Lögberg - 18.06.1890, Blaðsíða 4

4=
LÖGBERG, MIDVIKUDAGINN 18. JÚNÍ 1890,
£ ö 0 b £ 1‘ 0.
(U'fri út afí 5)li Hlain Str. Winnipc<r,
af Thc I.ögherg Trinting Tublishing Coy.
(Incorporated 27. M*y 1890).
Kitstjórar (Editors):
Eiiiar Hjörleifsson
Jón Olafsson
Business Managf.R: Jón Olafsson.
AUGLYSINGAR: S tn á - a u gl ýsi nga r í ei tt
skipti 25 cts. fyrir 30 orð etfa 1 þuml.
dálkslcngdar; 1 doll. um mánuðinn. Á stærri
nuglýsíngum eða augl. um lengri tíma af-
sláttur eptir samningi.
BÚSTADA-SKIPTI kaupenda vcrður að til-
kynna skriftega og geta um fyrverandi bú-
stað jafníramt.
UTANÁSKRIPT til vor er:
The Lögberg Printing & Puhlishing Co.
P. O. Box 368, Winnipeg, Man.
liefur skipt eigendum. Nytt hluta-
fjelag með £10,000 höfuðstdli mynd-
aðist um nfjárs-leiti siðastl. vetur
o g var löggilt (incorporated) af
Manitoba-stjórninni 27. maí síðastl.
Fjelagið liefur keypt blaðið Lög-
berg ásamt prentsmiðju ogáböldum
öllum frá siðastliðnu nfjári. Allir
liinir uppliaflegu útgefendur eru
hluthafar i hinu nyja fjelagi ásamt
mörgum öðrum, sem við hafa bæzt.
Ilið nfja fjelag heitir:
The Lögbery Printing <£• Publishing
Company
1 fjelagsstjórninni (Board of
Ðirectors) eru:
Sigtr. Jónasson President
Xrni Friðriksson Vice-Prestdent
Jón Ólafsson, Secretary-Treasurer
<£• Business Manager
P. S.' Birdal
A. Freeman.
Ritstjórn blaðsins (Einar Hjör-
leifs3on og Jón Ólafsson) verður ó-
breytt, og pá einnig pólitisk gtefna
J>ess sem óháðs blaðs, sem eigi
selur sig neinum flokki á hönd, en
lætur málstaðinn einn ráða undir-
tektum slnum í hverju máli, og er
iíið frjálslyndasta íslenzka blað 1
pví, að leyfa gagnstæðum skoðun-
um aðgang, en útiloka ekkert nema
heimsku, illyrði og leiðindin.
Einnig í kirkjulegum efnura
stendur blaðið óháð öllum flokkum
og fjelögum.
S A M V I N N A.
t>að eru orðin æði mörg ár
síðan íslendingar fóru fyrir alvöru
að taka sjer bólfestu í pessum bæ
og verða lijer mannmargir, eins og
ölium lesendum vorum er kunnugt.
Allan pann tíma liafa verið fleiri
og færri Good Tempiara-stúkur hjer
í bæ, og yms svipaður fjelagsskap-
ur, meðal hjerlendra manna.
Hvert árið lcið svo eptir ann-
að, að svo að segja enginn íslend-
ingur drógst inn í [>ann fjelags-
skap. Nokkrir íslendingar voru
royndar um nokkurn tíma í bind-
indisfjelagsskap. En sá fjelagsskap-
ur átti ekkert annað skylt við hjer-
lendan bindindisfjelagsskap en til-
ganginn. Tilhögunin var öll önn-
ur — var sniðin eptir [>ví sem tíðk-
azt hafði á íslandi, en ekki eptir
pví sem tíðkast hjer í landi.
Annars voru íslendingar hjer lengst
af án nokkurs bindindisfjelagsskapar.
Svo komst Good Templara-regl-
an á fastan fót á Islandi. Og
óðar en hún hafði náð þar fótfestu
brá svo við, að hjer I bæ mynd-
aðist stúka. A 1 álfu þriðja ári eru
islenzkir Good Templarar orðnir á
4. liundrað. Og fyrir áhrif peirra
liefur pegar verið stofnuð ein stúka
úti á landi meðal íslendinga, og
enginn vafi leikur á pví, að ís-
lenzkar Good Templara-stúkur hjer
fara fjölgandi — beint af peirri á-
stæðu, að Good Templara-reglan
komst á fót á íslandi.
Er pað ekki eptirtektavert petta?
Hessi fjelagsskapur er hjer um mörg
ár allt í kringum oss, og vjer sinn-
um honum ekki grand. En pegar
liann fer að festa rætur hjá pjóð
vorri heima, pá fara íslendingar
hjer að flykkjast inn í liann hóp-
um saman.
Er ekki petta eitt af peim
mörgu dæmum, sem til mætti færa
pví til sönnunar, að oss koma í
raun og veru nokkuð við, hverja
stefnu mál Austur-íslendinga taka?
Bendir ckki petta á pað, að ymis-
legt muni eiga betra aðstöðu lijer
vor á meðal, ef pað liefur fengið
stöðuga fótfestu á íslandi? En ef
pví er svo varið, koma oss pá mál
íslands ekkert við? Ifvað virðist
„grunnhyggnu“ jungfrúnni í Fjall-
konvnni?
En pað bendir líka óneitanlega
á annan sannleika, petta — pann
sannleika, að sú kynslóð íslendinga,
sem nú er hjer í landinu, á Orð-
ugt mcð að sampyðast lijerlendu
pjóðllfi. Henni veitir svo örðugt
með alla andlega samvinnu við hjer-
lenda menn, að lienni hættir við
að láta heldur með öllu afskipta-
lausar pær hugsjónir, sem liún pó
í sjálfu sjcr er hlynnt, heldur en
ganga I nokkurt pað bandalag við
hjerlenda menn, sem henni finnst
óskylt öllu pví sem hún átti að
venjast heiina á ættjörðinni.
t>að má gjarnan segja, að petta
sje ófullkomlegleiki, galli á íslend-
ingum; en pann veg er pessu var-
ið. Og pegar um daglegt lif er
að ræða, pá er jafnan viturlegra,
að hafa fyrst og fremst hliðsjón af
pví, hvernig menriirnir eru, lieldur
en einblína á pað, hvernig peir
œttu að vera.
En livað getur pá komið í
staðinn, og livað á að koma í stað-
inn fyrir pá beinu samvinnu við
hjerlenda menn, sem oss er svo
örðugt að láta í tje? Eða á ekk-
ert að koma í staðinn? Eigurn vjer
að lofa öllum hugsjónum að eiga
sig, og ana sjálfir áfram alveg
stefnulaust? Eigum vjer að hætta
að hirða nokkuð um að frjófga
vorn andans akur, hætta að hafa
I frammi nokkra viðleitni við að
láta oss fara fram?
Naumast mundi nokkur maður
vilja svara slikum spurninguin ját-
andi, ef hann væri spurður pannig
blátt áfram. En pó er pað nú ein-
mitt fyrir pessu, sem peir menn
eru að berjast, sem allt af eru að
prjedika pað, hvenær sem peir
komast höndunum undir, að ís-
lenzki fjelagsskapurinn hjer sje ekki
nema til bölvunar, pví að hann
tefji að eins fyrir pví að íslend-
ingar hjer í landinu renni saman
við lijerlendu pjóðina.
Því að pað liggur í augum
uppi, að pað er að eins samvinna
vor á meðal sjálfra, sem getur bætt
upp pað, sem á vantar á samvinnu
vora við hjerlenda menn. f>eir sem
eru að spilla fyrir fjelagsskap vor-
um, sainvinnu vorri, ' peir sjá ekki
— eða ef peir sjá pað, pá pegja
peir yfir pví af ásettu ráði — að
ef vjer ckki hefðum neinn íslenzk-
an fjelagsskap vor á meðal, enga
framfara-viðleitni byggða á pjóð
ernislegum grnndvelli, pá tækjum
vjer ekki heldur pátt I neinum fje-
lagsskap, eða pví sem næst, og
pá ætti sjer cngin frainfara-viðleitni
stað Aror á meðal, engin sú fram-
fara-viðleitni, sem byggð er á sam-
tökum og samvinnu manna.
En pað er ekki par með búið.
Sú staðhæfing pessara manna, að
samheldni íslendinga hjer I landinu
tefji fvrir samvinnu peirra við lijer-
lenda menn, er sannleikanum alls-
endis gagnstæð. Tökum til dæmis
pá samvinnu, sem vjer minntumst
á í byrjun pessarar greinar, Good
Templara-fjelagsskapinn. I >ar er
nú einmitt komin á samvinna milli
íslendinga og hjerlendra manna.
Og sú samvinna komst pá fyrst á,
pegar íslendingar fóru að taka
sjátfstœðan pátt í peim málum.
Menn munu komast að raun
um pað, að pannig verður pví í
flestu efni >arið. Eptir pví sem
vjer setjum á dagskrá hjá oss fleira
og fleira af pvi sem bezt er eða
kann að koma upp I voru eigin
pjóðlífi, eptir pví færumst vjer í
raun og veru nær og nær öllu pví
setn bezt er eða kann að verða í
pjóðlífi pessa lands. Hví að pað
bezta i pjóðunum er vafalaust
skyldara en margir virðast opt og
tíðum gera sjer í hugarlund.
h’yrir vorum sjónum leikur parin-
ig enginn vafi á pví, að pað sje
einmitt með innbyrðis samheldni
og samvinnu vor íslendinga að öllu
pví er til góðs miðar, að vjer eig-
um bezt aðstöðu með að ná tökum
á samvinnu við hjerlenda menn.
t>að er í raun og veru eini veg-
uriun, setn er fær til að komast
að pví takmarki. Og vjer ættum
ekki að láta oss pað neitt. illa
lynda, að aðrir vegir skuli vera ó-
groiðir yfirferðar. I>að er enginn
neyðarkostur að fara [>essa leiðina.
f>að er einmitt pessi vcgurinn, sein
leiðir til álits og sóma hjer í land-
inu fyrir pjóð vora.
Vjer getum par enn bent á
Good Templara fjelagsskapinn. í>að
er óhætt að segja pað, að íslend-
ingar liafi liaft sóma af hluttöku
sinni [>ar pennan stutta tfma, sein
hún hefur átt sjer stað. f>eirra er
par pegar getið sem pjóðflokks út
af fyrir sig, [>jóðflokks, sem eitt-
hvert lið er í, flokks, sem vert er
að leggja einhverja rækt við. Dett-
ur nokkrum í hug, að pað orð á
íslendingum mundi hafa orðið jafn-
eindregið eins og pað nú er, ef
peir hefðu haldið sjer beint að hjer-
lendum stúkum, og annars enga
samheldni synt innbyrðis I pessum
fjelagsskap? Oss dettur pað að
minnsta kosti ekki I hug. f>ar á
móti dettur oss í hug, að par hefðu
peir fyrst og fremst verið skoðaðir
til uppfyllingar, par sem pví er
par á móti nú svo varið, að peir
eru taldir með peim fremstu í peim
fjelagsskap — ef ekki fremstir allra
hjer uin slóðir.
Hvort . finnst nú íslendiogum
ánægjulegra? Hvort á betur við
tilfinningar pcirra? Og hvorir halda
peir nú að sjeu peim heilráðari,
peir inenn, sem hvetja pá til að
stuðla að fjelagsskap pjóðar vorrar
hjer í landinu cptir megni, eða peir
sem sifeldlega eru að rægja pann
fjelagsskap og leitast við að telja
mönnum trú uin, að í raun og
veru sjc hann að eins til ills?
Vjer efumst ekki um, hvert svar
vjer inunum fá hjá öllum hávaða
skynsamra, velviljaðra manna.
LÁNTÖKUR.
Vjer höfum fyrirfarandi daga
verið að lesa greinar Páls Briems
alpingismanns í siðasta ári And-
vara. t>að er eitt atriði I peim,
sem oss finnst ástæða til að fara
nokkrum orðum um, pví að pað
atriði er í sjálfu sjer mikilsvert, og
vjer höfum ékki sjeó að á pað
liafi verið minnzt I neinum íslenzk-
uin blöðum; hafi ]>að verið - - sem
er alls ekki ómögulegt —- pá lief-
ur pað farið fram hjá oss.
Vjer eigum við pað, hvort ís-
land ætti að taka lán eða ekki.
Hr. Páll Briem er pví alger-
hg\ mótfallinn. Hann álítur óráð
að fje sje haft upp til landsparfa
á annan hátt en með sköttum og
tollum. Skulda-safn telur liann svo
illt „fyrir fátæka J>jóð, að [>að er
nærri saina scm að selja ejitirkom-
endur vora I prældóin“.
I>að er sjálfsagt almcnn skoðun
petta á íslandi — að minnsta kosti
hafa meun enn ekki árætt par að
breyta móti pessari skoðun. En
oss finnst hún á mjög litlum rök-
um byggð. Enda er pað eptirtekta-
26
gert fyrir illviðrum, mótbyr, skipreikum, járn-
brantarslysum og pví um líku“.
„f>að er ætlað fyrir pví öllu saman“, sagði
Fogg og hjelt áfram að spila, pví að í petta
sinn hættu peir ekki talinu pótt I>úið væri að
gefa.
„En ef Hindúar eða pá Indíánar ríta upp
járnbrautarteinana? Gerum ráð fyrir að peir stöðvi
lestina, ræni farangurs-vngnana og flái höfuðleðr-
ið af farpegjunum?“
,,I>að er gert fyrir pví öllu sainan,“ sagði
Fogg rólegur. „Og svo eru lijer tvö tromp“,
bætti liann við og vann spilið.
Stuart átti að gefa, tók saman spilin og
sagði: „I>jer liafið vafalaust rjett að mæla í orði
kveðnu, Mr. Fogg, en í reyndinni —“
„í reyndinni líka, Mr. Stuart.“
„Mjer [>ætti gaman að sjá yður gera pað.“
„I>að er alveg undir yður komið. Við skul-
um verða samferða.“
„Ilamingjan forði mjor frá pví,“ hiópaði
Stuart; „en jeg skal rólegur veðja fjórum pús-
undum um að slík ferð er, eins og hjcr er á-
statt, ómöguleg“.
,,f>vert á móti, hún cr fullkomlega möguleg“,
svaraði Mr. F'ogg.
„Jæja pá, livers vegna farið pjer hana pá
ekki?“
35
„Eptir áttatíu daga“, svaraði Mr. Fogg.
„Laugardaginn 21. desember 1872, fjörutíu og
fimm mínútur eptir átta að kveldinu. Verið pið
sælir, mínir herrar“.
Þegar klukkuna vantaði tuttugu mínútur í
0, settust peir Phileas Fogg og pjónn hans í
sæti sín í lestinni. Kl. 8,45 bljes vjelin og
lestin lagði af stað.
Nóttin var dimm og sallarigning var. Það
fór vel um Mr. Fogg í horninu, sem liann liafði
setzt í, og hann mælti ekki orð frá munni.
Passe-partout var enn allinikið utan við sig, og
hann greip ósjálfrátt böggulinu með bankaseðl-
unum.
En naumast var lestin komiri út úr Syden-
ham, pegar Passe-partout rak upp örvæntingaróp.
„Hvað gengur að yður?“ spurði Mr. Fogg.
„<), hamingjan lijálpi mjer! í flytinum, sem
á mjer var, gleymdi jeg a’veg—“
„Hverju?“
„Jcg gleymdi að snúa fyrir gasið í lierberg
inu mínu!“
„Gott og vel, drengur minn“, svaraði Mr.
Fogg stillilega, „pá verður pað að brenna meðan
við erum burtu — á yðar kostnað“.
30
„Jeg er ávallt ferðbúirn11, svaraði pcssi ó-
bifanlegi maður, um leið og hann gaf. „Tigull
er tromp“, bætti hann við; „J>jer eigið að koma
út, Mr. Stuart“.
IV. KAPÍTULI.
Passe-partout verður steinhissa á Pliileas Fogg.
Phileas Fogg vann tuttugu pund í vistinni.
Tuttugu og fimm inínútur eptir sjö kvaddi hann
kunningja sína og fór úr klúbbnum. Tveim mín-
útum fyrir 8 kom hann heim.
Passe-partout hafði samvizkusamlega sctt sig
inn í verk sitt, og liann varð steinhissa, pegar
hann sá Mr. Fogg koma á svo óvenjulegum
tíma, pví að eptir öllu pví sem inenn vissu um
hann var hans ekki von til Saville Row fyrr en
um miðnætti.
Phileas Fogg hjelt beint til herbergis síns
og kallaði á Passe-partout.
PasSe-partout svaraði ekki. Það var auð-
sjáanlegt, að kallið gat ekki átt við hann; tím-
inn var ekki kominn.
„Passe-partout“, kallaði Mr. Fogg aptur, án
pesa samt að hafa nokkuð hærra en áður; „petta
er í annað skiptið, sem jeg kalla til vðar“, sagði
Mr. Fogg.