Lögberg - 15.03.1893, Blaðsíða 2

2
LÖQBERQ MIÐVIKUDAQINN 15. MARZ 1893.
í o g b c r g.
fJeW «t aS 513 Main Str. Winnipet
i/ 7’-'í í' J.öiJ‘er; Printinsr & Publishim; Coy.
(Incorporated 27. May 1890).
Ritstjórz (Editor);
EINAR HJÖRLEIFSSON
kusinfss managf.k: JOIINA. BLÖNDAL.
vU» ■EVSINGAR: Smá-auglýsingar í eitt
»Uipti 25 cts. fyrir 30 orð eða 1 |iuml.
dilksiengdar; 1 doil. um mánuðinn. Á st'erri
ng'vsingum eða augl. um lengri tíma af-
-Httur eptir samningi.
JUSfAD A-SKIPTI kaupenda verður að til
' VTv.'' r* 1 .'irl'G‘-i og.geia um fymerandi bú
stað jafnframt.
ui anásÍcript uTafgreidslustofu
blaðsins er:
D{£ LDQSERC PRINTINC & PUBLISH- CO.
P. O. Box 368, Winnipeg, Man.
UTANÁSKRIFT til RITSTIÓRANS er:
EDITOR LttGRERO.
P. O. BOX 388. WINNIPEG MAN.
— MIÐVIKUIIAOISIN 15. MAKZ 1893.----
XW Siirnkvæmt, landslögum er uppsögn
kaupanda á blaði ógild, nema hann sé
skuldlaus, begar hann segir upp. — Ef
b»up3ndi, sem er í skuld við blað-
ð Ilytr vistferlum, án þess að tilkynna
heimilaskiftm, þá er það fyrir dómstól-
álitin sýnileg sönuun fyrir prett-
vrk'iio tiigang'.
XST Eftirleiðis verðr á hverri viku prent-
if i blaðinu viðrkenning fyrir móttöku
allra peuinga, sem því hafa borizt fyrir-
farandi viku í pósti eða með bréfum,
en ekki fyrir peningum, sem menn af-
henda sjálfir á afgreiðslustofu blaðsins*
bvl að þeir menn fá samstundis skriflega
viðrkenning. — Bandaríkjapeninga tekr
lilaðið fuilu verði (af Bandaríkjamönn-
um), og frá íslandi eru íslenzkir pen
itigaseðlar teknir gildir fullu verði sem
burgtin fyrir blaðið. — Sendið borgun i
P. O. Money Orders, eða peninga í líe
pixtrred Letter. Sendið oss ekki bankaá
TÍsanir, sem borgast eiga annarstaðar en
i VVinnipeg, nema 25ct« aukaborgun fylg
fyrir innköllun.
Manitobaþinginu var slitið á laug-
artl., og liafði það staðið yfir að eins
5 vikur. Einna merkust af peim lög-
um, sem þingið sampykkti og nú hafa
fengið staðfesting fylkisstjórans, eru
lög um almennar heilbrigðisreglur, og
hafa p>au sjerstaklega verið samin í
tilefni af kóleru-hættunni, en jafn-
framt vona menn, að ekki fiurfi að
beita f>eim til fulls, enda eru f>au og
tnjög ströng. Svo eru og allmerki-
leg lög um skatt, sem 'eggjast skal á
erfðafje, sem miklu nemur. Af f>aim
járnbrautamálum, sem f>ingið hefur
fjallað um, er pýðingamest styrkveit-
ing til járnbrautar, sem leggjast á út
í hjeraðið umhverfis Dauphin-vatnið.
I>ar er talinn einhver bezti partur
fylkisins, en liefur verið tiltölulega
lítt byggður, vegna pess, hve sam-
göngur f>ar hafa verið örðugar. I>ing-
ið hefur veitt allmikion styrk til braut-
ar þangað, og er búizt við, að hún
verði lögð á þessu ári. Landið f>ar
fyllist pví sjálfsagt innan skamms, og
væri óskandi, að iandar vorir gætu
sætt þeim tækifærum, sem þar bjóðast
til þess að fá góðar bújarðir innan
fylkisins takmarka. Allmerkileg er
og sú samþykkt þingsins, að skora á
Dominion-stjórnina, að gefa út lög
um algert bann gegn tilbúningi,
iiinflutningi og sölu áfengra drykkja
i þessu fylki. Þingið hefur
gengið fremur friðsamlega, og er Mr.
Macdonald, núverandi leiðtogi stjórn-
arandstæðinganna, augsýnilega stillt-
ari maður og gætnari en Mr. Roblin,
sem var foringi andstaeðingaflokksins
í fyrra.
Jlagiiin áður en fylkisþinginu
var slitið, lagði Hon. Mr. Watson fyr-
ir það tillögu til þingsályktunar við-
víkjandi verndartollinum, þess efnis,
að með því að nógu iöng reynd sje
komin á tollverndarstefnu núverandi
Canada-stjórnar, til þess að menn geti
d*mt sanngjarnlega um áhrif hennar
á viðskipti og framfurir í landinu, og
með því að hún standi Manitoba-
mönnum mjög fyrir þrifum, einkum
bændum og verkamönnum, án þess að
fylkið nje Canada í heild sinni fái til-
tölulega mikinn hagnað af þeirri
stefnu, og tneð því að sú stefna sje
ósanrigjörn oo- kotni ójafnt niður á
mönnum. og muni vaida mikillt óá-
nægju ojr miklu .tjóni, ef henni verði
frainlialdið, — J>á telji þingið það
skyldu sína, að iýsa yfir óánægju
sinni út af [>essari stefnu, sem hafi
hamiað svo mjög framförum landsins;
og þeirri saririfæring, að semfyrstætti
frá herini að hverfa, og ieggjá 4 toll í
því skvui einu að fá fje til útgjalda
landsins. Þessi tillagá var samþykkt
með 24 atk. gegn 11. Stjórnarand-
stæðingarnir vildu ekki greiða atkvæði
með hontii vegna þess, að liún væri
andstæð Dominion stjórninni, en ann-
ars kotn þeim saman við frjálslynda
flokkinn um það, að J>örf væri á að
færa, tollinn niður 4 ýmsum vörum,
einkum með hliðsjón af nauðsynjum
bænda.
Mjög mikill greiði ug gagn væri
það fyrir blað vort, ef sem fiestir af
vinum þess viidu senda því frjetta-
greinir sem ailra optast.
I>að gegnir í raun og veru furðu,
hve illa vestur-íslenzku blöðunum lief-
‘ ur gengið að fá góðar frjettagreinar
úr hinnm ýmsu byggðurn Islendinga
hjer ve3tanhafs, og er þó ekki því um
að kenna, að því er þetta blað suertir,
að ekki liafi veriðgerðar tilraunir þess.
Vitaskuld skrifa ýmsir menn frjettir
vel, þá sjaldan þeir skrifa—en það er
svo undusjald*n. Svo eru aðrir, sem
opt eru ekki eins pennalatir, og skrifa
allopt til blaðanna og ætlazt til að
greiriar símai- sjeu kallaðar frjettir,
jafnvel þótt þær sjeu augsýnilega
ekki ritaðar í frjettaskyni, heldur með
þeim tilgangi einkum, að því er sjeð
verður, að afflytja og ófrægja einn
eður annan, sem ritaranum er eitthvað
í nöp við. Það hefur nóg verið af
slíkum.frjettagreinum í Heimskr. fyr-
irfarandi, eins og öllum er kunnugt,
sem J>að Iilað lesa, og flestum rnun
hafa komið hjartanlega saman um það,
að þær frjettir væru miklu fremur til
suammar og leiðinda, lieldur en fróð-
leiks og ánægju.
Dað virðist svo, sem flestum þeim
mönnum, sem vilja hafa á að skrifa
frjettir sómasamlega, finnist venju-
lega eins og ekkert frjettnæmt bera
við, sem þeir geti ritað blöðunum.
Sannleikurinu er nú samt sem áður
sá, að í flestum eða öllum byggðar-
Iögum ber eitthvað frjettnæmt við á
hverjum einasta mánuði, eitthvað, sem'
öðrum út I frá þykir gaman að fá að
vita.
Menn geta i þessu efni haft iilið-
sjón af hjerlendum blöðum. Þau eru
þar hin ágætasta fyrirmynd, enda er
frjettum ameríkönsku blaðanna—-
þeirra sem að nokkru eru nýl, því að
nóg er auðvitað af handónýtum snepl-
um—viðbrugðið um allan heim.
Frjattaritarar úr nálægum sveitum og
bæjum skrifa um alla skapaða hluti:
hjónavigslur, mannalát, slysfarir, efna-
hag manna, heilsufar, höpp og óhöpp
einstaklinga, samkomur, prívat satn-
kvæmi í heimahúsum, ef nokkuð kveð-
ur að þeim, ræður prestanna, ef J>ær
eru að einhverju leyti einkennilegar
og almennara eðlis en venja er til. í
einu orði, þeir skrifa blöðunum flest
það sem mönnum verður að umræðu-
efni í þeirra nágrenni, og gefa mönn-
um imgmynd um, hvernig lífinu þar
er háttað þá og þá vikuna eða J>ann
og J>ann mánuðinn með því að skýra
frá sem allra flestum atburðum.
Og það er alveg það -.ama, sem
vjer óskura eptir að fá fiá vorum
frjettaritururo. Vjer viljum fá það
sern allra optast, ineðan atburðirnir
eru sem nýjastir, því að engum verða
frjettir iiugðnæmari við það að þær
saltist og geymist. En jafn ríkt ligg-
ur oss 4 hjarta, að J>ær fregnir sjeu
ritaðaðar hlutdrægnislaust og án allra
ónota. I>að er engin rnynd á því, að
langur rekstur og stælur þurfi að verða
á eptir um sannleika þeirra. Og það
fer mjög illa á því, að það komi fram
i slíkum greinum, . þó að þeir menn,
sem á kann að vera minnzt, sjeu að
einhvcrju andstæðingar frjettaritar-
anna, eða þess blaðs, sem frjettirnar
liytur. Að minnsta kosti getum vjer
sagt það hreinskilnislega, að oss er
það til skapraunar en ekki ánægju,
[>egar verið er að ónotast við vora
mótstöðumenn í frjettagreinum.
Allt annað mál er [>að, að það
sem við ber i hinum ýmsu byggðar-
löuurn getur, eins og allt annað, verið
efni í margskonar hugieiðingar, og
opt geturverið ástæða til aðsetjaslik-
ar hugleiðingar í hlöðin. En [>á ætti
miklu betur við, að hafa [>ær lnigleið-
ingar í sjerstökum greinum. Aðalat-
riðið er þetta að því er frjettir snertir,
að þær sjeu sem allra áreiðanlegastar,
óblandaðar allri hlutdrægni oof skoð
unamun, og að hver maður hafi [>ví
tækifæri til að fá út úr þeim sem ljós-
asta hugmynd um líf vort Vestur-ís-
lendinga, og sem sjálfstæðasta skoðun
á öllu því er við ber.
Vjer vonum einlæglega,að þessar
fáu línur verði til [>ess hvorstveggja:
að vinir vorir verði ekki eins penna-
latir eins og þeir liafa of opt verið að
undanförnu—því að það hefur mjög
mikla }>ýðingu fyrir blað vort, að það
geti fært sem nýjastar fregnir úr
byggðum landa vorra; og að þeir jafn-
framt liafi hugfast að láta sjer að varn-
aði verða víti þeiria frjettaritara, sem
optast skrifa í Heimskr., og ganga svo
frá greinum sínum, að enginn ókunn-
ugur getur haft neina hugmynd um,
hvort hann má trúa nokkru orði, sem
þeir skrifa, með því að hlutdrægnin
og gremjan við einstaka menn liggur
þar svo utan á, að hún getur engúm
dulizt.
NANSEN VIÐ NORÐURHEIM-
SKAUTIÐ.
Norskur maður hefur fundið að
máli stjörnufræðing einn, til þess að
fá að vita, hvernig Dr. Friðþjófi Nan-
sen muni í raun og veru líða ef hann
kemst til norðurheimskautsins — sem
monn hafa nokkra ástæðu til að vona,
að honum takist. Stjörnufræðingur-
inn gaf þær skýringar, sem hjer koma
á eptir.
,,Að líkindum er okki nærri því
eins kalt við norðurheimskautið eiris
og menn ímynda sjer. I>ví er alls
ekki svo varið, að *orður- og suður-
heimskautin sjeu köldustu svaeði jarð-
arinnar. Hegar í skóla var oss lcennt
í landafræðinni, að til væru tveir svo
kallaðir kulda-pólar,en hvorugurþeiria
er 4 sama stað og heimskautin. Annar
[>eirra er nyrzt í Norður-Ameríku, en
hinn er í Síberíu, 4 stað, sem heitir
Werkhojansk. Meðalhitinn í janúar-
rnánuði er í Werkhojansk 50 gráður
fyrir neðan núil á Celsius, og kvika-
silfrið frýs þar. f Werkhojansk vita
menn jafnvel til, að 68 gráða kuldi
hefur komið, en það er víst, eins og
áður liefur verið sagt, töluvert mild-
ara við norðurheimsltautið.
Að þvi er ljósið snertir, mun
Nansen sjá einkennilega náttúruvið-
burði. Hann liefur dag frá 21. marz
til 22. september. Hinn partinn af
árinu hvílir yfir honum nótt, eins
dimm, eins og haustnæturnar hjá
okkur. En stjörnurnar verða allt af
á himninum; hann sjer pær aldrei
koma upp nje ganga undir.
Allt í kring um hann verður
bræðileg þögn. Og einveran, kuid-
inn, ínyrkrið hlýtur að leggjast þjak-
andi yfir sál hans. Svo fara storm-
arnir af stað — stormarnir í íshafinu.
Enginn getur gert sjer hugmynd
um, hvernig stormur er í íshafinu um
miðja vetrarnóttina. Oveðrið orgar
og grenjar úti í þessu óendanlega
myrkri, gargar og drynur, andvarpar
og stynur, oins og allir risar undir-
heimanna hefðu verið látnir lausir,
og ólmist með óhemjulegu æði. • Og
myrkrið er aigert, svart, endalaust og
hvergi grillir í gegnum það. Maður
veit, að ísfjöllin iilaðast upp allt í
kringum mann, og maður veit að hafið
er undir þeim. En maður sjer ekk-
ert — ekkert! Óveðrið æðist, skipið
ruggast undur manni í myrkrinu, og
manni finnst það vera eins og lítil-
fjörleg hnotskel, og dauða-angistina
ber maður í hjartanu. íshafsnóttin er
hræðileg.
Svo kemur sá tími—jafnlangur
eins og einn af okkar dögum—að Nan-
sen fær dagsbirtinguna að sjá. Hann
sjer morgunroðann, sem boðar aptur-
komu sólarinnar. Harin sjer glóancii
gullslit koma á liimininn, og einn
fjórða hluta árs er sólin alit af að kom-
ast hærra og liærra upp á himininn.
Næstu þrjá mánuðina fer hún apoir
lækkandi. En allt þetta hálfa ár er
stöðurjt dagur. Svokemur rökkrið—
guð varðveiti Nansen frá að iifa marg-
ar nætur við norðuriieimskautið.
Þrátt fyrir kuldann og myrkrið
mun Nansen verða var við dýralíf allt
í kring um sig. I>að eru að öllum
líkindum til fuglar, sem halda sig við
norðurlieiin«kautið alla sína ævi. í
Werkliojansk eru afarmiklii liópar af
krákum, sero fljúga upp nieð argi,
þegar nærri þeiig er komið, og er svo
naargt af þeim, að þær skyggja fyrir
sólu.
Allskrítilega er tímanum varið
við norðurheimskautið. Ef Nansen
setur borð á mitt hcimskautið, og sezt
við það ásamt förunautum sínum, þá
er kiukkan tólf hjá honum, eitt hjá
þeim sem situr næst honum, tvö hjá
þeim næst-næsta o. s. frv. Og ef
Nansen or í annríki, þá þarf hann
ekki annað en flytja sig um einn stól
til vinstri liandar—og við það vinnur
hann einn kiukkutíma.
E>ví austar sem maður á heima, því
fyrr fær maður að sjá sólina, og í St.
Pjetursborg haía menn haft sólarljós
einum tíma lengur en hjá okkur, svo
að þegar klukkan er 12 hjer, þá er
hún 1 þar. Mennirnir kring um borð-
ið á norðurheimskautinu, sitja á öll-
um hugsanlegum hádegisliaugum, því
að þar koma þeir ailir saman, bæði á
þeim sem liggur um Kristjaníu—segj-
um, að þar sitji Sverdrup, fjelagi
Nansens, og á þeim sem liggur yfir
Pjetursborg—ef til vill er Nansen
sjálfur á þeim hádegisbaug. Og ef
hann vill vinna einn klukkutíma eða
svo, þá þarf hann ekki annað en skipta
um sæti við Sverdrup.
Eða með öðrum orðum: klukkan
er aldrei neitt. á norðurheimskautinu.
Og þar er ekki heldur til neitt
norður eða austur eða vestur; þar er
engin átt til, nema suðurfttl. Nansen
stendur á nerðurheimskautinu eins og
gaddur út úr öxul-enda jarðarinnar,
og allt er fyrir sunnan hann, allur
jarðarhnötturinn með löndum sínum
og liöfum; livert sem hann bendir á
jörðina, þá bendir hann allt af til
suðurs
Icelandic Rivek, makz 7. 1893.
Ilerra ritstjóri.
t>að er orðið langt síðan að jeg
hef sent blaði yðar nokkrar frjettir úr
þessu byggðarlagi, og er mest orsökin
til þess pennaleti, og annríki, því allt
af ber ýmislegt við, sem vert er að
geta um.
E>að slys vildi hjer til fyrir fáum
dögum, að Pjetur bóndi Árnason, sem
býr í Árskógi ’njer við fljótið, slasað-
ist á þann hátt, að trje fjell á hann.
Hann var á gangi eptir skógarbraut,
þegar trje, sem einhver hafði höggvið,
og lijekk uppi í öðru trje, kom niður
og fjell á h<inn, svo hann lærbrotnaði.
E>etta var fjarri húsum, og lá hann
nokkurn tíma, þar til maður kom af
tilviljun eptir brautinni og ók hcnum
heim. E>eir X>orgr. Jónsson og Bene-
dikt Sigurðsson, sem helzt hafa vit á
lækningutn hjer, voru sóttir, og tókst
þeim að koma brotunum saman, og
setja spelkur við lærið, og þýkir ekki
örvæut að horrum muni batna.
Sama dag eða degi seinna voru
þeir Sigfús Benediktsson og Sigurður
Breiðdal að höggva „cord“ við í skógi
°g hjuggu sig báðir. Sigfús hjó sig
í fót, en Sigurður í hendina ofarlega;
þeir eru báðir frá verkum, en Jieldur á
batavegi.
E>essir hafa látizt hjer í vetur:
E>órarinn E>orvaldsson, greindur mað-
ur og töluvert lesinn. Hans hefur
áður verið getið í Lögb. Og fyrir
skömmu andaðist konan Ingunn
Bjarnadóttir, kona Eiríks Sigurðsson-
ar, sem býr á Mikley vestanverðri.
Intrunn sál. mun liafa verið nær sext-
o
ug að aldri, og lætur eptir sig 5 börn
á lífi, 3 dætur og 2 syni. Hún var
jarðsett lijer við fljótið 25. febr., og
var fjöldi fólks viðstaddur jarðarförina.
Atvinna hefur verið hjertöluverð
í vetur, mest við að höggva eldivið.
Báðar verzlanirnir lijer í byggðinni,
Sigurðsson Bros. og Hr. Kristjón
Finnsson, liafa keypt eidivið, og borga
$1.50 fyrir „cordið“ á fljótsbakkanum.
Mun það skipta hundruðum ,,corda“,
sem þeir hafa keypt. En ekki kaupa
þeir annað en hirki eða tamarac. Pop-
lar er í svo lágu verði, að ekki þykir
borga sig að flytja hann til Selkirk
eða Winnipeg.
Yerzlun hcfur vcrið allmikil hjer
nyrðra í vetur, og umferð eins. Fari
maður gegnum nýlenduna, mætir
maður stundum 10—30 uxa-og hesta-
pörum á dag. Áldrei hefur farið jafn-
rnikið af fiski út úr nýl. eins og þenn-
an vetur; enda hafa óvanalega margir
stundað fiskiveiðarnar. Og enginn,
sem átt hefur uxa eða hesta, hefur
þurft að standa uppi atvinnulaus.
Að Oðru leyti get jcg lítið sagt
nm, lrvernig verzlan hjer neðra er.
Langi einhvern til aðfræðastum það,
vil jeg ráðleggja honum að lesa rit-
gerð Gunnars Gíslasonur í Landnem-
anum um verzlunina í Nýja íslandi.
Hún mun leiða þá í allan sannleika.
Jeg heyri, að menn setja það einlcum
út á verzlanirnar, að þær hafi óvandað-
ar vörutegundir, en selji þó ekki til-
tölulega ódýrt, og ætla jeg að allmik-
ið sje hæft f því.
Eina fjelagið, sem nokkuð kveður
að lijer, og að líkindum eina fjelagið
í nýlendunni, sem nokkurt líf er í, er
Goodtempiarafjelagið. E>að var stofn-
að fyrir liðugu ári síðan af hr. Magn-
úsi Paulsyni. Fjelagið hefur nú nær
50 meðlimi, og heldur fund á hverju
föstudagskveidi. Fundir eru allvel
sóttir og mjög skemmtilegir. Að
kveldi hins fyrsta þ. m. var sjónleikur-
inn „Esmeralda11 leikinn til arðs fyrir
fjelagið. Leikurinn var vel sóttur og
þótti takast vonum framar. Stúkan á
nú nokkurt fje afgangs í sjóði, oghef-
ur ákvarðað að verja því til að koma
upp bókasafni, sem verði eign stúk-
unnar; og hafa þegar verið gerðar ráð-
stafanir til að pauta bækur frá íslandi.
Er þetta þarflegt Og gott fyrirtæki,
þar sem jafn-lítið er um bækur og
jafn-erfitt að eignast þær eins og hjer.
Og í öðru lagi kemur það stúkunni á
fastan fót. Hefur það sýnt sig bæði
á þessu f jelagi og öðru fleira, að Fljóts-
búar standa fremstir af nýlendubúum
í öilu, er til fjelagsskapar og framfara
kemur. Væri gott fyrir aðrar oyggð-
ir nýlendunnar að taka Fljótsbúa sjer
til fyrirmyndar í því.
Ekki er vínsala eða vínnautnhjer
í norðurparti nýlendunnar, sem telj-
andi er. En á Gimli er ein vínsölu-
knæpa, og er það sómanaaðurinn
Kristján Llfmann, sem heldur henni
við. Sýnir það stakt skeytingarleysi
af hálfu Gimli-búa, að líða manninum
að selja þannig vín í ieyfisleysi ár
eptir ár, enda er mælt, að sumum þar
syðra sje vínsalan alls ekki ógeðfeld.
Nýr skóli hefur verið stofnsettur
á meðal þeirra sem búa hjer norður
með vatninu. Skólinn á að lieita
,,ísafold“ og standa á landi hr. Bergs
Jónssonar. Einnig hafa þeir þarbeð-
ið stjórnina um pósthús, en ekkert
svar fengið, enn sem komið er.
G. Eyjói.fsson.
OSCAB WICK, -3!.““
„E, Grand Forks Nurscry*‘,
hefur til sölu allar tegundir af trjam
sem Jiróast í Minnesota; og N. Dakota
hann hefur skuggatrje^ ýms ávaxtatrje,
stór og V ítiJ, einnig skógartrje og runna,
blóm o. s. frv. Mr. Wick er svenskur
að æt t og er alþekktur fyrir að vera
góður og áreiðanlegur maður l viðskipt-
um. Þeir sem æskja )>ess geta snúið
sjer til iE. H. Bergmanns, Gardar, og
mun hann gefa nauðsygnlegai upplýsing-
ar og pantar fyrir lȇ em vilja.
OSCAR WICK,
Prop. af E. G rand Forks Kursery.
E. GRAN PEORKS, MINN
W. T. FRANKLIN.
SELUR
Finustu tegundiraf vini
og vindlum.
3AST CRAflD FORKS, - - ■ IVjlNN
LátiS ekki bregðast að koma til hans
áður en þjer farið heim.