Lögberg - 06.06.1888, Blaðsíða 3

Lögberg - 06.06.1888, Blaðsíða 3
fjárrækt þar mest stunduð. .Teg kom til nokkurra bænda og sá lijá þeim bæði liafra, bygg, jarðepli, rófur og kálliöfuð, sem ekki stendur neitt á baki þvi, sem jeg lief vanizt í Dakota. Þó koma vanalega frost á sumrin, en þau eru sjaldan svo skörp, að )>au gjöri skaða á matjurtum, nema lijá þeim, sem sá seint á vorin, sem tlestir menn gjöra, því öll jarðyrkja situr á kakanum. Enn fremur sá jeg lijá bændum þeim kveiti, bæði frosið og ófrosið, en. frosna hveitið var lijá þeim, sem höfðu plægt nkva sína á vorin og sáð seint, en liin- ir köfðu plœgt á kaustin, er liöfðu ó- frosið. Ifjá einum bónda sá jeg vetrar- kveiti (sáð að haustinu); var það fyrsta tilraun, sem verið kafði gjörð, og lukk- azt vel. Margir hafa þá skoðun, að )>að muni keppnast betur en vorhveiti. Það eru annars mjög fáir, sem liafa geíið sig við akuryrkju, þvl griparækt- in er enn álitin arðsömust. Þó sögðust bændur fá vanalega 00—100 busliels af höfrum af ekrunni, en margir láta þá ekki þroskast, keldur slá þá græna til fóðurs. Eins og áður er sagt, var jeg þar 4 daga; lijelt svo áfram vestur, kom til Vancouver )ann 15. Það er fljótt yfir sögur að fara. Ferðin gekk vel og slysalaust, og voru þó sumstaðar nógar ástæöur til kindrunar, því víða voru bæði snjór og aurskriður að faiia á brautina í fjöllunum, en bæði er mikil varkárni við höfð af lestastjórum, og svo eru menn með allri brautinni, nótt og dag, til að lireinsa kana og endur- bæta. Enginn getur farið þar um, án þess að undrast þau mannaverk, sem þar liafa gjörð verið, því ekki verður annað sagt, en að maður sje inniluktur í liamrasal, frá því 70 milur fyrir vestan Calgary og þar til maður stendur úti á vagnstöðvunum í Vancouver; svo tugum mílna skiptir er farið gegntim hamra og snjóskúra, og stundum, þegar lestin skýzt út úr þessum myrkrasölum, er maður kominn út á 2—300 feta liáar brýr, sem liggja yfir gljúfra-gil og ár, er liggja þvert og endilangt fyrir braut- inni. Dalirnir eru allir krappir og liafa svo sem ekkert undirlendi. Allt er skógi vaxið, nema blá-jöklarnir og nj /.yw'Yi r miiður grua- tó, þar til kemur ofan til „Yale“ og „Kortkbend“. Það eru vagnstöðvar við „Fraser Kiver“ (brautin liggur með henni allt að 900 mílur). Þar fer fyrst lítið eitt að breikka daluriun, og gras- lendi getur þó ekki keitið að sjaist, fyrri en vestur við „Buttom River“. Þar ev talsvert flæðiengi með þeirri á, en löngu síðau allt upp tekið. Þar var þá að eins kominn bitkagi. Frá Van- couver fór jeg sama dag til Victoria á Vancouver-eyjunni ; það er höfuðstaður Britisk Col. Frá Vancouver til Vict. eru 75 mílur, eimskipaleið. Þar kitti jeg nokkra landa, sem búa þar ; þeir bjaigast mest á daglaunavinnu, nenia þeir fjelagar J. B. ’.Tónsson og Olafur Jónsson, báðir duglegir og ötulir fram- faramenn. Þeir reka þar snotra verzlun, og er það vottur um fádæma kjark, þegar litið er til kringumstæða þeirra og örðugleika, er þeir hafa liaft við að stríða; bæði voru þeir ókunnugir er þeir komu þangað fyrir þremur árum, og að mestu fjelausir. Frá Victoria fór eg með járnbraut til Nanaimoe, sem er á austurströnd eyjarinn- ar, 75 mílum norðar. A allri þeirri leið er sama landslag, og á meginlandinu, Nanaimoe er mest byggð af kolauámu mönnum. Þar eru fjórar kolanámur, sem unnið er við, og 2 námur, 10 míl- um norðar, í þorpi, er kallast W elling- ton; )>að er skofíun manna þar, að kola- lag, liggi undir allri eyjunni. Þaðan fór jeg með eimskipi til Comox, sem er 80 mílum norðar og er farið J>jett fram með ströndinni. Á þeirri leið eru nokkrar eyjar byggðar, mest af Norð- mönnum; sama landslag alla leið, bæði á smáeyjunum og aðaleyjunni sjálfri. Bændurí kringum Comox sögðust þurfa að gefa gripum sínum 5—6 mánuði, mest vegna grasleysis, og umhleypinga á vetrum. Lítill gróður var kominn ),ar, að eins farin að sjást litaskipti, þar sem jörð var ræktuð. Þar sá jeg fyrst ræktuð tún líkt og á íslandi, en enga akra og ómerkilega garða. Epli sögð- ust menn hafa reynt að rækta þar, enn kafði misheppnazt, og kenndu þeir um of miklum nœturfrostum og regni. Húsaþök, sem eidri eru enn tveggja, þriggja ára, eru þar þakin gulleitum mosa (sama mosann sá jeg á húsaþökum í Victoria, og meðfram „Fraser Kiver“). Þrjár mílur frá sjó, var snjór í skóg- inum, (21 apríl). Frá Comox fjekk ieg rajer bát og fylgdarmann norður til „Salmon Kiver“; )>ar sögðu sumir að væri nóg graslendi og bezta land; þó var allt óbyggt fyrir norðan Comox. Þeg- ar þangað kom, fann jeg nokkra mýra fláka með pilvið og nógu grjóti; þar fyrir norðan, sagði fylgdarmaður minn að væri sljettur, skógalausar, enn bæði grýttar og sendnar. Engin svört mold finnst á eyjunni; allt er rauð leirmold, þar sem bezt er, jafnvel í flóunum. Jeg þóttist nú vera búinn að sjá nóg til þess að sannfærast um, að kjer væri ekki lnrnl fyrir ísl. að keppa eptir: sneri því sem fljótast til baka og tók far til New Westminster. Sá bær stend- ur við Fraser River ármynnið; það er snotur bær, og hefur fagurt útsýni. Þar við ána eru 13 laxaniðursuðuhús; jeg kom í nokkur þeirra, og var þar lítið að sjá, því enginu lax var farinn að ganga í ána, svo þeir voru ekki byrjaðir; þar með fram ánni sjást nokkrir akrar, en engin gróðrar merki sáust á þeim; þeir litu út fyrir að vera ný-sánir; þetta land kefur allt verið þurkað upp með flóðgörðum og skurðum, sem hafa kost- að mikla peninga, enda kostar ekran $75—100 og fæst liarðast fyrir það; frá N. W. tók jeg far með brautinni til Vancouver (því þar varð jeg að fara á lestina austur); skoðaði jeg mig þá bet- ur um í Vancover, því jeg varð að lúða þar heilan dag eptir lcstinni. Bær- inn stendur á litlu nesi, sem gengur fram í sundið og myndast af tveim vogum. Þar er liöfn ágret. Skógurinn liefur allur verið köggvinn og færður burt af brejarstæðinu, og standa svo eptir stofnarnir á milli kletta og steiua og sýnast bæjailóðir þar allt annað en girnilegar, því að gjöra þrer byggilegar kostar víst víða næstum cins mikið og húsin sjálf ; þó eru þær í káu verði, og gjörir J>að sjóverzlun og aðflutningar (nú sem stendur er þar rjettur landsölu- ,,feber“); við ströndina og á aðalstræt- inu eru lóðir $ 10,000—la,000 virði. Innflutningsstraumurinn þangað í vor kefur verið svo mikill, að öll gestgjafa- hús voru full, og bjuggu þó margir i tjöldum. Yfir 2,000 manns af nýkomn- um mönnum eru )ar nú iðjulausir, og vita ekki, livar þeir eigi að setjast að, því landið virðist þeim allt öðruvísi en þeir köfðu búizt við, enda breta eigi rigningar um, sem liafa verið þar síðan jeg fór þaðan, sem var 23. apríl. Ept- ir því, sem blöðin segja, hafa mátt heita stöðugar rigningar, til þess um miðjan þ. m., enda eru sumir farnir að koma austur, og aðrir að senda til Calgary fyrirspurnir um iaud og veðr- áttu, og þykjast nauðuglega komnir, )>ví enga vinnu er að fá nema í kolanám- um, og eru fáir, sem geðjast að þeirri vinnu. Yflr liöfuð er )>að álit mitt á Britisli Col., að þangað hafi þeir bezt erindi, sem kafa peningá, enda sagði umboðs- maður stjórnarinnar, sern jeg átti tal við, að stjórnin vildi fá þangað auð- menn, en ekki bændur eða daglauna- menn; það vreri )>egar meira en nóg komiö af því liyski. Það er líka sann- ast, að auðmenn liafa allt nýtilegt land í höndum sínum, og ekki einungis landið, heldur sjóinn líka, því livar sem líkur eru til að gott skipalagi geti fengizt í vog eöa vik, )>á er það keypt af auðmönnum til )>ess að selja (>að dýrum dómum aptur. Sunnan til í fylkinu eru miklar sljettur, allar upp keyptar og eins kefur farið um mikið af mýrlendinu. Þar eru stórir lijarð- eigendur, og sinábsemiur kafa þangað lítið erindi annað en ve r,V;i eins og þrælar þessara auðmanna. Það eina, sem jeg gat sjeð að fsl. gætu fært sjer í nyt í Britisli Col., það er þorskvelði ; hún mætti verða mikill gróðavegur, ef með lagi vreri að farið. Þar er tvenns konar þorskur, sá vanalegi þorskur, eins og við ísland, og kinn svo. kallaði svart-þorskur; kann er álitinn betri; hann er að öllu leyti eins og hinn, nema að lit, og liefur ekki það svo nefnda skegg sem hinn heíur, (lítið dekkri en kraunleginn þorskur við ísl.); síldár og heilagflskisveiði er þar og ágæt, en veiði þessa stunda mest Indíánar ; aðrir álíta það ekki fyrir livíta metin að starfa að sliku; "sú eina veiði, er livítir menn þar fást við, er háfsveiði — og er |>að vegna lýsisins, þvi það er í háu verði; selzt mikið af því í námana. Háfurinn er bræddur með öllu saman, eins og kann kemur úr sjónum. Ekki varð jeg var við æðarfugl, en mikið af svartfugli. Dvraveiði er sögð mikil í skógunum, )>ó munu Indíánar stunda hana mest. Þ. 25. npríl kom jeg aptur til Calga- ry, og eins og áður er sagt, fjekk Ijeða liesta og kerru lijá bæjarstjórninni og C. P. II. fjelaginu, og lagði á stað í nýja landaskoðun ; í þeirri ferð var jeg um tvær vikur, fyrir utan aðrar skottuferðir, sem jeg gerði út á milli brenda, til að útvega mjer upp- lýsingar um veðuráttu, jarðargróða, bú- skaparlag þeirra o. s. frv. Af öllu því landi sem jeg lief sjeð, lízt mjer bezt á land kringum „Ked Deer“ og „ile- dicine River“ ; því landi liefur áður ver- ið lýst svo greinilega í lleimskringlu af lierra Guðm. Jónssyni, sem ferðaðist þar urn nrestliðið haust, að jeg hef þar engu við að bæta, nema því, að jeg álít, liann kafi lýst því svo ljóst og skilmerkilcga, sem kostur er á að lýsa landi; einúngis vcrð jeg að bæta því við, að það pláss er citt liið fegursta er jeg hefl sjeð í Ameríku, og er liið hentugasta bæði til kvikfjárræktar og akuryrkju ; veiði er þar líka mikil í ám og vötnum; veturinn er stuttur; þó kemur )>ar opt snjór til muna seinni part vetrar. Næstl. vetur voru mjólk- urkýr teknar á gjöf um miðjan febrú- ar, og fyrri part april voru (>ær nptur af gjöf. Bændur sem þar liafa búið 3—5 ár segja frá )-.j—1 ton af heyi sje nóg fóður lianda gripnum, eptir því sem þeim kafa reynzt vetrar þar. Rigningar á sumrum eru ekki eins stórfeldar og austur frá í Manitoba og Dakota. Þrumur litlar sem engar ; sljettumýs (Goplier) ekki neinar, og telja margir það kost, sem hafa kynnzt við |>á kunn- ingja; þá má jeg ekki leyna því að flær og veggja-lýs eru þar óþekktar, og ímynda jeg mjer að fálr, þó þangað flytji, muni sakna þeirra. Járnbraut á að leggja þangað frá Calgary í sumar — 50 mílur eiga að verða fullgerðar fvrir 1. nóv. næstkom- andi, en síöar á jnrnbrautin að leggj- ast alla leið til Peace Kiver. Sögunar- myllu er um þessnr mundir verið að reisa þar; liún á að verða fullger fvrir byrjun ágústm. næstk. Áður en jeg skilst við línur þessar, vil jeg geta þess, að jeg keimsótti nokkra þessara lijarðbænda; kjá þeim má sjá mikla og fallega fjárkópa; 20 núlur norðvestur af Calgary býr einn af þeim stærri, er Cockran lieitir. Hann liefir 0—7000 fjár, og sá jeg á að geta ‘ helminginn af því; mátti það til jnfnaðar lieita í bezta standi, þó að þar væri, eins og máltækið liljóðar, misjafn sauður 5 mörgu fje. Það hafði haft eina gjöf á dag frá því um nýár til þess seinni hluta marz. Fjeð er látið liggja á nóttunni í opnum timburskúr- um, (einföldum) og heyinu svo fleygt undir það i rjettirnar, sem byggðar eru kring um þessi fjárliús; vanalega er suðurkliðin öll opin á fjárkúsunum, eiu- utigis skjól fyrir norðri og vestri eða austri, eptir því, sem. á stendur. Meðan jeg dvaldi í Calgary, seldi kann átta- hundruð sauði á 2. ári til slátrara, fyr- ir $4 sauðinn; ungar ær má fá fyrir $3—4, valdar 5 dollara á vorin. Naut- peningur, sem úti liafði getigið gjafar- laust, (geldneyti), var ekki liægt annað að álíta, en væri með meðal kaustholdum; liross, sem jeg sá, virtust mjer ekki, að sínu leyti, í eins góðu standi að meðal- tali, enda var orsök til þess. Stóð þetta liafði mœtt lirakningi og illri hirðingu, af því að eigendurni.i urðu „saupsáttir“ og deildu um hrossin, og máttu þau svo gjalda saklaus. Ivýr eru lijer dýrar, þetta frá $35—60, villtar $20— 30; uxar $150—200 parið; liross mega líka kallazt dýr, frá $220—300 stórir hestar, $1000 |>arið og það opt ótamin og aktígjalaus; vagnar $100—125 með stoppara; jilógar og sláttuvjelar svipað og eystra; liæns eru í káu verði, 75 cts. til $1, og borgar sig vel að flytja þau þangað; egg seljast á sumrum vanalega 25—30 cts. og á vetrum 40—50 cts. tylft- in; mest af eggjum þeim, sem þnr selj. ast, eru frá Manitoba; smjör er í liáu veröi, því mjög fáir stuuda þar kúabúi allur garðmatur er dýr ->g útlit fyrir að )>að haUlist, vegna þess, að námar eru víða byrjaðir með fjöllunum og allt útlit fyrir að fjölgi, svo lieimainarkaður hlýtur að verða góður þar fyrst um sinn og að líkindum lengur. Svínakjct er þar í liáu verði, frá 15—20 c. pund- ið—, það a'tti að borga sig vel, að ala þau, því bygg sprettur þar vel, sem er ágætt svinafóður; bœndur kafa fengið 75—90 bushel af ekri^nni. Olluin ber saman um það, ið þetta V->r liafl verið það kaklastn, er menn muna eptir og þess vegna talsvert minai gróöur kominn en á sama tíma undan- farin ár; ja> var þar kominn góður bit- kagi af nýju grasi um byrjun )essa mánaðar. Jeg lief nú líklega verið helzt til langorður, og fer svo jafnan þeim, sem óvanir eru ritstörfum; samt leyfl jeg mjer að vona svo góðs, að bæði ritstjóri og lesarinn taki viljann fyrir verkið og virði á liægra veg eptir ástœðum. \ ðar með virðingu p. t. Winnipeg 28. mai 1888. o. lijOntsmm. ALMANAK „LÖG11E 11GS“ er nú til sölu á skrifstofu Löjrberjrs, 14 Ilorie Str., í búð Arna Friðrikssonar, 223 Iíoss Str. og í „Dundee House“, hornið á Ross og Isabella Str. ftjrir 10 cents. 125 „.Teg gaf honum vatn með ofurlitlu af mjólk saman við, og hann drakk þetta í stórum teyg- uni, sex merkur eða ineira, í einu. .íeg vildi ekki láta hann fií meira. Þá fjekk sykin apt- ur yfirliönd yfir honuin, og liann valt um og fór að tala óráð uin Súlúmansfjöllin, og demant- ana, og eyðimörkina. .Teg fór með hann inn í tjaldið, og hlynnti þar að honum, pað sem jeg gat, sem reyndar var ekki mikið ; en jeg sá, hvern- ig petta hlaut að fara. Um kl. 11 varð hantþ rólegri, og jeg higði mig út af ofurlitla stund og sofnaði. í apturbirtingunni vaknaði jeg aptur, og sá hann í dagsglætunni sitja uppprjettan ; pað vur óviðfeldin sjón, jafn-grindhoraður eins og hann var, og hann starði út til eyðiinerkur- iiinar. Allt í einu skauzt fyrsti sólargeislinn I’vert yfir liina víðlendu sljettu, sem fyrir fram- an okkur var, þangað til liann náði einuin hæsta tindinum á Súlúmansfjöllunuin, langt burtu, meir en 100 mílur burt frá okkur. „Þarna er J>að !“ hljóðaði hinn deyjandi maður á portúgísku, og rjetti íjt liægra, mjóa handlegginn, „en pangað kemst jeg aldrei, aldrei Enginn maður kemst pangað nokkurn tíma !‘ Allt í einu pagnaði hann, og var eins og hann afrjeði eitthvað. ,Vinur nuniú, sagði hann, og sneri sjer að mjerf' ,cruð J>jer ]>arna ? Mjer er að verða dimmt fvrir augura1. 421 jeg hafði keyjit af parlendum nianni fyrir klæð- ispjötlu, sem var tuttugu fugla virði; jeg starði á heitu, rauðu sólina, sem var að síga^ niður í eyðimörkina; J>á sá jeg allt í einu mannsmynd, á halla, sem var beint á móti mjer, hjer um bil 450 álnir frá mjer. Það leit svo út, sem petta væri Norðurálfumaður, pví að að liann var í frakka. Mannsmyndin skreið áfram á höndum og hnjám; við og við komst hún á fætur og staulaðist áfram á fótunum fúeinar álnir, en svo valt liún um, og skreið svo áfram á fjóruin fót- um. Jeg sá að maðurinn hlaut að eiga eitthvað bágt, liver sem J>að nú var, og jeg sendi einn * af veiðimönnum mínum til þess aö lijálpa hoimm; hann kom svo bráðlega, og hver lialdið ]>ið, J>að liafi svo loksins varið?“ „Jose Silvestre, náttúrlega“, sagði Good kapteinn. „Já, Jose Silvestre, eða öllu heldur beina- grindin af honum og dálítið af skintii. Hann var ljósgulur í framan af gallsýki, og stóru dökku augun lians stóðu nálega út úr höfðinu á honum, J>vl allt holdið var farið. Ekkert var eptir, nema gult skinn, líkast bókfelli, hvítt hár, og bein inni fyrir, sem stungust út í skinnið. „Vatn! fyrir Krists sakir, vatn!“ veinaði hann. Jeg sá að varirnar á honuin voru sprungnar, og' að tungan, sem koin út á milli J>eirra, var prút- in og dökkleit. • 121 göngunum er gullblöndnu stönglabergi hlaðið upp, og undirbúið undir að molast sundur; ]>etta sýnir að námamennirnir, hverjir sem J>eir hafa verið, hljóta að liafa farið J>aðan í flýti. Hjer um bil 20 feta löng krossgöng eru J«ir, og snihl- arleg er sú veggjalileðsla. „Rjett er pað“, sagði Evans, „en jeg get sagt J>jer miklu inerkilegri sögu en petta“. Og svo sagði hann injer, að hann hefði rekizt á rúst- ir af bæ, langt uppi í landinu, og sagðist lialda að par hefði verið Ófír, sem getið er um í bibl- íunni; og annars liafa aðrir lærðari menn haldið ]>að sama, löngu ejitir daga Evans lieitins. Jeg man, jeg drakk í mig J>essar dásemdir, {>ví að jeg var ungur pá, og þessi þjóðsaga um gamla menning, og um fjársjóðuua, sem J>essir fornu ofurhugar (xyðinga eða Fönikíumanna voru vanir að sækja til lands, sem fyrir löngu síðan or sokkið niður í svartasta skrælingjahátt -hún fjekk nijög á ímyndunarafl mitt. Svo sagði hann allt í einu við mig: „Hefurðu nokkum tíma heyrt cret- ið um Súlímans fjöllin norðvestur við Mashukul- umbwe-landið, drengur minn?“ Jeg sagðist aldrei hafa heyrt getið um þau. ,,.Tæja“, sagði hann, „pað var í raun og veru þar, að námar Sa!ó- mons voru — demants-námarnir hans, á jeg við“ „Hvernig veiztu það?“ spurði jeg. „Hvernig veit jeg það! hvernig geturðu sjmrt! livað er „Súlíman“, iieum afbökun af

x

Lögberg

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.