Lögberg - 31.08.1892, Blaðsíða 1

Lögberg er gefið út hvern mifvikudag og
laugardag af
rHK L' (.r?EF.6 PPINTING & PUBUSIUNG CO.
M-i, .v*ia: Afgreiðsl 3 stofa: I’rentsnúðja
Uió Wiain Str., Winnipcg Man.
Kar i m >rið (á Ir)pi cli f> kr
Korgist fyrirfram.—Einsték númer 5 c.
Lögbrrg is puMished ever>T Wednesday an<!
Saturday éy
THE LÖGBERG PRINTING & PUBLISHINGCO
at 573 Main Str., Winnipeg Man.
Subscriptien price: $2,#0 a yeAr payable
in advance.
Single c#pies 5 c.
5. Ar.
WINNIPEG, MAN., MIDVIKUDAGINN 31. ÁGÚST1892
Nr. 61.
ROYAL
CROWN
SOAP
Kóngs-Kórónu-Sápan er ósviki n
hún skaðar hvorki höndurnar,
andlitið eða fínustu dúka,
ullardúkar hlaupa ekki
ef hún er brúkuð.
£>essi er til-
búin af
Tha Royal Soap Co., Winqipeg.
A F'ridrikeson, mæ lir með henni við
landa sína.
Sápan er í punds stykkjum.
Umfram allt reynið hana.
ríkjanna er póstgjaldið helmingi
hærra.
Ueir eru aðal umboðsmenn G&n-
ada fyrir Ujóðv.fjelegið.
Sjera Hafst. Pjetursaon hefur
góðfúalega lofað að taka móti bóka
pöntunum fyrir okkur í Argyle-
bygsð-
Ofangreindar bækur fást einn-
ig lijá G. S. Sigurðssyni, Minneota
Minn., og Sigf. Bergmann, Gardar
N. D.
blen zkar bækur
til sölu hjá
W. H. Paulson & Co
575 Main Str. Wpcg.
Almanak Þjóðvinafj*l. ’93, ( ’-) 0,25
Aldamór (2) 0,50
Kóngurinn í Gullá (1) 15
Andvari og Stjórnarskrárm.’90(4)$0,75
Augsborgartrúarjátningin (1) 0,10
Fornaldars. Norðurl. 1. 2. 3,
bindi í bandi (12) 4,50
Friðpjófur í bandi (2) 0,75
Fyrirl. „Mestur í heiini“ (H.
Druminond) í b. (2) 0,25
,, ísl. að blása upp (J. B.) (1) 0,10
„ Mennt.ást.á íst.I.ll.(G.P.)(2) 0,20
„ Sveitalífið (Bj. .1.) (1) 0,10
,, Um hagi og rjett.kv.(Briet)(l) 0,15
4 fyrirlestrar frá kirkjuþ. ’89 (3) 0,50
CfuSrún Osvífsdóttir, söguljóð
öpti r Br. .fónsson með'
mynd höf. (2)0,40
JJeljarsl.orusta (B. G.) 2. útg. (2) 0,40
Ujálp í viðlögum í b, (2) 0,40
fjuld pjóðsagnasafn 1, íl) 0,25
Hvers vegna pess vegna (2) 0,50
Herra Sólskjöld gamanleikur í þrem-
ur þáttum. (1) 20 c.
Iðunn frá byrj. 7 bæk. í g. b.(18) 8,00
ísl. saga Þ. Bjarnas. í b. (2) 0,00
ísl. bók og Landnámal.—II. (3) 0,45
jsafold yfir standandi úrg. með 4
pþgusöfnum allt á $1.50
J. Úorkelss. Supplement til
Jsl, Ordböger (2) 0,75
Kvöldvökurnar í bandi (4) 0,75
Ljóðm. H, Pjeturs. 11. í gá>. [4) 1,50
,, sama II. í bandi [4) 1,30
Gísla Thorarensen í b (2) 0,75
Hann. Blönd.al ineð mynd
af höf. í g. h. (2) 0,45
,, Kr. Jónss. í skr. bandi (3) 1,75
,, Kr. Jónss. í gyltu bandi '3) 1,50
„ sama í bandi [8) 1,25
Lækningarit L. homöop. í h. (2) 0,40
Lækningab. Dr. Jónasens (5) 1,15
Mannkynss. P. M. 2. útg. í b. (3) 1,25
Missirask. oghátíðahugv.St.MJ(2)0,20
p.Pjeturss. smásögur Ij. í h, (3) 0,30
P. P. smásögurjll. í b.
L E S 1 D.
Allir Petnbina County-búar og
fieiri, sem löngun liafa til að fá af sjer
góða Ijósmynd, ættu tafarlaust að
fara til Ageira Sölvaaonar í Cavalier,
N. D., að fá þær tekrar. Mr. C. H.
Richter frá Winnipeg, Man., sem um
fieiri undanfarin ár hefur unnið á full-
komnustu myndastofum í Winnipeg,
verður um næstu 2 mánuði á verkstofu
tninni og tekur myndir.
. Asgeir Sölvason.
Cavaher, N. I).
v>
?!

r
Midsuraars
sale
ÞESSA VIKUNA
—í___
A peim er afsláttur
allt nyjar og nymóðina vörur
Fáið pjer yður í nyjan kjól núna
og látið Miss Ryan er vinnur
hjá oss búa liapn (il
af-
Miss Sigurbjörg Stafánsdótti
hendir yður.
Lang and McRiechan,
Street, WINNIPEG
‘8
580 Main
b?jel
L V.
liandíður í lívassafelli saga
(2) 0,30
ROBBRT SREFHARD,
Eigandi „011IENTAL“ gestgjafahússins,
heldur baö lang bezta liótel í Graf-
ton. Hann býður ðllum sínum
isl. vinum, sem koma til Graf-
tou, að hii msækja sig, og
hann mun gera sitt
bezta til að láta
þeiiji líða vel.
blöðunum í þá átt, að banna með öllu
allar skipagöngur til eyjarinnar frá
meginlandi Norðurálfunnar meðan
hættan vofir yfir. Pólsk kona ny-
koinin f’á Hamborg, og eitt enskt
stúlkubarn segja síðustu frjettir að
muni hafa sykzt í Lundúnum af pest-
intii. Iljerogþar frain með strönd-
um Eniílands ocr Skotlands halda
tnenn og að pestarinnar liafi orðið
vart, þar á meðal í Leith. Sje það
satt, þá «r íslandi þegar hætta búin,
jafnmiklar samgöngur sem eru ir illi
þess bæjar og ættjarðar vorrar.
í Ilamborg er kóleran voðaleg.
Síðastliðna viku syktust af henni
2, 837 manns þar í borginni, og 1.087
dóu. Yfirvöldin þar hafa látið í ljós
þá skoðun, að nú muni mega búast
við, að pestin fari stöðugt rjenandi,
en engar ástæður hafa þau gefið fyrir
því, og halda menn, að það sje að eins
sagt til þess að draga úr ótta fólks-
ins, sem eðlilega fer allt af vaxandi.
Ýmsir af hinum efnaðri borgarbúum
eru fsruir að flýja út um landið, og
óttast menn, ef því heldur áfram, að
það inuni verða til þess að útbreiða
sykina enn meira um Þyzkaland.
Hvað i»ikla útbreiðslu hún þegar hef-
ur fengið þar, vita menn fráleitt enn,
því að tilraunir hafa verið gerðar til
að leyna henni þar í landi, en nú lief-
ur verið gefin út skipun um að hætta
þeim tilraunum með öllu, og er það
einkum gert, að sögn, eptir ósk keis-
arans. Menn eru komnir að þeirri
niðurstöðu, að það muni að eins auka
hræðsluna, að öllu sje haldið þannig
sem mest á liuldu. Víst er um það,
að kóleran er komin til Berlínar, en
fáir hafa enn dáið þar.
í Canada og Bandaríkjunum á að
neyta allra hugsanlegra meðala til
þess að verja peatinni inngöngu, með-
al annars setja sóttvörð u«t skip, er
koma frá þeim stöðum Norðurálfunn-
ar, er kóleran liefur gert vart við sig
í, og eins nota sóttvarnarmeðul við
póst, sem flytzt vestur frá þeim stöðv-
um. Nefnd hefur myndazt í Banda-
ríkjunum, sem tekur að sjer að hafa
•ptirlit með sóttvörnum bæði fyrir
sunuan og norðan línuna beggja meg-
in meginlandsins.
BAXMltÍKIX.
Frá Minneapolis er telegraferað
29. þ. m.: Mikil rigning i dag yfir
allan norðvesturhluta Bandaríkjanna,
Telegrömm frá Fargo, Jamestown,
Ilillsboro og ‘iðrum stöðuin I Minne-
sota og Dakota-ríkjunura segja ofsa
rigning með kulda. Sumstaðar eru
menn bræddir við frost. Litlar
skemmdir verða á hveiti, þó að frysti,
en miklar skemmdir mundu verða á
maís. Frá ymsum stöðum í Minne-
sota er sagt, að hveitistakkar hafi
drepið.
ÚTLÖND
Gladstone hefur látið uppi aðal-
atriðin f hinu fyrirhugaða stjórnarfyr-
irkomulagi Irlands, og honum hefur
tekizt að gera íra ánægða. Sjerstak-
lega var eitt atriði, sem þeir voru
hræddir um að Gladstone mundi verða
tregur til að láta að ósltum þeirra i
en sem þeir kröfðust fyrir hvern mun;
það var, að heimastjórn írlands hefði
yfirráð yfir lögregluliðinu í landinu.
Gladstoee hefur rneðal annars lyst af
dráttarlaust yfir því, að hann ætli að
láta að vilja þeirra í því efni.
)!
)»
sviga.
NB.
T Ö P U Ð.
Rauðskjöldótt mjólkurkyr, þriggja
ára gömul, hornhlaupin, tapaðist hjer
f bænum slðast liðna vik*. — Finn-
andi er beðinn að koma orðnra til B.
Marteinssonar, 483, 2. Áve. S.,
Winnipeg.
FRJETTIR
Kói.kea^ .
Kóleran hefur auðsjáanlega fsng-
ið yfirhöndina yfir öllu öðru í hugum
manna í Norðurálfanni, og langmest
af því sem telegraferað er vestur yfir
hafið er viðvfkjandi þessari VQÖapest.
Jafnt og stöðugt grlpur hán um sig
meira og meira.
Fyrir sfðustu helgi barst hán til
Gravesend á Englaudi með gufuskipi
frá Ilamborg. Ýmsir voru sjúkir á
skipinu og þrlr þeirra liafa dáið. Detta
hefur eðlilega valdið hiuni msstuang-
ist á Englandi. Yfirmaður heilbrygð-
isstjórnarinnar í Lundúnum befur
lyst yfir því, að sjer þyki mjög vafa-
samt, að mögulegt verði að halda
pestinni út úr höfuðstaðnum, og radd-
Fyrir sendingar til Banda ir eru farnar að koma fram í ensku
frá 15- öld optir Jónas Jónas-
son í bandi (2) 0,40
líitregl. V. Asm.son. 3.útgf b.(2) 0,30
Sálmab. í bandi 3. útg. (3) 1,00
“ í betra “ 3. “ (3) 1,25
“ í skr. “ 3. “ (3) 1,75
“í “ “ 3. “ (3) 2,00
Saga JÞórðar Geirmundssonar
eptir B- Gröndal (1) 0,25
„ Gönguhrólfs 2. útg. íl) 0,10
„ Klarusar Keisarasonar (1) 0,15
Marsillus og Rósamunda(2) 0,15
Hálfdánar Barkarsonar
Villifers frækna
„ Kára Kárasonar
,, Sigurð E>ögla
„ Hardar Hólmverja
Sundreglur í bandi
Útsyn þyðingar í bundnu og
óbundnu máli, (2) 0,20
Úr lisimi bænarinnar (áður á
$100, nú á (3) 0.50
Vesturfara túlkur (J. Ól.) í b.(2) 0,50
Vonir (E. Hjörl.) (2) 0,25
Æfintyrasögur I. og II. (2) 0,15
Allar bækur þjóðv.fjel. f ár
til fjel. manna fyrir 0.80
Ofannefndar bækur verða sendar
kaupendum út um land að eins ef
full borgun fylgir pöntuninni, og
póstgjaldið, sem markað sr aptan
við bókanöfnin með tölunum milli
a(l
(1) 0,10
(2) 0,25
(2) 0,20
(2) 0,35
(2) 0,20
(2) 0,20
CANADA.
í Moutreal voru í fyrradag tekn-
ir fastir tvsir karlmenn, ein kona og
tvö börn, og var þetta fólk grunað
um að vsra flóttamsnn frá Frakk-
landi, er tekið hafi þátt í þeim voða-
legu dynamit-spelivirkjum, er þar
voru framin nylega.
Opinber brjefaviðskipti liafa átt
sjer stað síðastliðna viku milli Glad-
stones og Labouchere út úr því að
Labouchere komst ekki inn í ráðaney t-
ið. Hann haföi skrifað grein í blaði
aínu Truth um málið, og farið þar
hörðum orðum um drottninguna fyrir
það, að hún skyldi hafa sett sig app á
móti því, að hann yrði ráðharra. Glad-
stone svaraði, og tók upp á sig alia
ábyrgðina, en Ijaboucliere sat við sinn
keip, að kenna drottningunni um allt
saman. Alþyða manna hvað taka gilda
staðhæfing Giadstones, með því að
það hefur kvisazt, að hanu hafi orðið
að velja milli Laboucheres og ýmissa
hinna helztu embsettisbræðra sinua,
þeir hafa verið ófáanlegir til að fara
inn í ráðaneytið með Labouchere
vegna illyrða þeirra sem hann hefur
ritað um ymsa af konungsættinni, þar
á meðal sinkum prinsinn af Wales,
og allmarga aðalsmenn. Sagt sr, að
Englendingar sjsu almennt á Glad-
stonss bandi í þessu máli.
T Æ R 1 N G.
Eptir T. A. Patrick, M. D.
Nytt ráðaneyti hefur tekið við
völdunum í Norðvestur Territoríun-
um. Stjórnarformaðurinn heitir Cay-
i«y. ________________________
Uppreisnin í Sáluhjálparhsrnum
heldur áfraaa og breiðist út í Toronto
svo mjög, að forgöngumaður upp-
reisnarinnar segir sig furði stórlega á
því, hve margir fylgi *jer þegar og
sjeu væntk-nlegir út úr hernum innan
skamms. Uppreistarmennirnir bera
msðal annars þær sakir á yfirmenn
liersins hjer f l&ndinu, að þeir lifi i
óhófi fyrir hersins fje, en láti undir-
menn sína svelta.
A. S. Ball, málafærslumaður í
Woodstock, á konu, semnokkurtgagn
er að. Innbrotsþjófur fór inn í hús
hans á sunnudaginn, en rakst á hús-
bóndann, skaut að honum fjórum
skotum og hitti hann tvisvar. Kona
lians heyrði ólætin, kom manni sfnum
til hjálpar, sló þjófinn í rot, batt hann
Vcgna þess hve mikið er orðið um
tæring f Dingvallanylendunni, hcfur
framkvæmdarstjóri þessa blaðs farið
þess á leit við mig, að jeg gerði les-
endum þess grein fyrir orsökum þeim
er valda tæring í mannlegutn likama,
í þeirri von, að takast megi að koma í
veg fyr>r þessar orsakir, «f almenningi
manna verða þær ljósari en nú á sjer
stað. Jeg var valinn til þessa verks
af því að jeg bef veitt atbygli flestum
þeim sjúklingum í nylenduuni, er
veikzt hafa af þessari syki.
lil þess að fá áðursögðu augna-
miði framgengt, er rjett af oss í fyrsta
lagi að hugleiða allar þær orsakir og
þau skilyrði, sem styðja að þroskun
tæringarveikinnar; i öðru lagi að hug-
leiða þessar orsakir og J>essi. skilyrði í
sambandi við sykina, eins og hún hefur
koinið fram í Þingvallanylendunni; og
í þriðja lagi að hugleiða, hverjar ráð-
stsfanir hægt er að gera til þess að
uppræta þær orsakir og þau skil-
yrði, sem upprætanleg eru.
Lungnatæring kemur venjulega
fram annaðhvort sem harður sjúkdóm-
ur, er varir stutt, eg tekur einkum
ungt fólk, eða sem langvinnur sjúk
dómur, er gerir út af við sjúklinginn
E:i hvort sem sjúkdómurinn er
harður eða langvinnur, þá er það al-
menn skoðun lækna, að hann orsakist
af. örsináum lifandi frjóöngum, sem
kallaðir eru bacillus tuberculosis. O-
grynni er af þessum frjóöngum í lirák-
um tæringarveikra manna, og sjást
f eir ekki t:ema í mjög stsrkum sjón-
auka.
Undir sjerstökum skilyrðum setj-
ast þessir frjóangar að í lungunum
eða öðrutn líffasrum, og valda þar vexti
og viðgangi sjerstaks nýs efnis, sem
kallað er tnberculum. Detta tnbercu-
lum eyðir þeim rjettu efnum, er vera
eiga í þeiwi lílfærum, sem það sezt að
í, og eptir nokkurn tíma breytist það
5 gröpt og ostkennda smáparta, er sjúk-
lingurinn hóstar upp. Þvf meira af
taberculum sem þannig breytist, því
stærra skarð verður eptir í lungunum,
og ef sjúkdómurinn kemst í blóðker,
þá getur það orsakað hlóðuppgang úr
lungunum. Þegar tuberculum hefur
þannig mj’ndazt, veldur það hósta, af
því að það kitlar loptgöngin og lung-
un, og hálssárindi og niðurgangur, sem
livorttveggja er svo algengt á hinum
síðari stigum lungnatæringarinnar,
synir, að tuberculum hefur einnig
myndazt í hálsinum og innyflunum.
Það liggur því í augum uppi, að
því optar sem þessir frjóangar ná til
þess og þess manns, því meiri líkindi
eru til þess sð hann fái sykina. En til
allrar hamingju tekst ekki hverjum
frjóanga sykinnar, sem kemst inn í lík-
amann, að setjast þar að. Dað er að
eins þegar hann kemst að veikum,
bólgnum, óheilbrygðum pörtum af
lungum, maga eða innyfium að honum
er mögulegt að setjast að fyrirfulltog
allt í lik&manum, og jafnvel þá getur
sterk líkamsbygging rekið sjÚKdóm-
inn út, ef heppileg skilyrði eru að öðru
leyti fyrir hendi. Að hinu leytinu eru
mjög lítil líkindi tii annars en aðjafn-
vel liin sterkasta líkamsbygging bugist
af tæringu, ef þessir frjóangar komast
að lienni undir óbeppilegum lieilbrygð-
isskilyrðum.
Mönnum tnun þess vegna skiljast,
að þótt bacillus tuberculosis sje l>in
baina orsök tæringarinnar, þá eru að
binu leyfeinu ymsar orsakir eða yms
skilyrði samverkandi, og verða sum
af þeim skilyrðum að vera fyrir hendi
áður en þessir frjóangar geta haft
nokkra verkun.
Dessai samverkandi orsakir eru
tvennskonar:
1) t>au skiiyrði sem styðja að því,
að frjóangarnir komistinn ílíkamann.
2) t>au skilyrði, sem draga úr lífs-
krapti líkamans, og gera liann þannig
móttaekilegan fyrir álirif frjóanganna.
Meðal þeirra skilyrða, er stuðla að
því að þessir frjóangar berist inn í
líkamann, eru þau er nú skal greina:
1) Að draga að sjer andann frá
tæringarveikum sjúklingum, eða haf-
ast við í sama lierkergi, sem þeir eru
í, án þess lopt geti stregmt inn í það
herbergi og ýt úr þvl, og anda þannig
aptur að sjer því lopti, sem sjúkling-
urinn hafa andað frá sjer.
2) Að láta börn nærast á mjólk úr
brjóstum tæringarveikra mæðra; það
er altítt, að börn ha.fi áþann háttfeng-
ið tæring í innyíliu.
3) Að eta ket af tæringarveikum
dyrum, eða drekka mjólk úr slíkum
skepnum; það er önnur altið orsök
til tæringar í innýflunum.
4) Að lofa tæringarveikum mönn'
um að lirækja á gólfið í ibúðarhúsutn.
Hrákinn þornar, svo er komið við hann;
hann stígur upp í loptið í smáögnum,
og lungun draga liann að sjer. •
(Meira).
svo og telefónaði eptir lögregluþjóni.
Maður hennar hafði ekki særzt al- I eptir að lionum hefur smátt og smátt
varlega. | hnignað ein tvö til þrjú ár,