Lögberg - 22.07.1891, Page 5

LÖGBERG, MIÐVIKUDAGINN 22. JÚLI 1891.
5
lendingum er kunnugt, p>á hefði
orðið að sleppa flestum kvæðunum,
og þá hefði bókin óneitanlega orð-
ið nokkuð mögur. Engum dylst, að
slíkt getur með engu móti staðizt.
Eitt atriði, sem útgefandinn
hefur tekið til greina, liggur við
að vera beinlinis skoplegt. Hann
segir á bls. IX í formálunum:
„Blaðagrein hef jeg að eins tekið
eina, eptir Björn Gunnlaugsson um
Jón Bjarnason, pví hún er bæði
fögur og eiakennileg fyrir Björn.
Enn fremur var vert að vekja eptir-
tekt á öðrum eins manni og Jóni
og hvað hann komst af eigin dáð,
sem pó var skammt hjá pví sem
hefði getað orðið, ef ástæðurnar
hefðu verið hairkvæmari.11 l>að er
auðvitað lofsvert að vilja vekja at-
hygli á Jóni heitnum Bjarnasyni.
En að hafa pað sj erstaklega í
höfðinu, að vekja athygli á
manni, sem ekki var rithöf-
undur, pegar maður er að gefa
út sýnishorn af bókmenntum, pað
er æði hjákátlogt, og ef höfundur-
inn hefði farið langt i pá áttina,
pá hefði bókin óneitanlega orðið
nokkuð undarleg.
Útgefandinn segir petta sje eina
blaðagrcinin, sem hann liefur tekið.
Er pað ekki dálítið skritið, að svo
skuli sú eina grein alveg ekki vera
eptir blaðamann? Ef pessi einablaða-
grein var takandi í petta safn, pá
liggur nærri að ætla, að einhverjar
fleiri blaðaoreinar hefðu átt að
standa par.
l>ví er nú í raun og veru !íka
svo varið, að par standa fleiri blaða-
greinir, nema ef pað orð er skilið
í allra prengstu merkingu, og pað
væri alveg rangt í pessu sambandi.
Allar greinarnar, sem í bókinni
standa eptir Baldvin Kinarsson, Jón
Hjaltalín, Tómas Sæmundsson og
Jón Sigurðsson, eru blaðagreinar,
pó að pær hafi ekki verið gefnar
út í dálkum. Dær hafa ekki á sjer
nein pau merki, er aðgreini pær
frá mýmörgum greinum, sem komið
hafa út í blöðunum. Þessar greinar
cru gott og velvalið synishorn af
blaðamennskunni frá peim tímum,
sem pær eru samdar. I>ess vegna
hafa pær rjett til að standa í pess-
ari „sfnisbók“; annan rjett hafa
pær engan til pess, pvi að pað er
engin sjerstök snilld á pví hvernig
pær eru ritaðar. En pá liggur sú
spurning nærri, hvers vegna ékki
hafi verið tekið neitt synishorn af
blaðamennsku frá hinum síðari ára-
tugum. Til pess synist oss mundi
hafa verið mikil ástæða, auk pess
sem pað er í vorum augum alveg
sjálfsagt að gera hinni yngri blaða-
mennsku jafnhátt undir höfði eins
og hinni eldri. t>að er ómögulegt
að neita pví, að blaðamennskan
hefur um nokkur ár verið lang-
p/ðingarmesta ldiðin á bókmenntum
vorum. Nú eru svo að segja eng-
ar bækur samdar á íslenzku og svo
að kalla engin kvæði ort. En pað
er tiltölulega mikið gefið út nú af
blöðum. Og að minnsta kosti er
hin nyrri blaðamennska ekki eptir-
bátur peirrar eldri að pví er form-
ið snertir. Berum t. d. saman stíl
peirra sjera Jóns Bjarnasonar og
Bjarnar ritstjóra Jónssonar við stil
Jóns landlæknis Hjaltalíns. Er nokk-
ur meining í, að taka blaðagreinir
eptir Hjaltalín heitinn, en sleppa
öllu pví sem pessir tveir núlifandi
ritstjórar hafa skrifað?
l>að verður sjálfsagt skoðana-
munur um pað, hverjir af hinum
íslenzku skáldum sjeu pess verðir
að komast í slíkt úrval sem pað
er hjer er um að ræða. Yafalaust
pykir sumum, að ekki eigi öll pau
sem útorefandinn liefur eitthvað tek-
O
ið eptir pað skilið. Vjer skulum eng-
an dóm par á leggja. En tvennt
er í skáldavalinu, sem oss virðist
athugavert, pó að frá öðru sjónarmiði
sje. Annað er pað, að sjera Birni
Halldórssyni er algerlega sleppt.
Eptir hann er að minnsta kosti til
eitt kvæði, sem er með peim lyr-
iskustu smávísum, sem til eru á
málinu, og lieitir „Nótt“. l>að er
óhætt að segja pað, að pað er
meiri skáldskapur í peim erindum
einum en öllum bókum frú Torfhild-
ar Hólm samanlögðum. Aptur á
móti virðist oss mjög mikill vafi á
pví, hvort útgef. hefði átt að taka
nokkuð eptir Sigurð Breiðfjörð, sam-
kvæmt peim reglum, sem hann hef-
ur sjálfur sett sjer. l>ess er áður
getið, að útgef. hefur ekki tekið
neitt eptir aðra en pá sem heyra,
eptir hans skoðun pessari öld til,
að pví er bókmennta-stefnu snertir,
með öðrum orðum, að bókin „byrj-
ar með pví tímabili, sem peir Bjarni
og It isk hefja“, eins og útgef. kemst
að orði. Bókmenntalega tekið heyrir
Sigurður Breiðrjörð alls ekki pessu
tímabili til, ekkert fremur en t. d.
sjera Jón Dorláksson, som gengið
er fram hjá, og pað alveg rjetti-
lega eptir peim reglum, sem út-
gefandinn hefur sett sjer.
Að einu leytl virðist oss út-
gef. hafa verið óskiljanlega ósann-
gjarn, pó að hann hafi alveg frá-
leitt ætlað sjer að vera pað. f>að
er að pví er snertir I>jóðsögurnar.
Hann tekur úr peim nokkrar sögur,
en við pær sögur standa nöfn safn-
enda Þjóðsagnanna að eins, án tillits
til pess, liverjir pær sögur hafa í
letur fært. Nú er pað að rninnsta
kosti alveg víst um eina af pessum
sögum, að safnendurnir eiga par
ekki nokkum staf, heldur er hún
rituð af sjera Jóni heitnum l>órð-
arsyni á Auðkúlu. Eptir sama
prinsípi g®ti Mekteð helgað
sjálfum sjer pessa sögu og hverja
grein og hvert kvæði, sem stendur
í pessari bók, sem hann nú hefur
gefið út. Autvitað hefði átt að
standa við pað sem úr Þjóðsögun-
um liefði verið tekið nöfn peirra
manna sem fært hafa í letur 'pær
sögur, sem valdar eru. Ymsir perrra
eiga sannarlega pann lieiður skilið,
og pó meira hefði verið. Að minnsta
kosti einn af peim mönnum er með
hinum allra merkustu prósa-höfund-
um íslands. Það er sjera Skúli
heitinn Gíslaion. Það er mjög vafa-
samt, hvort nokkuð í fornritum vor-
um tekur fram hans sögustíl, og
skulum vjer hjer að eins benda
mönnum á frásögu hans um Galdra-
Lopt, pegar hann er að vekja upp
Gottskálk biskup í Hólakirkju. Sje
nokkuð klassiskt í bókmenntum vor-
um að fornu og nyju, pá er pað
sú frásögn. Enginn stafur er eptir
sjera Skúla í pessari „synisbók“, og
hann er par hvergi nefndur á nafn.
Það gæti verið ástæða til að
minnast á ymislegt fleira, sem oss
virðist pessari bók vera ábótavant,
meðal annars pað sem valið er ept-
ir höfundana. En vjer látum hjer
staðar numið með aðfinningar vorar,
og könnumst fúslega við, að
pað er örðugra að inna vel af hendi
veik pað sem Melsteð hefur færzt
í ‘fang, en að finna að pvl á eptir.
Hvað sem að bókinni kann að vera,
pá er miklu betur farið en lieima
setið, og útgefandinn á pakkir skil-
ið fyrir viðleitni sína. Það var alls-
endis ómissandi að einhver tæki sig
fram um að vinna petta verk, og
var hrein órnynd, að enginn skyldi
gera pað fyrr. Sem skólabók getur
bókin komið að miklu lialdi: ocr hún
7 n
er yfir höfuð mjög eiguleg. Vjer
vonum, ao henni verði tekið svo
vel, að útgefandinn geti gefið hana
út af nyju, og pá leiðrjett pá galla
sem á henni kunna að reynast.
Fjallkonan, útbreiddasta blaðið
á íslandi, kostar petta árið í Ame-
ríku að eins 15 dollar, ef andvirð-
ið er greitt fyrir ágústmánaðarlok,
ella $1,20 eins og áður hefur verið
auglyst. Nytt blað, Landneminn,
fylgir nú Fjallkonunni ókeypis
til allra kaupenda. Það blað flytur
frjettir frá Islendingum í Canadu
og fjallar eingöngu um málefni
peirra; kemur fyrst um sinn út
annanhvorn mánuð en verður stækk-
að ef pað fær góðar viðtökur.
Aðalútsölumaður í Winnipeg
Chr. Olafsson
575 Main Str.
Haraldur Johannesson Olsoq
Expresssnadur,
541 Wíllíam Str. (3rd Ave.), Winnipeg
Selur allskonar eldivið með vægu
verði verði. Eins og að undanförnn
lætur hann sjer vera nnt um að gera
fljótt og vel það sem íslendlngar biðja
Uann að gera.
X
G
H
E
A
P
S
I
D
E
Iljer um bil
200
Donm-‘'Blðases
M
Nálægt
ÍOO
Bomu-Yisites.
HALFYÍPI.
Vjer spáðum vel fyrir
pessari sölu og pað hefur
ræt/.t.
Komið með hópnum.
U1
ts
Ul

í>
d
d
K
cn
u
t>
d
Vjer liöfum nú opnað okkar nyjn
HARDVORU-BÚD
í Cavalier, N. Dak.
og getum selt yður hvað sem vera
skal harðvöru tilheyrandi.
, Vjer liöfum miklar bvrgðir af
matreiðslu-ofnum (stoves); allt möíni-
legt úr tini: hnífa og gaffla, xirs
o. s. frv.
Vier höfum einni<r allar tetr-
undir af jdrni, stáli, pumpum, <jarö-
ufrlm , reknm, spöðum og verkfæa
úr trj 3, gaddavír og allar sortir af
vtr í girðingar, nagla, o. s. frv.
Komið og sjáið okkur áður cn
pjer kaupið annars staðar, og vjer
skulutn fullvissa yður um, að vjcr
seljum billega.
Cavalier, N. Dak.
Magnus Stepiianson búðarmaður.
HOUG & HCAMPBELL
Málafærslumenn o. s. frv.
Skrifstofui Main St,.
Winnpeg Man.
Canai Jian Paciíic B’v.
Through 4 'ime-Table—East arid West
ltead Down Atl.Ex. 5.00 p.m.. BTATiONs. Read up Pac.Ex. ... Seattle, Wasli T 2.00 a. m.
A 3.00 L v.. Victora.... Ar 19.30
--10.05 Ar. —11.15 Lv. -12.15 .. -14.10 .. -14.34 .. —16.30 . | Braudon j Portage La Pruirie ... .High Bluff... Winnipeg. .. 19.15 Ár. 20.05 Lv. ...16.55 — .. .16.32 — ....14.2 —
A10.45 a.m. -12.19 -13.35 — 4.00p.m. - 8.00 — 3.20 — 6.15 a.m. — 6.55 Ar.. —10.00p.tn. Lv.. Winnipeg.Ar ... Grand Forks... Duluth .... Minneapolis .. . Ar.. Chicago .. A13.50 pm. ... 13.79 am. ...11.50 — ... 7.10,— ... 3.35 — 8.00 — Lv. 7.15 Lv.11.00 p.
FlT.OODe.. -18.30 G24.01 —14.30Ar. — 8.30p.m .. Winnipeg .Selkirk East .Rat Portage | Port Arthur j .E. 10.25 Ar. .. 9.34 — E. 5.00,— 14.30 Lv. D. 3.15 p.m
J 19.00.. Lv, 21.00. ,Ar. ... .Winnipeg. .Ar.K 11.85 — .. We3t Selkirk.. Lv.. 10.00 —
K 10.50. .Lv 13.45 74.05... ... Winnipeg . K.17.00 Ar. ...13.30 — 1310
17.05 10 00
81.45.. 0 30
11.25 19.45 .Cypress River... ... 8.55 — J. 8.10 — ... 7.1n — ... 6.00
20.20 21.45... . .... Methoen
UEFEHENCES.
A, daily. B, daily exept Sundays. C,
daily except Monday. I), daily except
Tuesday. E, daily except Wednesday. Ft
daily except Thursday. G, daily excep,
Friday. H, daily except Saturday. J,
Monday, Wednetday and Friday. K. Tues-
ay, Thursday and Saturday. L, Tuesdays
nd Fridays.
506
„Ó,“ sagði faðir hennar hlæj-
andi og ytti hattinum aptur, „pað
parf tunglsljós til pess að töfrarn-
ir geti hrifið, býst jeg við.“
„Auðvitað,“ svaraði dóttir hans.
„Ef ekki væri neitt tunglsljós til,
pá væru elskendur illa farnir!“
„Já, pað er satt,“ svaraði faðir
hennar; „sá kynpáttur dæi pá al-
veg út; en hvar hefurðu augun,
stúlka, pegar pjðr sýnist gamall
karl eins og jeg vera unnusti
pinn, sem er glaðlegur og ungur
maður?“
„Jeg segi pjer satt, pabbi,“
svaraði Madge auðmýktarlega, „pú
ert svo líkur lionum f pessum frakka
og með pennan hatt, að jeg gat
ekki sjeð muninn, pegar jeg sagði
p«tta.“
„Einstakur pvættingur er petta
barn,“ sagði Frettlby önuglega; „pú
ert farin að sjá ofsjónir“; svo sneri
hann sjer á hæli, og gekk snúðug-
lega heim að húsi sfnu. Madge
stóð eptir steinhissa, enda rar pað
engin furða, pví faðir hennar hafði
aldrei fyrr verið svo önugur við
haiia. Húu skildi ekki, hvernig 4
ol9
Frettlby og komu Rogers More-
lands.
„Netið er að lokast utan um
hann,“ tautaði hann. „Jeg sje ekki,
hvernig hann á að sleppa. Ó!
Madge! Madge! betur að jeg gæti
hlíft pjer við peirri sorg, að fá að
vita pað sem pú hlýtur að komast
að fyrr eða síðar, og vesalings
stúlkan hin — syndir feðranna koma
fram á börnunum —guð hjálpi peim.“
Hann fór f bað, eins og hann
var vanur á morgnana, og pegar
hann hafði klætt sig, fór hann inn
í setustofu sína, fjekk sjer par bolla
af tevatni, og hresstist töluvert við
pað. Mrs. Sampson kom með glað-
legu braki upp á loptið, og færði
lionum brjef. Þegar hún sá, hvað
útlit hans hafði breytzt, rak hún
upp undrunaróp.
„Guð minn góður,“ hrópaði hún
„hvað hafið pjer verið að gera —
jeg pekki dagfar yðar og veit að
pjer munið hafa verið í rúminu,
pó að pað sje síður en svo, að pað
sje freistandi í öðrum eins hita og
nú er; en pjer fyrirgefið mjer, pó
514
hurðin var lokuð.
„Hver er par?“ spurði faðir
hennar önuglega fyrir innan.
„Það er ekki nema jeg, pabbi,“
svaraði hún. »Jog hjelt pú værir—“
„Nei! nei — pað gengur ekkert
að mjer“, svaraði faðir hennar og
bar ört á. „Farðu ofan, jeg kem
bráðum.“
Madge fór aptur of\n, ætlaði
inn í samkvæmissalinn, og var ekki
meir en svo ánægð með pessa skýr-
ingu. Brian beið við dyrnar, pegar
hún kom ofan, og var fremur mik-
ill forvitnissvipur á andlitinu á hon-
um.
„Hvað gengur á?“ spurði hann
um leið og hún nam eitt augna-
blik staðar neðst í stiganum.
„Pabbi segir, pað sje ekkert,“
svaraði hún, „en jeg er viss um,
að honum liefur orðið bylt við eitt-
livað; annars hefði hann ekki rekið
upp annað eins hljóð.“
Hún sagði honum pað som Dr.
Chinston hafði sagt um lijartveiki
föður hennar, og varð Brian mjög
bylt við pað. Þau fóru ekki aptur
nn í samkvætnissaliiiu, lieldur út á
511
Svo söng hún ofurlítið glaðlyndis-
legt franskt kvæði um ást og fiðr-
ildi, með glettnislegu viðkvæði, sem.
kom Brian til að hlæja.
„Það minnir á Offenbach, petta“,
sagði hann, stóð upp og fór ylir
að píanóinu. „Það komast satinar-
lega engir í hálfkvisti við Frakka,
pegar ræða er nm að búa til pessa
ljettu smámuni.“
„Það er lítil ánægja í peim,
finnst injer,“ sagði Madge og hleyptL
fingrunum eptir nótunum; „pað ec
engin meining í peim.“
„Vitaskuld ekki“, svaraði hann
„en pú manst, að De Quincy segir,
að pað sje engin siðferðiskenning
til, hvorki stór nje lítil, í llíons-
kviðunni, svo að pví er eitthvað
líkt varið með pessa Ijettu söngva.“
„Jæja, mjer finnst nú vera
meiri músik í Barböru Allan heldur
en pessum innihaldslausu smámun-
um“, sagði Madge með fyrirlitning-
ar-svip. „Kondu og syngdu pað.“
„Það er jarðarför S fimm pátt-
um,“ sagði Brian stynjandi um leið
og hann stóð upp til að lilýðnast
boðinu; „við skulum fá Garry (Jwoi^