Lögberg - 08.10.1892, Blaðsíða 2

2
LOGBERG LAUGARDAGINN 8. OKTÓBER 1892
Jyb.gberg-
Gehfi út aö 573 Main Str. Wiunipeg,
af Thc Tögberg Printing 6r Publishing Coy.
(Incorporated 27. May 1890).
Ru stjóri (Editor);
EJAAÁ' HJÖRLEIFSSOA'
business managf.r: AJAGNÚS PAULSON.
AUGLÝSINGAR: Smá-auglýsingar í eitt
skipti 25 cts. fyrir 30 orö eða 1 Jmml.
dúlkslengdar; 1 doll. um mánuðinn. Á stærri
auglýsingum eða augl. um lengri tima aj
sláttur eptir samningi
BÚSTAD A-SKIPTI kaupenda verður að til
kynna sknýega og geta um fyrverandi bú
stað jafnframt.
UTANÁSKRIPT til AEGREIÐSLUSTOFU
blaðsins er:
TifE LOGBERC P^iNTING & PUBLISK- C0.
P. O. Box 368, Winnipeg, Man.
UTANÁSKRIFT til RITSTJÓRANS er:
DDITOK LOOBERG.
P. O. BOX 368. WINNIPEG MAN.
— daugardagikn 8. okt 1892.
py Samkvæmt landslögum er uppsögn
..aupaudu á blaði ógild, nema hann sé
fktiioiaus, )>egar haun segir upp. — Ef
uaupandi, sem er í sltuld við blað
ið flytr vistferlum, án þess að tilkynna
heimiiaskittin, þá er það fyrir dómstól
unum áliún sýnileg sönuun fyrir prett
visum tilguugi.
j^T Eftirleiðis verðr á hverri viku prent
uð í blaðmu viðrkenning fyrir mótti
ailra peninga, sem því hafa borizt fyrir
íarandi viku í pósti eða með bréfunv
eu ekki fyrir peningum, sem menn af
Tenda sjáliir á afgreiðslustofu blaðsins
þvi að þeir menn fá samstundis skriflega
viðrkenning. — Bandaríkjapeninga tek
biaðiö fuliu verði (af Bandaríkjamönn
um), og frá Isiandi eru íslenzkir pen
ingaseðlar teknir gildir fullu verði sem
hoigun fyrir blaðið. — Sendið borgun
P. O. Moticy Orderts, eða peainga í Íí-
gmiered Letter. Sendiö oss ekki bankaa
vísanir, sem borgast eiga annarstaðar en
í Winnipeg, nema 25cts aukaborgun fylg
íyrir iunköllun.
FYRIliÆTI.ANIR GLADSTONES
l>að leynir sjer ekki, að Gladstone
l.yggst að hafast nokkuð að f>að sem
eptir er æfinnar, pó að nálega 83 ár
sjeu af henni liðin. Öllum er kunn-
ugt um sjálfstjórnarmál íra, f>að mál,
sem hann ætlar vafalaust að láta sitja
fyrir öðrum stórinálum. En augsjfni-
lsga ætlar hann ekki að láta f>ar við
sitja, ef honuin endist aldur ti 1. Ný-
lega lofaði hann mjög ótvíræðlega á
fundi í Wales, að vinna að afnámi rik-
skirkjunnar par, gaf jafnvel í skyn,
að hann mundi leggja frumvarp pess
efnis fyrir pingið í vetur. Og ekk
f>ar mcð bíiið; 1 söniu ræðunni Ijet
hann og uppi, að hann mundi jafnfrarnt
taka að sjer að berjast fvrir afnámi
ríkiskirkjunnar á Skotlandi. Nærri
iriá geta, að slíkar breytingar ganga
ekki af stríðlaust, og er pað vafalanst
eins dæmi í veraldarsögunni, að jafn
gamall maður hafi færzt slíkt í fang,
ofan á allt annað, sem hann beráherð-
um sjer.—Takist frjálslynda flokknum
á Stórbretalandi að fá framo'eno't af-
r"> “
námi ríkiskirkjunnar í Wales og á
Skotlandi, f>á er pess að líkindum ekki
Jan<rt að bíða, að hinu simi fari fram
á Englandi sjálfu, enda hefur Glad-
stone vafalaust pá breytiug í hyggju,
pó að hann búist ef til vill ekki við
henni fyrr en eptir sinn dag. Frjáls-
lyndi flokkurinn á Bretlandi liggur
ekki í aðgerðaleysi á pessum síðustu
áratugum aldarinnar!
FRAMTÍÐARSJÓNIR.
Prófessor í pjóðmegunarfræði
við háskólann í Lundi í Svípjóð,
maður sem telur sig með íbaldsflokkn-
um par í landi, hefur nylega gefið út
' bók um fyrirkomulag manrifjelags-
ins, sem nálgast allmikið hugmyndir
sósíalistanna. Einn af kapítulum
bókarinnar kallar hann “Framtíðar-
sjónir“. Hann segir par meðal ann-
ars: “Pað parf ekki nema sjáandi
augu og lieyrandi eyru til pess að
skilja, að fyrir oss liggur mikil breyt-
ing á fyrirkomulagi mannfjelagsins,
breyting, sem mun minnka muninn á
kjörum mannanna frá pví seni nú á
sjer stað, jafnvel póit henni takist
ekki með öllu að afnema pann rnun,
eins og sósíalistaruir gera sjer í hug-
arlund“.
Hann hyggur að fjárhagsfyrir-
komulagið muni verða allt öðruvísi
en pað nú er, og að pað verði einmitt
a.ðri stjettirnar, sem gangist fyrir að
fá peirri breyting framgengt. Hann
gengur sem sje að pví vísu, að ervið-
ismennirnir muni allt af heimta og fá
hærra og hærra kaup, og verkgefend-
urnir pví fá minni og minni leigu af
höfuðstól sfnum o<r minni o<j rninni
gróða af sinni eigin fyrirhöfn. Þetta
neyðir pá til að sameina sig í “hringi“
(“trusts“ nmndi slíkt verða kallað í
Ameríku) í pví augtiamiði að lialda
uppi verði á vörunum. Þessi verð-
hækkun gerir pað að lokum ómögu-
legt fyrir embættismenn og menn,
sem ekki lifa af vinnu sinni, heldar af
litlum höfuðstól, að halda áfram peim
lifnaðarhætti, sem peir hafa vanizt
við. Þeir heimta pví breytingu. Og
höfundurinn hyggur, að pessar stjett-
ir megi sín svo mikils, að pegar pær
heimti nytt fyrirkomulag, pá vsrði
ekki unnt að sporna til lengdar móti
peim kröfuin.
Höf. setvir pví næst fram pá
spurning, hvernig pað mannfjelags
lega og fjárhagslega fyrirkomula<
muni verða, sem í vændum sje. Hann
hyggur, að Hfiisstjórnimar o<j bæjar
og sveitustjórninnir muni taka að
sjerýramleiðsluna. Hann bendir á
að ríkið hafi pegar fyrir langa-löngu
tekið að sjer landvarnir, rjettarfar,
kennslumál, iðkan vísinda o. fl. Á
hinurn síðari timum hafl pað og að
allmiklu leyti tekið að sjer samgöng-
ur og peningalán. Jafnframt liafi
bæjarstjórnirnar tekið að sjer að sjá
mönnum fyrir vatni, Ijósi o. s. frv. í
öllurn siðuðum löndum sje stefnan sú,
pótt bægt fari, að liið opinbera (ríkið,
bæirnir, sveitirnar) taki að sjer fram-
Ieiðsluna að fleira og fieira leyti.
Skipagöngurnar eru pað sem höf.
hyggur, að ríkið muni næst taka að
sjer. Og pegar pað hefur tekið að
sjer ílutning á vörum, pá verðurnæsta
sporið, að taka að sjer kaup á vörun-
um og sölu peirra vörutegunaa, sem
pað framleiðir sjálft. Þar næst hygg-
ur höf., að ríkið muni taka að sjer
verlfsmiðjuiðnaðinn, enda sje nú byrj-
unin til pess víða sjáanleg, par sem
ríkin hafi tekið að sjer að láta búa til
fyrir sinn reikning pað sem parf til
landhersins og sjóliðsins. Að pví er
landbúnaðinn snertir, segir hann, að
pað muni fyrr eða síðar reynast ólijá-
kvæmilegt, að eignarrjetturiun á jörð-
inni komist í hendur hins opinbera,
en par á móti hyggur hanri að jarð-
rcektin verði í höndum einstakra
manna undir umsjón hins opinbera.
Eignarrjettur einstakra manna á jörð-
inni, eins og nú á sjer stað, segir hann
að liafi pað f för með sjer, að jörðin
framleiði ekki nærri eins mikið eins
og pörf verði á siðar, pví að meiri hluti
eigendanna hafi ekki nægan höfuðstól
til að yrkja hana. Margfalt meiri á-
góða rnegi fá af jörðinni en nú fáist,
en til Less purfi fjártnagn, sem enginn
geti lagt fram nema pað opinbera.
Bænduin verði líka betra, að vera
leiguliðar ríkisins heldur en einstakra
auðmanna.
Að pví er bæja- og sveitastjórn-
irnar snertir, pá hyggur hnf. meðal
annars, að pær muni eignast íbúðar-
húsin. Dar af leiðandi verður, eptir
hans spádómi, mesturhluti allraeigna
í höndunum á ríkinu og bæja- og
sveitastjórnum. Að eins ofurlítill
tr.inni hluti, par á meðal matvæli og
húsgögn, verður í höndum einstakra
manna.
Það er ekki örðuijt að hu<jsa
sjer
segir höfundurinn—hvernig fyrir-
komulag mannfjelagsins muni verða,
pegar pessi fjárhagslega breyting er
komin á. Frívatlífið verður alveo'eins
og pað hefur verið. Hjónaband og
fjölskylda og meðferð manna á eign-
um sínum á heimilunum—allt pað
pað stendur óhaggað. Frelsi einstak-
lingsins verður óskert. Hann tekur
sjer fyrir hendur pað starf, sem hann
hefur löngun til, og hann vinnur fyrir
sjer og fjölskyldu sinni alveg eins og
nú. Munurinn verður að eins sá, að
allir verða að vinna fyrir lífinu, ef peir
eru færir un. pað. Því enginn mun
eiga nógu mikinn höfuðstól til pess
að geta gengið iðjulaus. Allir geta
að sönnu lagt eitthvað upp af tekjum
sínum. En með pví að hið opinbera
á mestan part allra arðberandi eigna,
pá verður ómögulegt fyrir einstaka
menn að ávaxta svo pað sem peim
hefur safnazt, að úr pví geti orðið
mikill höfuðstóll. Eignamismunur
inn verður par af leiðandi lítill
og stjetta-mismunurinn sömuleiðis.
Menntunin skiptist jafnara niður, og
allir geta gert næstum pví sömu kröf
us til lífsins.
A pessa leið eru “framtíðarsjónir“
pessa prófessors. Ekki er furða pó
að sósíalistarnir geri sjer í hugarlund
að eitthvað megi breyta mannfjelags-
fyrirkoniulaginu, pegar jafnvel í-
halclsmennirnir eru farnir að gera
sjer slíkar hugmyndir um framtíðina
ÍSLAUST HEIMSKAUT.
Eins og mörgum lesendum, vor-
um er kunnugt, er pví haldið fram af
mörgum vísindamönnum, að enginn
ís sje í kringum heimskautin; einkum
erpaðhinn ungi, norski vísindamaður,
Friðþjófur Nansen, sem barizt hefur
fyrir peirri skoðun, og ætlar að færa
sönnur fyrir henni með pví að fara
sjálfur til norðurheimskautsins, ef
honuni verður pess auðið. Sterk lík
indi hafa fengizt nylega úr tveim átt-
um fyrir pví, að Nansen muni hafa
rjett að mæla.
Grænlandsfarinn l’ea rg liefur
komizt að pví, að á strönduin norðar-
lega á Grænlandi er tiltölulega milt
loptslag, og jarðargróði er par sjer-
lega rnikill.
Þessi för Pearys er mjög merki-
leg, og skulum vjer pví skjtra frá
henni með nokkrum orðum.
Peary er sjóliðsforingi í liði
Bandaríkjamanna. Snemma að vor-
inu 1891 lagði hann af stað til Græn-
lands með 5 karlmönnum og konu
sinni. Fyrirætlan hans var sú, að
gera vísindalegar rannsóknir í heim-
skautalöndunum og reyna að komast
til norður heimskautsins með pví að
fara eptir ísalögum Grænlands.
Eptir að búizt var um til vetrar-
setu við M’Cormick-fjörðinn á vestur-
strönd Grænlands, lagði Peary af stað
á sleðum norður í óbyggðirnar p. 15.
maí. Hann hafði að eins með sjer
einn mann á pessari ferð, og 14 hunda
til að draga sleðana. Ferðin gekk
vel yfir ísinn, pangað til Peary var
kominn á 82. breiddargráðu; pangað
kom hann 20. júní. Þar komhann að
ströndinni, og fór fram með henni
fjóra daga, pangað til hann kom að
allmiklum flóa á 81° 37’ norðlægrar-
breiddar og 34’ vestlægrar lengdar.
Ströndin lá fyrst í norðaustur, svo í
austur, og síðast í suðaustur svo langt
sem Peary gat farið fram með henni.
Af pví gera menn sjer í hugarlund, að
áreiðanlegt muni vera, að Grænland
sje eyland.
En merkilegra er pó pað, að par
á 8L1 norðurbreiddar var enginn snjór
á jörð, jarðveguririn var par rauð-
brúnn, jarðargróði mikill og fjöldi
dyra. Þar voru gnægtir blóma, skor-
Brúkað á millíónum heimila. 40 ára á markaðinum.
The Blue Store.
*-MERKI: BLA STJARNA-*
$10.000 Qjim $10.000
Af tilbúnum fatnaði og karlbúningsvöru, keypt fyrir
53 CENT HVERT DOLLARS VIRDI-
Þar eð allar vörurnar eru keyptar fyrir 53 cts. dollars virði
hjá CIIABOT & CO. Ottawa, get jegboðið yður
pennan varning fyrir hálfvirði.
KOMID! KOMID! KOMID!
og pjer munuð sannfærast um pað.
200 buxur $1.75 virði, fyrir $1.00.
200 „ $3.50 „ „ $2.00.
200 „ $7.00 „ „ $4.50.
100 svartir fatijaðir $13.50 virði, fyrir $8.50.
100 — — $18.50 — — $12.50.
100 — _ $25.50 — — $14.00.
100 fatnaðir af yrásum litum $13,50 virði, fyrir $8.50.
250 barnaföt $4,50 virði, fyrir $2.75.
250 barna og drengja yfirliafnir $8.50 virði með húfum fyrir $5.00.
500 karlmannayfirhafnir ymislaga litar fyrir hálfvirði.
Nærskyrtur, nærbuxur og sokkar með ámóta niðurseltu verði.
K O M 1 Ð og S K O 1) 1 Ð !
THE BLUE STORE.
Merki: BLÁ STJARNA.
434 MAIN STREET.
kvikindi og morskusuksa, og sömu-
leiðis sáust par hjerar, refir og rjúpur.
9. júlí í ár kom Peary aptur til
vetrarbúða sinna, og 4. ágúst liitti
hann menn, sem sendir höfðu verið til
að leita. hans, og hafa nú flutt lieim-
inum fregnir um pstta frjósama land
par norður frá.
Friðpjófur Nansen hefur ritað
langa grein um ferð pessa í „Verdens
Gang“, telur hana mjög merkilega, og
segir hún sje „nýtt spor í áttina til að
ráða hinar miklu gátur heimskauta-
landanna.“
Nansen bendir annars á pað
skringilega atriði viðvíkjandi pessum
leiðangri Pearys, að með pví að fyrir-
liðinn hafi vanrækt að biðja dönsku
stjórnina um leyfi til að lenda við
Grænland, pá megi, samkvæmt samn-
ingum Danmerkur við England og
Bandaríkin, skoða pessa landaleitun-
armenn sem sjóræningja, gera upp-
tækt allt sem var á skipinu, er flutti
pá, og hegna peim sjálfum. Samt er
búizt við, að pessum „ræningjum“
muni verða vægt, ekki sízt pegar pess
er gætt, að peir liafa auðgað danska
ríkið um nytt land, sem enginn dansk-
ur maður bafði hugmynd um að væri
til.
En pað er ekki að eins frá Græn-
landi, að kenningin um íslaust heim-
skaut fær styrk, heldur og frá öðrum
stað, miklu lengra bnrtu. t>að er
jarðstjarnan Marz, sem tekið hefur í
strenginn með Nansen og öðrum skoð-
anabræðrum hans.
Umhverfis heimskautin 4 Marz er
sem sje íslaust haf á sumrin. Að
minnsta kosti hefur einn af allrahelztu
stjörnufræðingum heimsins, prófessor
Schiaparelli í Mailand 4 Ítalíu, komizt
að peirri niðurstöðu. Eptir nákvæm-
ar og langvinnar rannsóknir með sjón-
pípum fullyrðir liann sern gersamlega.
áreiðanlegt, að heimskautin á Marz
sjeu ekki köldustur staðirni 4 hnettin-
um. Mestur kuldi og ís og snjór er
par á móti allt árið á belti, sem er hjcr
um bil fimm gráður frá heimskaut-
unura.
Að sönnu er pað einkum suður-
heimskautið á Marz, sem Schiaparelli
hefur rannsakað, en óhætt pykir að
gera sjer I hugarlund, að báðurn lieim-
skautum hnattarins muni vera likt
varið. Og rneð pví að Marz er að mjög
mörgu leyti svo undarlega líkur vorri
jörð, pá pykir mjög Hklegt, að pessi
uppgötvun viðvíkjandi heimskauta-
höfunum par, sje alláreiðanleg bend-
ing um pað, hvernig umhorfs muni
vera umhverfis heimskautin á vorum
eigin hnetti.
En einkennilegt er pað, og hefði
vafalaust fyrir tiltölulega skömmum
tíina pótt ótrúlegt og óhugsandi, að
menn skuli leita til annara hnatta til
að fá vitneskju um, livar siglt verði
usi vorn eigin hnött eptir auðuin sjó,
og hvar öll sund sjeu lokuð.
DRAUGASÖGUR.
Framh.
Margar sögur segist Savage liafa
lesið um pað, að dyr hafi sjeð „inda“,
og eina sögu segir hann sjálfur pess
efnis, og ábyrgist auðvitað, að hún sje
áreiðanleg eins og allar aðrar andasög-
ur, sem liann segir, pó að hann hafi
eðlilega ekki fyrir sjer nernasögusögn
peirrar einu konu, sern við söguna er
riðin. Hanr segist hafa J>ekkt hana
utri 17 ár, og vera eins viss um sann-
sögli liennar eins og sína eigin.
Vorið 1885 sat Miss Z„ sem sagt
hefur Savage söguna,alein inn í skraut-
stofu sinni að kveldi til. Allt heimil-
isfólkið. að lienni undantekinni, hafði
farið út. Stofan var stór, náði yfir
alla lengd hússins. Nálægt apturstafni
stofunnar stóð piauó. Mis* Z. sat við
pianóið og var að aefa sig á að leika
vandasamt lag á hljóðfærið, Ijek pað
aptur og aptur, og hafði ekki hugann
á neinu öðru. Inni í stofunni hjá henni
var ofurlítill hundur, sem hún hafði