Lögberg - 29.03.1893, Blaðsíða 2

9
LOGBERG MIÐVIKUDAGINN 29. MARZ 1«93.
5 ö g h z r g.
Ii«sc út aC 573 Main Str. Winnipcg
af The I.ögberg Printing er5 Publishing Coy.
(Incorporated 27. May 1890).
Ritstjóri (Editor);
EJNAR ///ÖRI.F. iFSSON
business manager: JOHN A. BLÖNDAL.
AUGLÝSINGAR: Smá-auglýsingar í eitt
skipti 25 cts. fyrir 30 orö eða 1 þuml.
dálkslengdar; 1 doll. um mánuðinn. Á stærr'
auglýsingum eða augl. um lengri tíraa at
sláttur eptir samningi.
BÚSTAD A-SKIPTI kaupenda verður að til
kynra sknfltga og geta um fyrverandi bú
stað iafn'ram:.
UTANÁSKRIPT til AFGREIÐSLUSTOFU
blaðsins er:
TiJE LÓCBERC PRiHTiNC & P133LISH[. CO.
P. O. Box 368, Winnipeg, Man.
UTANÁSKRIFT til RITSTJÓRANS er:
EUITOU LftKBERG.
P. O. BOX 368. WINNIPEG MAN.
— MIÐAlIvDAtiINN 25. MAIÍZ 1893.----
fóg- Samkvæint, landslögum er uppsögn
kaupanda á blaði ógild, nema hann sé
skuldlaus, þegar hann áegir upp. — Ef
kaupandi, sem er í skuid við blað-
ið flytr vistferlum, án þess að tilkynna
heimilaskiftin, )>á er )>að fyrir dómstól-
iinum álitin sýnileg sönuun fyrir prett-
vísum tiigang'.
pfr- Rftirleiðis verðr á hverri viku prent-
uð i blaðtnu viðrkeuning fyrir móttöku
allra peninga, sem bvl hafa borizt fyrir-
farandi viku í pósti eða með bréfum,
en ekki fyrir peningum, sem menn af-
henda sjálfir á afgreiðslustofu blaðsins'
því að þeir menn fá samstundis skriflega
viðrkenning. — Bandaríkjapen.nga teki
blaðið fullu verði (af Bandaríkjamönn-
um), og frá íslandi eru íslenzkir pen
íngaseðlar teknir gildir fullu verði sem
borgun fyrir biaðið. — Sendið borgun í
P. 0. Money Ordem, eða peninga i H<
gistered Letler. Sondið oss ekki bankaá
vísanir, sem borgast eiga annarstaðar en
í Winnipeg, nema 25cts aukaborguu fylg
fyrir innköllan.
Eins o'-r lesendum vorum er kunn-
r>
ugt, hafa hvað eptir annað verið að
berast fregnir um uppreist, sem Ulst-
er-búar á írlandi hafa í liyggju að
hefja, svo framarlega, sem heima-
stjórnarfrumvarp Gladstones verði að
lögum, og eins og eðlígt er, eru mis
muiuindi getgátur uinþnð í blöðunum,
bvað verða muni úr þeim bótunum, ef
til kæmi. í þeim umræöum hefur
veiið bent 4 orðalag pað sem viðhaít
var í Uister fyrir 25 áruui, þegar
Gladstone var að nema úr lögum rík-
iskirkjuna á írlandi. Oisinn í Ulster-
búum gegn peirri rjettarbót var J>á
álíka inikiil eins og nú gegn heima-
stjórninni, og hafa blöðin minnt á
ymsar setningar, sem mönnum hrutu
af munni á þeim tímum. Einn vel-
æraverðugur herra, Mr. Iianagan,
lýsti þá yfir J>ví, að 200,000 Óraní-
menn væru reiðubúnir til að verja
kirkjt&ia gegn pessum heiðnu spill-
virkjum, og minnti jafnframt drottn-
inguna á pað, að einn af forfeðrum
h'-nnar (Jakob II.), sem svarið hefði
að vernda trúarbrögð prótestanta,
hefði gleymt eið sínum, og kórónu
hans hefði verið sparkað út í ána
B>vne. Annar prestur, Mr. Ferra’-,
sa.rði, að ef menn yrðu að deyja sem
píslarvottar, pá ættu menn að deyja
sem hermenn. Málafærslumaður einn,
sem uppi var á peim tímum, bað menn
skiia pví til Gladstones, að ef Ulster
menn gætu ekki sigrað með karl-
mennsku, J>4 gætu J>eir dáið
eins og göfugum mönnum sómdi.
Torouto-blaðið Globe bendir á, hvað
orðið hafi úr öllum J>essum hræðilegu
hótunum: „Ríkiskirkjan á írlandi vur
úr lörum numin. Kórónu drottnino-
O ~
arinnar var ekki sparkað út í Boyiv
Dessir 200,000 Óraníumenn hófust
ekki handa. t>að varð ekkert borgara-
stríð. Ræðuskörungarnir dóu ekki,
hvorki sem píslarvottar nje sem her-
menn. Flestir J>eirra eru enn lifandi,
og peim líður prýðilega, og hinir dóu
rólega í rúmunum sfnum. Með pessu
eru mönrium ekki gerðar neinar get-
skakir um skort á hugrekki eða ein-
lægni. Enginn efast um, að peir hafi
meint pað sem J>eir sögðu. En I geðs-
hræring sinni særðu peir upp illendis-
bugsjónir, sem ekkert varð úr. Eng-
inn efast uni, að afkoinendur peirra
manna, sern vörðu Londonderry,
rnundu bafa takið tii vopna gegn kúg-
un. En ti'efnið kom aldrei. Og pað
er ]>að sem forinælendur beimastjórn-
arinnar tegja, að ef írland fái sitt eig-
ið löggjafarping, pá muni minni lilut-
inn alls ekkert liafa til að berjast út
aL‘.
Allar hoifur eru á, að Ontario-
stjórnin mnni fara að dæmi Manitoba
stjórnarinna að J>ví er vínsölumálið
snertir, !áta alrnenning greiðaatkvæði
um J>að við næstu fylkiskosningar.
Og eptir pví sem aðalblað Ontario-
stjórnarinnar og frjálslynda flokksins
í austurfyikjunum, Toronto Globe,
gefur í skyn, verður svo farið alveg
eins að eins Og hjer, ef vínsölubannið
skyldi verða ofan á við atkvæða-
greiðsluna: Dominionstjórninni send
áskorun frá fylkisstjórninni um að
gefa út iög, er banni allan innfiutning,
tilbúning og sölu áfengra drykkja
par í fylkinu.
Grein Mr. A. Freemans í Fiee
Press, sem getið er um í síðasta blaði,
hefur liaft pann árangur, að beðið hef-
ur verið afsökunar fyrir hneyksli pað
sem bar við í kirkju Congregationa-
listanna í síðustu viku. Prestur kirkj-
unnar, Mr. Pedley, lýsti yfir J>ví á
revival-fundi á föstudagskveldið, að
sjer hefði pótt fyrir pví. Hann kvað
sjer ekki líka, að slíkur greinarmunur
sje gerður á nokkrum J>jóðflokkum;
sagðist ekki pekkja mikið til Islend-
inga; J>að gæti vel verið að allmargir
peirra væru „andlega blindiru; en pað
væri líka allmikið af Englendingam
og írum, og ef til vill líka hjer og par
skozkir ménn, sem ekki hefðu van-
pöif á uð beðið væri fyrir {>eiin. Að
svo miklu leyti, sem liann liefði kynnzt
íslendingum,hefði hann komizt að raun
um, að ]>eir væru æskilegir menn fyr-
ir Jiennan bæ.
Mr. Kerby, sá sem flutt liafði
pesaa hneykslis-bæn, kom og meö af-
sökunar-beiðni. Hann sagði, að opt
kæmi á síðasta augnabliki beiðni um
sjerstakar fyrirbænir, og hann kvaðst
opt ekki hafa tíma til að lesa pau hón-
arbrjef á undan, og svo hefði verið
méð petta. Hann sagðist hafa lesið
upphátt bónarbrjefið um fyrirhæn fyr-
ir Islendingum, og par hefði staðið,
að J>eir væru undantekningarlítið
„andlega blindir“. En sjálfur kvaðst
liann ekki hafa viðhaft pau umrnæli
JÞað er ekki við pví að búast, að
mennirnir gerðu meira, úr pví að út í
petta óefni var komið fyrir J>eim á
annað borð. En fremur er J>essi af-
sökun Kerbys lítilfjörleg. Það virð-
ist sannarlega liggja í augum ujpi, að
prestar eigi ekki að lesa upphátt á
ræðupöllum sínum í kirkjunum nein
hneykslisbrjef, og ef peir gera pað, og
gera engar athugasemdir við J>au, pá
bera ]>eirfulla ábyrgð á peim brjefum,
alveg eins og J>au hefðu komið frá
peirra eigin brjósti.
Annars eru pessi ummæli vitan-
lega ekki annað en ]>að sem liggur í
loptinu bjá bjerlendum kirkjumönn-
um, ef nokkuð erað rnarka kirkjublað-
ið Presbyteríananna, sem gefið er út
hjer ! bænum. Af pví að Isleridirlgar
láta ekki með sín trúarbröuð eins oti
hjerlendir prótest-inta trúarflokkar —
að ensku biskupakirkjunni undanskil-
inni — pá láta vindbelgirnir S' in J>eir
lialdi, að íslendingar muni engin
trúarbrögð liafa, nema sá ílykkur, sem
saman k nnur íkapellunni á Kate Str.
Jóhnnnes kaptein Helmison liefur
af ný)u ritað í Hkr., skammir eg
óin óðurs-dylgjur um ritst. Lögbergs
og aðra menri, sem við blað vort eru
riðnir, og er allur frágangur á peirri
grein hans 4 pá leið, að ekki virðist
ástæða til að eiga frekara orðastað
við manninn hjer í blaðinu. Hann
staðhæfir, að hann liafi boroað Lö<r-
bergi §6 fram yfir pað sem hann liafi
skuldað pví. Dað er ekki ólíklegt,
að stjórnarnefnd Lögbergsfjelagsins
gefi honum, áður en mjög langt um
liður, tilefni til að sýna, áhve rniklum
rökum sú staðhæfing er byggð.
. HEIMILID.
[Aðsendar greinar, frumsamdar og þýdd-
>r, -nm ceta lieyrt undir „Heimilið“,
verð i teknar með þökkum, sjerstaklega
ef |ær eru um bvekap, en ekki mega
þær vera mjög langar. Kitið að eins
öðrUmegin á Silaðið, og sendið riafn yðar
og heimili; vitaskuld verðnr nafni yðar
huldið leyudu, ef þjer óskið þess. Ut-
anágkript utan á þess konar greinum:
Editor „Heimilið“, Lögberg, Box 3G8
Winnipeg, Man.J
S A Ð T I M I.
Dýtt úr inarznr. af „The N or’-’W
Farmer.“
es
(Niðurl.)
Degar menn plægja akur að vor-
inu undir hveiti, eða h.erjaaðra korn-
tegund, páættu menn að keppast við,
að láta sem allra styzt líða frá pví að
plægt er pangað til búið er að sá og
lierfa hvern blettinn. Það hefur vald
ið mörgum fjarska skaða, að hann
liefur ekki gætt pessa.
Það eru enn til nokkrir bændur
sem með pví að brúka aðeins hreint
útsæði, bafa komist hjá að ,,smut‘'
yrði í liveiti peirra. Samt sem áður
væri pessum mönnum vissara að pvo
útsæði sitt í blásteii sblöndu, pannig
að brúka 1 pund af blásteini í liver
10—12 bushel af útsæði.—Eu pað
eru líka til bændur, sem virða reynsl-
una að vettugi og halda áfram að
brúka „smutty“ hveiti án pess að pvo
pað úr blásteins blöndu. Slíkir menn
lesa aldrei blöðin, eða ef ]>eir gera
pað, pá að eins til að gera gys að
p/í að fara eptir ráðlegging „borg
ar bóndans‘. Slíkir menu vita svo
sem hv-ernig J>eir eigi að lækna ,,holt
horn“, og peir vita einnig upp 4 hár
hvaða tungldag J>eir eiga að sá hveiti
sfnu, og hvað fmrfa peir svo meira
að vita?
ViðvSkjandi J>ví, hvaðaaðferð sje
liöfð við að sá stóran hafra akur, pá
hefur ekkert reynzt eins vel, á svipuð-
um voruin og petta er, eins og að sá
2J busheli af útsæði í akurinn (stubble
field) óplægðan, plægja síðan grunnt
yfir, og hcrfa á eptir.
Dað hefur reynzt besta aðferðin
við bygg, að plægja nokkuð djúpt,
herfa vel 4 eptir, og sá svo með „press
drill“ nærri 3. J>uml. djúpt.
Þ4 er spursmálið: Ilv'aða tegund-
um ætti maður helzt að sá? Eptir
skýrslum peim sem gefnar voru af
fyrirmyndarbúinu í Brandon sýnist
pað liggja í augum uppi, að „Red
fyfe“ liljóti að verða lífakkeri hveiti-
bændanna í Norðvesturlandinu. Á
einhverjum fyrsta fundinum sem
B andon búnaðarfjelagið hjelt (3. jan.
1891) var petta mál hjer um bil full
rætt. Suniir, sem á peim fundi voru,
hældust yfir J>ví, að J>eir gætu selt
bvítt rússneskt hveiti eins vel og „Red
Fyfe“. Það væri fróðlegt að petta
væri aptur tekið til íhugunar nú.
Sannanirnar eru sterkari í ha<r „Red
Fyfe“ nú, en pær voru ]>á, og í sumar
sem leið fullproskaðist pað í Winni-
peg leir sem nógur áburður var í— á
minna en 100 dögum. Og í Brandon
búiriu Jrnrfti J>að að jafnaði samkværnt
töflunmn að eins tvo daga meir. til að
fullproskast, en nokkur önnur tegund
sem var J>ess verð að sá, og var pessi
tilraun gerð í prennskonar jarðvegi.
Ef yrkingar aðferðin er rjett, pá er
engin bætta með „Red Fyfe“.
Þó jörðin sje nú pur, pá getur
komið fyrir að aptur komi eins mikill
snjór í vor, eins og fjell í suðurhluta
Manitóba í apríl í fyrra, <þg jörðin
blotni svo á sutnum stöðum, að erfitt
verði að sá. Það er sama hvort útsæð
ið er komið í jörðina eða ekki—upp á
[>að, að mikil bleyta gjörir liana of
kalda, og ef landið er flatt, getur pað
aðeins pornað með uppgufun, sem
kælir jörðina, og tefur fyrir lífgan og
vexti útsæðisins. Þá er spursmálið
hvort maður ætti að sá í jörðina blauta,
eða bfða með pað pangað til hún er
svo J>ur, að hún haldi uppi „press
drill“? Ef maður ætlar aðeins að sá
í lítinn akur, pá væri ef til vill eins
rjettað bíða,pangað til nota má „press
drill“, en sái maður eins og úr hnef a
(broad cast) og herfi einu sir,ni yfir, pá
er líklegt að pað komist svo djúpt
niður í jörðina, að pað lifni, og par
sem J>að yrði - með peirri aðferð - nærri
yfirborðinu, J>á nyti pað hitans pess
betur. Það er enginn vafi á að hveiti
sem djúpt er sáð í blautt land, á er-
fitt uppdráttar, og pess vegna er lik-
legt að undir peim kringumstæðum
mundi reynast betur að si eins og úr
hnefa.
FERÐIR ÚTLENDIGA TIL ÍS-
LANDS.
(Eptir Sunnanfara.)
Þorvaldur Tboroddsen hjelt 24.
febr. fyrirlestur í „Touristforiningen“
i Kaupmannahöfn um skemmtiferðir
til ísland -; hvatti hann Dani o<r aðra
til pess frekar en áður aður að ferðast
til íslands 4 sumrum,. pví par væri
margt að sjá; par væri heilnæmt
lopt og hressandi ferðalag og fjörg-
andi fyrir sálu og líkama; lýsti hann
náttúru íslands og náttúrufegurð og
sjerstaklega einstökum stöðum, er út-
lendingar eiga hægt með að skoða.
Á íslandi er margt nýstárlegt fyrir
útlendinga að sjá, náttúran er hrika-
leg og pó blíð og fögur 4 milli; lit-
breytingar á lopti og fjöllum kvað
hann alveg eins fagrar á íslandi eins
og í Suðurlöndum við Miðjarðarhaf.
Hvergi í Európu eru jafnmargar eld-
menjar og jafn ægileg brunaklungur
eins og á íslandi og hvergi eins stórir
jöklar, en víða eru líka grösugar sveit-
ir, grænar blíðar og blikandi vötn,
birkiskógar og litfögur fjallablóm og
mörg önnur litbreyting pægileg fyrir
augað. Þ. Tb. lýsti nokkuð dýra- og
jurtalífi á íslandi og talaði um veiði-
fugla og lax og silungsveiði í ánum.
Fossar margir á íslandi eru undra-
fagrir og taldi hann Déttifoss einn
hinn hriklegasta foss í Európu. Á ís-
landi er pjóðlíf einkennilegt og lífs-
hættir manna frábrugðnir pví, sem
annarsstaðar er, og er J>ar margt
merkilegt að sjá og læra fyrir pá, sem
bera eitthvert skyn á fornsögur Norð-
urlanda og gamlar bókinenntir; hinar
seinni bókmenntir íslendÍDga J>ekkja
menn í útlöndum pví mer ekki og
eru pær pó á sinn liátt mjög merki-
legar. Að lokum talaði Þ. Th. um
ferðalög á íslandi, hvernig peim væri
hagað og hvern útbúning pyrfti að
hafa, og gat pess einnig hve skakkar
hugmyndir margir hefðu um ísland
og hve mjög hið íslenzka pjóðlíf væri
misskilið I mörgum ferðabókum; par
væri mörgu rangt lýst af vanj>ekk-
ingu liöfundanna, flestir peirra eiga
heima I stórborgum og pekkja ekki
einu sinni bændalíf í pairra eigin
landi og vantar pví öll skilyrði til
pess að dæma um alpýðulíf í öðrum
löndum. Loks minnti ræðumaðurinn
ferðamenn á að haga sjer eptir lands-
háttum, J>ar sem peir færu, eða sitja
heima að öðrum kosti; kvað hann alla
góða drengi velkomna til íslands, og
sagði, að íslendingar mundu takapeim
eptir föngum og liðsinna eptir megni,
sjerstaklega ef peir væru af frænd-
jóðunum norrænu.
Þorvaldur Thoroddsen lieíur einn-
ig í vetur haldið fyrirlestra um ísland
í landfræðinga- og náttúrusögufje-
laginu lijer í fíbfn, og auk pess hald-
ið fyrirlestra f Svfpjóð, sem getið hef-
ur verið um áður í íslenzkum blöðum.
Hann fer og nú bráðlega til Berlínar
og mun par einnig halda fyrirlestra
um ísland. Það er landinu til gagns
að haldnir sjeu slíkir fyrirlestrar er-
lendis af mönnum, sem bæði hafa vit
°g vilja til pess að segja rjett og
sanngjarnlega frá, pví útlendingar
eru J>ví nauða ókunnugir hversu til
háttar á íslandi, og má ætla að slíkir
fy7irlestrar verði til pess, að fleiri út-
lendingar en áður taki sjer á hendur
skemmtiferðir til landsins.
ÚR ARGYLE-NÝLENDUNNl.
20. p. m. lijelt Frelsissöfnuður
safnaðarfurtd lijer í islenzku kirkjunni
og daginn eptir 21. p. m. hjelt Frí-
kirkjusöfnuður safnaðarfund í skóla-
húsinu Brú. Báðir pessir fundir voru
einkar vel sóttir og fóru í alla staði
ágætlega frain.
Aðalmálið á báðum pessum fund-
um var eitt og hið sama: Prestkosn-
ingarmál safnaðanna. Gangur máls-
ins var mjög líkur á báðum fundun-
um.
1 fundabyrjun gerði séra Haf-
steinn Pétursson grein fyrir peim
ástæðum, sem befðu komið sjer til að
segja söfnuðunum upj> prestspjónustu
sinni og taka á móti köllun Winni-
pegsafnaðar. Hann pakkaði Argyde-
söfnuðum fyrir liinn mikla kærleika
og velvilja, sem peir hefðu ávallt sýnt
sjer fr.‘. pví fyrsta. Hatin lýsti pví
yfir livað eptir annað, a« livergi hefði
hann hingnð til kvnnzt jafnmörgum
góðum og fjelagslyndum inönnum og
í J>essari nýlendu, og aldrei liefði hann
hingað til verið í fjelagi með jafngóðu
og ástúðlegu fólki og 1 byggð pessari.
Söfnuðirnir hefðu ávallt borið hann 4
böndurn sjer og veitt honum allt pað
gott, sem peir á nokkurn liátt hefðu
getað.
Brátt kom pað fram á fundinum,
að burtför sjera Hafsteins var söfnuð-
unum mjög mikið og almennt saknað-
arefni. Þeir hefðu helzt af öllu kosið,
að hann hjeldi á frarn að vera prestur
peirra, ef pess hefði verið.nokkur
kostur. Sjera Hafsteinn lýsti pá yfir
pví, að sig tæki mjög sárt að skilja
við söfnuði J>essa, sem liann ynni af
öllu hjarta, en J>að yrði samt svo að
vera. Iiann gæti eigi breytt pví,
enda gæti burtför sín orðið Argyle-
söfnuðum til blessunar. Söfnuðirnir
gætu innan skamms fengið góðan
prest í sinn stað. Og sjera Hafsteinu
áleit, að nálega hver einasti íslenzkur
prestur eða prestsefni, sem rjettilega
pekkti Argylenýlendu og Argyle-
menn, mundi telja sér stórmikið bapp
að verða prestur hjer. Sá prestur, sem
kæmi hingað í sinn stað, mundi óefað
setjast hjer að fyrir fullt og fast og
eigi fara frá pessum söfnuðum, meðan
guð gæfi honum heilsu og krapta til
að vinna. Hann mundi meðtímanum
verða hjer „göður og gamall hirðir
meðal tryggðreyndra gamalla safn-
aða“.
Það var eindregið álit allra fund-
armanna á báðum fundunum, að pað
væri brýn nauðsyn fyrir söfnuðina að
kalla sér prest í stað sjera Hafsteins.
Um pað voru allir sammála. En flest-
ir voru peirrar skoðunar að fresta
framkvæmdum í prestkosningarmálinu
uin dálítinn tíma. Þeir álitu pað
hyggilegast“ eptir öllum atvikum og
kringumstæðum“. Þeir báru fram pá
ástæðu fyrir frestuninni, að uppsögn
sjera Hafsteins hefði borið svo óvænt
og bráðan að og peim pætti svo sárt að
missa hann. Þess vegna hefðu menn
hjer eigi enn pá áttað sig 4 pví, hvern
peir helzt vildu kalla sjer til prests í
hans stað. Sjera Hafsteinn brýndi
pað alvarlega fjrin fundinum að pað
væri alveg lífsnauðsyn fyrir söfnuðina
að fá sjer prest sem allra fyrst. Og
bezt væri, ef hinn nýi prestur gæti
tekið hjer við prestsstörfum undir
eins eptir kirkjuping í sumar.
Á báðuni fundunum voru gerðar
sam{>ykktir í pessu máli. Á fundi
Frelsissafnaðar bar hr. Friðjón Frið-
riksson upp eptirfylgjandi tillögu og
,hr. Jón Fijörnsson studdi liana:
„Söfnuðinum er ljóst, að hann parf
að kalhi sjer prest í stað sjera Haf-
steins Pjeturssonar, en álítur hyggi-
legt að ihuga málefni petta vandlega,
áður en prostur cr kallaður til safnað-
arins, og ákveður pess vegna að fresta
framkvæmdum I pví efni par til síðar“.
Þessí tillaga var sampykkt í einu
hljóði.
Á fundi Frikirkjusafnaðar bar hr.
Jón Óla.fsson upp tvær tillögur og hr.
Símon Sitoonarson studdi pær báðar.
Fyrri ti.Uagan var pessi:
„Sfifnuðurinn iinnur brýna J>örf
til pes» að kalla sjer prest í stað sjera
Hafsteiris Pjeturssonar“.
Desisi tillaga var sampykkt í einu
hljóði. Í5einni tillagan var pannig:
„Stif nuðurinn álítur heppilegast
eptir atvi kum og öðrum kringumstæð-
um eins og nú stendur, að íhuga mál-
efnið sern bczt, áður enn prestur er
kaliaðurv og ákveður J>ess vegna að