Lögberg - 19.10.1892, Blaðsíða 2

2
LOGBERG MIDVIKUDAGINS 19. OKTÓBER 1892
SÖflbTfg.
6eíS út aS 513 Main Str. Winnipcg,
*f The I.ogberg Prinling & Publishing Coy.
(Incorporated 27. May 1890).
Ritstjóri (Editor):
EJNAP HJÖRLEIESSON
BUSINESS MANAGER: MAGNÚS PA ULSON.
AUtíLÝSINGAR: Smá-auglýsingar i eitt
skipti 25 cts. fyrir 30 orð eða 1 þuml.
dálkslengdar; 1 doll. um mánuSinn. Á stærri
auglýsingum eSa augl. um lengri tíma aj
sláttur eptir samningi.
BÚSTADA-SKIPTI kaupenda verSur aS ti)
kynna sknjlega og geta um fyrverandi bú
staS jaínframt.
UTANÁSKRIPT til AEtíREIÐSLUbTUIl
blaSsins er:
Ti{E LÓGBEP.C Pf{!NTiNC & PUBLISH- 00.
P. O. Box 368, Winnipeg, Man.
UT ANÁSKKIIT til RITSTJÓRANS er:
£l>lTOK LÖtiBLRO.
P. O. BOX 368. WINNIPEtí MAN.
■MIÐVIKU DAGINN 19. OKT 1892. ---
(JT Samkvœmf laudsiögum er uppsögn
kaupanda á blaði ógild, nema hann sé
skuldlaus, kegar haun segir upp. — Et
kaupandi, sem er í skuid við blað-
ið flytr vistferlum, án þess að tilkynna
heimilaskit'tin, þá er það fyrir (iómstói-
unum álitin sýDÍleg sönuun tyrir prett
vísum tilgang'.
|W~ Eftirleiðis verðr á hverri viku prent-
uð í blaöinu vrðrkenning íyrir móttöku
allra peninga, sem því hafa borizt fyrir-
íarandi viku í pósti eða með bréfum,
en ekki fyrir peningum, sem menn af-
henda sjálfir á afgreiðslustofu biaðsins*
því að þeir menn fá samstundis skriflega
viðrkenning. — Bandarikjapeninga teki
biaðið fullu verði (af Bandaríkjamönn-
um), og frá Islandi eru. íslenzkir peu
ingaseðlar teknir gildir fulíu verði sem
burgun fyrir blaðið. — Sendið borgun í
P. 0. iloney Orders, eða peninga í Ht
yutered Letter. Sendið oss ekki bankaá
visanir, sem borgast eiga annarstaðar en
í Winnipeg, nema 25cts aukaborgun fylg
ijrir innköllnn.
B Æ N D TJ R.
Enjrinn vafi leikur nú á [iví að
menn liafa í sumar gert sjer of háar
hugmyndir um uppskeruna hjer í
íylkinu, hæði á hveiti og öðrum korn-
tegundum; preskingin hefur leitt pað
í ljós, að uppskeran er ekki mikil, en
hveitið er ágætlega gott, f>að sem pað
er, enda er pað svo mikið, að vel væri
við unandi, ef verðið væri bærilefi't.
Hækki ekki verðið innan skamms, og
verði bændur alrnennt að selja við nú
verandi verði, pá má víst naumast bú-
ast við rr.iklum gróða Iijá peim eptir
peita sumar.
Haustið hefur aptur á móti farið
Ijómandi vel með pá; fyrir presking
og plæging hefur tíðin verið svo hag-
stæð, sem rnenn fá hugsað sjer. í
sfðustu viku var jörðin orðin nokkuð
pur fyrir J'læging, en pá komu líka
riguingar og bættu úr. Undirbúning-
nr bsenda undir næsta ár er pví miklu
lengra á veg kominn en í fyrra haust,
enda gekk pá seint með haustvinnu,
og veturinn gekk snemma í garð. Nú
er svo að sjá setn óvenjulega miklir
akrar verið sánir að vori.
ÍSLENZKAR BÆKUIl
send'ir Lögbergi.
ísl.EN/.KT AI.ÞÝÐU HÓKASAFJí I. -
rii VALSLJÓÐ ejitir Jónas Hall-
grímsson. Útgef. Jón Ólafsson. 1892.
Utg. gerir grein fyrir pví á
Lájiunm, að petta sje aðeins byrjun á
litsafni, sem liann ætli að gefa út með
úrvalsritum eptirymsa helztu íslenzka
höfunda.
Búast má við að Bókmennta-
fjelaginu og öðrum bókaúltgefendum
heima muni pykja nokkuð súrtí broti,
ef Vestur-íslendingar taka ujiji pann
sið, að prenta upp forlagsbækur
peirn. En að pví er Bókmennta-
fjelagið snertir, pá má pið sannarlega
sjálfu sjer um kenna. I>að hefur ekki
verið sjáanlegt, að pað vildi nýta vest-
ur-íslenzka markaðinn. Engin einasta
af bókuin pess er,oss vitanlega,! jer til
sölu. Degarí fyrstu blöðum Lögbergs
var íslenzkum bóksölum bent á pað, að
hjer væri markaður fyrir íslenzkar
bækur. Hr. Tryggvi Gunnarsson
skrifaði oss pegar um bæl, og kvaðst
viljataka bendingunni fyrir Þjóðvina-
fjelagsins hönd, og senda bækur pess
vestur. Það leiddi til sölu Þjóðvina
fjelagsbókanna lijer, sein liefur verið
mjög mikil. Svo fóru a.ðrir bóksalar
líka að sinna Vestur íslendingum, og
peir hafa víst ekki sjeð ejitir pví. En
Bókmenntafjelagið pykist upp úr pví
vaxið. Svo er byrjað að prenta upp
bækur pess hjer.
Um valið á kvæðunum er pað að
segja, að oss finnst pað hafa tekizt
fremur vel. Sum kvæði eru pó í „úr-
vals-ljÓðuma pessutn, sem oss finnst
naumast eiga parheima; par á meðal
er „Skraddara pankar um kaupmann-
ínn“, sem kverið byrjar á. I>að kvæði
befur í vorum augum mjög lítið til
sins ágætis. Það er í rauninni ekkert
annað en skarnmarkvæði, lýsir engum
skilningi á sainbandi bænda og kaup-
manna, og er auk pess miður vel ort.
Ekki sjáum vjer heldur, hvað vísurnar
„Helvíti“, „Bósi“ og „Málsvörn“ hafa
til síns ágætis. Þá er ólíku betri stak-
an „Nýhenda“: „Er hann að syngja
enn sem fyr“, en liún er ekki i kver-
inu. Mjög fmðar oss á, að útg. skuli
hafa sleppt kvæðinu „Grátitlingur-
inn“, sem vafalaust er eitt með ein-
kennilefi'ustu otr feirurstu kvæðum
r> O rö
Jónasar. Sama er og að segja urn er-
indinl „Svo rís um aldir árið hvert um
sig“.
Ytri fiágangur kversins er frem-
ur laglegur. Þó eru pað öfgar, sem
útgef. segirí blaði sínu, að„engin bók
eða kver hafi vorið gefið út á íslenzku
hjer vestra jafn-snoturt“. Það munu
flestir óvilhallir menn kannast við, að
hvorki “Úr heimi bænarinnar“ nje
“Kðngurinn í Gullá“ gefi pessu kveri
hið minnsta ejitir að pessu leyti.
Eina argvítuga prentvillu höfum
vjer rekið oss á. Það er fyrsta orðið
í kvæðinu “Söknuður“. Jónas orti:
UM'in jeg pig, mey“ en í kverinu
stendur: uMana jeg pig, mey“.
Geti petta útgáfu-fyririæki Ileims-
kringlu-manna orðið til pess að auka
ást og pekking Vestur-íslendinga á
Ijóðum Jónasar Hallgrímssonar og
öðru pví sem bezt er í bókmenntum
vorum, pá unnum vjer peim vel á-
góðans, sem peir kunna afpvíaðhafa.
J. Magnós Bjaiinaso.n : Söyur
og kvoeði. Winnipeg, 1892. 04 bls.
Það er ekki ástæða til að skrifa
langan ritdóm um petta kver. Það
er sem sje svo barnalegt, að peir les-
endur bljóta að vera mjög fáir, sem
ekki furða sig á, að skynsamur maður
skuli hafa sett slíkt saman. Þar
bregður hvergi fyrir, að pví er vjer
bezt getum sjeð, neinum hæfileikum til
söguskáldskapar, nema ef vera skyldi
að pví leyti, að höf. skrifar ekki ólip-
urt mál, pegar pess er gætt, að hann
mun litla eða enga tilsögn liafa feng-
ið í að rita móðurmál sitt. Ef nokkur
nennti að gera sjer grein fyrir, hver
sagan í hv^rinu sje öðrum lakari, pá
mundi niðurstaðan uð líkindum verða
sú, að sagan „Vitskerti ritstjórinn“ sje
einna vitlausust. Hún á augsýnilega
að vera skens, en hittir ekki neinn eða
neilt milli himins og jarðar.
Kvæðin, sem cru aptan við sög-
urnar, tska sögunum frain, einkum
hið fyrra, og pó er svo hroðvirknis-
lega frá pví gengið, að engin mynd
er á.
íÞRÓTTIR AMERÍKUMANNA.
Hörmulegt er pað óneitanlega,
hvernig ýmislegt pað sem í sjálfu sjer
er alveg saklaust og jafnvel mjögnyt-
samlegt getur verið vanbrúkað. Það
á við margt, og par á meðal við lík-
amsæfingar pær og ípróttir, setn tíðk-
ast í pe3su landi.
Saklausari skemmtun en pessir
ýmsu kappleikir úti undir berum
himni, sem einu nafni ern kallaðir
„sports“, getur naumast hugsazt —
ef peir ganga ekki fram úr hófi. Og
að peir æfi og stæli líkainann, betur
en flest annað, er almennt viðurkennt.
En peir eru vitanlega farnir að
ganga mjög fram úr hófi á pessu
meginlandi. Ef til vill er ekki enn
svo mjög um petta að kvarta hjer í
Canada — og pó hefur jafnvel oss ís-
lendingum i Winnijieg auðnast að sjá
mót á pví. l>eir sem voru hjer sum-
arið, pegar mest var ujipi í mönnum
með kappgöngurnar, munu minnast
pess, að pá var ófagrar sjónir að sjá,
er kajijigöngudagarnir voru á enda.
Því að fagurt geftir pað ekki verið í
neins inanns auguni, að sjá lirausta
tnenn, sem alfrískir höfðu verið að
morgni hins sama dngs, dragast áfram
hálfdauða og rammskakka að kveld-
inu.
En lakara en allar slíkar öfgar er
pó pað, að slíkar skemintariir eru svo
almennt, að furðu gegnir, notaðar til
að fullnægja einni af liinum ógöf-
ugustu ástríðum engilsaxneska pjóð-
flokksins, veðmálafýsninni.
Vjer trúum ekki öðru, en að
mörgum ókunnugum mönnum hjer í
iandinu liafi farið líkt og oss, að pá hafi
furðað á öllu pví rúmi, sem blöðin
hjer í landinu verja til pess að skýra
frá pessum skemmtunum; skýrslurnar
um pær eru nálega allt af eins, mjög
pnrrar og leiðinlegar. En menn hætta
að furða sig á pessu, pegar peir koin-
ast að pví, að úrslit leikjanna pýða
svo og svo mikinn jienirigagróða eða
peningataj) fyrir fjölda manna—miklu
fleiri manna, en ókunnugir menn geta
gert sjer í hugarlund.Afergjan í mönn-
um eptir að fá að vita leikslokin, er af-
armikil, enda kom pað allápreifanlega
fram, pegar peir Sullivan og Corbett
börðust.Hjer í Winnipeg keyptu menn
sig dýrum dómum um liánótt inn í
byrgi eitt, til pess að fá fregnirnar um
pessa áflogahunda, og veðmálin hjer
í bænum námu, að sögn, mörgum
púsundum.
Nýlega liefur danskur maður í
Chicacro ritað blaði einu heima á ætt-
O
jörð sinni grein um pessa hlið á hinu
ameríkanska pjóðlífi, og virðist oss
hún pess verið, að lofa lesendum vor-
um að sjá útdrátt af henni. Hann
segir meðal annars:
Einmitt af pví að jeg elska í-
próttirnár, með pví að pær veita lík-
amanum prótt, og eru holl og hress-
andi skemmtan, pá rerða pær blátt á-
fram viðbjóðslegar í mínum augum,
pegar pær ganga í pjónustu peninga-
djöfulsins. Og pví er allt of opt svo
varið hjer í landinu. Hinir svo köll-
uðu „base ball“ leikir, hestaveðhlaup,
bardagar hnefleikamannanna, lvjólreið-
arnar, sem lialdnar eru opinberlega,
o. s. frv., eru næstum pví undantekn-
ingarlaust ný áhættu-spil, nokkurs
konar daglegt lotterí, sem árlegagerir
púsundir ungra manna að úrpvættum,
með pví að pað kemur peim til að
veðja fyrst sínum eigin pcningum og
par á eptir peningum liusbænda sinna
um pað, hver leikslokin muni verða.
Við erum komnir svo langt, að hafa
hestaveðhlaup á hverjum degi allt
sumarið í Chicago, og í mörgum öðr-
um bæjum í Bandarikjunum eru pau
líka á vetrum, og eins er með knatt-
leikina. Maður, sem liefur einn eða
fleiri dollara í vasanum, getur áliverj-
um degi farið inn í einhverjar af hin-
um mörgu veðmála-skrifstofum í við-
skiptaparti borgarinnar, og veðjað á
einhvern hest í Chicago, San Francis-
co, New Orleans eða Nevv York, o. s-
frv., eða pá á eitt eður annað knatt-
leika-fjelag, og síðara hlut dagsins
gctur hann sjeð 1 blöðunum eða átöfl-
um í veitingahúsunum, livort hann
hefur unnið eða tapað. Jafnframteru
staðir peir, par sem knattleikirnir og
veðhlaupin fara fram, orðnir að sam-
komustöðum fyrir versta illpýði borg-
arinnar, spilara, pjófa og skækjur, og
svo einstaka íprótta-iðkendur, en allt
af verður með hvsrjum deginumfærra
af pví virðingarverða fólki, sem pang-
að sækir“.
Jafnvel pótt menn hafi nýlega
átt kost á að lesa um hinn mikla hnef-
leik, sem fram fór í New Orleans fyr-
ir ski'immu síðan, pá getum vjer ekki
stillt oss um að taka hjer upp frásögu
pessa liöfundar um hann, bæði
vegna pess, að lítið hefur komið hon-
um viðvíkjandi fyrir almennings sjón-
ir á íslenzku, en einkum fyrir pá sök,
að pessi frásögn kastar yfir hann, að
pví er oss virðist, einmitt hinu rjetta
ljósi, sýnir, að hjer Qr um mein að
ræða í hinu ameríkanska pjóðlífi,
blett, sem pjóðfjelaginu er til óvirð-
ingar.
„Af hinum mörgu “íprótta“-
tegundum“, segir hann, “eru pað
einkum hnefleikarnir, sem vekja dýrs-
eðlið í fólkinu. Hjer um daginn átti
sjer pannig stað hólmganga, sem
menn höfðu hugsað til með mikilli
eptirvænting, í New Orleans milli
Johns L. Sullivans, sem um 13 ár
hefði verið talinn “heimsins mestur
hnefJeikamaður“, og nýrrar stjörnu á
pessu leiksviði, Californíu-manns-
ins James J. Corbetts. Gizkað er á,
að í öllum Bandaríkjunum muni veð-
málin viðvíkjandi leikslokunum hafa
numið meiru en einni rnillíón dollara,
og menn geta gert sjer í hugarlund,
livílíkan pátt almenningur manna hafi
tekið í pessu, pegar menn gæta pess,
að jafnvel Amerytu-mennirnir, sem
lágu í sóttverði á kóleruskipinu “Nor-
mannia“, voru afarfíknir í að vita,
hvernig fara mundi. Hjer í borginni
stóðu geysilega miklar mannpyrpingar
kring um gluggana á skrifstofum blað-
anna; par var slegið upp skýrsla um
hverja atlögu fáeinum mínútum eptir
að hún hafði átt sjer stað i New Or-
leans. Og lcl. 12 um nottina seldist
í púsundatali blað, s«m skýrði frá
leiknum frá uppbafi til enda.
„Stúkurnar í fjalaskúr peim sem
barizt var í kostuðu skömmu áður en
peim var lokið upp $300 hver, og
prengslin og manngrúinn í New Or-
leans var svo mikill, að vagn kostaði
$10 fyrir hvern hálfan tíma. Þar voru
samankomnir ípróttamenn frá öllum
ríkjum sambandsins, og frá Chicago
einni fór aukavagnlest með 500 spilur-
um og öðrum slíkum lieiðurslierrumi
og voru par á meðal ýmsir bæjarfull-
trúarnir. Hvor um sig af kepjiinaut-
unum hafði lagt fram $10,000 og með
pví að sigurvegarinn átti að fá $25,000
af inngangseyrinum, voru tekjur hans
eptir kvedlið hvorki meira nje minna
en $35,000 eða meira en 130,000
krónur... .
„Fyrir leiknum* stóð „ólympiski
íprótta-klúbburinn“ í New Orleans.
Tvö kveldin næstu á undan höfðu par
líka farið fram hnefleikir, og höfðu pá
rninni hetjur sýnt list sína. Inngangs-
eyrir fyrir öll kveldin nam $175,000,
eða meir en 650,000 krónum....
„Nær pví 9000 áhorfendur fylltu
priðja kveldið hinn mikla geim, par
sem tveir sterkustu menn Bandaríkj-
anna ætluðu að berjast, og pótt marg-
ir sætu á óhefluðum trjebekkjum, og
liefðu ekkert pak yfir liöfðinn, með
pví að pað náði að eins út yfir liálfa
bygginguna, pá hafði enginn borgað
minna en $15 fyrir sitt sæti, og flestir
höfðu borgað $25. Þetta var eptir
pví sem einnaf peim „skilmingamönn-
um“, sem viðstaddir voru, komst að
orði, „sú glæsilegasta samkoma hnef-
leikamanna og ípróttamanua, sem
nokkrun tíma hefur sjezt í Ameríku.“
Og liann liafði rjett að mæla. Tæp
20 fet frá honum sat Bat Masterson,
sem hefur dauða 15 manna á samvizk-
unni; Kay Kennedy, hinn nafnkenndi
bardagamaður frá Mississippi-ríkinu,
Berry, sem fyrir fáum árum drap bróð-
ur sinn, og dökkleítur Franzn aður,
sem gefið hefur ýmsar drejiandi sann-
Bnir fyrir pví, að liann sje beztaskytt-
an í Louisiana. . . .Þetta vareinn saxn-
söfnuður af lmefleikurutn, veðmála-
skrifstofueigenduni, spilurum, vínsölu-
mönnum og hestainöngurum, og svo
nokkrir liöfðingjar frá klúbbum afl-
raunamannanna í suðurrikjunutn og
blóðbláum ofurstum með breiðaPana-
mabatta. Svo var par og nokkuð af
hinum ungu auðinönnum frá Chicago,
New \ ork, Boston, St. Louis o.fl. bæj-
um, og höfðu peir átt annríkt alla vik-
una með að tálma pví að blöðin minnt-
ust á að peir liefðu verið viðstaddir
„hátíðahaldið“.
Mannsöfnuður pessi var fromnr
hávær; en menn sýktust af augna-
bliks-ákefðinni, og pegar kapparnir
korau inn í hringinn, rann allt saman í
eina skarkala-heild. Straumurinn inn
í númeralausu sætin hafði byrjað
fimm tímum á undan leiknum, og
með pví að áhorfendurnir höfðu, næst-
um pví undantekningarlaust, búið sig
út tneð stóra vasapela fulla af whiskey,
pá tóku menn smátt cg smátt að ger-
ast allhreyfir. Menn fóru brátt úr
frökkunum, og reyktu, drukku, spýttu
tóbaki og röbbuðu saman I kátínu,
eða ráku upp fagnaðar-org, pegar al-
pekktustu fantarnir komu inn í stúk-
ur sínar. Regnskúr kom um kl. hálf
níu, og var henni tekið með gremju-
ópum af peim sem ekki höfðu neitt
pak yfir höfðinu, en hinir hlógu.
“Og svo byrjaði leikurinn. . .
I.oksins í 21. atlösru lamdi Corbett svo
öfluglega í höfuðið á mótstöðumanni
sínum, að Sullivan hneig niður og
rann úr lionum blóðið. Tíu sekúndur
liðu án pess hann gæti risið upp og
sigurinn var dæmdur hinutn unga afl-
raunamanni frá Californíu. Nafn
hans sendist fáeinum sekúndum síðar
út til allra heimsins liorna með frjetta-
præðinum, og er hann nú “the
Champion lieavy weight boxer of the
World.“ Sá sem undir hafði orðið
hafði 13 ár verið í tigninúi; nú hjálp-
uðu vinir hans honum ofan af áfloga-
sviðinu. Hann var illa útleikinn, and-
litiðhjekk bókstaflega í flyksum, blóð-
ið vall út úr honum, og hann átti örð-
ugt með að ná andanum. Þar við
bættust óvænlegar fjármála-horfur;
10,000 dollara hafði hann lagt frain
og tapaö peim, næstuin pví allir vinir
lians höfðu orðið fjelaustr af að veðja
á liann. Þessi stóri ketklejipur grjet
hástöfum út af ósigri sínum, en sá
einstakasti samsöfnuður af áfloga-
hundum, sem sjezt hefur á síðari árum,
æpti fagnaðar-ój) að eptirmanni
hans.“
LANG-BEZTA HARD-
VÖRU BIÍD
ER BÚDþEIRRA
Skoðið byrgðir peirra af elda
stóm. Vjer erum nýbúnir að
fá heilt „Car Load“ af öllum teg-
undum af hitunarofnum, eldastóm,
„Box“ og „Ranges“ stóm, og vjer
höfum ásett oss að selja fjarska
billega og með pví vjer tökum
„Car Loacl“ í einu pá seljum vjer
töluvert billegar on aðrír. Hafið
í hyggju að vjer höfum fastráðið
að láta engan í Pembina Co. selja
billegar en vjer gerum.
Nú er tækifærið. i.átið ekki
hjá líða að koma bráðlega. Vjer
höfum einnig allt sem tilheyrir
harðvöru.
Komið og lieimsækjið oss.
Næstu dyr fyrir sunnan bank-
ann.
CAVALIER, - - - N. DAK.
M. Stephanson,
Framkvæmclarstjóri.
Jac«l) Iliilniiéjéi',
Eigan di
“Winer“ Olgerdalmssins
EAST CF^AND FO^KS, - Wfl
Aðal-agent fyrir
■‘EXPORT BEER“
VAD. liI.ATZ’S.
II ann býr einnig til iiið nafnfræga
CRBSCENT MALT EXTRACT.
Selur allar tegundir af áfengum drykkj-
um bæði í smá- og stórskaupum. Einn
ig fínasta Kentucky- og Austuriylkja
IIúg-“Wisky“. sent í forsigluðum pökk-
um hvert sem vera skal. Sjerstök um
nn un veitt öllum Dakota-pöntunum.
OLE SIMONSON,
inælir með sínu nýja
Scandinavian Hotcl
710 Main Str.
Fæði $1,00 á dag.