Lögberg - 29.10.1892, Blaðsíða 2

2
LOOBERO LAUGARDAGINN 29. OKTÓBER 1892
The Blue Store.
MERKI: BLÁ STJARNA-&
$10.000 virdi $10.000
Af tilbúnum fatnaði og karlbúnngsvðru, keypt fyrir
53 CENT IIVERT DOLLARS VIRDI-
t>ar eð allar vörurnar eru keyptar fyrir 53 cts. dollars virði
hjá CHABOT & CO. Otiawa, get jefjboðið yður
pennan varning fyrir hálfvirði.
KOMID! KOMID! KOMID!
og pjer munuð sannfærast um f>að.
200 buxur $1.75 virði, fyrir $1.00.
200 „ $3.50 „ „ $2.00.
200 „ $7.00 „ „ $4.50.
100 svartir fatnaðir $13.50 virði, fyrir $8.50.
100 — — $18.50 — — $12.50.
100 — _ $25.50 — — $14.00.
100 fatnaðir af ymsum litum $13,50 virði, fyrir $8.50.
250 barnaföt $4,50 virði, fyrir $2.75.
250 barns og drengja yfirhafnir $8.50 virði með liúfum fyrir $5.00.
500 karlmannayfirhafnir ýmislaga litar fyrir hálfvirði.
Nærskyrtur, nærbuxur og sokkar með ámóta niðursettu verði.
KOMlÐogSKOÐIÐ!
THE BLUE STORE.
Merki: BLA STJARNA.
434 MAIN STREET.
-A~ Olievrier.
Sö!8b,«8-
Gcfi8 út 573 Main Str. WinnipcB,
af The Lógberg Printing <5r* Publishing Coy.
(Incorporated 27. May 1890).
Kixstjóri (Editor);
íjAAP 1i/ÖKLEIFSSON
BUSINESS MANAGER: MACNÚS PA ULSON.
AUGLÝSINGAK: Sma-auglýsmgar 1 eltl
ikiptí 26 cts. íyrir 30 orO eða 1 {>uml.
dáikslengdar; 1 doli. um manuöinn. Á stærn
augiýsíngum eða augl. um lengri tíma aj
dáttur eptir samningi
BÚSTAD A-SKIPTI kaupenda veröur aC til
Rym a skrtjlega og geta um fyrverandi bú
stati jatnframt.
UIANÁSKRIPT tii AFGREIÐSLUSTOFU
biaðsins er:
THE LCGBtfýG PRÍNTINC & PUBLISH- C0.
P. O. Bux obb, Winmpeg, Man.
UlANAaKKUt Ul Kn.slJOKANS er:
LhllOK Lo(.Bi KK.
P. O. BOA. 30». WiNNiPEG MAN.
— 1.AU G A K D AGIN N 29. OKT 1892. —
tag~ Samkvœmt laudslögum er uppsögn
kaupanda á blaði ógild, nema hann sé
akuldlaus, þegar liaun segir upp. — El
kaupandi, sem er í skuld við blað-
ið flytr vistlerlum, án )>es» að tilkynua
heimilaskitun, t>a er pað íyrir uómstoi-
UBum áiitin synileg sónuun íyrir prett
rísum tilgang’.
|3f~ Eftirleiðis verðr á bverri viku prent
uð í blaðinu viOiKeuumg fyrir móttöku
allra peninga, sem því bala borizt íynr-
iarandi viku í pósti eða með bréfum,
en ekki fynr pemngum, sem menn at
benda sjalflr á atgreiðslustofu blaðsins'
þvi að þeir rneuD fá samstundis skriflega
viðrkeniiing. — Bandarikjapemnga teki
Dlaðið tullu verðt ptl Bandattkjámömi-
umj, og tra Isiaudi eru tslenzkir peu
mgaseðiar tekmr giidir íuliu verði seu.
borgun fyrir blaðið. — Sendið borguu i
P. O. iloitey Ordti e, eða pemnga í
gístered Letier. 'öendið oss eidci bankaa
TÍsanir, sem borgast eiga anuarstaðar eu
í Winmpeg, nema 25cts aukaborgun fylg
fyrir inuköilan.
SKÓLAMÁLIÐ.
Toronto-blaðið Globe segir J>. 27.
J>. tn. um skólamál Mauitoba: „Sú
skoðun er að ryðja sjer til rúms í
Miuitoba, að D .miuion-stjórnin muni
reyna að ieiða tii lykta örðugleika pá
er stafa af afnámi kapólsku skólanua
með pví að taka frá handa kapólsku
skólunum part af skólalöndunum eða
fje því sem kernur inn fyrir pau. Do-
miriion-stjórnin kefur ekki meiri r [ett
til að skipta sjer af pví, hvernig peim
sjoði er vaiið, heldur en til að segja
fyrir um pað, hvernig verja skuli fje
pvi er fylkjunurn er lagt afsatnhands-
valdinu. Ilún hefur ekkert vald til
að taka frá lönd eða peninga handa
neinum flokk manna, er við uppeldis-
mál fæst. Hún hefur ekkert vald til
að borga neinum manni eða flokki
manna peninga pessa, eða semja á
nokkurn hátt við aðra en stjórn Mani-
tobafylkis. A pessa leið eru skylaus
ákvæði laganna, eptir pví sein pau
standa nú. Því kann að verð lialdið
fram, að Dorninion-pingið hafi vald
til að breyta sírium eigin lögum í pá
átt, að stijita Manitoba-stjórnina um-
ráðunum ytir sjóðnum, og fá pau uin-
ráð sambands-ráðherrunum í hendur.
En með slíku atferli væri brot'.ð gegn
andanum í peim fyrirmælum laganna,
að fylkið skuli sjálft ráða ytir sínum
menntamálum, og ef til vill gegn bók-_
stafnum líka.“
Eins og menn sjá, tekur Globe
pannig afdráttarlaust í strenginn með
Manitoba-fylki í pessu múli. Aptur
á móti hefur Mr. Laurier, formaður
frjálslynda flokksins á sarnbandsping-
inu, skorazt undanað láta í Ijós nokkra
skoðun viðvfkjandi máiitiu að svo
komnu. í>að er og mjög eðlilegt.
Laurier «r kapólskur maður, qg erpví
ekki að undra, póaðhanspersónulegu
tiltíuningar^hatlist á pá sveifina, sem
allur p >rri trútrbræðra liaris er, enda
mundi og kapólska kirkjan, sem veitir
honuin a.li'iflugt lyjgi í Quebec, taka
pað í meira lagi óstilrnt uppfyrirhon-
um, ef hann færi ótilueyddur að leggja
móti hennar aðal áhugarnáli. En að
hinu leytínu mundi pað pykjanokkuð
fáránlegt, ef sjálfur foringi frjálslynda
ílokksins færi að mæla pvf bót, að
svipta fylkið peim rjettindum, sem pví
bera með skylausum lagaákvæðum,
par sem pað er einmitt svo sem af
sjálfsögðu aðalatriðið í prógrammi
pess flokks, að sjá um að sjálfstjórnar-
rjettindi fylkjanna sjeu ekki fyrir borð
borin.
Mr. Laurier liefur pví tekið pað
„diplómatiska“ ráð, að standa hjá,
segja ekkert og vera ir.eð hvorugum,
og að líkindum heldur hann fast við
pað ráð svo lengi scm honum verður
unnt.
SPURNING 11EIMSKRINGLU.
Heimskringla spyr að pví í síð-
asta nr., hvernig á pví btandi, að Lög-
berg skuli ekki skipta sjer eitthvað af
kosningunum í Peirib.na co., liæla
sumum embættismannaefnunum og
mðra sumum, o. s. frv., eins og hún
sjálf gerir.
Það er tii saga um soldán Persa
frá peim tíma, er hann var að ferðast
um Norðurálfuna. Honurr. var einu
sinni boðið á hestaveðhlaup. Soldán
afpakkaði boðið með pessum orðum:
„Jeg hef aldrei efazt urn pað, að einn
hestur gæti hlaupið harðara en annar;
en mjerstendur alveg á sama, livor
hesturinn hleypur liarðara.“
l>essi orð Persa-soldáns, sem oss
virðast lysa alliniklum vitsmuuuni ojr
hugarjafnvægi, duttu o»s í hug, peg-
arvjersáum spurning Heimskringlu.
£>ví að pað eru ekki svo ykja-margir
atburðir undir sólunni, sem Lögbergi
pykir minni ástæða til bera - fyrir
sig að ldutast til um, heldur en um
kosningarnar í Pembina county.
Við pær kosningar er ekki um
nokkurt prinslp eða rnálefni að ræða,
heldur eingöngu um atvinnu fyrir
fieir.amenn.
Með pví að ganga má að pví
vísu, að allir flokkarnir hafi sómasain-
lega menn á boðstólum, pá getur al-
menningi staðið alveg á sama, hverjir
peirra verði hlutskarpastir. Enginn
skapaður hlutur breytist í Pembina
county, pó að kosnirigar pessar fari
á einn veg eður annan. Hvers vegna
skyldi pá ekki oss, hjer norður í Can-
1 ada, stauda nokknru veginn á sama
um pær?
Dað er vitasknld satt, *sen> Hkr.
kemur með, að fáeinir af pessum em-
bættismannaefnum hafa, fyrir vináttu
sakir við nokkia íslendinga syðra, fyr-
ir 2-3 árum gert Lögbergi greiða. En
ef blað vort ætti að vera skyldugt til
að sjá peim öllum fyrir atvinnu, sem
gert hafa pví greiða á einn eður ann-
an hátt, pá gæti pað ekkert annað
að liaf/.t.
I>essi spurning HeimskringJu er
pví fáránlegri, sem Lögberg hefur
aldrei, frá pví pað fór að koma út og
fram á pennan dag, skipt sjer i rit-
stjórnargreinum af kosningumc ounty-
embættismanna. Ilafi einhverjir heið-
virðir landar vorir par syðra óskað að
fá að láta í ljósi sína skoðun um pau
efni, pá hefur peim ekki verið synjað
um pað — pað er allt og sumt. Og
sömu reglu mun framvegis fylgt verða
meðan blp.ðið er undir peirri ritstjórn,
sem pað nú liefur.
Ritstjóra Ileimskr. pykir pað
hæfa sjálfum sjer og sí iu blaði, að
iuæla í ristjóruargreinuin með einstök-
um mönnum, setn hann vitanlega
pekkir ekki lifandi vitund, fyrir peirra
persónulegu mannkosta sakir, ogníða
iið.a, sem hanu er jafn-ókunnugur.
Hann um pað. Með pví að vjer telj-
um petta uinræðuefni lians oss alveg
Óviðkoniandi, pá hefur oss ekki dottið
í hug, að gera neinar atbngasemdir við
pessa aðferð hans, pótt oss hafi sann-
ast að segja pótt hún allfurðuleg. Eu
af pví að Lögbergi er annt um, að
pað sje talið sæuiilegt blað, pá vill
pað hafa sig uiidanpegið jafn-óvirðu-
legri vikadrengs-stöðu.
A M E R í K A.
Iltrða Chnuncey M. Depeics við vígslu sýn-
ingarhfisannn í Chieago 21. þ. m.
Niðurl.
Benjamín Franklín, heimspek-
ingurinn og ættjarðarvinurinn,
skeminti hinum fyrirlitlegu hirðmönn-
um Loðvíks 16. með tali sínn urn
frelsi, osf vísindamönnum Frakklands
með pví að ná eldingunni niður úr
skyjunum. Tímabilin frá Franklín til
Morse’s og frá Morse til Edisons eru
ekki nema spannar-lengdir á tímans
mælikvarða, og pó hafa framfarirnar á
peim tímabilum verið eins dásamleg-
ar, e:ns og pær hafa verið nytsamleg-
ar. Heimshlutarnir haf» komizt í
samband og fengið vináttuhug hver
til annar.;. Rafurmagnsstraumurinn
liefur prengt sjergegnum pjóðirjarð-
arinnar og sameinað pær. Afl og
framleiðsla, pjóðvegir og flutningar—
allt petta hefur margfaidazt svo fyrir
uppfundningar hugvitsmannanna, að
eptir eina öld frá pví vjer urðum sjálf-
stæð pjóð eiga sextíu og fjórar millí-
Ónir rnanna góð heimili og sæmilegt
líf innan takmarka pessa lands. Við
htifum hrúgað saman auði langt um
meiri en Kólumbus eða De Soto gátu
gert sjer hugmynd um. En sjálfs-
eignabændurnir, sjiarisjóðinjir og búð-
irnar syna, live dreifður sá auður cr.
£>að er fjöldinn í landinu, sem á hann
og ræður yfir lionum. Að pví er snert-
ir híbyli og lifnaðarliáttu, í öllu pví er
gerir starfsmanninn að borgara, er
nytur sjálfsvirðingar og virðingar
annara n>aAa, að pví er snertir vonir
manna um framtíð barna sinna, í öllu
pví er gerir markmið mannanna veg-
legra og ánægjuna innilegri, á pjóð
pessa lyðveldis langt um betur að-
stöðu en fólkið í nokkru öðru landi.
Hinar dætnalausu og frábæau fram-
farir pessa lands hafa fiamleitt undur-
samleg tækifæri til auðæfa-söfnunar,
og örfað svo mjög löngunina eptir
peninga-gróða, að hún gengur næst
æði. Efnaleg velgengni hefur ekki
dregið bókmenntirnar niður í sorpið
nje skemmt blaðamennskuna. Hún
befur hvorki dregið kraptinn úr nje
tálmað andlegri starfsemi. Vísindi
og bókmenntir Ameríkumanna liafa
öðlazt viðurkenning og virðing á hin-
um eldri aðalstöðvum menntunarinnar.
Menntunarkröfurnar hafa svo mjög
yfirstigið pað sem hinir eldri háskólar
gátu í tje látið, að menn liafa orðið að
stofna æðri skóla út um öll Bandarík-
in og legi/ja til Jjeirra stórfje. Vold-
ug blöð, sem merkilega miklar gáfur
koma fram í, hafa styrk sinn, ekki í
aðhlynning stjórnanna nje framlög-
um auðipannanna, heldur í fylgi pjóð-
arinnar, sem blöðin les. Hinn lítil-
mótlegasti og fátækasti maður fær í
tímaritum, sem ekki kosta nema fáein
cent, stærra bókasafn, fullkomnara og
tilbreytingarmeira, heldur en auð-
meunirnir gátu veitt sjer á dögum
Kólúurbusar. £>ær millíónir manna
frá gamla heiminum, sem bætt hafa
kjör sín í hinum nyja heimi, liafa
rnargfaldað mannlega ánægju yfir höf -
uð að tala, og fróðleiks og reynslu-
straumurinn, sem aptur hefur runnið
heim til móðurlandanna, hefur auðg-
að pau svo, að slíkt verður ekki met-
ið. Kenningunni um guðdómleg
rjettindi konunganna er nú, ásaint
píningar-verkfærum miðaldanna skip-
að á bekk með fáránlegum leif-
um liðna tímans. £>að er að eins
vofa konungsvaldsins, sem eptir er.
£>yzku ríkin hafa sameinazt í eitt, og
sianda nú sem tákn liins tevtónska
valds, jafnframt pví sem við pá sam-
eining er bundin von frjálslyndra
tnanna á Þyzkalandi. Lítilfjörlegu
liarðstjórnarríkin á Ítalíu hafa runnið
saman í eina pjöð, og hennar æðsta
stjórn hefur aðsetur sitt í fornahöfuð-
staðnum á hæðum Rómaborgar. Frakk-
ar voru hrottalega vaktir af peirri
gremjufullu undirgefni, sem peir
liöfðu öldum saman sýnt ópolandi
harðstjórum, pegar liermenn peirra
koinu heim aptur úr frelsisstríði Ame-
ríkumanna. í æðis-ógangi ógnar-
aldarinnar kom fram hefnd og hams-
leysi pjóðar, sem kcmizt hafði að pví,
hvern mátt liún hafði, en var ekki
undir pað búin að nota liann sjer til
gagns. Frakkar flyðu undan sjálfum
sjor í faðminn á Napóleon. £>að var
líka reynzla Ameríkumanna, sem liafði
gert hann að peim manni, sem hann
var. Ilann ljek sjer með konunga,
eins og væru peir leikfang, og bjó
Frakkland undir pað að geta notið
frelsisins. Á Jjroskunarskexði sínu
frá dimmunni til ljóssins reyndi pað
Bourbonana, og Orleanistann og Na-
póleon 3. og varpaði peim öllum frá
sjer. Nú hefur franska pjóðin í fyll-
ingu tímans og fyrir uppeldi pað sem
hún hefur fengið í hinum harðasta
réynsluskóla, stofnað lyðveldi, sem
stendur föstum fótum. Eno-land hef-
o
ur rymkað um kosningarrjettiun frá
pví sem var á dögum skipsins May-
flower, og Jakobs 2., Georgs 3. og
Norths lávarðar, og nú á dögum er
pví styrt af anda pjóðstjórnarinnar.
£>að hefur enn konungs-hásæti, sem
sem er aðdáanlega fyllt af ágætustu
konu, sem jafnframt er meðal vitrustu
einvalda lieimsins. En konungssæti
pað mundi velta um koll, hvenær sem
spilltur og ógöfugur maður settist í
pað. England liefur sína erfðalávarða,
en lávarðastofunni verður sójjað burt
á pví augnabliki, sein hún reynir að
setja sig upjj á móti vilja pjóðarinn-
ar. Tíminn er kominn til pess að
bæði verði nánara samband og meiri
fjarlægð milli'hins gamla og nyja
heims. Fyrrum liafa allskonar menn
verið boðnir velkomnir til stjetta
vorra, eins og menn eru nú boðnir
velkomnir til pessara halla listarinnar
og iðnaðarins; pað tímabil er nú að
renna út. Eptirlitslausan og óhollan
innflutning tjl stranda vorra getum
vjer ekki lengur leyft. £>jóðin verð-
ur að setja vörð gegn sóttum, ör-
byrgð og glæpum. Vjer viljum ekki
fá menn til að fylla spítala vora, fá-
tækrahús og fangelsi. Vjer getum
ekki lileypt inn í landið mönnum, sem
koipia til að grafa jnrðurgrafir undir
stofnanir vorar og fótumtroða lög vor.
En fegnir viljum vjer með opnum
örmum veita móttöku mönnum, sem
fyrir sakir vitsmuna og manndygðar,
iðjusemi og löghlyðni eru verðir peirr-
ar ómetaniegu gjafar að fá borgara-
rjett í Bandaríkjunum. Andi og
augnamið pessarar syningar er friður
og frændsemi. £>rjár millíónir £>jóð-
verja, sem eru meðal hinna beztu
borgara pessa lyðveldis, senda kveðju
til ættjarðar sinnar, fagnandi út af
hennar dyrðlegu sögu, hennar full-
komnu bókmenntum, hennar siðvenj-
um og fjelagsskap. írar, jafnmargir
peim sem enn dvelja á Smaragðs-
eyjunni, menn sem sannað hafa ást
sína til sinnar nyju ættjarðar á mörg-
um orustuvelli í bardögum fyrir sam-
eining hennar og viðhaldi, bera í
brjósti heldur sterkari en veikari ást
til sinnar fornu fósturjarðar cn áður,
og taka innilegar pátt í framfaravon-
um bræðra sinna heima fyrir. ítalir,
Spánverjar, Frakkar, Norðmenn, Sví-
ar, Danir, Englendingar, Skotar og
Walesmenn eru ekki síður hollir og
Og trúir Bandaríkja-borgarar fynrpað
pó að sá samsöfnuður frænda peirra,
sem fer í hönd lijer, dragi pá með
böndum kærleikans fastara að hæðun-
um og dölunum, pjóðsögunum og ást-
mennunum, sem peir höfðu afaðsegja
á æskuárunum.
[Rœðutn. fór þá nokkrum orðum um
|>að, hve mikið Randaríkin œttu ensku
jjjóðinni að þakka. Þtim kafla er sleppt
hjer.]
Andagipt fornaldar og miðaldar-
byggingameistaranna hafði einkum
fyrir stafni að reisa goðahof og dóin-
kirkjur til pess að hysa líkneskju eða
anda guðdómsins. Hvort sem l>ygg-
ingar pessar eru í rústum eða standa í
sinni fornu mynd, pá eru pær pegjandi
mótmæli gegn hinum vægðarlausa
fjandskap pjóðanna, er neyddi listina
til að flyja að altarinu til að fá par
vernd. Bandaríkin segja velkomin
systur-lyðveldin á suður- og norður-
helmingi pessa meginlands og pjóð-
irnar í Evrópu, Asíu, Afríku og Ástra-
líu, með afurðir landapeirra, vitsmuna
og iðnaðar, til pessarar borgar, sem