Lögberg - 19.11.1890, Síða 5

Lögberg - 19.11.1890, Síða 5
LÖGBERG, MtÐVlKUDAtílNN 19. NÓV. 1S9O. G virðast stvmdum hafa verið í liálf- gerðum vandræðum með, hvað J>au ættu að hafa fyrir stafni. Verk- efnið er sannarlega nðg, ef |iau vilja fara að taka sjer fyrir hendur að fræða menn um málefni [>ossa lands. Ov jeg vil J>A sjorstaklejra heina orðum mlnuiti að ]>vi fjelagi, sem liefur boðið okkur hingað í kveld og hefur heiðurinn af Jjossari samkomu. Mjer hefur skil- izt svo, sem það sje meðal annars „kvennfrelsis‘“-fjelag. t>að væri vafa- laust nijðg vel til fallið, að pað nú um nokkurn tíma verði kröpt- um sínum einkum í pá átt, að fræða konur pjóðar vorrar hjer vestra um það, á hverja sveifiua [>ær ættu að hallast í málum possa lands, þegar pær hafn fengiö frelsiskröfum sínum fullnægt. E11 auðvitað gota livorki blöðin, fjelögin, nje einstakir rrienn miklu til leiðar koniið í þessu efni nema fólk vort almennt vilji að einaverju sinna leiðbeining im |>oirra. Almonn- ingur þarf sjálfur að hafa cindrog- inn vilja á að verða borgarar pessa lands meira en að nafninu til. I>að sem er aðalatriðið í pcss- um efnum, eins og 1 ölluin öðrum cfnum, er skilningurinn. Fólk parf að fá slcilning á þeim málum, sem um er rætt lijá pessari pjóð; pað J>arf að fá skilning á því þjóðfje- lagi, sem það er í komið. Þá kem- ur áhuginn og hlfju tillinningarnar á eptir* .íeg hef einu sinni heyrt sjera Jón Bjarnason liafa fyrir texta í einni af sínum ágætu samkomu- ræðum þessa þjóðkunnu vísu eptir Iýristjan Jónsson: Yfir kaldan eyðisand einn um nótt jog sveima; nú er horflð Norðurland, nú á jog hvergi heiina. Hann hcimfærði hana uj>p á það millibilsástand, sem við erum hjer í íslendingar. Jeg get ekki hugsað mjer nein orð, sem betur eigi við það efni. Yið erum enn á Sandi og eigurn hvergi heima. Vjtaskuld höf- uni vjð flutt með okkur nokkuyij andlegan forða af ættjörð vorri. En hann verður endasleppur, ef við hröðum okkur ekki út úr eyðimörk- inni. Eii jeg er ekki vitund hrædd- ur um, að við munum ekki út úr henni komast. Við lærum að skilja málefni pessa lands, og við lærujp að Játa okkur þykja vænt um þctta þjóðfjelag. Við komumst til valda í tiltölu við aðra menn í þessu landi, og eigum það þá skilið. Það er engin ástæða til að æðrast þó við sjeuin dálítið §(jinjr á ckkur. jíað vpgr i pngjn sanngirni að segja, ftð ísleiidingar hefðu legið fram á lappir sínar og ekkert að liafzt þessi ár, sem þoir verið í þossu btndi. Og það verður ekki allt gort í einu. Ef okkur er nokkur hughreyst- ing í því að aðrir standi okkur á baki, þá er nóg til af slíkri hugar- hressing. Jeg skal benda ykkur á eitt nýtt, örfárra vikna gamalt dæmi. Það var bjer um daginri verið að fá undirskriptir í Vestur Virginíu undir bænarskrá um að konum yrði veittur atkvæðisrjettur í sveita- og skólamálum. Sjerstak’lega var lagt ríkt á að fá undirskriptir kvenn- fólksins. l>að fengust tvær konur til að skrifa undir bænarskrána. Nú lialdið þið ef til vill, að þessi tregða liafi komið af því, að kvenn- fólkið í Vestur Virginíu sje mót- failið atkvæðisrjetti kvenna í al- mennings málum. En það er sjálf- sagt breinn misskilningur, því að jafnfrarnt þessari kvennfrelsis-bænar- skrá voru aðrir að safna undirskript- ' um uudir bænarskrá alveg gagnstæðs efuis. t>eir viidu líka fá undirskript- ir kvenufólksins, en undir þ& bæn- arskrá fjekkst engin einasta kci:a til að skrifa. Dnr hefði íslcnzkum konum vafalaust farizt belur. En vjer meg- ilm ekki gleyrna því, að vjer eig- um jafnan að keppa við og bera oss sam'in við það bezta, en aldrei við það lakasta. ÍSLENDINGAR í HEIÐURS- STÖÐUM. Tveir íslendingar hafa hlotið kosningu til löggjafarþingsins í Norð- ur-Dakota í Bandaríkjunuin við hin- ar ný-afstöðnu kosningar; annar er kosiim af Demókrötum til efri mál- stofu (senatsins), hr. Skapti Brynjólfs- son; hinn er kosinn af Repúblík- önum til neðri málstofu, hr. Árni Björnsson. I>að er auðvitað, að margir landar vorir geta eigi glaðzt jafnt yfir báðum þessum kosningum; [>eir sem eru Dcmókratar sjálfir eða Demó- krata skoðunum samþykkir eða sinn- andi, liljóta eðlilega að fagna meir sigri Skapta lieldur en sigri Arna; og þeir sem eiu Rcpúblíkanar efa Rejiúblíkana-skoðunum hlynntir eða fylgjandi, hljóta jafn-eðlilega að fa<rna meir sitrri Árna heldur en n n sajita. Sign En þetta á ekki að gota liindr- að það, að allii' íslendingar fagni kosningu beggja þessara landa vorra. Svo er það fyrir oss, að minsla kosti, að hvert sinn er einhverjum! íslendingi er sómi sýiulur, hvert1 sinn sem einlivcr íslendipgur njpr! færi á «ð sýna, n0 hann haíl ftm n- j ið sjer almennt traust og virðing! samþegna sinna, þá gleður það oss! — gleður oss innilegar en ílest annað, sem nýr vottur um, bverjir nýtir krajitar, skynsemdarlegir og siðfcrðislegir, sje enn fólgnir í þjóð vorri. I>«ð eru einmitt öll slík tákn, sem styrkja mann í trúnni á framtíð þjóðflokks vors. Þetta vonum vjer allir líti á eins og vjer, og þess erum vjer að minrista kosti fullvissir, að það er ekkert annað en vangá eða gleymska, að vort heiðraða samtíða- blað Ileims/cringla getur ekki í frjettum sínum um nema kosning annars af þessum tveim löndum vor- um. Það væri gleðilegt ef íslend- ingar hjer norðan landamæra, sem eru þó þrefalt til fjórfalt fjölmenn- ari, gætu komizt svt> langt, að ein- liver úr þeirra flokki gæti orðið fulltrúi samþegna sinna í einhverri trúnaðarstöðu sem fulltrúi aluienu- ings. Það er samt hætt við að það eigi nokkuð í land, þar til er vjer íslondingar náum því að eiga einn eða fleiri fulltrúa á þingi hjer í Manitoha t. d. Það er nefnilega vitanlegur skaði 1 efnalegu tilliti að vera þingmaður hjer, og það er hætt við, að fáir landar vorir vilji eða geti lagt það sera þarf í söl- urnar; þeim sem lfklegastir væru til að geta náð kosningu, mun svo ástatt fyrir, að þeir munu ekki geta tekið henni án þess að bíða of mikið atvinnutjón við það. H'tt efum vjor ekki, að gefið væri að ná kosningu fyrir efnilegan íslend- ing, .ef nokkur væri, scm vildi eða gæti gert kost á sjer. Ekki einu sinni í stjórn þessa bæjar eigum vjer nokkurn fulltrúa, og hefðum þó rjett til eptir fólks- fjölda að hafa minnst tvo íslend- inga í bæjarstjórninni. En ekki er það ósanngirni bjerlendra manna að konna, að svo er. Hitt er það, að þeir eru teljandi meðal vor, sem eru kjörgengir (eiga 12000 í fast- eign í bænum); og af þeim sem kjörgengir eru, mun vandgert að finna nokkurn, sem fáanlegur er tii að leggja þann títna í sölurnar, sem þarf. Við kosningar þær sem nú fara í liönd á sex bæjarfulltrúum, hefur aptur og aptur af bjerlend- um mönnum verið skorað á einn Janda vorn, Mr. Árna Friðriksson kaupmann, að gefa kost á sjer, og þá vita allir að hann mundi eiga víst livcrt oitiasta íslenzkt atkvæði I kjördæmi sínu (og þau eru þar eigi svo fá). Það cr með yðrum orðum engjnn efi á, uð Mr. Frið- riksson yrði kosinn, ef liann vilcli gefa kost á sjcr. En liann hefur eigi viljað heita því enn, þykist eigi mega vel missa timaun frá verzlun sinni (ein með stærri crocer- vei ziuntim í bænum), og varla hafa hcilsu til að sitja á fundum fram á nótt. Engu að ‘•íður viljum vjcr fast- lega skora á hr. Friðrlksson, að verða við almeniiii ósk mnnna í þessu efni. Yiuskuld leggur hann mikið i sölurnar með því; en hann gerir líka gott verk með þvj, og að öllu samtöldu sjáum vjer ekki annað en að honum sje það ekki ókleyft. Vjer viturn að hann lítur einn- ig á hag og sóma þjóðernis vors, og allir Wiunipeg-íslendingar viður- kenna og játa, að hann leggur tölu- vert í sölur fyrir þá rneð því að gera kost á sjer. Þei. mundu kunna honum þakkir fyrir það og ekki gloyma honum því. E[>tir að þetta er ritað lievrii>n vjer að ísl. verkmannafjclagið lijcr í bænum hefur og skorað á Mr. Friðriksson. LUXTONS-MÁLIÐ. Á laugardaginn var loitt til lykta mál bjer í bænum mcð ein- kennilegum úrslitum, að minnsta kosti eptir íslenzkum hugsunarhrotti. Einn af ráðherrum fylkisiiís, Mr. Martin, hefur, eins og mörgum les- endum vorum er kunnugt, nær því daglega verið níddur i blaðtnu Free jPress niður fyrir allar hcllur. Ilvað eptir ar.nað liefur lionum verið gefið að sök, að samuingar þeir sem hann hefur gcrt við Northem Pacific járnbrautarfjelagið fyrir fvlkisins liönd hafi verið gerðir ?,f óhreinum og eigingjörnum hvötum. Mr. Mar- tin reyndi fyrir nokkru síðan að liöfða mál móti ritstjóra blaðsins út af þessum ásökunum, eins og gctið var um hjer í blaðinu, en bouum tókst þá ekki að hitta þann er ábyrgðina skyldi bora; og til pess að útgáfufjelag blaðsins skyldi ekki veiða fyrir útlátum bað bl iðið af- sökunar í þnð skipti. Síðar stóð í blaðinu grein, sem Mr. Martin liöfðaði sakamál út af. Stjórninni var þar meðal annars boririn á brýn hinn vorsti [>ólitiski fantaskapur („rankest }>iece of poK- tical scoundrelism“), sem nckkurn tíma hefði Att sjer stað í Canada. Og afdráttarlaust \ ar sngt, að ef stjórninni færi að maklegleikum, [>á sæti hún nú í betrunarliúsi. í þetta skipti tókst að s nna, að það væri Mr. Luxtou, ritstjóri blaðsins, sem bera ætti áhyrgðina; hann varð að standa við þossi urn- mæli sem sína skoðun á stjórnini.i. Málafærslumaður Mr. Luxtons reyndi að sanna, að verjandi hefði bvggt þá skoðuu á fullum rökum. Mr. Luxton var varinn af einhvcrimn skarpasta málafærslumanni þcssa fylkis (Mr. Iíagcl), og [•; ð er ó- hætt að fullyiða, að lianii li> I ckk- cit tækifæri ónotað, scm hugsan- 'egt var «ð fært gæti cíhIimi lík- indi fyrir þvf, að stjórnin hcfði f«r- ið óráðvandlega að ráði siur. En cngar sannanir feugust, ckki einu sinni nein líkíndi. Viðvíkj- andi samninguin fylkisiils við Northern Paeific sannaðist ekkert annað cn [>að, að þ 'ir hcfðn verði fvlkimi til stórmikils ávinnings, og að út- gjölrl fylkisins liefðu vcrið svo lítil að fuiðu gegndi, þegar gætt. væri að þcim styrk, sem aðrar járnbraut- ir hafa þegið. Engin minnstu lík- indi komu fram fyrir því, að J>'r. Martin nje nokkur hinna ráðheir- anna hcfði haft eins cents hagrað af þessum sammngum fr.mii yfir það siin búast má við að illir fylkisbúnr hafi bciiilínis eða Obein- líuis á þeun grjctt. Nú miindu margir íslendingar balda, að ómögufegt hcfði vcrið nð Mr. Luxton slypjii lijá hegningu. B!að hans segir. að þeir menn eigi að vera í tuktliúsinu, som ckki er sjáanlegt að sjeu annað eu í alla staði virðingarvciöir. Og öllum ber samiin um, að á þessuin un mælum eigi liann að bcra ábyrgðina. En Mr. Luxton er óhuitur. Honum verður ekkert mcin gcrt. Enginn dómur var ui>p kveðinn, J>ví að dómnefnditini kom 'ekti saman. Nfu greiddu atkvæði mcð sfknun, þrír mcð sakfellirig. En til þess «ð nokVur dómur verði upnkveðinn. þarf álit dóiiinefndarinriar að vera f einu hiióði. Flestnm nnin og hafa skilizt si-o, sem dómsforsetinn (dóm- arinn, scm stýrði málsfærslunni, en greiddi ekki atkvæði) hafi hallazt aö áliti meiri hluta dómnefndar- innar. Ilugsum oss, að Jv'ssi urnmæli setn tilgreind eru hjer að framan, hcfðu staðið í einhverju lilaði beima á íslandi. Iltigsum oss að eitthvcrt blaðanna þar hefði sagt, að í raun og veiu ætli Nellcman eða lands- höfðinginn hvergi að vera nema í tukthúsiuu. Mundi ekki hverju mannsbarni á attjörð vorri hafa þólt kynlegt, ef ekki liefði verið hægt að koma neinni ábvrgð fram A liondur ritstjóra þess blaðs cða höfundar greinar þeirrar sem þetta Iiefði staðiÖ í? Vitaskuld. Enda heíði \eiið óhugsandi, að ritstjóri eða höfundur hefði sloppið þar ó- hegndur. Það er ekki heldur neinn vafi á þvi, að mörgum hjeilendum mönnnm muni liafa þótt úrslitin nokkuð kynleg. Ugglaust hefur all- ur fjöldi manna búizt við því, að í þetta sinn feugi ritstjóri Free Press 295 til bandingjans, „jeg bið yður fyrirgefningar af öllu hjarta — það var maður sem var svo ó- lieppilega líkur yður! Rjetti þjófurinn hefur ver- ið tekinn fastur. Þjcr eruð frjáls, frjáls!“ Phileas Fogg var frjáls. Hann gekk stillilega að lögregluþjóninum, horfði fast framan i andlit hon- um eina sekúndu, og gaf honum svo slíkt högg, að hann rauk út af! „Vel hitt!“ hrópaði Passe partout. “Svona eiga menn að leika þá list að verja sig! það veit hamingjanl“ Fix lá endilangur á gólfinu og sagðí ekki nokkurt orð. Ilann lmfði ekki fengið annað en það sem liann átti skilið. Mr. Fogg, Aouda og Passe-partout fóru tafarlaust út úr tollhúsinu, stukku upp í vagn, og óku til járnbrautarstöðv- anna. Mr. Fogg spurði, livenær næsta lest legði af stað til Lundúna. Klukkan var þá 2,40; lest- in var farin fj’rir 35 mínútum. Mr. Fogg bað um sierstakan gufuvagn. Nóg var til af vjeluin, sem gátu farið hart, en vagninn gat ekki oiðið ferðbúinn fyrr en kl. 3. Þá sagði Mr. Fogg fáein orð við vjelarstjór- ann viðvíkjandi þóknun, og lagði svo af stað i fljúgandi ferðinni til London, ásamt Mrs. Aoudu og hinum trúa þjóni sínum Passe-partout. Leiðina má vel fara á hálfum sjötta tlma, 298 takmarka slík útgjöÍdi Nóttin leið. Mr. Uögg fór { rúmið, en vaía- samt er, h>ort honum varð svefnsamt. Aouda gat engrar hvíldar notið, og Passe-partont hjelt vörð líkt og hundur við dyr húsbónda síns. Daginn eptir sagði Mr. Fogg honum í fáin orðum, að hann skyldi sjá Mrs. Aoudu fyrir morgunmat; sjálfur kvaðst liann vilja fá bolla af te og steiktan rifbita. Hann afsakaði sig fyrir að borða ekki með Aoudu með því, að iiann væri að koma lagi á skjöl sín, og það var ekki fyrr en um kveldið, að hann vildi fá að finna ungu frúna að máli. Passe-partout gat ekki annað en gert það sem honum var sagt, en lionum fannst sjer ómögulegt að fara út úr herbergi húsbónda síns. Honum var svo mikið niðri fyrir, og liann liafði samvizkubit, því að hann gat ckki annað en kennt sjálfum sjer um ófariruar. Ef hann hefði að eins varað húsbónda sinn við Fix, þá mundi Mr. Fogg ekki liafa flutt lögregluþjóninn til Liverpool, og þá — Passe-partout gat ekki stillt sig longur. „Ó, Mr. Fogg!“ hrópaði hann, „bölvið þjer mjer ekki? Það er allt rojer að kenua—“ „Jeg kenni engum um“, svaraði Phileas Fogg með sínum venjulega rólega róin. „Farið þjer nú“. 291 hraðlest, og svo þaðan til Liverpool með hrað- skreiðum gufuskipum; með því móti verður hann tólf stundum skemur á leiðinni hcldur en c-f hann væri scndur alla leið með skjótnstu skipum. Mr. Fogg hugsaði sjer að spara þennan tíma, og komast með þessu móti til Liverpool um há- degi, í stað þess sem liann gat annars ekki kom- izt þangað fyrr en kvoldið eptir; með því móti átti hann að geta komizt til Lundúna kl. 8| e. h. Um kl. 1 f. h. kom Henrietia inn á Queens- towns-höfn, og Mr. Fogg tók í böndina á Speedy skinstjóra og skildi liann eptir á skipinu, sem tiú vr.r ekki orðið annað eu flak. Allt samíerðafólkið gekk þegar f stað á land. Fix langaði mjög til að taka Fogg fastan tafar- hiust, en gerði það [ ó ekki. Hvers vegna? Hjelt’ hann loksius. 1 ð sjcr hefði skjátlazt? Að minnsta kosti ætlaði htinn ekki að yfirgefa Mr. Fogg. Þ.iu fórú öll iun i járnbrautarlestina kl. f. h., og kom til Dul.lin í dögun, og á augabragði stign þdU á póstski[>ið, sim ekki lagði sig niður við að íljóta á öldunum, beldur klauf þær. Kl. 10 mínúuir fyrir 12 (um hádegi) gekk Mr. Fogg á land i Liverpool. Nú átti liann ekki eptir nema G tíma Ccrð með gufuvagni til Lund- úna. En í sama augnabliki gekk Fix að Mr. Fogg, lagöi aðra höudina á öxlina á honum og

x

Lögberg

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.