Lögberg - 11.02.1893, Síða 2

2
L0GEERO LAUGARDAGINN 11. FEBRAÚR ÍS'-ÍT.
% ö g b t r %.
Gcííj út aS 573 mnin Str. Wíiiiiíjk í;
af The Tögberg Printing ör" Publishitig Coy.
I Incorporated 27. May 1890).
RrrsTjóui (Editor);
EJNAP JIJÖPLF. IFSS ON
nusiMtss managf.r: MAGNÚS PA ULSON.
AUúEVsINGAR: Smá-auglýsingar í eitt
skipti 25 cts. fyrir 30 orö eöa 1 þuml.
dálkslengdar; 1 doll. um mánuöinn. Á stærri
auglýsmgum eöa augl. um lengri tíma at-
slátmr eptir samningi.
F.l <T D A-SKIPTI kaupenda veröur að til
kyn.-.s rtriflera og geta um fyrverandi bú
staö jafnframt.
UTAN VSkTrIPT til AFGREIÐSLUSTOFU
blaðsins er:
Thc i-öCtltí|G PHINTINC & PUBLISH- CO.
P. O. Box 368, Winnipeg, Man.
UTA NÁSKRIFT til RITSTJÓRANS er:
EIHTOIt LÖGBERG.
P. O. BOX 368. WINNIPEG MAN.
--UAUGARDAGINN 11. FEB. 1893. ------
jgf Samkvæmt landslögum er uppsögn
kaupanda á blaði ógild, nema kann sé
skuldlaus, þegar hann segir upp. — Ef
kaupandi, sem er í skuld við blað-
ið flytr vistferlum, án þess að tilkynna
heimilaskiftin, þá er það fyrir dómstól-
unum álitin sýnileg sönuun fyrir prett-
vísum tilgang’.
Eftirleiðis verðr á hverri viku prent-
uð í blaðinu yiðrkenning fyrir móttöku
allra peninga, sem því hafa borizt fyrir-
farandi viku í pósti eða með bréfum,
en ekU fyrir peningum, sem menn af-
henda sjálflr á afgreiðslustofu blaðsins*
því að þeir menn fá samstundis skriflega
viðrkenning. — Bandaríkjapenmga tekr
blaðið fullu verði (af Bandaríkjamönn-
um), og frá íslandi eru íslenzkir pen
ingaseðlar teknir gildir fullu verði sem
borgtin fyrir blaðið. — Sendið borgun í
P. <). Money Orders, eða peninga í Re
gixtered Letter. Sendið oss ekki bankaá
vísanir, sem borgast eiga annarstaðar en
í Winnipeg, nema 25cts aukaborgun fylg
fyrir innköllun.
858,000 STULDURINN.
Ef peim mönnum, sem stýraFree
Press og Heimskringlu væri nijög
annt um sóma sinn, J>á ætti peim að
vera heldur ópægilegt innanbrjóst
pessa dagana.
l>á sem lásu Winnipegblöðin síð-
astliðinn júlímánuð rekur víst minni
til peirrar sakargiptar gegn Green-
wajstjórninni, að hún hefði stolið
858,000 úr fjárhirzlu fjlkisins, greitt
peim Rjan & Hanej, sem lögðu Rauð-
árdalsbrautina eitthvað af peirri upp-
hæð upp í gamla skuldakröfu, sem
peir hafa gegn fjlkinu, án pess að
eiga nokkuð með pað, og svo stungið
afgangnum í vasa sinn til pess að
geta mútað mönnum fjrir kosningar.
Menn hafa fráleitt glejmt pessu. Það
má muna pað sem minna er.
Samt sem áður pjkir oss rjett að
prenta hjer upp kafla úr grein um mál
ið, sem stóð í Heimskr. 2. júlí. Menn
hafa gott af að rjfja upp fjrir sjer
pessa dagana hvernig tónninn var á
peim dögum — ekki sízt pegar hlið-
sjón er höfð af pví sem nú er fram
komið.
Heimskringla hefur pá orðið:
„En núna fjrir viku síðan kom
Mr. Hugh Rjan hingað til bæjarins
og eptir pvf sem blaðið /'Vee J^ress
skjrir frá, var honum nú, meðan hann
stóð hjer við, málssóknarlaust og upp
úr purru borguð krafan um 858,000.
Þetta var fje, sem peir Rjan &
Hanej áttu engan minsta lagalegan
rjett til að fá eitt eent af.
Hvað helzt sem peim hefir verið
borgað upp í kröfuna, er svo gott sem
hreinn hvalreki fjrir pá—óverðskuld-
uð gjof.
Að fjlkissjóðurinn hefur panriig
Ijetzt um 858,000, pað er ekkiefamáí;
hitt er óvfst, hve mikið af pessari
uppha’ð hefur runnið til Rjan &
Hanej’s, hvort peir hafa látið sjer
na-gja 810,000 eða einhverja aðra
upphæð. Allt er gott gefins.
En hvað ætli Greenwaj-sljórrún
hafi áskilið sjer mikið fjrir að ræna
fjlkið pannig?
Ilvort heldur 830,000 eða 840,000
væri dáindis snotur mútusjóður til
kosninga.
Markvert er pað, að undir eins
og pessi svívirðilega Rjans útborgun
er komin í kring, pá getur stjórnin
ákveðið kjördag 23. p. m.
Þá er hún loksins „búin til“ að
koma frarn fjrir kjósendur.
Ulaðið /'Vec 1‘ress segir um
petta athæfi.
„í einu orði: $58,000 hefur ver-
ið svo gott sem -stolið af almanna fje,
til pess að kaupa fjrir smærri upp-
hæð, er varið verði til að kaupa fjlgi
mútupægra blaða [Lögberg, TribuneJ
og viðhalda peim, og til að kaupa at-
kvæða fjlgi pess hluta kjósenda, sem
falur er fj'rir fje, allt. til pess að lialda
við völd Greanwaj-stjórninni—sjálf-
um ránsmönnum”.
Hvað segja nú kjósendur um
svona stjórn?
Svarið kemur 23. p. m„ og von-
andi petta síðasta Iineyksli verki í
gagnstæða átt við paðsem til var ætl-
azt af stjórninni.
Þetta gengur úr öilu hófi“.
Svona fórust nú Ileimskr. orð
panri daginn. Og svo hjelt hún á-
fram svo að segja í hverju einasta nú-
meri, pangað til kosningarnar fóru
fram, að ala á peirri sakargipt og rejna
að æsa menn upp út af pví að stjórnin
hefði stolið pessum $58.000.
Dáindis snoturt umtal um ger-
samlega saklausa menn!
Því að nú er pað sannaö með
skyrslunum, sem fjlkisstjórnin hefur
lagt fjrii pingið, að pessi sakargipt
var svo mjög gripin úr lausu lopti, sem
framast mátti verða.
í skjrslu umsjónarmanns járn-
brautanna standa pessi orð:
„Á árinu 1892 voru borgaðir
$2.966.08, sem færast inn í reikning
Rauðárdals-brautarinnar; verða pá
eptir $52.033.93, sem ganga aptur í
fjlkissjóð, með pví að enn hefur ekki
verið samið um hina miklu kröfu
peirra herra Rjans & Hanejs“.
F Y L K I S Þ I N G 1 ö.
Þegar „ræðan frá hásætinu“ svo-
kallaða (speech from the throne) ligg-
ur fjrir til umræðu, er pað s’ður í öll-
um pingum með brezku fjrirkomulagi
að ræða allar gerðir hlutaðeigandi
stjórnar, sem pinginu pjkja að ein-
hverju lejti athugaverðar, og jafnvel
allan hag lands pess eða land’hluta,
som pingið hefur löggjafarvald jfir.
A mánudaginn fóru pessar urnræður
fram í fjlkispinginu hjer, eins oggetið
var um I síðasta blaði voru, og skal
ilijer minnzt á helztu atriðin, sem par
báru á góma, pó að vjer auðvitað
verðum Jmsu að sleppa rúmsins vegna.
Chicago-sýningi x.
Mr. Greenwajhefurfengið allmik-
ið álas fjrir pað hjá Ottawastjórninni
og andstæðingum sínuni hjer í fylkinu,
að Manitoba-sjningin á e. ki að vera
inni á sjálfum sjningar-grundvellin-
urn í Chicago, heldur utan við hann.
Mr. Macdonald, leiðtogi stjórnarand-
stæðinganna á pinginu, kvartaði und-
an pessari ráðstöfun, meðfram vegna
pess, að Manitoba gæti með pessu
móti ekki fengið verðlaun fjrir hveiti
sitt, eins og hún hefði fengið á Eng-
landi. Mr. Greenway svaraði peirri
aðfinning fjrst og fremst n:eð pví, að
engin verðlaun jrði gefin fyrir hveiti
á Chicago-sjningunni, og sagði svo
sögu málsins. Hann sagði, að hvert
einstakt af Bandaríkjunum bjggði
djrðleg hús á sjningarvellinum til
pess að sjna par í afurðir sjnar, og
harn vildi láta Manitoba fara eins að.
Hann fór pví sjálfur til jfirforstöðu-
manns sjningarinnar og baðumgrUnn
undir slíka bjggingu, en lionum var
sagt, að uraboðsmaður Canada jiði að
semja um allt slíkt. Hann fór svo til
Ottawa og skjrði iunaulandsmála-
ráðherranum, sem pá var,'Mr. Dewd-
nej, fra fjrirætlun sinni. Ráðagerð
lians var tekið hið bezta af Ottawa-
ráðlierranum, og peir komu sjer sam-
an um, að grurin skjldi kaupa á sýn-
ingarvellinum eða rjett bjá honum, og
par skjldi reisast Iiús, setn kostaði
850,000, til pess að sjua afurðir Mani-
toba og Terrítoríanna. Af bjgginga-
kostnaðinum átti Manitobafjlki að
borga 825,000, en Dominionstjórnin
hina $25,000, og jaínframt átti Mani-
toba að leggja sinn skerf til sjuingar-
peirrar á sjningar-velliinirn sjálfum,
sem á að verða fjrir aila Canada í
heild sinni. Þessa ráðstöfun kvað Mr
Greenwaj hafa verið geiða af pví að
pörf væri á að sjna hin miklu svæði
sem enn væru ónumin í Manitoba og
Terrítoríunum, en til pess gat ekki
fengizt rúm inni á sjningar-vellinum.
Eptir að Mr. Greenwaj hafði komizt
að samningum pessum við Ottawa-
riðherrann, útvegaði liann fjlninu
grunninn í Chicago, og Ijet fara að
reisa húsið. En pegar Mr. Dalj tók
viö embætti innaniandsmálaráðherrans
af Mr. Dewdnej, sveik liann loforð
fjrirrennai a síns, og bauð í pess stað
$5,000 til sjningarbjggingarinnar, og
pað með mjög sinásmuglegum skil-
jrðum. Þfclta tilboð kvaðst Mr.
Greenwaj telja svo fjrirlitlegt, að
liann sagðist enn, ekki bafa svarað pví.
Og svo bætti bann pví við, að pegar
borgurum Canada jrði litið 4 pá fá-
tæklegu og auðvirðilegu bjggingu,
sem Canada-stjórnin væri að reisa á
sjningarvellinum, pá mundu peir
hengja niður böfuðin ogskammast sín
fjrir að vera Canadamenn.
Innflutningar.
Mr. Rutlierford vildi leggja mikla
áherzlu á að fá bændafólk inn í fjlk-
ið. Það kjnni að vera góðverk að
taka á móti fólki úr borgum, sem væru
allt of fullar, en á pann liátt fengist
ekki pað fólk, sem Manitoba pjrfti
einkum á að halda. Sagt hefði verið,
að við pjrftum nienn, sem kæmu með
peninga, en pað væri undir pví komið
hvernig menn pað væru. Sumir menn
sem ekkert kjnuu til landbúnaðar,
hefðu kotnið, og eptir mjög stuttan
tíma væru peir orðnir allslausir, og
væru slíkir menn fremur til pjngsla
en hitt fjrir pjóðfjelagið. Manitoba
pjrfti menn líka bændum frá norður-
liluta Englands og frá Skotlandi.
Hann vildi líka minnast á hina góðu
njbjggja, sem komið hefðu frá ís-
latidi, og hugði að petta liarðfenga,
iðjusama fólk mundi verðe einhverjir
beztu njbjggjar, sem petta land gæti
fengið. Mjög pótti ltonum og mikil
pörf 4 að fá ógiptar stúlkur frá Norð-
urálfunni, pví að einlífi bænda út um
sljetturnar væri hörmulegt. —- Mr.
Myers taldi ínnflutningamálið veru-
legt stórmál, og hugði stjórnarformann
pessa fjlkis vera færasta œanninn í
allri Canada til að fjall um slíkt, etns
og sagt hefði verið af mönnum eins og
Mr. Yan Horne og Dr. Brett. Við
viljum ekki fólk úr sveitarvandræða-
stofnunum gamla landsins. Við vilj-
um duglega, hrausta verkamenn, og
hann hugði, að að Engilsöxunum und-
anskildum, væru engir betri njbjggj-
arar til en peir sem kæmu frá íslandi;
pótt peir kæmu með lítil eða engin
efni, ættu peir innan skamms beimili,
pegar bingað væri komið. Mjög væn-
legt væri, hve margir innfljtjendur
hefðu komið til fjlkisins, siðan núver-
audi stjórn hefði tekið við völdum, en
einkum á síðustu , tveim árunum.—
Mr. Greenway sagði, að, að Kjrrahafs-
brautarfjelaginu fráskildu, sem aug-
ljsti lönd sín, 'væri ekkert gert af
neinum í Canada til pess D.ð stuðla að
innílutningum, nema af Manitoba>
stjórninni. Iíún væri eina stjórnin,
semhefði nokkra ákveðnastefnu í inn-
flutningmálum, enda væri pað nauð-
sjnlegt, að stjórnin sjndi rögg af sjer
i pessu efni, af pví að tillagið frá
Dominionstjórninni jrði ekki aukið,
nema fólkstalan jrði rnjög aukin, peg-
ar manntal færi næst fram í fjlkinu,
árið 1896. Því fleira fólk, sem í
fjlkinu jrði, pví hærra jrði tillagið.
V ÍNSÖLUBANNIÐ.
Mr. Rutherford vonaði, að brejt-
ingar pær sem gera ætti á vínsölu-
lögunum á pessu pingi jrðu að eins
til bráðabrjgða, og að innan skamms
jrði engin vínsala lejfð I fjlkinu.
Hann efaðist ekki, eptir atkvæða-
greiðsluna í sumar, um pað, að Mani-
tobamenn vildu bafa vínsölubann, og
meðpví aðfjlkiðgætiekkigefið útslík
lög, án pess að fá samskonar löggjöf
frá Dominionpinginu, pá vonaði hann,
að fjlkispingið mundi leggja til sinn
skerf ogfara fram ápað við Dominion-
pingið, að gera sinn liluta.—Mr.
Myars tók í sarna strenginn, vonaði,
að áður en pessu pingi væri lokið,
mundi verða lagt fj-rir pað lagafrum-
| varp um að banna með öllu tilbúning,
I innflutning og sölu áfengra drjkkja
í pessu fjlki.—Mr. Macdonald von-
aði, að vínsölubannsmálið jrði innan
skamms lagtfjrir pingið.—Mr. Green-
waj sagði, að hann (Macdonald) væri
lögfræðingur góður, og ef 'nanri vildi
næsta dag leggja fjrir pingið frum-
varp til laga, sem afnæmi með ölln
pað illendi, sem leiddi af sölu áfengra
drjkkja í landinu, pá kvaðst liann
siálfur fúslega skvldi stjðja pað.
Stjórnin hefði gott allt, sem
yert hefði verið í pessu máli.
Hún hefði gefið almenningi tækifæri
til að látaí ljós skoðanir sínar pv’í við-
víkjandi. Það hefði nú fólkið gert.
og taldi ræðumaður sjer pað sæmd,
að vera fulltrúi fjrir pað kjördæmi,
sem hefði greitt mestan meiri hluta
atkvæða með vínsölubanninu. En
stjórnin gæti ekki bannað tilbúning
og innflutning áfcngisdrjkkjanna,
nema lög pví viðvíkjandi væru sam-
pjkkt af Dominionpinginu. Síðar í
umræðunum tók Mr. Greenwaj pað
fram, að hann hefði ekki sagt, að
stjórnin ætlaði ekkert frekaraað gera
Hann kvaðst að eins ekki vera fáan-
legur til að segja að svo stöddu, hvað
stjórnin hjgðist að gera við málið.
IIagur fylkisbóa—Tollur —
Flutningsgjald --- JÁRNBRAUTIR.
Mr. Rutherford kvað uppskeruna
hafa verið viðunanlega síðasta ár, en
mjög hefði lága hveitiverðið dregið
úr ágóðanum. Þetta lága verð hefði
átt sjer stað um allan heiminn, en til
pess bæru ástæður nokkrar, að verðið
hefði verið lægra í Manitoba en ann-
ars staðar. Fjrst væri pess að gæta,
að flutnirigsgjaldið með járnbrautum
væri hátt,en hann vonaði,að járnbraut-
arfjelögin mundu sjá sjer hag við að
færa flutningsgjaldið niður, eptir pví
sem vöruflutningar jkjust, og stuðla
pannig að bjgging landsins. Jafn-
fraint væru líkindi til að skipagöngur
jrðu greiðari, vonaði, að ekki jrði
langt pangað til hafskip gætu siglt
allt til Port Artliur og Fort William.
Góðar horfur væru á pví, að tollurinn
jrði færður niður, eptir frjettunum
frá Ottawa. Bóndinn hefði nú enga
tollvernd, nema á svína-afurðum, en
jrði aptur á móti að borga hjer um
bil 35 c. toll af hverju dollarsvirði sem
hann kejpti. Búskapurinn væri aðal-
atvinnugrein landsins, og allt jrði að
gera, sem ljetti bjrðar bóndans. Fjlk-
ispingið hefði ekkert vald í slíkum
efnum, enræðum. kvaðst tala um pað,
af pví að á pað hefði verið minnzt í
ræðu landstjórans, og af pví að um-
ræður ura málið I fjlkispingunum
gætu stuðlað að pví, að Dominion-
pingið sæi, að tollverndin væri röng
stefna. Vonaði, að talað jrði í ping-
inu um góða sveitavegi. Næst járn-
brautunum væru pað góðir vegir, sem
drægju úr flutningsgjaldinu, og kvað
ræðum. bændur í mörgum sveitum fá
í raun og veru meira fjrir afurðir síu-
ar, ef vegirnir, sem peir pjrftu að fara
eptir, væru betri, pó að peir fengju
jafnmikla peninga-upphæð. Járn-
brautina til kolanámanna taldi ræðum.
mikið gleðiefni. Hún opnaði ekki
að eins gott landsvæði fjrir almenn-
ing, heldur gerði hún og mögulegt
að nota óuppausanlegan forða af elds-
nejti, sem par væri fj'rir. Hann
kvaðst hafa átt heima í röndinni á ein-
uin af stærstu skógunum í Suður
Manitoba, og hefði sjer til sorgar
sjeð, live mjög honum hefði verið ejtt
á síðustu 12 árunum. Hann langaði
til að stjýjrfiin gerði einhverjar ráð-
stafanir til að vernda pá skóga, sem
nú væru til, og að planta njja skóga,
par sem skóglaust væri. Enginn
vafi væri á pví, að slíkthefði heillarík
áhrif 4 sljettulandi eins og Manitoba,
ekki að eins að pví er snerti viðar-
bjrgðir til húsagerðar og eldiviðar,
lieldur liefði pað og álirif á loptslagið.
í sambandi við járnbrautarmálið vildi
liann geta pess, að hann langaði til að
jámbraut jrði lögð til Dauphin-vatns-
ins. Þar væri framúrskarandi frjó-
samt land, og duglegir og ötulir nj-
bjggjar, en af pví að peir gætu ekki
kornið vörum sinum til markaðar,
sáðu peir ekki nema lítilræði einu,
rjett handa sjálfum sjer, og peir von-
uðu, að stjórnin gerði einliverjar
ráðstafanir til pess að peir fengju
járnbraut.
Mr. Mjers taldi bezt og áreiðan-
legast til lengdar fjrir bændur í Mani-
toba, að leggja stund á kvikfjárrækt
samfara akurjrkju (mixed farming).
Hesta og nautgriparækt væri orðin
svo stórkostlec, að hveitið væri ekki
len<rur liin eina aðalafurð Manitoba-
O
fjlkis. Vonaði, að hjeðan af mundi
tiltölulega lítið af peningum fara út
úr fjlkinu fjrir hesta, í samanburði
við pað sem verið hefði að undanförnu,
með pví að ala mætti nú upp í fylkinu
alla pá besta, sem pörf væri á, og sjálf-
sagt bráðum von á afgangi. Kvaðst
hafa vandlega kjnntsjersauðfjárrækt-
ina í Manitoba; 18,000 fjár voru í
fjlkinu síðasta ár og 125,000 pund af
ull flutt út, en sá útfluttningur ætti að
nema að minnsta kosti einni million
punda á ári. Ontario, Quebec og
Bandaríkin purfa mikið af ull, og
Manitoba hefur ótakmarkaðan markað
fjrir pá vöru. Svo væri pess að gæta,
að pað kostaði lijer um bil $5 að koma
$10 virði af liveiti til markaðar; en
ekki nema uin 82 cent að koma á
roarkað $10 virði af ull, og fengi pví
ullarbóndinn peim mun meira af mark-
aðsverðinu. Smjer og ostagerð hefði
líka mjög vaxið, frá einu smjer- og
ostagjörðarliúsi hefði verið selt til
markaðai fjrir hjer um bil $8000 síð-
asta ár; hjer unr bil helmingurinn af
peirri upphæð hefði farið beint í vasa
bændanna, og arðurinn væri auðsær.
Brautin til Estevan hefði ekki haft
neina smáræðis pjðingu. Yegna
peirrar brautar hefðu $147,000 verið
lagðir í Gyðinga-njlendu Hirsch, par
í nágrenninu. Landið liefði haft mjög
mikinn hag af að ná í kolin úr námun-
um. Walsh major, forstöðumaður
fjrir námafjelaginu, hefði skjrtræðu-
manninum frá, að um 10,000 ton væru
komin út um fjlkið, síðan í nóvember
í haust. Kolin væru notuð um allt
fjlkið, meðal annars væri pingsalur-
inn hitaður með peim. Hafðioghejrt
að pau væru sjerstaklega vel löguð
fjrir preskingarvjelar. — Mr. Mac-
donald, leiðtogi stjórnarandstæðing-
anna, kvað sjer hafa pótt gaman að
beyra umkvartanir Rutlierfords og
Mjers um pað, að flutníngsgjald með
járnbrautum væri of hátt, pvi að hann
minnti ekki betur en að lofað hefði
verið 10 centa afslætti á flutningsgjaldi
hvers bushels, pegar N. P. & M. kaup-
in fóru fram, og hann hjelt, að pað
hefði verið staðhæft á pinginn. Nú
væri hún komin, pessi braut sem hefði
verið svo djr og lofað svo miklu, og
pó væru pessir pingmenn að kvarta
um of hátt flutningsgjald. Hugði
Sourisbrautina liafa verið til mikillar
blessunar, en hún mundi hafa verið
lögð, pó að fjlkið hefði ekki látið af
hendi pær $150,000, sem brautin hefði
verið stjrkt með. — Mr. Greenway
pótti skrítið, að leiðtogi stjórnarand-
stæðingauna • skjldi pjkja gaman að
pví, að mönnum pætti flutningsgjald
járnbrauta of hátt, og að hann skjldi
bregða stjórninni um, að henni liefði
ekki tekizt að koma pví nógu mikið
niður, prátt fjrir Northern Paciílc
brautina — pví að hann (Mcadonald)
liefði allt sitt líf lijálpað til að halda
einokuninni uppi- Á ræðupöllum út
Eina hreina Cream Tartar Powder.-Engin amónía; ekkert álún.
Brúkað á millíónum heimila. Fjörutíu ára 4 markaðnum-