Lögberg - 08.02.1893, Blaðsíða 2

2
LÖGBERG MIDVIKGDAGINN 8. FEBRAÚR 1898.
% ö q b c r q.
v / —»
Ge.if> út aö573 Slain Str. Winnipeg
af Tht I.öjberg Printing & Publishins; Coy.
í Incorporated 27. May 1890).
Ritstjóri (Ei/itor):
EIKAK HJÖKLEIFSSOE
busiinRss managfr: KIAGNÚS PA ULSON.
AUOLÝSINGAR: Smá-auglýsingar 1 eitt
skipti 25 cts. fyrir 30 orö eCa 1 þuml.
dúlkslengdar; 1 doli. um mánuSinn. A stærri
lUgiýsiugum eSa augl. um lengri tfma ai-
siát ur eptir sarnain/i
iil ST V;> A-SKIF'TI kaupenda veröur að'i)
K\r>. f* n/i'na o geta um fyrvcrcsnii bú
itaA' iafniramt.
i.’Tan \-.k-<1PT til AFGREIÐSLUSTOFU
blaðsíns er:
THL L0r.tt£HG PHiNTIKC & PUBLISK- CO.
P. O. Box 368, Winnipeg, Man.
UTANÁSKRIFT til RITSTJÓRANS er:
EDITOK LÖKBERG.
P. O. BOX 368. WINNIPEG MAN.
— MIÐVlKU DAGINN 8. FEB. 1893. ---
Samkvæmt landslögum er uppsögn
kaupanda á blaöi ógild, nema hann sé
skuldlaus, þegar haDn segir upp. — Ef
kaupandi, sem er í skuld við hlað-
ið flytr vistferlum, án þess að tilkynna
heimilaskiftin, þá er það fyrir dómstól-
unum álitin sýnileg sönuun fyrir prett
vísum tilgang'.
Í3f“ Eftirleiðis verðr á hverri viku prent-
uð í blaðinu vtðrkenning fyrir móttöku
allra peninga, sem því hafa borizt fyrir-
farandi viku i pósti eða með bréfum,
en ekki fyrir peningum, sem menn af-
henda sjálflr á afgreiðslustofu blaðsins'
því að þeir menn fá samstundis skriflega
viðrkeDning. — Bandarikjapeninga tekr
blaðið fullu verði (af Bandaríkjamönn-
um), og frá íslandi eru íslenzkir peD
ingaseðlar teknir gildir fullu veröi sem
borgun fyrir biaðið. — Sendið borgun í
P. <>. iloney Orderts, eða peninga i lie
yUtered Letter. Sendið oss ekki bankaá
vísanir, sem borgast eiga annarstaðar en
í Winnipeg, nema 25cts aukaborgun fylg
fyrir ÍDnköllan.
Eins ocr áður hefur stuttlega ver-
ið drepið á hjer í blaðinu, hefur stjórn-
arbylting orðið í síðastliðnum mánuði
á Hawaii eða Snndwich eyjunum,
drottningin þar verið rekin frá völd-
um, og bráðabyrgða-lyðvaldsstjórn
sett í staðinn. Það er ekkert leynd-
armál, að undirróður hefur átt sjer
stað af hálfu nokkurra .Bandaríkja-
m tnna, enda sendi bráðabyrgða-stjórn-
in tafarlaust sendinefnd á fund Banda-
ríkjastjórnar til pess að semja við
hana um innliman eyjanna í Bandarík-
in, og er sfi sendinefnd nú í Wash-
ington, og Bandaríkjastjórn hefur lát-
i3 hersveitir ganga á land á eyjunum
til pess að halda f>ar reglu. Samt sem
áður virðist enn mjög vafasamt, hvort
nokkuð muni verða úr f>ví, að eyjarn-
ar verði innlimaðar í Bandaríkin.
t>að hefur áður komið til orða, en ekk-
ert orðið úr, og af hálfu Bandaríkja-
stjórnar hefur því um mörg ár verið
fram lialdið, að eyjurnar ættu að vera
sjálfstætt ríki. Bandaríkin hafa líka
á síðari árum haft öll p>au viðskipta-
hlunnindi par á eyjunum, sem f>au
hafa eptir æskt, meiri hlunnindi en
nokkur önnur f>jóð heimsins, svo að
f>að er ekki sjáanlegt í fljótu bragði,
hvað f>au mundu vinna við að svipta
eyjarnar sínu pólitíska sjálfstæði. Auk
f>9ss er f>ess að gæta, að aðrar f>jóðir
heimsins mundu af alefli setja sig á
móci innliinan eyjanna I Bandaríkin,
svo að ólíklegt er, að hún muni f>ykja
svara kostnaði. Enn hefur ekkert
frjezt, hvernig samningarnir ganga
milli sendinefndarinnar og stjórnar-
innar í Washington, enda inunu peir
skamint komnir. En gengiðerað f>ví
vísu, að nefndin hafi innlimun á boð-
8tólum.
Blaðamaður einn hjer í bænum
átti fyrir fáum dögum tal við einn af
hinum heldri fylgismönnum fylkis-
s'jórnarinnar á fiinginu viðvíkjandi
stefnu J>eirri sem tekin muni verða í
vínsölumálinu. í>ingmanninum fór-
ust orð á f>essa leið:
„t>að er örðugt að gizka á, hvað
gert muni verða; pað er komið undir
skoðunum meiri hlutans í þinginu, og
sem stendur veit jeg ekki um f>ær
skoðanir, og get ekki talað í annara
nafni en mín sjálfs. Sumum finnst,
að með f>ví að gefa almenningi kostá,
að greiða atkvæði um málið, og gefa
sveitunum sem ruest vald til að tak-
marlca eða banna vínsöluna, sje allt
gert af stjórnarinnar hálfu, sem hægt
sje. En jeg held ekki, að Manitoba-
menn muni gerasig ánægða með pað.
t>egar peir hafa synt með svo miklum
atkvæðamun, að peir óski eptir að vín-
sölubann sje í fylkinu, J>á finnst mjer,
að eitthvað ákveðið verði að gera í pá
átt. Reynslan hefur synt, að fylkið
hefur ekki vald til að banna tilbúning
og innflutning áfengra drykkja. Allt
sem við getum gert, er að takmarka
eða banna söluna. t>ess vegnavirðist
mjer, að pað eina, sein við getum
gert, sje að skora á Dominionstjórn-
ina, að gefa út lög pau sem á parf að
halda, eða pá að við sampykkjum lög-
in og fáum Dominionstjórnina til að
staðfesta pau“.
Eins og áður hefur verið getið
um hjer í blaðinu, hefur Dalton Mc-
Carthy, einn af máttarstólpum con-
servatíva flokksins í Ontario, lyst yfir
pví, að hann sje tollverndarstefnunni
fráhverfur orðinn, í peirri mynd sem
hún nú befur hjer i landinu. l>ó er
ekki svo að skilja, að hann gangi til
fulls í lið með frjálslynda flokknum í
pví máli. Hann er að pví leyti kom-
inn á skoðun frjálslynda flokksins, að
vald verksmiðjueigendanna í austur-
fylkjunum sje að verða ópolandi, og
að tollurinn sjúgi út bændurnaúti um
landið, og pví verði að ljetta á mönn-
um tollbyrgðunum. En honum kem-
nr ekki saman við frjálslynda flokkinn
um aðferðina. Frjálslyndi flokkurinn
leggur meiri áherzlu á góð viðskipti
Canadamanna við Bandaríkjamenn, en
við nokkra aðra pjóð; hann lítur svo
á, að hvað sem öllu öðra líði, pá hafi
Canadamenn ekki ráð á, að vanrækja
viðskipti við 00 millíónir manna, sem
eru næstu nágrannar. Mr. McCarthy
aptur á móti leggur aðaláherzluna á
viðskiptin við Breta. Fyrir lionum
vakir f>að, að tiöppustig sje haft á
tollinum eins og á sjer stað á Frakk-
landi og Þyzkalandi; á peim vörum,
sem fluttar eru frá Stórbretalandi og
öðrum peim löndum, sem kynnu að
greiða fyrir verzlunarviðskiptum Cana-
da, vill hann færa tollinn niður um 10
af hundraði, en láta háa tollinn halda
sjerá peim vörum,sem fluttareru inn í
landið frá Bandaríkjunum. Ef inenn
skyldu halda, að slík ráðstöfun ylli
grernju sunnan landamæranna, leggur
hann pað til, að greitt verði fyiir við-
skiptum við Stórbretaland á annan
veg, t. d. með pví, aö lækka tollinn á
>eim vörum, sem Canadarneun verða
að fá frá Stórbretalandi. En hvor
stefnan sem tekin yrði, vill hann láta
gefa stjórninni í Wasbington í skyn,
að geri hún nokkrar tilslakanir við
Canada, pá komi ámóta tilslakanir apt-
ur hjeðan að norðan. Jafnvel pótt
>eir menn, sem liallast að sem frjáls-
astri verzlun,hafi fagnað yfir sjálfstæði
>eirri og kjark peim sem komið hefur
fram hjá McCarthy, par sern hann hef
ur rifið sig út úr flokk peim sem næst-
um pví hefur trúað á hann um svo
mörg ár, til pess að fylgja sannfær-
ing sinni, pá hefur verið tekið fremur
dauflega tillögum hans viðvíkjandi
aðferðinni til að ljetta tollbyrðarnar.
Meðal annars er komiztað orð; á pessa
leið í ritstjórnargreiu í Toiontoblað-
inu Mail, sem er McCarthy vinveitt-
ara en flest önnur blöð: „Mjög líklegt
er, að almenningsálitið muni að miklu
léyti hallast að peim grnndvallarskoð-
unum, sem liggja bak við tillögu
McCarthys. Tollurinn hefur allt af
venð að smáhækka, síðan tollverndar-
stefnan komst á, og um toll á mörg-
um vörum má segja pað, að iðnaðar-
framfarirnar, sem honuin áttu að fylgja
hafa merkilega brugðizt, jafnvel pótt
hann hafi haft afarmikil áhrif í pá átt
að hækka verðið og prengja að bænd-
um, og pó einkum járritollurinn, sem
lagður var á 1887. En sú tilgáta Mr.
McCarthys er ekki fjarri sanni, að pað
mundi vekja gremju, ef farið væri á
I augljósan hátt að gera Bandaríkja-
mönnum örðugra fyrir en öðrum pjóð-
um með viðskipti við Canada, og pað
líka, pótt pað væri gert á leynilegan
hátt.Það mundi jafnvel gera meira en
vekja gremju; pað mundi leiða til
hefndar-tilrauna. Auðvitað getur
hvor hliðin gert hinni örðugt fyrir.
Norðurálíu-pjóðirnar gera slíkt af
miklu kappi, en afleiðingarnar verða
tniður heppilegar fyrir pá sem búa til
vörurnar og pá sem eiga að nota pær.
Tollbardngi mundi verða allt annað eir
æskilegui á |>essu megirilaridi. Það
væri miklu betra að semja um til-
slökun en :,ð reyna að fá hana með
valdi. A Stórbretalandi mundu held-
ur ekki margir líta velvildaraugum á
slíka liaráttu.“ •
FRAKKA OG PANAMA-
HNEYKSLIN.
Útðráttur úr grein í dönsku blaði.
Blöð veraldarinnar tala með still-
ingu um pað sem gerist í Lundúnum,
St Pjetursborg, Vín og Berlin. Ef
Panama-hneyksli hefði komið fyrir í
einhverjum af pessum borgum, mundi
mönnum að sönnu hafa pótt pað mikl-
um tíðindum sæta, en erlendis mundi
pað hafa verið rætt án nokkurrar á-
stríðu. Þar á móti er eins og aðrar
pjóðir taki beinlínis pátt í peim at-
burðum, sem gerast á Frakklandi. í
öðrum löndum dæma menn milli flokk-
anna, en pegar um frariska atburði er
að ræða, dæma inenn rnilli mannanna
sjálfra. Þar af kemuc, hve dóroarnir
eru hlutdrægir. Franskur hugaunar-
liáttur hefur með bókmenntunum, list-
unum og pólitíkinni gegnumsýrt
heiminn svo, að allar pjóðir, jafnvel
Þjóðverjarnir, telja höfuðstað Frakk-
lands miðpunkt veraldarinnar. Ut-
lendingum finnst peir sjálfir vera með
í óganginum í París.
Það fyrsta, setn menu gera á al-
pyðufundum í Frakklandi, er að berj-
ast, alveg líkamlega, um pað, hver
vera skuli fundarstjóri. En pegar
ráðið er fram úr pví máli. pá ræða
inenn málin í friði. Frakkar fara par
að, eins og peim er títt í allri sinni
opinberu frainkomu, gera sig hlægi-
lega, áður en peir taka til starfa. Þess
vegna mega menn ckki, ef menn vilja
syna Frökkum sanngirni, dæma pá
eptir forsetakosningunni, nje eptir pví
sem manni finnstumpá t fyrstu. Þeg-
ar Wilsons-hneykslið komst upp, að
hann, tengdasonur forsetans, hafði
selt mönnum heiðursmerki, og að
Frakkar höfðu verið alveg vitlausir
eptir að kaupa pau, pá varð öll pjóð-
in gersamlega hlægileg. í fystu var
svo að sjá, sem lyðveldið mundi hrynja
saman, en sá mikli, hálfskringilegi,
óskapnaður færðist innan skamms í
lag á pá leið, að bæði Wilson og
Grevy urðu að gera svo vel og hypja
sig, og að í staðinn kom forseti, sem
alls enginn hafði neitt illt um að segja.
En pað erlika af öðrum ástæðum,
sem ekkort eiga skylt við lyndiseink-
unn pjóðarinnar, að mönnum finnst
nær pví ævinnlega pað sem við ber í
Frakklandi vera öðruvísi en pað í raun
og veru er. í Frakklandier allsendis
óbundið prent- ogmálfrelsi; par getur
hver einasti maður sagt opinberlega
allt, sem liann vill, um pá menn, sem
pjóðin liefur mest traust á. Til dæm-
is má taka pað, að meðan Constans
var innanríkisráðherra, bar Henri
Rochefort pað upp á hann að hann
hefði drepið Richard, landstjórann í
Tonkiii. Nú er París full af útlend-
um blaðamönnum, einkum Þjóðverj-
um, sem ráðast, eins og hrafnar, á all-
an pann prentaða ópverra, sem á hverj-
um morgni er seldur á götunum. Þess-
ar lygasögur eru svo á augabragði
telegraferaðar út um heiminn, en verst-
ar eru pær sem sendar eru til pyzkra
blaða, og svo paðan víðsvegar.
Viðvíkjandi Panama-málinu báru
t d. pyzk blöð pað út í byrjuninni, að
öll frönsk blöð væru við málið riðin,
sjer til skammar, og svo stóðu bæði í
blöðum Þjóðverja og annara pjóða
niiklar hugleiðingar um niðurlæging
frönsku blaðanna.
Um pað mál er nú pað að segja,
að Panamnfjelagið hafði borgað fyrir
pað sem í frönsku blöðunum er kall-
að publicite, og með pví er átt við
auglysingar í greina-formi í texta-
dálkum blaðsins. Allir vita, að menn
geta fengið bók hælt, mælt fram með
hlutafjelagi o.s.f. ítextdálkum Iranskra
blaða ef menn borga (50 franka fyrir
línuna. Með pessum auglysingum,
sern Panatnafjelagið hefur notað í svo
ríkulegum mæli, eru blöðin notuð
ranglega eptir hugmyndum annara
Norðurálfu-pjóða um pað mál. En
samt sem áður er par ekki um nein
svik að ræða, pví að frönsku blöðin
bjóða bi.itt áfram pessar auglysingar
fy-rir ákveðna borgun.
Sá mikli munur, sem er á pyzku
og frönsku blaði, er í pví innifalinn,
að ritstjórn pyzka blaðsins ábyrgist
hvert einasta atriði, smátt og stórt,
bæði í greinum og auglysingum, en
nöfn peirra manna, sem í ritstjórninni
eru, standa ekki undir greinunum.
Allt öðruvísi er pessu varið á Frakk-
landi; par leigir venjulega pað hluta-
fjelag, sem á blaðið, spekúlöntum pá
dálka, sem ætlaðir eru sjerstaklega til
auglysinga, en notar svo sjálft texta-
dálkana fyrir pessar dyfru auglysingar,
°S jafnvel pótt pær komi ritstjórninni
ekkert við,pá eru pær settar innan um
ritstjórnargreinar blaðslns. En und-
ir ritstjórnargreinunum standa merki
eða nöfu höfundanna. Það er petta
merki eða petta nafn,senr gefur grein-
unum sitt gildi. Þegar inenn lesa
grein eptir einhvern valinkunnan
blaðamann, pá lesa menn liana með
fullu trausti, vegna nafnsins, sem und-
ir stendur, en ekki vegna pessa að
hún stendur í pessu og pessu blaði,
sem tpekúlantar reyna að hafa svo mik-
ið upp úr sem peim er mögulegt. Það
má kaupa hvað sem menn vilja inn í
blaðið, en pað er ómögulegt að kaupa
pað inn með nafni pekktra blaða-
manna, af pví að peir eru ekki til
sölu. Það eru frönsku blaða-spekú-
lantarnir, sem hafa fenpið svo mikið
af peninguin peim sem nota átti á Pa-
namaeiðinu, en ekki frönsku blaða-
mennirnir, sem opt eru fátækir, en
ávalt heiðarleoir.
Ef sú breyting kæmist tafarlaust
á með lyðveldis-fyrirkomulaginu, að
allir færu að verða ágætismenn, pá
væri lítill vandi að stjórna lyðveldi.
En pað ummyndast ekkerl pjóðfjelag
viðpað, að keisari ersendurútúr land-
inu, og að æðsta valdið kemst í hend-
ur forseta af borgaralegum ættum.
Mennirnir verða peir sömu sem peir
áður voru, og stjórnmálamönnunum,
sem enn standa með annan fótinn í
gamla ástandinu, er ef til vill um
inegn að ráða bót á leyndarmáli venj-
unnar. Að líkindum hefur stofnsetn-
ing lyðveldisins mesta pyðing fyrir
>jóðlif Frakka á pann hátt, að pað
sem á keisaratímunum gerðist í kyr-
>ei, pað gerist nú fyrir allra augum.
Það er óhugsandi að annað eins mál
og Wilsons hneykslið hefði komið
upp undir stjórn Napóleons; pað
hefði tafarlaust verið bælt niður, og
Napóleon III. hefði ekki sagt af sjer,
jafnvel pótt pað hefði komizt upp, að
einhver af hans nánustu ættingjum
hefði selt heiðursmerki. Slíkt hefði
pá verið talið smámunir einir. Nú er
öðruvísi ástatt. Jafnvel smáblöð, sem
hafa mesta orð á sjer fyrir lygar, geta
með fáeinum dálkurn sundrað peim
flokki lyðveldisins, sem við völdin
situr, pegar pað er synilegt, að sá
flokkur gengur ekki á dyggðanna
vegi.
Eptir að Napoleon prins ljezt f
Afríku, sundraðist flokkur Bónapart-
istanna af innbyrðis doilum. Legi-
tfmistarnir (flokkurinn, sem heldur
fram gömlu frönsku konungsættinni)
hurfu, pegar greifinn af Chambord í
Frohsdorff, og Orleanistarnir fengu
svo mikla skömm af peim mökum,
sem peiráttu við Boulanger, að engum
dettur framar f hug í alvöru, að greif-
iun af París komist nokkurn tíma til
valda. Þegar svo loksins Leó páfi 14.
fjekk fyrir skömmu síðan frans>ca
klerkalyðinn til að halla sjer að lyð-
veldipu, pá var par með úti um alla
lyðveldissinna.
Eptir eru pá 3 stóru lyðveldisflokk-
arnir, opportúnistarnir, railíkali. flokkr-
inri og sósíalistarnir. Það eru opportún-
istarnir, millibilsmennirnir milli for-
tíðarinnar og nútíðarinnar, sem eink-
um inunu fá hneysu af Panama-
hneykslinu. Nú verður pað radíkali
flokkurinn og sósíalistarnir, sem taka
við arfleifð peirra. Frakkland, sem
1793 hjó höfuðið af einveldi sínu,
virðist ætla að liöggva höfuðið af
sínu borgaravaldi 1893. A pann liátt
getur Panama-hneykslið fengið afar-
víðtæka pyðingu, pví að á eptir op-
portúnistunum kemur að líkindum
lyðveldi sósíalistanna.
íslendingar í pessu landi, sem
senda peninga til íslands fyrirfarbrjef
handa vinum sínum, geta snúið sjer
til mín með pað persónulega eða skrif-
lega.
Jeg ábyrgist að koma peningun-
um með skilurn, og sömuleiðis að skila
peim aptur, án nokkurra affalla, ef
peir ekki eru notaðir fyrir farbrjef,
nema öðruvísi sje fyrirmælt af peim,
er pá sendir.
Jeg hef haft petta á liendi í nokk-
ur undanfarin ár, og pori jeg að vitna
til peirra, sem mig hafa beðið fyrir
slíkar sendingar, um pað, að óánægja
eða óskil hafa ekki átt sjer stað í einu
einasta tilfelli.
Þeir sem fá fargjöld í gegnum
mig er búizt við að kómi með hinni
alkunnu Allanlínu, og fylgjast pann-
ig með aðalhópum íslendinga, sem
hingað koma að sumri.
W. H Paulson.
Winnipeg, Man.
Paul Hagen
Yerzlar með
ÁEENGA DRYKKI og SIGABA.
Aðalagent fyrir
Pabst,s Milwaukee Jleer.
East Grand Forks, Minn.
W D. BRADSHAW.
Livery feed & Salc Stable.
Ilefur kesta til leigu og til sölu. Far'ð
meP Tieitafin eða nxatlft ykRá'r til kami
þegar þið þurlið að standa við í Gavalier,
Haun er skammt fyrir sunnan þá Curtis &
Swanson.
OSCAR WICK,
„E, ílraml Torks Nurscry*'.
hefur til sölu allur tegundir af trjam
sem þróast í Minnesota; og N. Dakota
hann hef ur sk uggatrjie, ýms ávaxtatrje,
stór og l ítil, einnig Fkógartrje og runna,
blóm o. s. frv. Mr. IV'ick er svenskur
að æt t og er alþekktur fyrir að vera
góður og áreiðaníegur maður í viðskipt-
um. Þeir sem æskja þess gela smíið
sjer til E. II. Bergmanrs, Gardar, og
mun hann gefa nauðsy nlegai upplýsing-
ar og pantar fyrir þá sem vilja.
OSCAR WICK,
Prop. af E. G rand Forks Nursery.
E. G RAN D FORKS, MINN
Eigan di
“Winer“ Olgcrdalmssins
EAST CR/ym foi^ks, - NlINn.
Aðal-agent fyrir
■‘EXPORT BEER“
VAL. Itl.A TZ’S.
Hann býr einnig til hið nafnfræga
CRESCENT MALT EXTRACT
Selur allar tegundir af áfengum drykkj -
um bæði í smá- og stórskaupum. Einn
ig fínasta Kentucky- ög Austurfyikja
Rúg-“Wisky“. sent í forsigluðum pökk-
um hvert sem vera skal. Sjerstök um
öunun veittöll um Dakota-pöntnuum.
HUGHES& HORN
selja líkkistur og annast um
útfarir.
Beint á móti Commercial Bankanum.
Allur útbúnaður sá bezti.
Opið dag ognótt.
el. 413 .
T.C.NUGENT, CAVALIEU
Physician & Surgeon
Útskrifaðist úr Gny’s-spítalanum í London
Meðliir.ur konungl. Sáralœknaháskólans.
Einnig konungl. læknaháskólaus ! Edin-
burgh. — Fyrrum sáralæknir í breska-
hernum.
Office í McBeans Lifjabúð.