Lögberg - 05.08.1893, Blaðsíða 2

9
LOQBERO LAUGARDAGINJÍ 5. ÁGÚST 1893
3£ ö g b ci q.
Uc.i.'' út af 143 Frincess Str., Winnipeg Yan.
af The I.ötf>ertr Prinlin^ PuHishint; Cu'y.
f Inc'irp..rated May 27, I'Oo).
Kitstjúri (EniOR):
EIVAR HJÖRJ.F.IFSSON
]i isivk.ss manaorr: JOHN A. RLÖNDA/..
AUliL,\'SlN(iAR: Smá-auglýsingar i eitt
s’ ipti 25 cts. fyrir 30 orS e«a 1 t>uml.
dálks'engdar; 1 doll. um mánuftinn. A stserr’
auglýsingum eWa augl. um lengri tíma al-
sláttur eptir samniugi
Bl'STAP A-SKILTI kaufenda »er*ur aft ti>
kynna sknjlega og geta um fyrverandi bí
«tafi iafnframt.
UTANASKKIi'T til AFGKEIÐsLUSTOÍ’U
MartMns er:
THE UÍ'OBERC PSpNTlNC & PUBLISH- CO.
p. O Ba* 36B, Winn'peg, Man.
Ul'AN VSK'UKT til RiTSTJÓK V\S er:
IDITOB LÖGBKKÍÍ.
T. O. BOX 368. WINNIPEGMAN
— l.AVtiAnDAOINN 5- ÁtifÍBT 1893. —
Samkvæm lanQslögúm er uppsögn
kaupanda á blaAi ógild, nema hann sé
skuldlatis, þegar hann segir upp. — Ef
kaupandi, sem er í skuld við blað-
ið flytr vistferlum, án þess að tilkynna
heimilaskiftin, bá ei það fyrir dómstól-
unum álitin gýnileg BÖnuun fyrir prett
vísum tilgang'.
£fr* Eptirleiðis verður hverjum |>eim sem
sendir oss peninga fyrir blaðið sont viðtir
kenuing fyrir borguninni á brjefaspjaldi,
livort sem borganirnar hafa til vor komið
frá Uniboðsmönnum vorum eða á annan
hátt. Ef menn fá ekki slíkar viðurkenn-
ingar eptir hæfilega lángan tima, óskum
vjer, að þeir geri oss aðvart um þuð.
— Bandaríkjapeninga tekr blaðið
fullu verði (af Bandaríkjamönmim),
og frá íslandi eru ísten/.kir pen-
ingaseðlar teknir gildir fuliti verði sem
horgun fyrir blaðið. — Sendið borgun í
/*. 0. Mnney Ordere, eða peninga í Re
gwtered Leller. Sendið oss ekki bankaá
vísanir, sem borgast eiga annarstaðar en
í Wiunipeg, nema 25cts aukaborgun fylg
fyrir innköllun.
C A N A D A.
líæc'a eptir Einar Iljörlcifsson.
Mjer lrefur lilotnazt það lilutverk,
að eiga að biðja ykkurað hrópa hórra
fyrir Catiada, fyrir landinu með fiski-
sælu stórvötnin, fyrir landinu með 6
mælilegn skógana, fyrir landinu með
óprjótandi námaauðinn, fyrir landinu
með einhvern feiiasta jarðvegheims
ins, fyiir landimi, sem að likindum
verðar aðalkornhlaða veraldarinnar,
fyrir landið með sljetturnar miklu,
gróðursadar, bergmálslausat, friðsælar
eins og liafið, [rcgar J>að hvflir sig,
fyrir landið með fjöllin, sem að tigu
leik og yndisleik jafnast við Jrað sem
tígulegast er og yndislegast hvar sem
cr í fjalllendnm veraldarinnar, fyrir
landinu, sern hlustar á drunur priggja
moginliafa við fætur sjer, fyrir land-
inu mikla, unga, d/rðlega, sem við
lifum í.
Og jeg veit, að pað verður tekið
undir J>að hfrrra af einlægum hug af
vkkur. Jeg veit, að Jrað eru margir
okkar farnir að elska Canada, vita-
skuld ekki á sama liátt eldra fólkið
eins og J>að elskar ísland, pví að J>að
cr óinögulegt. Lað getUr enginn
ctskað neitt annað land á saina hátt
sem hann elskar J>að land, sem æsku-
endurminningar hans eru bundnar
við, alveg eins og pað getur enginn
elskað nokkra konu á sama hátt eins
oir hann elskar rnóður sína. En marg-
ir okkar eru farnirað elska Canada
að síuu leyti eins og góð hörn elska
góða stjftpmóður, sein vill allt fyrir
]>au gera. l>ví að Canada gerir ínikið
fyrir okkur og fer vel með o.kur.
I>að væri synd ogskömm að neita pvf.
I>að munu ílestir okkar verða að kann-
ust við J>að, ef við viljum vera hrein-
skilnir, að ejitir að við höfurn verið
lijer hæfilega langan tíina í landinu
i.g lært að bjargi ckkur, J>á hafi pað
verið sjálfum i kkur að kenna, ef okk-
ur hefur ekki tekizt að lifa eins og
frjálsum mönnum sæmir. Og við
l.öfum sjeð, að Canada befur farið vel
íneð aðra kringum okkur. Bendið
mjer á pann tnann, sem er fær um að
hjarga sjer og J>arf að svelta. Bendið
mjer á pinn lieiðarlegan niann,
sem ekki er fær um að bjarga
sjer og er látinn svelia. Það
verður örðugt að benda á slíkt. Og
bendið mjer á J>uð land í heiiiiinum,
sem hið sama verður sagt um. I>að
verður ekki auðveldara.
Jeg nefndi Canada áðan landið
itnga, og J>að er eiiikum æska lands
ins, sem nfi vakir fyrir mjer. Canada
er í pvi efni nokkuð öðruvísi várið en
flestum öðrum siðuðum löndum. Þau
geta miklazt af sinni sögu eða sínum
nötíðar-afreksverkum. Canada getur
hvorugt. H6n er svo ung, að hún er
ekki'fyrir fullt og allt komin út í
heiminn. Hún er eins og ung brúður,
sem enn hefur ekki fengið á sig konu-
svipinn, reynslusvipinn, og roðnar við
hver blíðmæli, sem brúðguminn hvísl-
ar að henni. Það sje fjarri mjer að
írera lítið úr rosknu konunurn. Þær
O
eru vitaulega oiðnar að mörgu leyti
meiri manneskjur og vitrari en pegar
pær gengu út í hjúskapinn. En jeg
vona, að pær telji pað ekki rnddaskaji
af mjer, pó að jeg geti J>ess til, að
piltunum hafi orðið enn starsynna á
pær meðan pær voru á gijitingar-
■ildrinum.
Mjer detta í hug nokkrar af
pjóðsögiinum okkar. Þær segja frá
karli og kerlingu í koti sínu, sem áttu
sjer prjár dætur, Ásu, Signýu og
Ilehru. Einn rróðan veðurdair kotn
voldugur og fríður kóngsson í kotið,
og vildi fá að sjá heimasæturnar.
Karl póttist ekki eiga nema tvær dæt-
ur, og kotn fyrst með Ásu. Kóngs-
syni pótti hún allfríð, en pegar liann
ætlaði að taka í höndina á henni, pá
var ]>ar ekki nema vetlingur. Ilönd-
ina vantaði. Iiann vildi fá að sjá
hina, pví að ekki gæti hann átt hand-
arlausa konu. Þá var komið með
Signyu. Hún hafði strút uj>p að aug
um. Kóngssyni leizt töluvert vel á
J>að scm hann sá, en pegar hann ætl
a?i að fara að kyssa hana, pá vantaði
á hana nefið. Svo illt sem honum
pótti að eiga handarlausa konu, pótti
honum pó hálfu verra að eiga nef-
lausa drottningu. Og svo spurði
hann karl, hvort pað væri víst, að hann
ætti ekki íleiri dætur. „Ekki get
jeg talið pað“, sagði karl, en kom
samt með HeJgu. IIún liafði verið
liöfð út undan, og pað sá ekki í hana
fyrir ösku. En pegar hún var búin
að [>vo sjer og hafa fataskipti, pá
stóð hún par eins fxíð og tignarleg
eins og hin gjörvulegasta kóngsdóttir
í öllum heitninurn.
Sá sem slfrir hlutanna gangi
hjer í heiminum hefur, ejidr pví sem
aldirnar hafa liðið, verið smátt og
smátt að sjfna hinum menntaða heimi
löndin. Það verður varla sagt, að
heimurinn hafi kjmið auga á Canada
fyrr cn rjett um pessar mundir. Nú
er hún að koma fram á sjónarsviðið,
og hún er ekki klædd neinum óhrein-
um lörfum, eins og Ilelga, hehlur
einum hinum dyrðlegasta droUning-
arskrúða, sem guð almfittugur liefur
hjújiað nokkurt verk sitt í. Og pað
mun flestra sjáandi og sanngjarna
manna mál, að hún standi ekki á baki
hinuin eldri systrum sínuni. [Ijer
vantar hvorki höndina rije nefið,
hvorki auðævi og djfrð náttúrunnar
nje frelsi pjóðarinnar. En J>að eru
margir, sem enn hafa virt hana lítið
fyrir sjcr. Að minnsta kosti er svo
að sjá, sem sumir höfðingjarnir og
blaðamennirnir á ættjörð vorri liafi
onn ekki gert sjer ljósa grein fyrir,
að hún sje eitt af dyrðlegustu lönd-
um heiinsins.
Það er jafnvel vafasamt, hvort
Canada hefur enn sjálf gert sjer grein
fyrir tign sinni og syuilega dyrðlegu
ákvörðun. Það má að líkindum segja
hið sama um hana nú, eins og Duffe-
rín lávarður sagði um hana fyrir rúm-
um 20 árum, að hún sje eins og mcy-
gyðja í eiiihverjum fornheimi, gangi
um gullna skógana og fram með íljót-
unum, sem enginn viti ujiptök á, sjái
að ein3 við og við og óglöggt sína
sína geislandi hátignarmynd í vatn-
inu, liafi pví ekki fulla meðvitur.d um
fríðleik sinn og naumast nokkurt hug-
boð um pá dyrð, sem bíði hennar á
Ólympsfjalli Jjjóðanna.
Ilvernio skykli [>essari ungu brúð-
ur ganga, pcgar hún er komin út i
ífið? Hvernig skyldi hún fara með
pau börnin sín, sem örðugra eiga að-
stöðu, pegar fer að [>rengjast uni J>au?
Iívernig skyldu bókmenntir hennar
verða, [>egar hún eignast sjálf nokkr-
ar bókmenntir, scm vert er um að
tala? Hvernig skyldi Jiessari gyðju
koma sarrian við aðrar systur sínar á
„Olympsfjalli pjóðanna“? Og hvar
skyldi hún veija sjer sæti. Það er
mörgum getum um J>að leitt nú á
dögum. Sumir hugsa sjer liana í á-
framhaldandi og jafnvel nánara sam-
bandi en nú við móðurlandið. Sumir
hugsa sjer hana sem sjálfstætt vold-
ugt ríki. Og aðrir hugsa sjer enn
annað. En hvernig sem um pað fer,
pá er óhætt að segja, að eitthvert ólag
er með, ef henni farnast ekki vel. Ilún
er að líkindum eins vel úr garði gerð
eins og nokkurt annað land lieimsins.
Hún er ung og hefur fengið liina dýr-
keyj>tu reynslu annara pjóða fyrir
ekkert. Og tvo njýtur hún peirra ó-
metanlegu hlunriinda, að jafnframt pví
sem hún er við hliðina á pví landi,
som í verklegum efnum er mesta
framsóknarland heimsins, pá hefur hið
brezka fyrirkomuiag pjóðfjelagsins,
sem fullkomnast er af öllu pjóðfje-
lagsfyrirkomulagi keimsins, náð hjá
henni fótfestu sem frjálsu landi, cg
honnar andlegi jarðvegur hefur vökv-
azt af peiin lindum, sem einna tærast-
ar eru og göfugastar af öllum lindum
mannsandans, brczku bókmcnntunum.
Það er ekki annað sjáanlegt, en að
hún liafi hið ágætasta tækifæri til sð
sameina bjá sjer allt pað sem bezt er
og dyrðlegast í karaktjer engilsax-
nesku [>jóðfiokkanna með peirri mik-
ilsverðu viðbót, sein sá flokkurinn,
sem heima á vestan Atlantshafs, hefur
fengið írá öðrum pjóðum. Og hver
veit, nema pað eigi fyrir hcnni að
liggja, að verða sá liður, sem aptur
sameinar á einn eður annan iiátt að
meira eða minna leyti J>cssa göfugu
]>jóðflokka?
Já, hver veit? Hver getur sagt
hvað fyrir æskumanninum liggur? Og
J>að er æ§ka Canada, sem í mínuiri
augum er e;tt hið yndislegasta, sem
hún hefur til að bera. Af pví að hún
er svo ung, getum við látið okkur
dreyma um hana alveg eins og við
helzt kjósum. Hún gefur ímyndun-
inni lausan tauminn, án pess skyn-
semin purfi að velta úr vagnsætiriu.
Hún er, í fyllra skilningi en nokkurt
annað land, draumanna land, vonar-
innar land, ímycdunaraflsins land,
framtíðarinnar land, æskunnar land.
Og eru ekki draui.iar æskunnar
fegursti parturinn af mannsævinni,pótt
nema J>ær vonir og J>eir draumar ræt-
ist? Og er ekki fegurstur bláminn á
[>eim fjöllum, íem vjer sjáum í inest-
im fjarska?
Lifi Canada! Leggið J>ið hver um
sig ykkar litla skerf til J>ess, að húti
geti lifað og blónigazt sjálfri sjer til
sóma og ykkur og afkomendum ykk-
ar og öllum heiminum til farsældar-
Og hrópið pið nú með sannarlegn
æskufjöri J>refallt húrra fyiir J>essu
æskunnar landi!
VESTUR-ÍSLENDINGAR.
(Ræða ej>tir sjera Matth. Jochumsson).
Elskulegu vinir og landar, Vest-
-ur-íslendingar! Með hjartað fullt en
höfuðið tómt — jeg læri aldrei ræðu-
gjörðir — hef jeg ]>að fagnaðaréfni
að sjá í einu pennan fagra fjölda yðar
samankominn J>ennan árlcga minning-
ardag Lslands á glaðri og góðri stund
í höfuðborg J>essa inikla fyikis. Því
miður eruð pjer pó ekki nema brot af
peirn mikla fjölda vorra landsmanna,
sem síðastliðin 20 ár hafa ílutzt frá
ættjörðu vorri t.il Vesturheims, on pess
óska jeg, að mín blessunarkreðja til
yðar í dag, cða hlýindi hennar, mætti
eins og álirínsmál óira í sjerhvcrju ís-
lenzku eyra hjor vestan liafs!
Tilefni komu minnar er yður kurin-
ugt. Fyrst og freinst er jog hingað
kominn fyrir merkilega framkvæmd
míns gamla skáldvinar og kunningja,
skörungsins, herra Jóns Ólafssonar,
sim jcg sjerstakl°ga leyfi mjeraðnefna !
í viðurkenningarskyni, og jafnframt
fyrir fáheyrðar undirtcktir og sköru-
leg samskot fullra 1500 landa minna i
[>essu landi. Þegar jeg pví a'.ls að Ó-
væntu meðtók fyrir rúmum 2 mánuð-
um tilboð yðar og sainskotafje, kæru
landar og vinir, var pað bæði að hjá
j’er vaknaði mikil gltði og mikill
vandi. En skuldbinding sú, sem J>jer
lögðuð mjer á lierðar, gjörði mjer
nauðugum—viljugum eínsætt að fara.
En hafi nokkur lagt að lieiman milli
vonar og ótta, [>á gjörði jeg pað, og
nær liafði jeg snúið aptur til hlíðar-
innar (eins og Gunriar) — nei, suður í
„Fjtruna“ á Akureyri til konu minn-
ar og mörgu ungu barna og farið
hvergi. En nú er jeg lijer, heill að
mestu og pó ekki sem bezt fallinn eða
fyrirkallaður til ræðuhalda, rú er jeg
hjer kominn fyrir guðlcga liandleiðslu,
kominn til að heilsa yður öllum, eldri
og yngri, frá hinu elsksða gamla fóst-
urlandi. „Þið J>ekkið fold með blíðri
brá,“ o. s. frv.
Vestur íslendingar, jeg heilsayð-
ur sem beztu íslendingum! Ekki fer
jeg í mannjöfnuð nje gjöri yður meiri
cða betri n:örgum heima, en hitt veit
jeg, að við fjarlægðina og missi ná-
vistarinnar verða vinirnir kærastir.
Þeir eru beztir íslendingar, sem elska
landið mest. Jeg veit að t ótal brjóst-
um hjer brennur óslökkvandi J>rá og
elska til ættlandsins, og J>essi helga og
djúpa hjartans sára ástarjrrá gjörir yð-
ur æ sannari og betri íslandsvini.
„Eriginn skilur unað pann sem alla
dregur,
keim til blíðra bernskuhaga,
og brjóstið fyllir alla daga.“
Þjer clskið ekki einu sinni sól og
sumarhlíðu hins forna Fróns, fífil-
brekku pess og grónu grundir, heldur
J>ess brúnir fjalla og björtu jökulskalla.
Jeg tek dæmi af sjálfum mjer: heim-
fiýsi og óyndi liefur líka grijiið mig
mitt á ferð minni og flugi yfir aldin-
garða pessa lands. Um daginn var
jeg á ferð suður á ,.prairium“ Banda-
ríkjanna; jeg sá cngan Islending, ekk-
ert, sem minnti á áttliagann, en einn
rakka sá jeg af hendingu, sem mjer
s^ndist sem kvnborinn gæti verið á
fslandi. Mjer varð að grípa í vasann,
og finna gjöf til að gleðja með hund-
inn, en í pví hvarf hugsjónin: Þetta
var pá ,.prairiu“hundur en enginn
rakki, J>ví síður íslendingur.
Kæru landar! Morkileg erelskan,
hún er sterkaii en eigingirnin, hún er
sterkari en dauðinn, hún gjörir vetur
að sumri, hrjóstur að kaglendi, hún
gjörir hafísinn hcitann. Jeg sem heti
enga forstokkaða trú á ymsar erfða-
kenningar, jeg hefi pá liugmynd, að
renndi- kærleikans faðir e’nusinni á
100 árum sínu náðaraugliti til hinna
neðstu byggða, mundi helvíti óðar
veiða himnaríki, og sá gamli breytast
aptur og fyrir fullt og allt í Ijóssins
engil.
Engagjöf hef jcg að færa yður,nema
eina: Kveðju elsku og friðar! með-
takið hana. M jer er sagt að deilnr
sjeu á meðal yðar, pví er niiður að
svo cr, cnda eru Jjeir til sem óskuðu
að jcg notaði minn litla viðstöðu
tíma lijer til að ganga S ílokk með
öðrum hvorurn. En jcg vil lieldur
bera ámæli fyrir lítilmennsku og ó
vild einstaltra, ef svo verður að vera,
heklur cn gjöra nokkrum vini mínum
lijer hjaitasorg. Jcg set rnig fyrir
utan alla flokka, jeg áskil mjer rjett
til pess scm gestur yðar — jeg segi
ekki heiðursgestur, pví mjer finnst
[>jer synið mjer allt of mikinn heiður
og sóma, sem jeg J>ó bið guð að
launa yður. Aptur segi jeg pví
frjálslega ogí kærleika: Astarkvcðju
að heiman! Það lief jeg sjeð fegurst
af ssmlifi yðar, að J>jer sem pjóð-
flokkur haldið ujip metorðum, frægð
og tign vors gamla lands; pess auður
er vizkan og sóini. Þ jer eruð hjer allir
eitt pegar verja skal gagn og sóma
yðar allra sameiginlega. .íafnve! suð-
ur í Chicago sögðu innbornir mcnn
jer, að pjóðflokkur vor í pes«u landi
vairi alkunnur orðinn fyrir borgara-
ega yfirburði. Þessa frjctt ber jeg
lieim, og við hana mun hitna hjarta
liins kalda fósturlands. Kæru landar!
Álit yðar lieima var í fyrstunni lítið
og fniklu niinna lrafið pjer að lieiman
fengið af elskunnar-viðurkenningar-
innar og uppörfunarinnar orðum en
pjcr áttuð skilið. Með sóma hafið
pjer starfað hjer og strítt; hið bczta,
pegar á allt er litið, lízt mjer á hag
yðar og háttsemi, framtaksemi. og
fjelagsskap — að ágreiningnum und-
anteknum. Mikil er sú framtíð, sem
sá vísir spáir, sem sprottinn cr á svo
stuttum og torveldutn tíma. Hvað
er ekki mögulegt í J>iílíku landi?
Þjer spyrjið hversu mjer lítist landið.
Svar hins nykomna befur litla pyð-
ingu, en jeg segi: vcl, já, í pví mikla
og stóra: ágætlega vel! Þjer sjiyrjið
um álit mitt á vesturflutningum frá
íslai.di. .Teg svara: jeg vil framliald
peirra, en i»eð itieiii stilling, ráöspeki
ofc hófi cn liingnð til. Báðar pjóð-
deildir Iiafa meiri skaða en hagnað af
lióflitlum liingað flutningum; svo vil
jeg og að meiri verði miiliílutningar,
að ymsir flytji ajitur eða ferðist heim,
í stað hinna, sem a estur fara —líkt
°g J>egar á sjer stað hjá öðrum
Skandinöfum. Þegar sumarsiglino'iii
hefzt frá Hudsonsflóanum munu [>ær
samferðir byrja. Flestir erfiðleikar
láta undan mannsins kappscmi á vor-
um dögum, en erfiðleika má til að
hafa, pví peir gera mestu mennina.
Iívað skal segja um íslenzkt þjáðerni
hjcr vestra? Það vil jeg að varð"eit-
ist sem helgidómur meðan ísland
byggist af íslendingum, varðveitist
fyrir vort dyia mál, bókmenntir, sam-
ferðir og sjerstaklega fyrir yl og
tryggðir sjálfs pjóðernisins. Auðvit-
að er herg'nri possn lando, einkuilt
hinn innborni, fyrst og síðast, Amer-
íkumaður.
Og nú ajitur og að endingu, vil
jcg láta yður, kæru landar í Ijósi undr-
un mfna og glcði yfir yðar jafna
menningarlega útliti. Hvernig er
pvf varið að pjer sem flestir fluttust
hingað fyrir fáum árum fjelitlir eða
fjelausir, synist allir að vera sjálf-
bjarga og sjálfstæðir menn? Uefur
„kúngurinn“ dubbað ykkur upji?
liefur „drottningin“ sent ykkur J>essa
hatla? hefur „ríentukammeiið“ rótað
í ykkur piningum? jeg liorfi á fcr-
seta ykkar og sje livergi á h( num
kross cða band, og hvergi medaliu á
ykkar skáldum og skörunguin. Ilvað-
an kemur Jicssi cndursköjiun? I/ún
lccmur frá tjálfs/crapti mannsins l
frjálsu og feitu lancli. Og ]>essi
sjálfakraptur er meiii og dyrðlegri
sjón í mínum augum en sjálf Ohicago-
syningin. Og nú ber mjer að J>agna.
Elskuðu landar og vinir! Guð gefi
yður mikla framtíð í hinu mikla landi
— yður og Lörmun yðar um aldur
og ævi.
Og að cndingu eilt gamalt, guði
vigt orð: Börn, elskið liver annan!
GULLBRUÐKAUP.
I.augardaginn 29. f. m. hjeldu
[>au hjónin Friðrik Möller og kona
hans Anna Steinsdóttir Möllcr gull-
brúðkaup sitt hjá syni sínum Anton
Möllcr og konu hans Guðnyju Kristj-
ánsdóttur Möller, sem byr aðOðins-
sæti á rembinafjölluin, beirit vcslur
Powder
! hreina Cream Tartur Towder.-Engin amónía; ekkert álún.
Brúkað á milliónum heiuiila. 40 ára á inBikaðuum,