Lögberg - 01.01.1890, Blaðsíða 3

sögu hennar, að lesa J>etta einkar
fróðlega og skipulejra samda rit-
smíði. Sunnudagaskólakennendur og
aðrir kennendur í kristnum fræðum
geta óefað haft mikið gagn af riti
Jiessu. Höf. hefur tekizt mæta vel
að klæða vísindalegt- efni í f>ann
böning, að einnig ólærðir menn
geta haft fullt gagn af fyrirlestr-
inum. Ritháttur höf. er einkenni-
legur og opt allfagur.
Með pessari grein vildi jog vekja
athygli manna á fyrirlestrum pess-
um, sem eru pess verðir, að peir
væru gjörðir að umtalsefni í ræð-
um og ritum.
Hafsteinn Pjetursson.
MEIRA UM TRÚNA
og VEliKIN.
Eptir Björn Pjeturtson.
1 7. nr. ,.Sam“ p. á. hefur síra
Fr. J. Bergmann ritað „Enn um
trúna og verkin“ heillanga grein
út úr pví, sem jeg hafði sagt í
hinutn ofurlitla formála fyrir ritl-
ingi peim, er jeg pá hafði útlagt
og útgefið, „Um prenningarlærdóm-
inn og guðdóm Krists“. F. J. B.
talar ekkert um ritlinginn sjálfan
heldur að eins formálann. í hon-
um pykist hann finna ósköpin öll
af „skilningsleysi, pekkingarleysi“
og rangfærslu á orðupi hans og
grein J peirri, er hann upphaflega
hafði ritað í „Sam.“ rir. 1 er hann
nefndi „Trúin og verkin.“
Jeg man ekki betur, en að all-
ir peir, sem hafa átt orðastað við
F. J. B., að minnsta kosti í „Hkr.“,
t. d. G. Einarsson, hafi mætt hinum
sömu sakargiptum, er jeg gat um
að hann hefði fundið mjer til.
Þær virðast vera hjálmur hans og
og brynja í viðureign hans við
aðra menn. Það lítur svo út, sem
honum sje allt annað betur geíið,
en að gera sig skiljanlegan og
stundum virðist mjög efasamt hvort
liann skilur sjálfan sig fullkomlega.
Jeg held allir viðurkenni, að síra
Matthías Jochumsson sje einn af
hinum merku „andans mönnum“
heima á fróni, og allir vita með
hvtlíkri „nnun“ og sjálfsagt athygli
hann les „Sam.“, og pó spyr hann
nýlega í „Lýð“ sínum: „Hvaða krist-
indóm bjóðið pið par vestra?“ Og
svipað pessu spurði jeg mig sjálf-
an, er jeg hafði lesið grein síra
F. J. B. „Um trúna og verkin“.
Hvað meinar hann? Er pað mein-
ing hans, að endurbæta lúterskuna,
„að hugsa upp aptur frá rótum hin-
ar ýmsu hugmyndir kristindómsins
(lúterskunnar) og pýða pajr á tn/4l
vorrar aldar“ og kveikja „nýtt and-
ans veður,, er nái „að blása yfir
fjöll og dali ættjarðar vorrar“?
Og mjer varð pað á, að svara
peirri spurningu játandi, pegar jeg
sá að höfundurinn lagði svo mikla
áherzlu á Jakobs brjef sem Lúter,
eins og kunnugt er, vildi kasta úr
ritningunni, og kallaði „hálmbrjef“
einmitt af pví pað var svo pvert
ofan í hina nýju kenning hans um
rjettlæting af einni sam-
a n t r ú á n a 11 r a v e r k a, er
Lúter pótti svo mikils u.n vert,
að hann sagði, að heimurinn skyldi
láta hana standa, pó hann sjálfur
fjelli um hana í helvítis hyldýpi.*
Og pegar F. J. B. ennfremur talar
um aðskilnað trúar og verka, sem
morð á kristindóminum, pá
skil jeg ekki, hvernig hann getur
láð mjer, sem hann pó gerir, pó
jeg í einfeldni hjartans tæki mark
á orðum hans eins og næst ligg-
nr að skilja pau, nje heldur get
jeg sjeð ástæðuna fyrir peirri get-
sök hans, að jeg „hafi slegið pví
fOstu“ með sjálfum mjer, að ,*lút.
kirkjan fyrirdæmi öll verk sem
ónýt og einskis virði“. Mikil
ósköp. Nei, pað er öðru nær.
Lút. kirkjan talar um „ávexti trú-
arinnar í heilögu líferni“, hjalar um
“endurfæðingu“, um „að íklæðast
hínum nýa manni, sem skapaður er
eptir gnði í rjettlæti og heilag-
leika sannleikans“ o. s. frv. eins
og F. J. B. tekur fram. En jeg
hef aldrei sagt annað en pað, að
kirkjan kenndi skýrt að verk mann-
anna hafi ekkert rjettlœtanclí gildi,
eins og fram er tekið í kveri H.
Hálfdánarsonar, bls. 74. pað er: að
maðurinn geti ekki orðið rjeitlátur,
og par með sáluhólpinn fyrir verk
sín, heldur fyrir t r ú. I „Sam.“
nr. 7, bls. 122, segir F. J. B. sjálf-
ur um lút. kirkjuna: „Hún neitar
pvi afdráttarlaust, að maðurinn vorði
rjettlátur vegna verka sinna“. Sje
pað rjett, sem F. J. B. staðhæfir,
að hver sem „leggi hönd á krist-
indóminn til að svipta hann öðru
hvoru, trúnni eða verkunum, pá
myrði sá hinn sami kristindóminn“,
pá virðist auðsætt að.lút. kirkj-
an hafi sjálf myrt kristin-
d ó m i n n með pví að svipta rjett-
lætingar lærdóminn — sjálfan sálu-
hjálparlærdóminn — verkunum.
(Meira).
r
^bití) it ttb titlíii fgrir?
Eptir J. Á.
(Niðurl.)
Svo byrjar pú að plasgja um 1.
maí og getur hæglega plægt 20
ekrur á mánuði. í miðjum júlí
verðurðu búinn að plægja 50 ekrur.
Svo plægirðu fyrir bóndann, sem
lánaði pjer uxana, og pá er komið
fram í miðjan ágúst. Eptir pað
er bezt fyrir pig að fara 1 vinnu
*) Rettfœrdiggjörelsen af Troen. Tract
4. N. Syn.
til þeirra, som gefa gott kaup, með því
uxarnir þurfa )á hvíldar. Að plægja 10
ekrur er gott verlt eptir eitt uxapar
yflr sumarið; en þó er það vel hægt
með góðri meðferð á þeim, og einkan-
lega þar sem landið er laust í sjer.
Gerum nú svo, að þú hafir 25 doilara
i kaup frá miðjum ágúst og fram að
miðjum nóvember. Það verða 75 doll-
arar. Það er nóg til að borga hálfa
kaupstaðarskuldina og fæða þig og klæða
yfir veturinn. Uxunum getur þú gefið
hálm, sem ekki mundi kosta )>ig neitt
nema fyrirhöfnina að draga hann heim,
og sem annars mundi verða brennt.
Á honum geta uxar lifað og haldið
öllum holdum, ef önnur meðferð er
góð, bæði lilýtt fjós og lítil brúkun.
Að vetrinum getur þú höggvið eikar-
staura í girðingu kring um land þitt.
Þeir verða að vera ?>% fet á iengd, en
eru nógu gildir 3—4 þumlunga í þver-
mál. Til að umgirða 160 ekrur þarftu
um 900 slika staura og tvær umferðir
af vír kring um þessar 160 ekrur kosta
um 100 dollara. En til þess að hleypa
þjer ekki í svo stóra skuld geturðu um-
girt helminginn með hvítviðarsúlum,
sem víða fæst ógrynni af. Yeturinn er
lika góður tími fyrir þig til að hreinsa
land þitt, ef hrís er á þvi; og líka get-
ur skeð, nð þú fáir vinnu hjá nábúum
þínum við að höggva og draga við.
Lengra ætla jeg nú ekki að fylgja
þjer að sinni, því að eptir að þú ert
búinn að vera hjer svo lengi og hefur
fylgt minum ráðum í því áðurtalda,
veit jeg þú sjer sjálfur af daglegu reynsl-
unni, hvað þjer er fyrir beztu.
Gætum nú að |>vi, að mjög margir
ísiendingar fara út í járnbrautarvinnu,
þegar þeir koma hingað fyrst. Þar er
þeim optast þrælkað út í verstu erviðis-
vinnunni. Þeir eru þar margir saman,
tala að eins sitt eigið móðurmál, en
læra lítið eða ekkert í ensku og enga
vinnuaðforð bænda. Þar mega þeir sætta
sig við það kaupgjald, sem verkstjór-
arnir eða yfirmenn þeirra ákveða; vinnu-
timinn venjulegast 10 tímar á dag og
undir heppni komið, að þeir verði ekki
reknir frá vinnu, ef ekki fer allt sem
höndulegast. Þegar vinna fæst ekki leng-
ur á brautum að haustinu, fara flestir
landar í bæi eða borgir; þvi eptit hina
erviðu járnbrautarvinnu finnst þeim þeir
þurfa hvildar. Það er eins og það sje
einhver hrolhtr í þeim við því að fara
til bænda. Þeir segja að þar sje vinnu-
tíminn lengri og ekki ljettari vinna en
á járnbraut, og margar fleiri ástæðu-
lausar ímyndanir aptra þeim, eins og
t. d. að vinnan sje þar vandasamari o.
s. frv. Þeir eru því allan veturinn í
Winnipeg og öðrum stórbæjum, vinnu-
lausir margir hverjir. Svo hafa þeir
ekki eitt cent að vorinu, gott ef þeir
eru skuldlausir, þegar þeir byrja að
snúast i sama hringnum sem sumarið
áður. Og surair mjakast aldrei út úr
bæjunum árið nm kring, án )>ess þó
að hafa neina árciðanlega vinnu þar,
aðra en grafa skurði, hreinsa stræti og
)>ví um líkt. Það er engin afsökun fyr-
ír ísleudinga, að segja að þetta geri
fleiri þjóðir. Hver þjóð verður að hugsa
urn sinn eigin sóma og gagn*) Ef þeir
færu til bænda gætu þeir lært vinnua'5-
ferð þeirra og eptir lítinn tíma spilað
á sinar eigin spýtur og verið sínir eigin
húsbændur. *
„Nei, það er svo ósköp dónalegt að
vera úti á landi hjá bændunum", hugsa
menn. En þá langar mig til að spvrja:
Hvort skyldi nú vera „dónalegra11 að
fara að stunda bú, eða að hanga við
óþverralegustu slitvinnu í bæjunum? Það
er nóg af góðu landi í Manitoba, og
það fæst meö góðum skilmálum; það
er epið fyrir öllum. ríkum og fátækum,
ef menn að eins vilja taka við, þegar
að þeim er rjett. Smásainan verð-
ur þó laodið numið, og smásaman verð-
ur það dýrara. Því er bezt að nota tæki-
færið meðan það býðst.
*) Oss virðist hinn háttvirti höfund-
ur líta hálfgildings hleypidóma-augum
á þá vinnu að „grafa skurði, hreinsa
stræti, og þvi um líkt“. Það er engin
óvirðing fyrir nokknrn mann, hvort sem
hann er fslendingur eða annað, að vinna
elíka vinnu. Hún er alveg jafn-sóma-
samleg eins og t. d. bændavinnan, af
því að hún er jafn-nytsamleg. Hins er
aptur á móti að gæta, hve stopul vinn-
an i bæjum er. Það er þess vegna,
að íslendingar gera rangt í að reiða
sig á hana eins þeir gera, en afrækja
vinnu hjá bændum, sem öll líkiudi eru
til að geti orðið þeim til svo mikils
gagns, eins og hr. J. Á. bendir svo ljós-
lega á.
Ritst.
DR.J. J0NASENS
LÆKNINOABÓK.....á 81.00
HJÁLP í VIDLÖGUM...- 35 c.
Til sölu hjá
173 Ross Str.
WINNIPEG
CHINAHALL.
43o MAIN STR.
Œfinlega miklar byrgðir af Leirtaui, Postu-
ínsvöru, Glasvöru, Silfurvöru o. s. frv. á
reiðum höndunu
Prísar þeir lægstu í bænum.
Komið og fullvissið yður um þetta.
GOWAN KENT & CO
SPYRJIÐ
EPTIR VERÐI Á ALLSKONAR
GRIPAFÓUKI og IIVEITIMJÖLI
á n. a. horninu á King St. og Market Square.
Þiö fáið vmakið borgað ef þið ]viljið.
UÍSLI Ólafsson.
A. Haggart. James A. Ross.
HAGGAPiT & ROSS.
Málafærslumenn o. s. frv.
DUNDEE BLOCK. MAIN STR
Pósthúskassi No. 1241.
Islemlingar geta snúið sjrr til þeirra með
mál sín, fullvissir um, að þeir láta sjer vera
sjerlega annt um að greiða þau sem ræki-
legast.
JARDARFARIR.
Horniö á Main & Notue Dame e!
Líkkistur og allt sem til jarö
arfara þarf.
ÓDÝRAST í BŒNUM.
Jeg geri mjer mesta far um, að
allt geti farið sem bezt fram
ið jarðarfarir.
Telephonc Nr. 413.
Opið dag og nótt.
M. HUGHES
61 MIKLAR VETRAR 16
SKEIMTIFERDIH
--frá-
Manitoba til Montreal
Og AADA vestur i ONTARIO
eptir
NopthepnPacific&Manitoba
j á r n 1» r a 111 i n n i.
Eina brautin með miðdegisverðarvögnum
milli staða í Manitoba og Ontario, ef kom-
ið er við f St. Paul og CHICAGO.
Farbrjef til sölu á eptirfylgjandi dögum:
Mánudag u., 18., 25., nóv., 2. og 9. des.
°g daglega frá 16. til 23. des., og 6. til
8. jan., að báðum dögum meðtöldum.
$40 — For'1 Friim °? Aptiir —
90 \—FARBRJEFIN GILDA— f 90
Dagar / Níutlu Daga \ Dagaf
Menn mega vera 15 daga hvora leið, o*
standa við á ferðunum. Timinn sem far-
brjefin gilda, má lengjast um 15 daga gegn
$5 borgun, eða um 30 daga gegn 10 daga
borgun, ef menn snúa sjer til járnbrautar-
agentsins á þeim stað, sem menn ætla ti
samkvæmt farbrjefinu.
Viðvikjandi frekari upplýsingum, korturn,
tímatöflum og farbrjefum sem gilda á miðdcgis-
verðarvagna brautinni, skrifi menn eða snúa
sjer til einhvers af agentum Northern Pacific
& Manitoba brautarinnar eða til
HERBERT J. BELCH,
Fa.brjefa agent 486 Main St.. Winnipeg,
J. M. GRAHAM. II. SWINFORD,
Aðalforstöðumaður. Aðal agent.
Winnipeg.
125
voru komin nærri skipinu, sá hún þá skipverja, sem
ekkl liöfðu fnrið til lands, og var meðal þeirra kona
■ein; skipverjar horfðu stöðugt á þau frá þilfarinu; og
Þegar Ágústa náði að stíga upp í stigann, þá ráku allir
upp hjartanlegt fagnaðaróp. Á næsta augnabliki var
hún komin upp á þilfarið — sem henn virtist sá fegursti
og yndislegasti staður, sem hun hafði nokkurn tíma
augum litið, þrátt fyrir það að þar var argasta lýsis-
lykt — og það lá við að Mrs. Thomas, lagieg kona, hjer
um bil 80 ára gömul, dóttir bónda frá buffolk, sem
flutt hafði út til Bandaríkjanna, faðmaði hana að sjer.
Og svo varð hún, eins og nærri má geta, að segja
alia sína sögu aptur. Eptir það Tar farið með iiana í
káetuna, sem kapteinninn og kona hans höfðu aður
hafzt við í (og sem Ágústa, Mrs. Thomas og Dick litli
þaðan af höfðu), en kapteinninn hýrðist einhvers staðar
þar sem hann gat komizt fyrir. Og lijer gat hún, í
fyrsta sinni eptir nær því heila vrku, þvegið sjer og
klætt, sig svo nokkur mynd væri á. Og hvílík nautn
það var! Enginn veit, hvilíkur unaður or fólginn í
hreinum nærfötum, nema sá sem hefur orðið að fara
þeirra á mis; ekki hafa menn heldur minnstu liugmynd
um, hverjum mun það veldur á vellíðan og þrcgindum
manna, hvort maður hefur eða liefur ekki jafn-algengan
hlut eins og hárgreiðu. Meðan Ágtísta enn var að
greiða hár sitt með ununar-stunum, barði Mrs. Thomas
að dyrum og var henni hleypt inn.
„Herra minn trúr, Miss, hvað hárið á yður er ljóm-
mndi fallegt, nú, þegar búiö er að greiða úr þvi!“
:sagði hún i aðdáuuar róm. „Bíðum við, hver heimsins
ósköp eru þarna á herðunum á yður?“
Þá varð Ágústa að segja henni söguna af tattóver-
ingunni, og annars 'datt henni í liug, að |>að væri skyn-
-samlegt að gera það, því að hún sá, að með því tryggði
124
ur, og að hinum kofanum, þar sem hún og Dick höfðu
sofið nóttina áður.
„Jæja, Miss“, sagði kapteinninn, sem hjet Thomas,
„jeg býst ekki við að yður og piltungnum muni vera
sjerlega mikið að vanbúnaði ineð að flytja úr þessu
húsnæði; svo að, ef yður þóknast, þá ætla jeg að senda
yður út á skipið — Skutull heitir það, frá Norfolk í
Bandaríkjunum. Yður mun þykja þar nokkuð mikil
lýsislykt, þvi nð við erum hjer um bil fullir upp á
þilfar; en ef til vill hirðið þjer ekki svo mikið um
það, af þvi að svona stendur á. Að minnsta kosti mun
konan min, sem er á skipinu — hún er á þessu ferða-
lagi sjer til heilsubótar — og sem er ensk eins og þjer,
gera yður alit til þæginda, sem hún getur. Og vitið
þjer hvað, Miss — ef jeg væri nokkra lifandi vitund
guðhræddur, |>á mundi jeg þakka guði almáttugum fyr-
ir, að það skyldi vilja svo til að jeg sá flaggbleðilinn
þarna með kíkinum minum, þegar jeg var að sin-la
fram með ströndinni um sólaruppkomuna í morgun, þvi
að mjer datt ekki í hug að fara iun í þennan fjörð,
heldur ætlaði jeg inn í annan, sem er tuttugu mílur
hjeðan. Og ef þjer viijið nú stíga á skip, Miss, þá
skulu einhverjir af okkur doka við og vefja utan um
þenuan gamla gentlemann eins vel eins og við getum“.
Ágústa þakkaði honum hjartanlega, fór inn í kofann,
náði í hattinn sinn og nokkuð af gullpeningum, sem
Mr. Meeson liafði átt, og sem hann hafði sagt henni
að hirða, en ábreiðurnar skildi hún eptir og ætlaði mönn-
unum að bera þær.
Því næst fóru tveir af hásetunum út í bátinn, sem
heyrt hafði Ivangaroo tii, og sem Ágústa hafði komizt
til lands á, og þeir reru hana og Dick burt frá ólukk-
ans ströndinni þangað sem hvalaveiðaskipið — skonnerta
með fram- og aptur-seglum — lá við akkeri. Þegar þau
121
staðar að landi og aldrei sjá hana nje flagg hennai1.
Og svo mundi húu með tímanum bíða þar bana. Eggja-
forðinn mundi þrjóta, og hún mundi ncyðast til að
lifa á þeim fuglum, sem hún kynni að getu veitt, þang-
að til barnið loksins veiktist og dæi, og hún svo færi
á eptir því til ókunna landsins, sem liggur hinumegin
við Kerguelen eyjuna og heiminn. Hún bað þess, að
barnið mætti deyja á undan hcnni. ÞaS var óttalegt
að bugsa sjer, að vel gæti verið, að það færi öfugt:
lmn dæi á undan og barnið yrði eptir til þess að verða
hungurmorða við hlið hennar. Hún fór að hugsa um
að næsti dagur væri jóladagurinn. Síðasta jóladag hafði
hún verið 1 Birmingham með systur sinni, sem nú var
látin. Hún minntist þess, að þær höfðu farið til kirkju
um morguninn, og eptir miðdegisverðinn hafði hún lok-
ið við síðustu prófarkirnar af Áheiti Jemímv. Jæjo, það
voru öll líkindi til að iöngu fyrir önnur jól mundi hún
verða búin að hitta Jóhönnu litlu. Og með því að
Ágústa var góð og trúrækin stálka, þá reis hún upp,
fjell á knje og bað til drottins af öllu sínu hjarta og
allri sinni sál, að hann leysti lau úr [essum nauðum
eða að hann að minnsta kosti frelsaði barnið, ef hann
liefði ákveðið að hún skyldi deyja.
Og þannig iá hún andvaka og hugsnndi aila þessa
löngu, köldu nótt, þangað til loksins, eitthvað tvei n
stundum fyrir dögun, að henni tókst að sofna. Þegar
hún opnaði augun aptur, var kominn bjartur dagur, og
Dick litli, sem um stund hafði verið vakandi við hlið
hennar, sat uppi og var að leika sjer að skelinni, sern
Bill og Johnnie höfðu áður drukkið rommið úr. Hún
lagaði dáiítið fötin á drengnum, og með því að rign-
ingarlaust var, sagði hún honum að hlaupa út, fyrir
Á meðan klæddi hún sig, þ. e. a. s. fór úr þessum föt-
um, sem hún hafði utan á sjer, hristi þau, og fór svo