Lögberg - 21.02.1894, Blaðsíða 1

Loobrrg er geliS út hvern miSvikudag og
laugardag af
ThF. LÖGBERG PRINTING & PUBLISHING CO.
Skrifstola: Algreiðsl ustoia: r.-cLUrr.ið]’
148 Princess Str., Winnipeg Man.
Kostar $2,oo um árið (á íslandi 6 kr.
borgist fyrirfram.—Einstök númer 5 cent.
Lögbrrg is piihiished every Wednesday and
Saiurday by
TlIE LÖGP.ERG l'kl.N'I ING & PUBLISIIING CO
at I4S Princess Str., Winnipeg Man.
S ubscription price: $2,00 a year payable
ln a ivancr.
Single copies 5 c.
7.
Winnipcg, Manitoba, iniðvikndaginn 21. Febniar 18í)4
HEIMILID.
FRJETTIR
CANADA.
Enskur hermálafræðingur, Sir
George Chesney, ljet nýlega í ljósi f
ræðu, að það mundi verða ómðgulegt
að verja Bandaríkjunum að leggja
Canada undir sig, ef þau reyndu það,
og f>ess vegna væri gagnslaust, að
hafa nokkurn landvarnar-fyrirbúnað
hjer í landi. Adjutant-General Po-
well hjelt ræðu um petta efni f Otta-
wa fyrir fáum dögum, og hjelt fram
hinu gagnstæða — að af ymsum á-
stæðum mundi ekki vera hlaupið að
pví fyrir Bandaríkin, að leggja Cana-
da undir sig. Fyrst og fremst mundu
Bandarikjamenn aldrei verða einhuga
um pað, að hyggilegt væri að taka
Canada með hervaldi, og þvf yrði
ekki unnt að fá liðsafla nema frá þeim
hluta landsins, sem væri á stjórnarinn-
ar bandi í pvf máli,en að hinu leytinu
mundu Canadamenn verða einhuga í
að verjast. Óvinaher gasti ekki hætt
sjer langt inn f landið, f>ar sem hann
ætti enga vini, og svo væri góð skip-
an^á landvarnarliði Canada, svo að
J>að væri fært um að taka karlmann-
legaámóti hverjum, sein á landið
rjeði.
ÍTLÖND.
Hræðsla manna í Lundúnum við
anarkista hefur endurnýjazt við pað,
að á föstudagskveldið var sprakk einn
anarkisti par sundur í marga parta
við f»að að brjóta sprengikúlu, sem
hann bar í vasanum, og hefur vafa-
laust ætlað öðrum. í tilefni af fyrir-
spurnum, sem síðan hafa komið fram
í brezka pinginu, hefur stjórnin lýst
yfir f»ví að stjórnarskrá Stórbreta-
lands gefi ekki framkvæmdarvaldinu
leyfi, eins og 1 flestum öðrum Norður-
álfulöndum, til að reka liættulega
menn úr landi. Jafnframt segir
stjórnin, að sjer f>yki ekki ástæða til
bera að breyta gildandi lögum, enda
er fullyrt, að flestir peirra anarkista,
sem láta ánjer bera á Englandi, sjeu
útlendir menn.
A lögreglustöð einni í París
lannst sprengikúla á laugardaginn, cg
hafði vafalaust einhver anarkisti skilið
hana f>ar eptir. Hræðslan við anar-
kista f>ar í borginni er orðin svo mikil,
að liún er farin að hafa töluverð áhrif
á viðskipti manna. Auðmenn dvelja
úti á landinu, og ferðamenn forðast
París. Fjöldi af mönnum, sem grun-
aðir eru um að vera á anarkistanna
bandi, hafa verið teknir fastir síðustu
daga út um allt Frakkland.
Merkilegar fornleifar liafa fund-
izt i jörðu í Suður-Mexioo, likneskj-
ur úr málmi. Líkneskjur pessar
tákna menn, sem að búnaði og öðru
útliti hafa á sjer Austurlanda-snið. Á
myndunum eru híeróglýfur, sem menn
skilja enn ekki, og ágætlega er frá
peim gengið að öllu leyti. Þær eru
úr gulli, sumar að öllu leyti, og sumar
að parti, og utan á f>eim er eitthvert
efni, sem hefur haldið peim óskemmd-
um. Fundur pessi er talinn hinn merk-
asti, og á að lialda áfram rannsóknun-
um á sömu stöðvunum til pess að fá
enn frekari fræðslu um hina fornu
menningu, sem átt hefur sjer stað i
Mexico.
Aðsendar greinar, frumsamdar og pýdd-
ar, aem geta heyrt undir ,,Hennilið“’
verða teknar með pökkum, sjerstaklega
ef }-ær eru um bvskap, en ekki mega
l>ær vera mjög langar. ltitið að eins
öðrumegin á blaðið, og sendið nafn yðar
og lieimili; vitaskuíd verður nafni yðar
haldið leyndu, ef þjer óskið þess. Ut
anáskript utan á þess konar greinum:
Editor „Ueimilið“, Lögberg, Box 368
Winnipeg, M&n.]
/fey. Fyrir hesta er timothy-
hey bezt, ætti að verahjer um bil eins
árs gamalt, vel grænt, ekki hart,
hreint, ryklaust, vel lyktandi; enda
pótt petta hey sje gott, pá missir pað
kraft effað er geymt mjög lengi,
verður hart, purt, og erfitt til melt-
ingar; alveg glænýtt hey er ervitt til
meltingar, gerir liesta daufa, og or-
sakar skinnveiki; pví er bezt að blanda
gömlu heyi saman við pað.
Hií. I>ess háttar hey er ekki gott
fyrirhesta; enn sumir bændur hæla
pví mikið sem góðu fóðri fyrir kýr,
segja pað auki mjólk. Heygæði fara
eptir pvf á hvaða tíma pað er sleg-
ið og hirt. Gras ætti að slást í full-
um blóma. áður en fræið fellur.
Standi pað lengur verður pað hart og
viðarkennt og missir næringar krapt-
inn. t>egar hey er slegið, skyldi pað
ekki vera lengur á engjum en pörf
gerist; sje pað lengi á engjum,
skrælnar paðfyrir sólarhitanum, miss-
ir litogsmekk. Grasafræðingar segja,
að liggi hey einum klukkutíma leng-
ur úti í sólarhita en pörf gerist, tapi
pað frá 15—20 prc. af gæðum sínum.
Að ákveða nokkurn vissan tíma um
hirðingu heys er ógerningur; pað
kemur allt undir veðrinu, vöxtum
heysins og ýmsu öðru, en pað er full-
reynt, að til pess að heyið tapi sjer
ekki, sje nauðsyulegt að snúa pví og
hirða eins fljótt og unnt er. En menn
verða líka að gæta pess, að hirða hey
ekki of grænt, pvi pað er líka skaði.
Skrælnað hey er vont fóður, hestar
haldast illa við af pví, pað orsakar
opt nýrna og maguoeiki. Myglað,
rakt hey, orsakar mœnuveiki og háls-
bólgu eða barkaveiki.
pett ur bok eptir Dr. D* E. Salmon.
Um að hrkinsa blettótt föt.
Margt fat er algjörlega eyðilagt
með pví að blettir, sem á pað falla,
eru ekki í tíma rjett upprættir. Við
sjerhvern blett á sjerstakt meðal, sem,
ef pað er brúkað nógu snemma og
áður enn klæðið er pvegið er órækt.
Blettum, sem koma af ávöxtum má
auðveldlega ná úr með pví að breiða
dúkinn yfir pvottaskál eða fat, og
hella yfir sjóðandi vatni. Ætlð áður
en borðdúkar og handdúkar eru látnir
í pvott, ætti að gá að, livort pessháttar
blettir sjeu ekki 1 peim, og ef svo er
að ná peim fyrst úr. Blekblettum
má ná með pví að bera á pá nokkuð
pykkt deig úr stffelsi og köldu vatni,
og láta pað porna á blettinum. Það
nær honum alveg burtu.
Vagnafeiti, tjara og byk skal fyrst
skafa úr með hnif svo vel sem unnt
er; pví næst sje borin á pað hrein olia
eða smjör, og svo burstuð burtu olían
og tjaran með litlum stinnum bursta,
vættum í benzini eða teipentínu.
Stundum parf að ftreka petta fleirum
sinnum. Við myglubletti er ekkert
hægt að gera nema sjóða fatið, bleikja
pað í sólskini, og leggja pað svo ekki
frá, heldur brúka pað. Alcohol tekur
í burtu grasbletti, sje pað brúkað f
tima. Fitubletti má uppræta með
benzini, en pá er aptur hætt við að
pað eptirskilji aðra stærri bletti, par
sem efnið er mjög ffngert, og pess-
vegna cr betra ef liægt er, að ná peim
| úr með einhverju sem drcgur fcitina
f sig. Það er gott að skafa krít ofan
í blettinn, láta par yfir grófan prent-
pappír eða pað sem er onn betra —
blekblað, og draga svo yfir pað volg
ann bolta (ekki heitan). Iljálpi pað
ekki, er hreint nafta pað bezta sem
hægt er að viðhafa. Fitublettum á
gólfteppum má vanalega ná úr með
pvf að láta bóghveitismjöl á blettinn,
og draga yfir með volgum bolta.
Það er opt verið að tala um að
ekkert sje að gera á veturna út á
landinu. Það er einber misskilning-
ur. Fyrir utan hin óhjákvæmilegu
verk bóndans að hirða skepnurnar, o.
s. frv., pá er veturinn lijer um bil sá
eini tími sem hann hefur til að le3a til
að fræða sjálfan sig, til að gera upp
reikninga sína, til pes3 að leggja nið-
ur framtíðar-fyrirætlanir sínar, og í
stuttu máli undirbúa sig að öllu leyti,
til að láta búskapinu ganga betur
næsta ár, en nokkru sinni áður. Þetta
er ekki lftilsvert starf.
Betra er að lifa á eintómum kart-
öflum og svfnsfieski og hafa eitthvað
fróðlegt og skemmtilegt að lesa, en
að lifa a öllu pvf feitasta og bezta,
sem landið gefur af sjer, og fara á
mis við bækurnar og blöðin.
Bókalestur skapar ekki beinlínis
gáfur f oss, en hann ræktar pær gáf-
ur sem fyrir eru, svo pær verði oss að
nnklu meiri notum en pær annars
mundu vera. Að lesa, er skvlda, sem
hver og einn hefnr gagnvart sjálfuro
sjer, og peim sem hann umgengst.
Enginn maður er verri bóndi fyr-
ir pað pó hann sje ofurlítið menntað-
ur. Viljir pú að drengurinn pinn
verði í sannleika góður bóndi, og ef
mögulegt er — betri en faðir hans, pá
lát hann ganga sem mest á skóla, og
yfirhöfuð afla sjer allrar peirrar mennt-
unar, sem föng eru á.
Gef gætur að pví hvernig ná-
granna pfnum gengur búskapurinn;
ekki til pess að öfundast yfir pvf, ef
bonum gengur vel, heldur til hins, ef
pú gætir eitthvað af honum lært.
Það er mjög Ifklegt að liann kunni
að hafa betra lag á ýmsu en pú, og
svo getur pú ef til vill gefið honum
einhverjar góðar bendingar í staðinn.
Saintal milli Jóns ogBjarna
(Jón kemur frá N. sveit til að finna
Bjarna frænda sinn f A.)
Niðurl.
/i. Þó pað væri máske æskilegt
að hagkvæmari lög verði samin, sem
vernduðu betur framleiðandann fyrir
okri auðmanna pá er nú fvrst og
fremst lítil líkindi til að pað fáist, en
að hinu leytinu yrði afleiðingin sú, að
bændum gengi mjög ervitt að fá lán
til nauðsynja sinna og gæti pað opt
orðið óhagur.
./. Þú ert pá ánægður með að
farirnar. Hvers vegná ertu pá að
tala um liarða tíma? Jeg bygg nú að
pessir hörðu tfmar hjá ykkur eigi
eins mikið rót sína að rekja til óhag-
kvæmra laga, og okurrenta, eins og
ills árfeiðis og lágra prísa. Jeg er
nú gagnstæðrar skoðunar í pví að
pað yrði almennt skilið mikill óhagur
pó meiri erviðleikar yrðu á að fá lán
fyrir bændur sjerstaklega hjer eptir,
pví eptir pví sem mjer skilst, eru peir
komnir á pað takmark, að hyggilegra
sje nú fyrir pá að hætta öllum lán-
tökum en reyna af öllu inegni að halda
J>ví scm J>cir liafa. Jcg játa að láuin
liafa verið peim kiöptugasta hjálp til
að koma pessum miklu framförum í
verk á svona stutfum tíma, en par
sein flest er fengið, sem nauðsyn’.egt
er til pess að pið getið haft gott og
pægilegt líf, J>á ætti ekki að vera
pörf á að lána lengur.
B. En pað getur J>ó orðið góð
hjálp, að fá lán til pess að borga á-
fallnar skuldir og pannig að draga
tímann, að ekki verði af manni tekíð,
pangað til ef ske kynui að við fengj-
um góða uppskeru og góðan prís.
J. Ea á meðan svo stendur,
vinnið J>ið að mestu fyrir auðmenn-
ina, pið ávaxtið pcirra peninga og
við lialdið Jieirra veði. llvað heldur
pú að ]>ú hafir skuldað að meðaltr.li
pessi ö ár, síðan J>ú byrjaðirað skulda
og hvað mikl&r rentur liefur J>ú purft
að borga að nieðaltali.
/>. Þetta get jeg nú ekki sagt
pjer með vissu, pví jeg hef ekki hald-
ið reikninga eða ytiriit yfir pær árlega;
en látum okkur nú sjá, jeg skuldaði
fyrst íjsfSOO og mest hef jeg skuldað
$2100; jeg hugsa J>ví að meðaltalið
mum verða nærri lagi $1500 og rent-
urnar lijer um bil 12 prct.
•T. Ejitir ]>essu hefur J>ú J>á
bor rað í rentur árlcga $180 og í 6
ár $1080 og J>að eru rúmir § partar
upp í höfuðstól pann, sem pú hefur
að meðaltali skuldað á að eins 6 árum
Þetta sýnist vera gífurleg upphæð
eða finnst J>jer J>að ekki sjálfum? En
livað hefur pvi nú grætt á J>essum 8
árum? Þú telur höfuðstól ]>inn $4000
virði. í fyrstu áttir pú ekken, sem
teljandi er, heimilisrjettarlandið var
pjer gefið, og er pví ekki teljandi
gróði. Það má líklega meta pað $800;
skuldir pínar eru $1700; J>etta gerir
$2,500; gróðinn er pá $1500. Þú
hefur J>á dálitið meira í hlut af gróð-
anum en lánardrottnar pínir, og hefð-
ir pú aldrei J>urft að borga okurrent-
ur, hefðir J>ú að eins borgað 7—8 pct,
pá hefðu skuldir píu&r ekki verið
neitt ógurlegar miðailar við höfuðstól
pinn. Álit mitt í pessu máli verður
J>ví svonu: pú liefur unnið fjarska
mikið að frarnförum landsins og lagt
tiltölulegan skerf til að afla sveit
ykkar hinna almennu lífspæginda
járnbrauta og markaða og vega, sem
allt hefur hækkað sveit ykkar í verði
um marga tugi púsunda og J>ennan
gróða er naumast liægt að virða til
peninga, hvorki fyrir J>ig sjerstakan
eða pað almenna; útkoman verður
pví pessi: pú hefur lagt fram vinnu
pína og hagsýni; af pví hefurpú upp-
skorið nokkuð sjálfur, lánardrottnar
pínir nokkuð, og nokkuð landið eða
ríkið, og ef skipting arðsins væri
sanngjörn á milli pín og auðmanns-
ins, pá væri allt rjett og gott. En
framkvæmdin verður pó ævinnlega
pinn heiður, par sem áhættan er öll á
pína síðu. Eptir pessu yfirliti sýnist
mjer ekki tímarnir vera eins harðir
hjá ykkur eins og pjer finnst ]>eir
vera, af pví jeg get ómögulega tekið
með í reikninginn nokkurn ránskap
eða neyðarsölu, pví ef pið heimtuðuð
lög gegn peirti aðferð með strangri
alvöru, mundu löggjafarnir gefa pau
út, svo framarlega að ekki sje stefua
peirra að mynda auðinannallokk í
landinu og undirokaða leiguliða. En
ef svo væri, vildi jeg ráða íslcnding-
um að leita sjer einhvers staðar annars
staðar að bústað en hjcr.
B. Mikið segir pú nú, Jón
minn, og ef jeg á að hugsa mjer alla
sveitunga ]>ína eptir J>jer, pá vai.tar
par ekki fjöruga hugsun, lögvísi, hag-
fræði og reikningslist. Það er pví
ekki hætt við að pið takið skökk
skrefin í atvinnugrein ykkar; og ef
framkvæiud vg framfarir svara vcl til
inn i andh gu hæfilegleika ykkar, pá
er vist liagur vkkar góður.
J. Jeij ætla nú eneu að svara
að svo komnu tilgátu J>inni um hina
andlegu hæiT-ika okkar, en J ar á
móti ætla jeg að lýsa með fám orðum
st sfn i J>eirri, sem við höldum, og
bera hana saman við ykkar stefnu og
gefa pjer pannig tækifæri til að hugsa
ofurlítið fram ítímann. Okkar stefna
er að starfa að eins svo mikið, að aið-
urinn nægi t;l að viðhalda okkar
líkamlega og andlega lífi með ölli m
hóflegum lífspægindum. Við lftum
svo á, að par sem land okkar er ekki
tilreitt af r.áttúrunnar hendi fyrir ak-
urytkju, sje ekki skynsamlegt að ej ða
kröptum okkar til að yrkja pað, fyrst
við getum án [>ess haft fullsómasi m-
legt iíf,og I öðru lagi viljum við ekki
eyða nema scm allra min<>sl frjó vt-n-
arefnum J>ess, svo J>að endist | ví
lengur handa niðjum voium til fiam-
færslu; við álítum skynsnm'egra að
hugsa um afkomendur tkkar jafn-
framt pví, sem við hugsum um sjálfa
okkur, af pví við trúuni ekki að dóms-
dagur eða endir heimsins sje í i ánd.
Þessi stefna er gagnstæð ykkar; pið
viljið ná öllum gæðunum sjálfir, eii
svo veiður árangurinn auðvitað að
lönd ykkar hækka í verði um sti nd,
en sú verðhækkun kemur mörgum
ykkur að litlum notum og J>ví síður
eptirkomendum ykkar; en J>ar á r. óti
hjálpar hún til að skapa anðmenn og
til að framleiða okur og ránskap p< g-
ar náttúran og viðskiptalífið ver< ur
ekki eins og pið vi’ljið eða hafið bú'zt
við. Okkar lönd eru allt af í síi u
vanaverði og ástand okkar mjög lílt
fr eptir ár. Einstöku menn skuica
kaupmönnum dálitlar upphæðir f> rir
sy'kur og tóbak, en J>eir geta vel s< fið
fyrir ányggjum út af peitn, peir ætla
sjer að borga pað einliveru tíma, peg-
ar peir eiga hægt með, og svo j. era
[>eir [>að ef peir geta. — Jcg ætla nú
engan dóm á pað að laggja, hvor
stefnan sje farsælii og hvggilegri
fyrir yfirstandandi og ókomna tíð,
reynslan sker bezt úr J>vf. En eitt er
eptirtektavert: Mínir sveiturgar
kvarta ekkert um harða tíma og liafa
pó langt utn niintii líkainleg liftj æg-
indi en [>ið. Jeg skal fúslega vlður-
kenna, að ef pið kcmizt vel út úr
starfsgrein ykkar, pá veröið pið í
bráðina miklu gagnlegri menn firir
landið, eins og jeg hef áður ]ýat, og
par af leiðandi uppskerið pið heiður
og gott nafn. En jeg býot ekki við
að okkar heiður verði viðuikenndur
fyr en í priðja eða fjórða lið.
/>. Jeg er nú hræddur uin að
minn lieiður verði lieldur lítill, ef jeg
má yfirgefa óðal mitt og alltí verður
af rnjer tekið, pví pi hverf 'jeg og
mitt nafn að líkinduin eins og dropi í
sjóinn. Mín verk verða pá víst ekki
færð mjer til inntekta. í heiðurssjóðinn
J. Það er nærri átakanlegt að
heyra ti) pin, Bjarni minn. Jt g held
að pú sjert algcrlega að missa móð-
inn af hræðslu við eignaskort cg at-
vinnumissi. Jeg varð fyrst undrandi
pegar jeg sá framfarirnar og lifspæg-
indin hjá ykkur, svo varð jeg aplur
undrandi, pegar jeg heyrði viðskipta-
ganginn við auðmennina og nú I
priðja sinn vcrð jeg undiandi af að
heyra hugleysi J>itt, manns, sem á
skuldlausann eignastofn 3 fir $2.000
virði. Það er betra fyrir ]>ig i ð fara
nú að liugsa um hvernig pú gctur
bezt varizt öllu okri og ránskap og
haldið eignum pínum.