Lögberg - 12.11.1890, Blaðsíða 3

LÖGBERG, MIÐVIKUDAGINN 12. NÓV. 1S9O.
3
Vanderbiltarnir.
Cornelius Vanderbilt var eitn-
skipanna konunjrur. Aður en liann
dó skorti ekki mikið á, að liann
væri einniír orðinu einvaldur járn-
brautanna. Meiri hlut æli sinnar var
hann vanalega kallaður Commodofe
(hotaforinfji) Vanderbilt og paö svo
titt, að pað var ekki óalmennt, að menn
hujrsuðu, að Commodore væri nafn
hans og lásu svo úr, pejrar lianu skrif-
aði nafn sitt: C. Vauderbilt. — Þegar
liann andaðist 3. á'rúst 1876, var hann
auðugasti maður í álfu pessari, og
það er ekki smáræði, sem með því
er sagt, og hann var pá megiu-
eigandi pyðingirmestu járnbrauta
Bandarlkjaiina.
Corneiíus Vanderbiit var fæddur
27. maí l7it4 af hollenzkri ætt, sem
hafði flutt sig til Bandaríkjanna 80
áruin áður. Hann var næstelztur af
9 börnum. Faðir lians var lítils-
háttar bóudi í ríkinu Ncvv York,
svo fátækur, að iiann átti fullc I
fangi að sjá fyrir Olluiu pcssum
barnahóp. Corneilus varð pví snt mma
að fara að reyna að vinna fyrir
sjer. Ábylisjörð föður hans lá á
bakkanum á Hudson-fljótinu og var
par ferjustaður. Ilann fjekk leyfi
föður síns til að taka að sjer íerju-
flutninginn. Hann var stór cg
sterkur og ötull, vanur sjómaður og
hugaður að sama skapi. í styrjöld-
inni 1812 vaktist eptirtekt herstjórn-
arinnar á hinum unga fullliuga, og
rjeð hún hann til pess að flytja
vistir til peirra sex vígja, sem New
York átti aðalvörn sína undir. Ilann
vann petta verk með stökum dugn-
aði og lieppni, og græddist houum
nokkuð fje á kaupi pví er hann
fjekk fyrir petta lijá stjórninni.
Degar liann var 19 ára póttist liann
hafa ráð á að kvongast.
I>egar liann hafði prjá um tvSt-
ugt, átti hann $ 9000 og nokkrar
seglskútur að auki, og liafði liann
pær allar til fltitninga um fijótið.
£>á birtist pyðingarinikill fyrirburð-
ur á lludsonfljóti. Hið fyrsta eim-
skip, skip peirra Ncvvton’s og Living-
ston’s, sveif ejitir fljótinu. Sú sjón
liafði ákaflega sterk áhrif á Corne-
líus, liún gróf sig fast S sál lians
og vakti lieila veröld af nyjum
liugsunum S brjósti hans. Hann sá
pegar yfirburði hins nyja hreyfiafls,
gufuunar, og sá, að hjer fór i hönd
bylting 1 allri farmennsku og að
seglin hlytu að bera lægra hlut
fyrir gufunni S peirra sauikeppni.
Hann vildi ckki binda sSna fram-
tíð við forlög pess aðila, sem liaun
sá að undir lilaut að verða; liann
seldi pegar allar seglskútur sSnar.
Ríkið liafði gefið Newton og fjelaga
lians einkalcyfi tii eimskipsferða ejit-
ir Iludson-fljótiim; en puð fljót að
skilur ríkin New York og New
Jersey. Maður nokkur Gibson að
nafni hafði kevjit sjer eimskip og
ætlaði að reyna að kejijia við pá
Newton, prátt fyrir einkaleyfið, og
rjeðst Vanderbilt i pjónustu Mr-
Gibsons. L>ótt CornelSus Vanderbilt
pætti ekki margt að pví síðar á
æfinni að vera einn um hituna, pá
var hann um petta skeið ákafasti
mótstöðumaður eiukaleyfa. Gibson
gat ekki fengið betri ínann i sam-
vinnu með sjer en Vauderbilt; hann
reyndist einmitt rjetti maðurinn til
pess. að berjast með eindæma-elju
og fydgi gegn einkaleyfi Newtons,
og gera fyrirtæki Gibsons arðsamt.
Vanderbilt I jelt fram allra manna
jafnrjetti til að sigla um fljótið.
Eins og áður var getið á New York
ríkið land að Hudson-fljóti öðrum
megin, en New Jersey rikið hinum
iri'gin. Á pessu byggöi Vanderhilt
sigurvon sina. Löggjafarping New
.Jersey ríkisins neitaði og, er til
kom, algerlega rjetti grannrlkisins
(Ncw York) til pess að gera skijia-
ferðir ejitir takmarknfljóti að einka-
leyfis-máli. Allt frain að 1829 átti
Vanderbilt í harðri baráttu; liann
setti niður flutningsgjald fyrir farm
og farpegja, jók tölu skipanna, flyti
peirra og stærð, og jafnframt pessu
jók liann efni sin.
1846 verðum vjer hans varir S
borginni New York; hann var pá
fluttur pangað. Þá var New York
ekki mikið móti pví sem nú er
hún; fbúarnir ekki nema 400,0(0.
Það ár var gefin út skrá yfir lielztu
ibúa bórgarinnar, og er Vanderbilts
par getið pannig: „Cornelíus Van-
derbilt, af liollenzkri ætt, 700,000
dollars“. Ilann var pá ekki enn
búinn að ná upp i fyrstu miljón-
ina; pað voru ekki nema 16 menn
peir I borginni pá, að eigur peirra
væru metnar 1 tniljón,' en peirra
nöfn cru nú allra gleymd.
Cornelíus Vanderbilt kvæntist
ungur, eins og áður var um getiö,
enda varð hann mesti barnakarl;
átti hann 13 börn: 9 dætur og
4 svni. Einn af sonum lians, Fran-
cis, cló á barnsaldri. Ilann var
strangur við börn sSn í uppcldinu,
enda hafði liann sjálfur verið svo
ujijialinn. Yfir liöfuð var liann held-
ur ekki neinn tilfinningn-maður og
alls ekki viðkvæmur. Hann var
harðstjóri í lund, enda var hann
strangur og einráður hoimilisfaðir.
Honum pótti ekkert vænt uin elzta
son sinn, William Ilenry, og pótti
lítið til liaus koma. Næstelzti son-
urinn lijet Cornelius Jereiuia; liann
var hcilsulinur, leiðitamur og latur
að upplagi og lagði fjárhættu-spil
I vana sinn; á lionum liafði gamli
Cornelfus Vanderbilt megna óbeit.
Ujijiáh.tlilið lians var yugsti sonur
inn George, og sendi hann liann á
foringjaskólann i Wcst Point.
Elzta svninum William kom
hann seinna fyrir á bankaskrifstofu.
William hafði erft af föður sítium
eljusemi lians og einhcitni. Fvrsta
árið fjekk hann að eins $150 í laun,
en ejitir 3 ár var hann búinn að
koma launum sfnum ujiji i $1000
um árið. Ilaun hafði orðið ástfang-
inti af úiigri stúlku Miss l.ouisa
Kissani, og gekk nú að eiga hana
pvert á móti ráði og vilja föður
sfns.
,,Á liverju ætlið pið að lifa?“
sjmrði gamli maðurinn; hann var pá
sjálfur miljóna-eigandi.
„Af peim 19 dollars og 20
cts., sem jeg hef i laun um vikuna“,
svaraði William.
,,\\rilliam, Williain! Opt hef
jeg sagt pjer pað, og segi pjer
pað enn einu sinni, að pú ert flón
og verður aldrei annað en fióti alla
pina daga“.
Aðra föður-blessuti en pessa
lagði ekki hannyfir hjúskap peirra, og
ekki ljet hann eyrisvirði af nokkru
tagi af hendi rakna við pau hjón-
in er pau byrjuðu búskaji. Williain
vann með kapjii fyrir sjer og fjiil-
skyldu sinni; en heilsan bilaði hann;
hann poldi ekki skrifstörfin og kyr-
seturnar, sem liann hlaut að liafa
við pau, og varð pvi að gcfa frá
sjer atvinnu sfna. I>á keypti faðir
hans dálitla ábylisjörð S sveit liinu
megin við Iludson-fl jótið og gaf
hoiium liana með pessuin iimmælum:
,.Jeg sje pað nú, að jeg er sá
c’ni af allri okkar ætt, sem er til
nokkurs annars nytnr, cn að jiota
I jiirðina“.
1848 fundust gullnámarnir við
Sacramento-fljótið, og byrjaði pá
hinn gífurlegi mannstraumur til Cali-
fornia. Kyrrahafsfjelagið liafði pá
ráð yfir Panama-veginum, og flutti
pað fólk pá leið frá New York til
San Francisco, og tók $600 fyrir
farið af hverjum manni. Vander-
bilt sá glöggt, að lijer lá gróða-
vcgur fólginn; stofnaði hann annað
eiinskipafjelag til að kejijia við
Kyrrahafsfjelagið, og flutti pað fólk-
ið yfir Nicaragua, i staðinn fyrir
Panama, og tók að eins hálft verð
($300) fyrir farið frá New York til
San Francisco. Ilann hafði reiknað
rjett hjer sem optar; i fimin ár
liafði liann sjálfur 5 millíónir doll-
ara árlega í ágóða af pessu fvrir-
tæki ($25 mill. á pessum 5 árum).
Nokkrum árum slðar, árið 1853.
datt lionum i hug, að nú hefði
liann ráð á að unna sjer dálitillar
hvildar frá störfum sínum, og væri
pað nógu gaman að koina eiiiu
sinni æfinnar til Norðurálfunnar og
njó t d'ditillar ánægju af auðsafni
sími. líar!n var pá samjafnaðar-
aust auðugastur maður vestan hafs,
Og hafði margur konungur minni
árstekjur en liann J>á. Hann bjóst
]>á til ferðár og ljet smfða sjer til
ferðarinnar gufnskiji, og var pað
fegursta og d^riegasta iystiskip, er
pá hafði gert verið á pessum hnatt-
helmingi. \'ar pað að öllu svo
jiryðilega búið scm hiuni dyrleg-
ustu konungsaöll væri á flot skotiö;
stje hunn loks á skip með skulda-
liði sínu og hjolt austur um liaf.
Heimsótti hanii par England, Frakk-
land, Ítalíu, Rússlaud og Tyrkland.
í Norðurálfunni uröu meini forviða
við J>að fádæma skraut, er var á
öllu í lians för, og pá grunnlausu
auðsæld, er allt ber vott um hjá
pessum Vesturheimsmanni. Slíkur
stórmennsku og dyrðar-bragur hafði
|>ar eigi fyrr sjezt yfir uökkurs
inanns ferð, pess cr eigi var keisari
eða konungur. Móðir liaus var eigi
með í ferðinni; hún var pá gömul
mjög orðin; hún bjó ailt af í saina
stað, litla húsinu á fljótsbakkanum,
par scm ]>au lijón liöfðu búiö,
Vanderbilt liafði búið j>ar vel um
liaiia; liann unni henni hugástum
framar öllum og öllu öðru á jörð-
unni. Þegar hann kom lieim ajitur
úr Norðurálfu-ferð sinni, lagði liaun
gufuskijii sinu iijiji ejitir Hudson-
fljótinu og kastaði akkcruin rjett
fram undan bæjardyrum móður sinn-
ar, og ljet liann heilsa henni mcð
21 fallbvssuskoti, en pað er viðhöfn,
sem annars er ekki synd nema
keisurum o<r konuniruin. Ilann fór
O O
|>ar í land og allan fyrsta sólar-
hringinn, ejjtir að hann kom úr
ferðinni, sat hann hjá móður siuni
að segja henni af ferðum sínum og
öllu, sem fyrir hann hafði 4>orið á
J>eim. Fj rst að ]>ví af loknu snjeri
liaun ajitur til hversdagsstarfa sinna.
Fram’11. á (5. bls.)
Manchester House.
Ef pið viljið fá fullt igildi
peninga ykkar, ]>á farið til
J. CORBETT & GO.
542 MAIN ST.
WINNIPLG.
FATASÖLUMENH.
Alfatnaður fyrir karlmcnn cg
drengi.
Ilattar, Ilúfur, o. s. frv.
eru að hætta verzlun
PEMBINA, N. I>
og <3 it a'.lar oinar bnnbir af al-
inennuru varniugi, par eð peir ætla
að bvrja
WIIOLESA LE-vcrzliin
I St. Paul.
«3U!t brriutr ;tb sfíjast fyrir
1. jan. 1891 fyrir v.’hole-
sale-verð eða minna.
Pembina, jm. D.
EGINBURCH, DAKOTA.
Verzla með allan ]>ann varning,
sern vanalega er seldnr í húðuin í
smáhæjunnm út u 111 lanilíð (jencral
Mtaree). Allar vörur af beztu teg-
unduin. Komið iun og sjiyrjið um
verð, áður en pjer kaujiið annars
taðar.
IILÝTUR AÐ SJÁ KJÖRKAUPIN
IIJÁ OSS.
Þótt vrrzlun hafi danf verið
síðtasa m’ssi-i almennt, pá hcfur
verzlun vor hlómgazt, og vottar
pað, að íólk metur hvað við geruin
fyrir skijitavini vora.
Aldrei höfum vjer áður haft
svo miklar vörubirgðir, og gefum
kjörkaup á öllum vörutegundum.
Það er stór-sjiarnaður hverjum manni
að verzla við oss. — Þctta er
ckki tómt gort -— heldur bókstaf-
lega satt, og vjer getum sannað
pnð mcð tölum, verðlagi og gögn-
um og vörum hvenær sem er.
Sjerstakt gjafverð á 3000 jiör-
um af nyjum skóm og stígvjelum;
alveg undravert verð á fötum.
CHAS. FULL.
Pembina. N. D.
15oct lm].
Hver sem f.arf að láta hvolfa úr
skegghnífum, skerjia sagir, gera
við regnhlífar eða pvilíkt, fær pað
við vægu verði 211 James Street.,
j )tt hji P >lio 3:itio;i. [lse.7ci
281
ujiji að hótellinu og flytja samferðafólk sitt út !
Henriettu. Hann bauð jafnvel Fix, sem orðinn
var óaðskiljanlegur frá honum, að verða sam-
ferða. Allt petta gerði Mr. Fogg með jafn-mik-
illi ró eins og frainast var unnt að hugsa sjer.
Þau voru öll koinin út á skijiið, pegar Hen-
rietta var ferðbúin.
Þegar Passe-jiartout heyrð hvað sjóferðin ætti
að kosta, rak hann upp langt ldj'ð, sem greiji
yfir allar nótur tónstigans.
Af Fix er pað að segja, að hann komst taf-
arlaust að peirri niðurstöðu, að Englands bankrnn
mundi ekki fá mikið ajitur af jieningunum, ]>vf
að ]>ó að Mr. Fogg ysi engum jieningum út
frainar, pá mundi hann að minnsta kosti verða
búinn að evða sjö púsund pundum um pnð leyti,
sem lninn kæmi til Englands.
XXXIII KAPÍTULI.
Phileas Fogg steudur ekk-i ui>pi ráðalaus.
Einni stundu síðar fór Henrietta fram lijá
vitaskijiinu við mynni Hudsonsfljótsins, sveigði fraui
hjá Sandy Iiook, hjelt fram nieð ströndum Eld-
eyjar og Langeyjar og skreið austur á við ineð
n.iklum hraða.
Um hádegi daginn ejitir stoig Phileas Fogg
288
„Já, að minnsta kosti efri partinö af pvi, pvi
að við erum eldiviðarlausir“.
„Brenna skijiið mitt!“ grcnjaði Speedy skiji-
stjóri; ,.}>að er að minnsta kosti 50 púsund doll-
ara virði!“
„Iljer cru sextíu pusund dollarar“, svaraði
Fogg, og rjetti um lciö að lionum bunka af
bankascðlum.
Þetta hafði tnikil álirif á Sjieedy skijistjóra.
Á einu augnabliki gleymdi liann reiði sinni, fang-
elsisvist sinni og öllum sínutn raunum. Skijiið
var 20 ára gamalt, og liann græddi injög á söl-
unni. Kúlan sjirakk loksins alls ekki. Mr. Fogg
hafði slökkt cldiiin í brunajiijiunni.
„Jeg fæ að lialda skijisskrokknum, er ckki
svo?“
„Þjer megið eiga skijisskrokkinn og vjolina.
Ætlið pjer ]>á að gauga að ]>essu“.
„Já“. Og Speedy tók jicningana, sem að
honum voru rjettir, og stakk peim skyndilcga í
vasa sinn.
Allt af meðan á pessu stóð, var Passe-jiar-
tout fölur oins og vofa, cn pað var pví likast,
sem Fix ætlaði að ganga af vitiuu. Tuttugu
púsund pundutn eytt, og skipstjóriuu átti pó cnn
skijisskrokkin og vjelina, pað af skipinu, sem mest
eign var í ! Vitaskuld hafði fimmtiu og fimm
púsuud pundum verið stolið.
fyrir húsbónda sínum; og pegar liann renndi
huganum yfir viðhurði ferðarinnar, minntist pess,
livern feikna-kostnað hann hafði hakað húsbóuda
sinum, hins voöaháa vcðmáls og ]iess ofs fjár,
sem ferðin hafði kost.'.ð, pessi feið, scm nú var
orðin gagnslaus, pá vaið hann sem örvita. Ekki
var Mr. Fogg samt að ávíta liann; cn pegar
liann sneri við frá sjónum, sagði hanti. Yið
skulum sjá til á tnorgun, livað tiltækilegast vérð-
ur að gera. Komið pið nú!“
Þau fóru yfir ána, óku til St. Nicholas liót-
eliins á Broadway og leigðu ] ar heibergi. En
Mr. Eogg var sá eird af peim, sem kotn nokkur
dúr á auoa uin nóttina. llann svaf rólceo.
Morguninn cj>tir var 12. desembcr. Frá peim
degi, kl. 7 uni morguninn, og fil pess tuttug-
asta og fyrsta, kl. 8^ i:m kveldið, voru 9 sólar-
hringar, 13 stundir og 45 mínútur; svo að cf
Phileas Fcigg Leíði siglt íneð C/iina, ]>á hefði
liann r.áð t:l I ui.(!úr;a f tæka tíð til" pess að
vinna veðrrál sitt.
Mr. Fogg fór einn út mn morguninn og
hað pau Aouda og Passe-jiartout uð biða síp, til
pess er liann kæmi ajitur, en vera við búin að
leggja af stað nteð augnabliks fyrirvara. Ilann
gekk niöur að Iludson Rivor til að sjá, hvoit
par væru nokkur skip feiðbúin. Allmörg skijj
par altilbúin að leggja út, en hávaði peirra
voru