Lögberg - 11.04.1894, Blaðsíða 1

Lögbrrg er gefið út hvern miSvikudag og
laugardag af
ThE LÖGBERG PRINTING & PUBLISHING CO.
Skrifstoia: Atgreiðsl ustota: r.-cr-tcniiSj’
148 Princess Str., Winnipeg Man.
Kostar $2,oo um árið (á íslandi 6 kr.
borgist fyrirfram.—Einstök númer 5 cent.
Lögberg is puMished every Wednesday and
Saturday by
The Lögberg printing & PUBLISHING co
at 148 Príncess Str., Winnlpeg Man.
S ubscription price: $2,00 a year payable
'n advance.
Single copies 5 c.
7. Ar. |
FRJETTIR
CANADA.
A fðstudaginn var lagt fyrir full-
t rúadeild sambandsþÍDgsins frumvaip
til laga um að veita konum pólitiskan
kosningarrjett.
Umræðurnar um tollmálið hjeldu
áfrain á föstudaginn og mánudaginn.
Einn af fylgismönnum stjórnarinnar,
MeLean, vonaði, að hún mundi halda
gamla tollinum, pótti pað eitt að
henni, að hún væri að færast of mikið
í verzlunarfrelsisáttina. Davis, for-
ingi frjálslynda flokksins á Prince
Edtvard Island, tók til máls á eptir
honum, og sjfndi, hvernig tollverndar-
stefnan stæði strandfylkjunum fyrir
prifum, og hjelt pví fram að ómögu-
legt mundi að stöðva útflutninga pað-
an til Bandarikjanna, nema með pví
að snlða tollinn eptir tekjupörf lands-
ins að eins. Sir Hibbert Tupper
svaraði honum, 0g lagði mikla áherzlu
á pað að stjörnin ætti að halda fast
við tollverndarstefnuna, eins og að
undanförnu. Merkasta ræðan, sem
hald in hefur verið I lollmálinu pessa
dagana, er sú er Martin, Winnipeg-
pingmaðurinn, flutti & mánudaginn.
Hann fór yfir allar tolllagabreyting-
arnar, og s/ndi fram á, að breyting-
arnar væru gerðar til pess að hjálpa
verksmiðjueigendunum en ekki al-
menningi; tollurinn væri yfir höfuð
numinr. af óunnum vörum, sem verk-
smiðjueigendur notuðu, en ekki af
unnum vörum, sem almenningur
keypti. Af 265 ótolluðum vöruteg-
undum voru að eins 18, sem bsendum
kæmu nokkuð við. Hann hjelt pví
fram, að tollurinn væri svo mikið
hækkaður á ullarvörum, að pað gerði
meira en vega upp niðurfærsluna á
jarðyrkjuverkfærum, og yfir höfuð
væri peirri reglu fylgt, að hækka toll-
inn á sumum vörum að sama skapi,
sem hann væri færður niður á öðrum,
svo pessar svo kölluðu tollaumbætur
stjórnarinnar vasru ekkert annað en
látalæti. — Haly innanlandsmála
ráðherra lysti yfir pví á mánudaginn,
að 44 millíónir ekra í norðvesturland-
inu hefðu alls verið veittar járnbrauta-
fjelögum, er fjelögin hefðu enn ekki
unnið fyrir meira en 16 mill.ekra.
í samtali við blaðamann einn i
Toronto spáði Van Horne, forseti
Kyrrahafsbrautarfjelagsins canadiska,
að hveiti mundi komast upp í $2 inn-
an 18 mánaða, vegna pess að pað lága
verð, sem nú á sjer stað, dragi svo
mjög úr framleiðslunni.
ÍTLÖND.
Vinir drottningarinnar fyrrver-
andi á Hawaii-eyjunum ætla, að sögn,
að leita til Englands, Frakklands og
Japans með bænir um hjálp til að
Setja drottninguna aptur til valda,
8vo framarlega sem Cleveland forseti
vill ekki skerast í leikinn. Ef stjórn-
!r pessara landa vilja ekkert gera,
ætla peir að reka bráðabyrgðastjórn-
ina af höndum sjer með ofbeldi.
BANDARIKIN.
Davidsons leikhúsið í Milwaukee,
fallegasta leikhúsið par í borginni,
brann á mánudagsmorguninn. Fjöldi
af slökkviliðsmönnunum hrapaði nið-
ur um pakið ofan I eldinn. Níu peirra
«ru dauðir og eins margir sárir.
Jarðarför
Mrs. Jónínu M. Paulson
-& föstudaginn var fjölmennasta Is-
lenzka jarðarförin, sem nokkurntíma
hefur vorið haldin í pessurn bæ, að
Winnipegr, Manitoba, íniðvikmlaginii 11. apríl 1894
undantekinm útför Gests Pálssonar.
Kirkjan var troðfull niðri, og margt
manna var uppi á loptinu. Sjera Jón
Bjarnason hjelt húskveðju, en I kirkj-
unni töluðu prestarnir Hafsteinn Pjet-
ursson, Friðrik J. Bergmann og Björn
B. Jónsson. Að ræðunum loknum
voru eptirfarandi erindi sungin I
kirkjunni:
Senn vorið sjer leikur um hlíð og liól.
Senn lilæjandi blómin sig lauga.
Senn hnjftir fagnandi himinsins sól
úr helstrykum llfsins bauga.
Og pó er nú haust um vor hugar ból
og harmur I sjerhverju auga.
Svo nylega kom hún fyrstá vorn fund
með fegurð og ástúð sinni,
og elskuðum vin með unga lund
gaf ástbrosið fyrsta sinni.
Nú legg’r hann af stað með sitt ljós-
hærða sprund
að lykja’ hana grafar inni.
Svo nylega’ hún biosandi’ að börnun-
um laut —
Hve brátt er opt ljósgeislinn farinn!
Sá hópurinn ungi var allri praut
af ástmildum ht'ndum varinn.
Nú móðurlaus lífsins berst út á braut
sá blessaður saklausi skarinn.
Ó, kærleikans guð! plna blessun breið
á börn pín, er huggast ei láta,
Og sign pú hvert smábarn á lífsins
leið,
og líkna peim öllum, sem gráta.
Þín hönd verði máttug í hrelling og
neyð.
Já, hjálpa pú oss til að gráta.
— Far vel út á dapurlegt dauðans
gráð,
og drottinn pjer greiði veginn.
Þótt prungið sje lopt og protið vort
ráð
og prótturinn felmtri sleginn,
pá hyllir undir guðs líknar láð
og landtöku hinum meginn.
Allmargir menn fylgdu líkinu
alla leið út í garðinn. I>ar voru fáein
sálmvers sungin.
Vestan Maiiitobavatns.
Herra ritstjóri.
Pega.r jeg koni að norðan frá
Manitobavatni, lofaði jeg að senda
blaði yðar yfirlit yfir dvölina norður
við vatnið, einkum viðvíkjandi fiski-
veiðunum; en sökum pess jeg hafði
svo nauman tíma til að kynna mjer
eins og jeg ætlaði til hlítar fiskiveiði
í vatni nu, pá hef jeg minna að segja
um pað en jeg vildi geta sagt.
Þennan tíma, sem jeg dvaldi par
nyrðra, lijelt jeg til hjá löndum peim
er fluttu pangað næstliðið sumar úr
Þi Dgvallanjfl. Þeir eru yfir böfuð
ánægðir með lífið par, og kváðu sig
hafa breytt um til batnaðar. Húsa-
kynnin eru lítil hjá peim og fremur
ófullkomin enn hjá flcstum, sein og
er eðlilegt; peir höfðu svo stuttan
tíma til að byggja yfir sig og gripina,
og svo að afla heyanna, sem að vísu
voru fljótfengin. Heyin hafa gefizt
peim vel I vetur, enda s/ndu gripir
peirra sem jeg skoðaði, að heyin eru
góð, pótt gripirnir væru feitir undan
sumrinu. Jeg efast ekki um að peir
muni bæta um húsakynnin svo fljótt
sem verða má; pað er eitt af aðalskil-
yrðunum fyrir heilsu manns og á-
nægjulegu heimilislífi að liafa góð
húsakynni, enda er jeg vissum, aö peir
leggjast pað ekki undir höfuð,pví peir
munu flestir vera atorku- og dugnað-
ar-menn, Þar er líka nógur skógur
til húsabyggÍDga.
Ilvítfisksveiðin mátti heita garga
vel yfir höfuð, pegar tekið er tillit til
pess, að flestir af peim er veiðina
stunduðu voru óvanir og ókunnugir
aflabrögðum I vatninu. Þar af leið-
andi var netjaútgerðin ékki I eins
góðu lagi og purfti að vera. (Það
var góð útgerð hjá einu fjelagi, sem
stundaði veiðina par við vatnið, enda
hafði pað líka bezta afla). Það er á-
riðandi að hafa góð net og vel útbúin
fyrir hvítfiskinn, og enginn efi á pví,
að pað borgar sig betur að kaupa
smærra og dyrara garn í netin; og yf-
ir höfuð að hafa veiðarfærin sem full-
komnust; pótt pað kosti meira í bráð-
ina, pá borgar pað sig lárigtum betur.
Þeir segja sumir, að pað sje svo dfrt
að kaupa flár a netin, að peir vilji
heldur búa pær til sjálfir,en mjer virð-
ist pað ganga nokkuð mikill tímí I að
útvega fláaefni og telgja pað til, og
purfa síðan að skipta um flár á hverju
neti á viku til hálfsmánaðar fresti.
Það tekur ofmikinn tíma ekkisíztfyr-
ir peim sem er einvirki og hetir gripi
að hirða. Það er hætt við að eitthvað
lendi í vanrækt, pví áríðandi er að
bæta netin strax sem pau rifna; pau
endast betur með pví móti. Jeg állt
pað borgaði sig betur, að kaupa til-
búnar flárollubornar úrcedrusvið, eða
pá kork I flár, sem yrði jafnvel pað
bezta. Þessar flár ættu að geta dug-
að eins lengi eins og netið má liggja
I vatninu milli pess sem pað er purk-
að. Eins er með blyið á netin. Það
yrði stór munur að hafa blysökkur,
eða steina sem rífa netin, pegar fisk.
urinn snyr netin saman, pá slitnar
netið á steininum, sem pvælist inn I
pað; sama blýið getur maður brúkað
ár eptir ár, svo lengi sem netið ekki
tapast. Ennfremur állt jeg pað borg-
aði sig að hafa ekki fieiri net I vatn-
inu I senn, en pað, að h*gt sje að
vitja um pau ekki sjaldnaren 3. hvern
dag og hafa svo ekki minna en ^ af
netjum til að skipta um, svo netin
liggi ekki of lengi I vatninu I senn;
af pví leiðir að sly og óhreinindi
safnast I netin og fiskurinn gengur pá
ekki eins vel I pau. Það var reynsla
fyrir pví I vetur, að net pau sem voru
tekin upp og pvegin og purkuð urðu
mikið aflasælli en hin sem aldrei voru
purkuð yrfir veiðitímann. Hvítfisk-
urinn var yfir höfuð vænni og fallegri
sem aflaðist á pessu svæði framundan
Tp. 19. og 20; eptir pví sem jeg komst
næst vigtaði hann frá 4 til 5 pd. til
jafnaðar; fiskurinn fjekk llka orð á
sig fyrir að vera nr. 1 á markaðnum
frá pessari veiðistöð; aptur var fiskur-
inn smærii, sem aflaðist norður við
Narrows.
Fiskurinn er mikill I vatninu; en
pó mun pað ekki vera sá brunnur,
sem ekki sje hægt að taka of mikið úr,
ef ekki er varúð viðhöfð; t. d. ef stór
rík fiskifjelög fengju leyfi til að afla I
Manitobavatni, eins og eru I Winni-
pegvatni. Þá er hætt við að fiskur-
inn minkaði fljótlega; og pá um leið
tapaðist bezti bjargræðisvegur bú-
enda við vatnið. Það er vonandi, að
psð komi ekki fyrir að fjelögin fái par
leyfi til fiskiveiða.
Til pess að tryggja sjer nægileg-
an hvítfisk I framtíðinni I vatDÍnu, er
ekki að eins pörf á að framfylgja
stranglega friðunarlögunum, pann
tíma sem pau hafa gildi; jegálít einn-
ig nauðsyn að hafa útklak fyrir hvít-
fiskinn. Það liefur alstaðar borgað
sig vel, par sem rækt hefur verið lögð
við pað. Það hefur vitanlega kostnað
I för með sjer, að koma upp útklaki;
pað er vonandi að stjórninn horfi ei I
pann kostnað að styðja jafn arðsaman
atvinnuveg og fiskiveiðarnar, sem
ættu að geta marg borgað sig I fram-
tíðinni; og væri pá ekki fjarri i ð
leggja dálítið hærra gjald á hvern scm
kaupir veiðileyfi, sem nú kostar 2
dollara fyrir árið; en mjer virðist pað
ekki eðlilegt gjald, eius og stendur,
að hver búandi, sem á land að vatn-
inu, purfi að kaupa veiðileyfi til að
fiska fyrir sínu eigin landi; aptur á
móti, ef klakið kæmist upp, ættu
bændur að geta staðið sig vel við að
borga dálítið árlegt gjald. Þeir ein-
ir ættu að hafa veiðirjett I vatninu,
sem eru par búsettir og eiga par löcd,
en aðrir ekki.
Það er margt, sem mælir með út-
klalcinu, sem yrði of langt að telja hjer
upp; en pó er eitt, sem jeg sjerstak-
lega vildi leiða athygli að, sem er ó-
efað stór eyðilegging fyrir viðkomuna
eða hvítfisksylið, meðan pað hefur
kviðpokann og getur ekki forðað sjer
undan óvininum, sem er fiækurinn;
aptur á inóti er sylinu ekki sleppt úr
klakinu fyrr en pað sjálft getur forð-
að sjer. Pækurinn er skæðasti óvii:-
ur alls smáfiskjar, og lítur helztútfyr-
ir að hann hafi fiskinn mest sjer til
fæðu; I maganum á öllum peim pæk-
um, sem jeg sá slægða, var fiskur;
einnig er hann mesti skaðvaldur' I
hvítfiska nedn, hvað hann rífur pau
og eyðileggur.
Jeg hygg pað mætti nokkuð kom-
ast hjá skemmdum eptir pækinn á
hvítfiska netum, ‘ef pau væru stórrið-
íd, eða svo vildi pað reynast 1 vetur;
einnig væri nauðsynlegt að komast
hjá pví að taka smáan hvítfisk; pað er
til að firra hanu lífi, en lítill vinning-
ur satnau borið við að lofa honum að
vaxa upp. Ef garnið er fínt og gott
I netjunum pá álít jeg að ekki purfi
smærri möskva en 6 fet, pví sá fiskur,
sem smýgur pann möskva, má gjarn-
an fara og fá að proskast betur, áður
en hann er tekinn; aptur á móti væri
gott að eyða pæknum sem mest á öll-
um tímum árs, pví pað mundi aúka
hvltfisksveiðina að mun I vatninu, ef
pækurinn minnkaði, sem yrði helzt
með pví að afla liann eins mikið og
hægt er að komast yfir, pann tíma
sem liann liggur á riðum.
Það væri vel, að einhver af lönd-
um peim eða fleiri, sem eru vanir við
fiskiveiðar, rituðu um pað mál I blöðin,
og gæfu leiðbeiningar peim sem eru
ókunDugir og óvanir, en ætla að
stunda fiskiveiðar. Netja útgerð væri
sjálfsagt betra fyrir menn að panta
og kaupa I fjelagi, með pvl ætti að
fást betra verð, en að hver einstakur
kaupi fyrir sig. Það gæti verið gagn-
legt, að blöðin flyttu við og við rit-
gerðir um pennan atvinnuveg, ekki
síður en hvern annan; til pess purfa
pau að fá ritgerðir. Jeg vildi óska,
að petta sem jeg hefi byrjað og sen?
fyrir ókunnugleik og annir er ver úr
garði gert, en jeg vildi, yrði til pess
að peir sem færari eru rituðu um
petta mál, sem er pyðingarmikið og
viðkomandi mörgum löndum.
Einnig væri fróðlegt, ef íslenzku
blöðin hjer flyttu af og til pyðing af
lögum og reglum, sem hverjum inn-
flytjanda er nauðsynlegt að pekkja
sem fyrst I pessu landi, en sem „mál-
lausir“ emigrantar ekki geta notað
sjer hjer á innlendu máli, t. d. veiði-
lögin, bæði til lands og vatns með fl.
væri hverjum manni nykomnum pörf
á að pekkja sem allra fyrst.
Grund P. O. 28. marz 1894.
S. P.
Svar til Jóhaunesar Einars-
sonar í Lögbergs nýlendu.
Jeg get varla með góðri sam-
vizku leitt hjá mjer að svara greinar
tetrinu, seui stcndur 1 Heimskriuglu
{ Nr. 27.
17. marz, nr. II, par eð hún snertir
mig persónulega, pó hún sje valla
svars verð, af pvl húu er illgirnislcg
og á engum rökum byggð.
Það er auðsjeð að manninn, sem
samdi slíka grein, hefur langað til að
láta sjá nafn sitt á prenti, til pess að
auglysa með pví slna aðdáanlegu
skarpskyggni á málefni sem honum
kemurekkert við.
Það geta allir skynsamir mern
sjeð, hvað honum muni koma C. S. L.
og T. Companyið við. En pessi vitr-
ingur ræður ekki við sín heilabrot, og
ræður af að birta pau á prenti, svo al-
menningur geti sjeð, livað slíkt höfuð
hefar að geyma, og svo ræðst hann á
saklausa menn, sem hann pekkir ekki
neitt, svo sem eins og Jón ritst. Ólafs-
son I Lögbergi 31. marz. En mjer
kemur pað nú lltið við, pvi Mr. Ólafs-
son mun sjálfur reyna að svara fyrir
sig.
Ilvernig getur Jóhannes Einars-
son vitað betur en jeg sjálfur, hve
marga brunna jeg gróf á landi mínu?
Að líkindum ætti jeg að vita pað eins
vel. Og hvernig veit liann, hvað jeg
eða aðrir menu tala eða fiafa talað á
skrifstofu Heimskr. lijer I Winnipeg?
Höfundurinn veit varla, hvað hann er
að fara, pegar hann segir, að mjerhafi
auðsjáanlega verið gerð upp orðin
viðvíkjandi brunngreptinuin. Nei,
Mr. J. Einarsson. Jeg hef sjálfur
sagt, hve marga brunna jeg hef grafið.
Þá kemur nú reikningur fjelngs-
ins, sem hann pykist pekkja undur
vel. En skyldi pað komast inn I stóra
höfuðið á peim vitringi, að jeg bar
enga ábyrgð á peim skepnum, sem
jeg var búinn að skila fjelaginu, par
eð móttökumaður pess tók pað ekki
fram? Og svo kemur hann með pá
aðdáanlegu spurningu: „Hver er fleg-
inn, Jens eða fjelagið?*4 Engum,
sem grein lians les, munblandast hug-
ur um álit hans I pvl efni, par sem
hann er að barma sjer yfir óförum
gripanna og ástandi uxans, sem hinu
segir að hafi verið einskis virði. Fje-
lagið hefur pó tekið við reikningi frá
Mr. J. G. Thorgeirssyni, par sem hann
segir að báðar kyrnar og uxarnir sjeu
seld.
Það er margt skoplegt í pessari
grein, og ekki sízt pað, hvað höfund-
urinn er mikið upp með sjer útaf pví,
hve petca fjelag sje viljugt til að lána
fslendingum. Kannske vitriugurinn
haldi að pað sje af ást, sem fjelagið
hafi á Islendingum fram yfir annara
pjóða menn; sje svo, pá vorði houuin
að góðu. Jeg fyrir mitt leyti er ekki
trúaður á pað. Svo er pessi blessaður
vitringur búinn að taka mikilli tryggð
við mig, að hann minnist mln á ny I
sínu göfuga svari til Jóns ritst. Ólafs-
sonar, sem birtist I Lögbergi 31. marz.
Þar talar hann um gróðann, sem jeg
hafi átt að hafa af gripunum, meðan
peir voru undir miuui hendi. En pó
áttu peir að hafa verið lítils virði, og
uxinn annar einskis virði, pegar loks-
ins peir voru seldir, eins og hann segir
I Heimskringlu greininni sinni góðu.
Ilver getur nú skilið allan penn-
an vlsdóm? Skilur hann pettasjálfur?
Jeg efast um pað.
En hvað vægt sem petta marg-
nmrædda fjelag á að vera, pá skulda
jeg pví pó, eptir pess eiginn reikn-
ingi, sem jeg hef I höndunum, $100,00
fram yfir upphaflega lánið, og er
gagnslaust fynr forsvarsmann fjelags-
ins að bera á móti pvl, af pví reikn-
ingurinn sannar sögu mína.
Að endingu vildi jeg óska pess,
að vitringnum J. E. mætti póknast að
sletta sjer ekki framar út I pau mál-
efni, sem honum koma ekkert við, pví
pað er liætt við að liann hafi af pví
mjög lítinn heiður að temja sjer að
vera pyrill I hvers manns dalli, og lán-
fjelögin munu seint setja kórónu á
blessað v'.trings-höfuðið á honum fyr-
ir alla frammistöðuna.
Jcns Jóassou.