði á Fróni <>s>' í Aineríku við- víkjandi fólksflutninguin. Fólksflutningar (]>. e. flutningur lieilla þjóða eða jiarta [>eirra til óbyggðra eða lítt bvggðra landa til hafa frá alda þýðingar mestu hreydngar mannkvnsins. Ef slíkar l>ergs“ nái engri átt — af ]»ví að j jiafj aldrei skilið og skil ji ekki |iK’ setjast þ*"'j aö) afleiðingarnar af lienni yrðu þær, j þessa hreifingii; að ]>eir hafi aldrei '<"ð hin. | ';‘ð annað í henni, en að þessi hinn maðurinn fiytji burt af I hreyfingar ekki hefðu átt sjer stað, íslandi og taki sjer bústað í öðru ,nuudi ma,i»kynið ekki hafa fjdgað nje að þiiigmaður yrði kosinn úr þe.rra lan(1j. að sumir ,)æti kjör sín ,neð [>roska/t. Hvert land getur að eins ilokki, [>að finnst Ilr. Öhlén auð- jJvf ()g smnir ekki; að j)eil. sen) framfleytt vissum fólksfjöhla, og sjftanlega hrein og bein óliæfa. I>að j þanliig flytji sje alveg tajiaðir hinni ; I>eKar I)V1 fakinarki er náð, lilýtur ^(*tiir vel verið að svo sje. N jer íslenzku J>joð o<jf ur sOgu skuluin ekki þrátta við hann um að IJeir en«il1 ahrif . . . J haft á hugsunarhátt eða kjör fólks ætti hann að þekkja j & fslamli ‘ og j,es8 vegna 8je þeirra Ilninnsta kosti 111,1 st,m<k n,eð Þvf l.et'.r en vjer gerum. i kkj g(>tandþ hvorki ’ til góðs nje jað anka °kr híeta hi"aý,,,su at* En [>ó að landar hans kunni að ji|8i 8e,„ í8lendinga eða greinar af j vim,uvt*-i‘ ®‘n !)e-rur framfærslu- vera alsendis cíhæfir til þinginennsku, j hiimi íslen/ku [>jóð liennar; frainar ]>að, Janda enda sína >að, sem um of er, annaðhvort að deyja eða flvtja burt. Takmarkið er að vísu iiægt að færa út, að ]>á er [>að engin sönnun fyrir því að í s I e n d i n g a r sjeu það líka. Anaars álítum vjer fyrir vort levti, að ]>að væri eiigin óhæfa, Framan af birtust einstöku sinnum brjefkaflar í blöðunum á íslandi frá íslendingum í Ameríku, og það vildi auk heldur til, að ritstjórn blaðanna minntist á útflutning. En uj>p á þó Skandínavar fengju þingmann j síðkastið sjest aldrc brjef í sem >löð. þegar takmarkinu er náð, fer líkt fyrir fólki því, sem um of er, og bý- flugunum, að það verður að deyja eða leita nýrra bústaða. Þetta eru lög náttúrunnar, sem ekki er hægt að breyta. Oj>t fer svo, að fólk [>að, sem burt flytur, finnur betri hur, I bústaði en það yfirgaf og blómgast út af fvrir sig, og liverjir sem j unum frá lömluin þeim . . . . r (l ■' , f jhafa flutt, og tímarit landsins geta j I)Vl h,'tni’ e" l>að> se,n ePt,r sltur' helzt útlemlmgar, sein flutt liafa , ’ r)u>, v;rð:s( ..... fl...,lð T„'U( varla iiin ]>etta ínal, [><>tt útflutn-|l>a< ' 1 el,n Ji<mur ao þott *nn 1 Þetta la,,<1’ t!l I>ess að J?'‘ra ingur sje að aukast, og [>uö ætti i I)efta fólk flytji til harðara eða ]>að að heimkyiini sínu og viiuia j j,v| flr ,'iri að ffl meiri U1r meiri jvcrra iall<<s> að það þroskist eins vel eða betur en ]>að, sem kvrt er, ' I ingur sje að aukast, <>g [>að sínu og vnina því ár frá ári að fá meiri og ineiri ]>ví það gagn, sem þeir geta. í>ví þýðingii. veröur ekki neitað, að það stendur Af |>vi litla, sem sjest a prenti a js< 111 x,il.il.tust kcmiii lil al j>\í, að öðn.vlsi á með útle„dimra,se,„fluttiísla,uli nni útflutninKs hreyfinguna, breyfingin og breytingi,, I sjálfu , f . . , . , . ° , ,, Imá |>ó ráða, að útgefendur og rit- 8Jer er 'nonmmum holl. Jeg vil hafa mn i hvert land, sem er, held- ., ° ' í tak-i til dpmis flutnimr Norðmaumi ] stjorar blaðaima og tíniantanna a- ]caKa tu <ia.mis iiutmng íxoroiiianna ur en með innlendu ineiin. Deir líti útflutnin<rinn skaðleuan fvrir til Islands fvrir rúinuni þúsuncl ár- ]>eir alveg sama rjett á, að þeir sjeu teknir til greina, eins og liverj- skoð-1 ln<>ðcirJ>j<5ðiiini, hæði livað líkanrs Mjer er nær að halda, að ef Islendingar eru orðnir úreltir, þá sje það hrevling- arleysi þjóðarinnar að kenna miklu fremur en óblíðu náttúniiinar, og jeg álít því að útflutuingshreyfing- in væri nauðsynleg oj>' verði meðal hafa aðra fortícl, annan hugsunarhátt, I landið, af því að hann fækki fó!k-ju,lM I,að l>ar ekki a <",ðru en að aðrar þartir. En fvrst þeir eru inu og dragi peninga út úr land- ! I)eir stæðu f'ullkomlega jat’ulætis orðnir borgarar laudsiiis, [>á ei<ra inu‘ Fnnfreinur virðist sem n un þeirra sje, að það sje vafa | salar kraj>ta snerti mál livort þeir, sem bnrt flytja, . ö ° r' “"■‘J I )>æti k jörsíii. Að mimista kosti skvhli ir aðrir. I>aö er ætlunarverk livers v *i ... inaður ætla, að J>etta sje meðfram ]>iiigs, sc*ni er, að samrýma sem ástæðan fyrir þvf, að þessir menn læzt ]>urtír og vilja .«-/// Jhxtrn borg-1 hafa á móti útflutningnum. En hvaða araima. i>,-ss vrnia fáum vjer ekki far oera Peir sjor n,11> að komast að betur si/-ð /.„ i ..v i r • saniileikaiium í þessum atriðum <>g að 'n°.Ía þjóðina u[»|>. Að ’ J> ‘ SJ<* ‘ttfí"r Vnr leiðbeina þjóð sinni í ]>essu máliF ",i,,nsta kosti virðist» *'|>tir söguiui.u J>mgii , a. sem flest.r þjóðllokkar j tftvega |,JHc)an><-i,ni■ nir á fslancli ,lð ,læ,,,a» að a lneð»n siglingar og hjer fái siiin þingmann. Og víst er sjel. „ákvæmar skýrslur u.n, hvað samgimgur voru meö fullu fjöri l.nigii- um það, að B a n d a rI k j a m e n n margir flvtja burt á liverju ári, ,lði I)Íoð '<>ri’i ekki aO líkams <>g álíta ]>að enga óhæfu, þó útlendir iivað ""kla jieninga |>cir fara meðjSilh,r íltoervi’ en el,tir að samgöng- úr Iandinu, hvað mikið fólkið hafi! ,lr við i5nnnr lon<1 ,l,in,,kuðu> for fækkað og efni þjóðarinnar r jenað ji,enni að Iffiignat nf völduin fitflutniníranjia? Snmla . Síio'an viröist .Uenda á, a<) ]i<‘o*aT \jcrerum sann j)eir frjettaritara til liinna ísleusku J ]>jóðirnar um lUikkum tíma, enga fa rðir iiij^ .ið hr. Olilen iuuiicli ekki nýleiidna í Ameríku til að koinast mikla hrc*yfingu jliafa liaft, dofui þær nieim sitji á þiiigum þeirra, að undanteknu [>ví svokallaða . I////-/*//■/>// J’nrtif flokki, sem yilj'a fylln. jejitir, livorl fólk [>að, scm Jiatigað cr og úreldist, cn nm "g <*j>tir allar(Óskandi, aö allir SkíUldÍliav Hin nafnfræga Auieríkanska fræði- kona M iss -Marie A. Brown, liefur uú sem stendur, unnið að því, að leita sannana fyrir því, að I.eifur Eiríksson, en ekki Kristofer Kolum- Ims, liafi fundið Ameríku. Hún er komin svo langt, að hún hefur feng- ið loforö fyrir fvlgi þingsins í VVashington. Hjer er atriði fyrir oss Islendinga að athuga. Hún hef- ur skrifað „Budstikken“ svo lát- andi brjef: „Hjer rneð leyfi jeg mjer að snúa mjer til allra Skandínaviskra fjelaga í liinum sameinuðu fylkjum og biðja aðstoðar þeirra í verki niínu, með að fullsanna það, að Leifur Eirlksson liafi fundið Ameríku! [>essi hjálþ ætti að vera með ein- beittum vilja, ákvarðandi og afger- andi, viðvíkjandi inálimi, [>essu lang- varandi er+iði mínu, viðvíkjandi þessu norræna atriði! Með einbeittum vilja þeirra, stvrkist tillaga mín, er fyrir þinginu liggur. J>að væri einnig nauðsvnlegt fvrir mig að fá ]>eningastyrk frá öllum fjelögununi, því [>ar við veröur áframhaldið viss- ara og traustara, í því að fá liina heilu hugmvnd rnína í ljós leidda, ásamt hinu ofanritaða, hef jeg hugs- að mjer að láta byggja víkinga- höll, til að sýna á hundrað ára hátiðinni i V\ ashinirton. Jc<r hef loforð fvnr aö þessu máli mfnu skuti veitt tilhlýðileg íhugun í báð- um niálstofum þingsi ns. Jeg sný nijer til Skandínava í Bandafylkjum með þeirri von, að þeir sýni hinuin norðlæu'u útlönd- um og liinu ákveðna framtíðarlandi síim þanu dreiigskaji, að vinna að I [>essu ináli af heiluni liug. flinir Skandinavisku íbúar [>essa laiuls, afkomendur þeirra manua er til forna tlúðu kúgunarvalcl Kóms, geta ajitur nú frelsað bæði sig og þetta hincl. þeirra lieimkynni, unclan ófrjálsu tilþrifi rónwerskra þjóða, viðvíkjandi j aflijújiun þessa meginlands, ineð því aö krefjast [>c*ss, að alþjóðin kanii- ist við að Leifur Eiríksson en eng- inn anuar liaíi fundið Ameríku (Vínlaiul) <>g [>ar með að fvrirbvggja ósanna rómkatólska-fagnaðarhátíð, undir forustu Spánverja, ítala og spáiisk-anieríkanskra republika, Ko- lumbus til heiðurs, sem ejitir til- j vísun íslen/kra skilríkja, er hann j komst \ lii* á íslandi, faun Ameríku I l>essi norræna saga er ujijihaf sögu j Jtóinverja lijer, og þessi fruinsaga, j [>etta ujijihaf verður að fást og við- urkennast lijer í Ameríku. Kr því er hjer búa innan vebanda hinna frjálsu ríkja, lijálpi sjer og alþjóðinni til að heimflytja þennan sannleik. Wiisliingtoii !l. febr. 1888. _1 fnric .1. /f/v>//'/(.“ l>að er ætlun Miss Browii, að reisa víkinsfahöll í Washin<rtou á undan liundrað ára hátíðinni. Ujiji-. drátturinn af höllinni er ejitir Sig- i urð sál. Guðmundsson málara, ot>' O fengúm á íslandi. Höllin á að verða í fullri eptirlíking liinna fornu halla, eða skála, með langelda þróm á miðju gólfi og I j ó r u m á þaki, j ineð tilhevrandi borðum og bekkj- um, ásaint hásæti, á veggjunum j eiga að hanga allskonar fornmenjar frá tíð J.eifs, svo sem brvnjur, ! hjálmar, axir, s\(*rð, sjijót, bogar, j örfar m. m., tlrykkjarhorn, bikarar : o. s. frv. Til aö vekja athvgli Washingtons búa á máliiiu, framflutti Miss Browi) íiýlega. þrumandi fvrirlestur, þvi áhrærandi. Blciðin tóku málið einn- i<>■ samstundis til dómsálits. Hún i hefur einnig' útbúið bænarskrá til j þjóðþingsins, uin að styðja málið og að ]>að gerði sitt til að Leifi verði til eiirnaður fundur Amerl'cu, og þessa bænarskrá fjekk hún und- irskrifaða af Ollum tilhevremlum fyrirlestursins. l>essi bænarskrá bið- ur þingið enn fremur um leyfi til að leyta að söununum viðvíkjandi vesturförum til Vínlands. - AIiss A. Brown er eins að sjer, sem að reyná, hún er hetja að þreki <>g dug og freyja að fegurð. Dannig stendur þetta mál, en hvað hugsum vjer íslenclingar mn [>að-1 F>að er svo að sjá, sem Iiiuni ís- len/ku þjóð hafi að nokkru leyti, sem vou er, fumlizt sjer órjettur ger, í því að aldrei hefur verið til fulls kanna/t við, að þeirra maður hafi fundið landið. En nú er tæki- færið fengið fyrir einn og alla af þjóð vorri til að rjetta úr þeirri snurðu, þar eð málið er nú sótt og varið af óskabarni himiar hæðst gnæfandi þjóðar. Látum nú sjá að vjcr metum hina fomu frægð þjóð- ar vorrar, og að—vjer viljum og meinuni að feta í fótsjior hetjanna. Miss Brown fer þess á leit, að Skandinavar styrki málið, með fjár- samskotum, hún talar þar til vor íslendinga sem til hinna og úr því að vjer eigmim oss manninn, ættum vjer ekki að verða ejitir bátar ann- ara, oss ætti að vera hægt að fram- leggju nokkuð, [>ó iddrei væri iieina 2o eent frá liverjnin, þá yrði ]>að ]>ó 225 doll. ef allir íslendingar i Norður-Anieríku leggðu i eitt. I>\i jeg bý'st við að Canadabúuin sje eins atíiit um |>etta mál, sem öðrnm. Einnig sýnist rýmilegt að land- sjóður íslands, leggði til nokkuð. Litlum styrk til þessa, úr honuin, mundi eins vel varið, sem mörgu öðru, er þaðan út gengur. Kf hin íslen/ka þjóð tekur annars þátt í [>essu máli, þá ætti hún uð fá því við aukið, að liinn forni alþingis- staður hennar yrði sýndur, í sinni fullu og fullkomnustu niynd, sain— hliða vikingahöllinni, er Miss Brown ætlar að sýiia. I>að er hægur við höncl að gera það virkilega, þar eð Sigurður niálari hefur útfært sviðið svo Ijóslega. En það þyrfti að sýna staðinn eða landslagið, [>að þyrfti að sýna gerðir þingsins innan þess helgu frelsisvebanda. I>að mundi niörgum nútíðarinanni þykja fróð- legt að sjá hið fyrsta J>jóðþing Norðurlanda, sýnt í sinni fullu mvncl. Oir c>ss ísl. ætti í sannleika að vera umhugað uui að halda iijij, frægðar orði voru. N. ,1/. s. , ísAihi/. SJALDAN EH GOH VÍSA OF OPT KVEnlN Það er saimlega fögur stefna, sem Jjöglierg liefur tekið í hinuiii síðustu blöðum siiium í |>á útt, að iueta úr kjörum íslen/.kra innflvtjeixia framvegis lijer vestra, en samt virðist, sem grein- ritarinn sje cigi vel kunnugur iiúverancli ástandi og hörfum lieinui á Próni, og |>arafleiðtindi ástiefium til liingafiflutnino's hinnu mörgu örsnauðingja afi heiman 11>" |>vi eius o" biegja uiótj -jjl.um lluUu-

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.