Lögberg - 28.04.1894, Blaðsíða 1

»
Lögberg er gefiS át hvern miSvikudag og
laugardag af
THE LÖGBERG PRINTING & PUBLISHING CO.
Skrifstola: Atgreiösl ustoia: r.-cutcmiöj’
143 Princess Str., Winnipeg Man.
Kostar $2,oo um árið (í íslandi 6 kr.
borgist fyrirfram.—Einstök númer 5 cent.

Lögberg is puhlished every Wednesday and
Saturday by
The Lögberg printing & publishing co
at 148 Princess Str., Winnipeg Man.
Subscription price: $2,00 a year payable
‘n advancc.
Single copies 5 c.
Winnipeg1, Manitoba, laugardaginn 28. april 1894
( Nr. 32.
ROYAL *
CROWN
* SOAP
Kóngs-Kórónu-Sápan er ósvikin
hún skaðar hvorki höndurnar,
andlitið eða fínustu dúka,
ullardúkar hlaupa ekki
ef hún er brúkuð.
lessi er til-
búin af
The Royal Soap Co., Winnipeg.
A. Fritiriksson, mælir með henni við
landa sína.
Sápan er í punds stykkjum.
Umfram allt reynið hana.
FRJETTIR
CANADA.
í Ottawa'f>inginu gerði Mr. Jos.
Martin á miðvikudaginn tillögu um,
að lögð yrðu fyrir pingið öll skjöl,
sem væru í höndum stjórnarinnar við-
víkjandi viðgerð á Rauðárstrengjun-
um. Jafnframt minnti hann á loforð
stjórnarinnar í pví efni og hve mjög
f>a ð hefði dregizt, að staðið hefði ver-
ið við f>au loforð. Einn ráðherrann
svaraði, að stjórnin ætlaði ekki að
leggja út í f>að verk að sinni, bar pað
fyrir, að verkfræðingum kæmi enn
ekki saman um, hvað f>að mundi
kosta. — Á fimmtudaginn tók Sir
John Thompson, formaður stjórnar-
innar, f>átt 1 umræðum um skólamálið
í Terrítóriunum, og varði pá stefnu,
sem stjórnin hefði tekið í f>vi máli og
i skólamáli Manitoba. Hann neitaði
f>ví að stjórnin hefði nokkurn tin,a
lofað sambandslöggjöf i f>eim málum,
og gaf í skyn, að hún hefði nú gert
allt í f>eim, sem henni væri unnt sam-
kvæmt stjórnarskránni. Jafnframt
neitaði hann f>vi, að tvískipta fyrir-
komulagið væri af numið i Terrítórí-
unum, og kvað kapólska menn par
ekki hafa undan neinu að kvarta.
Stjórnin gæti ekki fremur tekið fram
fyrir hendurnar á pinginu þar heldur
en fyrir hendur pinganna i fylkjun-
um. Má f>ví að líkindum búast við,
að kaf>6lskir menn fari að sætta s:g
við f>að horf, sem skólamálin eiu
komin í.
Eptir langar og allharðar umræð-
ur í sam bands-pinginu hafa stjórnar-
andstæðingarnir haftfram sitt mál um
J>að að pingnefndir skuli, pegar peim
J>yki f>ess við f>urfa, hafa vald til að
taka eiða af f>eim mönnum, er f>ær
leita til með uppl/singar. Sir John
Thompson lofaði á þriðjudaginn að
leggja fyrir þingið frumvarp pess efn-
is, og skyldi það tafarlaust samf>ykkt.
Sku.dir fylkjanna 1 Canada eru
sem nú skal greina: Quebec skuldar
$15,564,000,eða 110.43 & hvern mann;
Nova Scotia $1,359,000, eða $3.00 á
mann; New Brunsvick $1,894,000,
eða $5.89 4 mann; Manitoba $698,000
eða $4.43 á mann; British Columbia
$620,000, eða 6.58 4 mann; og Prince
Edward Island $185,000, eða $1.<0 4
mann. Ontariofylki er svo lánsamt
að vera ekki I neinum skuldum.
12 ára gamall drengur var tekinn
fastur í Toronto nú í vikunni fyrir að
hafa á sunnudaginn var með fjórum
öðrum jafngömlum drengjum rænt
mann á alfaravegi. Þessi efnilegi
unglingur neyddi manninn til að af-
henda sjer úr sitt og keðju og alla
pá peninga, sem hann hafði á sjer.
BAXDARIKIN.
Tilraunir, sem gerðar hafa verið
til pess að koma á samkomulagi milli
forseta Great Northernbrautarfjelags-
ins og starfsmanna pess, hafa mistek-
izt. En nyir menn hafa fengizt til að
taka að sjer vinnun8, og átti að byrja
á öllum brautargreinunum 1 gær. Her-
lið er til taks til þess að halda við friði
og spekt, ef J>örf gerist.
ÉTLÖKD.
Nylega hefur sannazt, að reglu-
leg og allskæð Asíu-kólera er í Lissa-
bon í Portúgal, og hefur verið J>ar
um nokkurn tíma. 225 menn s/kt-
ust par af pestinni á m’ðvikudaginn
var.
í fyrradag lagði brezka stjórnin
fyrir Júngið frumvarp til laga um aí-
nám pjóðkirkjunnar í Wales. Tekj-
ur kirkjunnar par nema 279,000 pund-
um sterling. Þessu fje á öllu að
verja í Wales til ymiskonar fyrir-
tækja til almennings heilla, svo sem
spítala, samkomuhúsa, bókasafna og
bústaða fyrir fátæka verkamenn.
Verði frumvarpið að lögum, á J>að að
öðlast gildi 1. jan. 1896. Af hálfu
ilialdsfiokksins var frumvarpinu and*
æft með hinum hörðustu ummælum.
Halldór G. Oddson dáinn.
í gærmorgun kl. 7 ljezt Halldór
G. Oddson á spítalanum í St. Boniface.
Hann hafði verið lasinn öðru hvoru í
vetur, en taldi sjer pó farið að batna.
Seint á miðvikudagskveldið kenndi
hann kvala innvortis, sem allt af á-
gerðust, eptir pví sem á nóttina leið.
Var læknis leitað snemma um morg-
uninn, en hann fjekk alls ekkert að-
gert, nema með morfíni. Þegar fram
á daginn leið, og engin bót fjekkst,
var leitað annars læknis jafnframt, og
varð J>á sú niðurstaðan hjá læknunum,
að ekki væri hugsanlegt að bjarga
lífi sjúklingsins, nemameð uppskurði,
en llfsvon mjög lítil. Var hann svo
fluttur á spítalann t St. Boniface og
ópereraður seint um kveldið, og dó
hann svo morguninn eptir, eins og
áður er sagt.
H. G. Oddson kom hingað til
bæjarins sumarið 1887 sunnan úr ís-
lenzku nylendunni í Minnesota. Hann
var f>4 flestum eða öllum hjer ókunn-
ugur, en með einstakri ljúfmennsku
vann hann svo hylli manna hjer, að
Óhætt mun að fullyrða, að enginn
Winnipeg-íslendingur hafi orðið vin-
sælli en hann. í samkvæmislifi ís-
lendinga hjer í bænum verður heldur
en ekki skarð fyrir skildi við fráfall
hans. Það mátti svo að orði kveða,
sem hann væri lífið og sálin í allri
viðleitni Winnipeg-íslendinga til að
skemmta sjer í sameiningu. Hann
var og einn af hinum atkvæðamestu
íslendingum í ymsum fjelagsskap,
einkum í Reglu Good Templara og
íslenzku deildinni af lndependent
Order of Foresters.
Hann hafði ýmislegt fyrir stafni.
í rá pvl um sumarið 1890 pangað til
seint I vetur var hann fastur starfs-
maður við Lögberg, og reyndist oss
I öllum efnum drengur hinn bezti.
Svo fjekkst liann og allmikið við að
keuna liljóðfæraslátt, enda stundaði
hann f>4 list af mikillj alúð, og mun
hafa kunnað að leika á öll pau hljóð-
færi, sem hjer tíðkast. Umboðsmaður
var hann og fyrir ymsa verzlunar-
menn, seldi einkum liljóðfæri og raf-
urmagnsbelti.— Mcnntun hafði hann
góða, enda hafði hann um tíma geng-
ið á latínuskóla norsku synódunnar í
Decorah og fengizt við kennslu í al-
>yðuskólum 1 Bandaríkjunum. Hann
var ókvæntur, og að eins 35 ára, J>eg-
ar hann Ijezt.
Jarðarför hans á að fara fram frá
tslenzku kirkjunni lútersku á mið-
vikudaginn kemur, kl. 2 e. h., og verð-
ur vafalaust afarfjölmenn.
Til ritstjóra Lögbergs.
Nú um leið og jeg f.nn mjer
skylt, að pakka fyrir heiðrað tilskrif,
er jeg varð aðnjótandi I I.ögbergi frá
7. J>. m. (nr. 26), J>á verð jeg að segja
J>á sögu eins og hún er — pótt mjer
pyki mjög svo fyrir að J>urfa að segja
hana — að prátt fyrir allar upplys-
ingar og bróðurlegar leiðbeiningar,
sem í brjefinu stóðu, pá get jeg ekki
fundið til pess, að pær hafi J>að allra
minnsta lagfært skilning minn á
„Heilabrota“-greinunum, er jeg gat
um í sama nr. blaðsins, að jeg hefði
tekið að mjer, nema hv’að — ef satt
skal segja — að jeg er öllu sannfærð-
ari nú en áður um J>að, að jeg hafi átt
J>ær allar, en vel að merkja, á sama
hátt og jeg tók J>ær að mjer, en ekki
á f>ann veg, sem Mr. Hjörleitsson tek-
ur fram í brjefinu, rjett um leið og
hann lysir mjer sem gáfumanni.
En jeg hefði nú samt átt að
geta orðið ögn upp með mjeraf peirri
lysingu frá honum. Og hefði lik-
lega orðið J>að — ef mjer hefði ekki
viljað pað slys til, að reka augun I pá
kýmilegu ófreskju, að sjerhver sá
lesari, sem væri mjer ókunnugur,
mundi ætla, að annaðhvert hefði jeg
aldrei verið með öllu viti, ellegar jeg
væri nú orðinn ær og æðisgenginn,
að misskilja svona herfilega jafn-auð-
velda og ljósa blsðagrein, eins og Mr.
Hjörleifsson segir jeg hafi misskilið
hin áminnstu ,.Heilabrot“.
Þetta á nú ekki svo að skiljast,
að jeg beri nokkurn kala eða kasti
nokkurii fæð til Mr. Hjörleifssonar,
pó hann með sínum frjálsu og fjör-
ugu skoðunum gerði mjer pennan
spaugilega ritgrikk og get pví, að svo
mæltu, verið honum alveg sammála I
pvl, að okkur beri ekkert verulegt á
milli annað en pað sem hann veit og
jeg hef tekið fram í „Lögbergi“, að
hann kastaði grein minni, er jeg ætla
enn pá, að hafi verið kirkjumál í orðs-
ins rjetta skilnincji, og ekkert annað
en kirkjumál. Og hjer er nú líka
komið að aðalbrjefs-efninu og hnútn-
um, sem við Mr. Hjörleifsson verðum
annaðhvort að leysa tveir einir, elleg-
ar, ef við getum pað ekki, fá einhverja
gó&a menn til að leysa hann fyrir
okkur. En hnúturinn skilst mjer að
liggi í pessari spurningu — og pá I
úrlausn hennar að leysa hann:— Eru
ekki Öll trýmál kirkjumál? Ellegar
ef henni er snúið við. Eru ekki öll
kirkjumál trvmál?
Svari nú Mr. Hjörleifsson pessu
játandi, pá er linúturinn leystur, pví
hann hefur sjálfur sagt og skrifað, að
kirkjumál sjeu ekki ýtilokuð frá hlað-
Inu (Lögbergi). En svari Mr. H.
pessu neitandi, hef jeg ekki önnur
ráð, en að biðja hann, í allri vinsemi,
að gefa bæði mjer og öðrum aðgrein-
ingar merki eða sem glöggast stryk á
milliþessara mála\ pvl jeg hygg, að
pað hljóti að vera fleiri menn en jeg,
er ekki hafa svo Ijósa liugmynd um
petta sem skyldi, og að peir fyrir hið
sama mundu geta komið í bága við
pað „stryk“, sem greinin „Heilabrot“
drepur á að Lögberg hafi dregið.
Að vlsu sje jeg, að í áminnztu
brjefi til mln frá Mr. Hjörleifsson,
stendur sú leiðbeining I pessuefni, að
af pví mjer varð pað á I grein peirri
er hann kastaði, að benda á staði I
hinni helyu bók, sem lesarinn átti að
athuga, pá hafi pað atvik átt að verða
grein minni til falls og frávlsunar,
eins og llka óræk sönnun J>ess, að par
hafi verið um trúmál að ræða, en sem
jeg skoða rjett almenn kirkjumál, og
sje ekki betur en að slík mál gangi 1
gegnum ,.pólitlsk“ frjettablöð hjer
hjá oss um pvera og endilanga „Am-
eríku“, pó að pað líti svo út, sem Mr.
Hjörleifsson hafi ekki enn pá veitt
pví næga eptirtekt. Meira rð segja er
pað ekki óalgengt, að hálfar og heilar
guðfræðistölur standi í blöðum pessa
lands, og hættir pó guðfræðingum
einatt við pví að rökstyðja tölur sínar
með hinni helgu hók.
Hvað viðvíkur peirri spurningu
Mr. H., hve mikil sanngirni væri í pví,
að banna öðrum, en leyfa mjer, að
komast að blaðinu, pá vil jeg segja,
að fyrst var nú grein mín ekki annað
en bendingar, sem ekki kröfðust nokk-
urs svars. Og J>ó einhver hefði viljað
gera við pær athugasemdir — sem
Mr. H. stóð næst að gera, (og er svo
fyrir að J>akka, að hann hefur líka
gert pað, blessaður, pógreininni væri
kastað fyrir borð) pá var pað mjer
hvorki á móti skapi nje blaðitiu til
nokkurs vansæmis, ef Mr. H. gat álit-
ið J>ær tækar I pað á annað borð. En
pað verður að veraí kirkjumálum sem
öðrum, að ritstjórnin hefur vald til að
loka umræðum pegar hún vill, og líka
til pess að halda peim áfram, en vit-
anlega með reglu og samkvæmni.
Hvort kristindómurinn græði eða
tapi á peim greinum, sem um hann
eru ritaðar I frjettablöðum, pað er nú
sjálfsagt mikið undir pví komið,
hvernig frá peim er gengið par, eins
og annarsstaðar; en jeg fæ ekki bet-
ur sjeð, en að hann hljóti að græða á
öllum peim ritum, sem fara um hann
sæmilegum og gætnum orðum, enda
pó pau komist ekki öll að sömu nið-
urstöðu. En jeg ætlast til að enginn
guðs-trúar nje upplystur kristinn rit-
stjóri taki inn í blað sitt guðlast nje
hneykslanir, hvort heldur pað kemur
fram í kirkjumálum eða öðrum mál-
um. Það er allt annað, pegar petta
kemur út 1 sögu formi eða frjettum,
er sjáanlega á að vera oss mönnum til
lærdóms og viðvörunar, t. d. eins og
morð og glæpir sem standa í frjetta-
blöðum, ættu að vera.
Morð og glæpi má víða finna 1
ritum og sögum, og jafnvel víða í
vorri helgu bók, sem mörgum verður
starsynt á, og láta pað hneyksla sig.
En af hverju? Af pvl peir vilja ekki
láta sjer skiljast, í hvaða tilgangi pað
er látið standa par.
Jeg ætla svo hjer engu við að
bætaöðru en pvi, að óska „Lögbergi“,
ritstjóra pess, ritstjórn og lesurum
alls góðs gengis og sem beztrar fram-
tíðar. Og bið um leið að pessar fáu
línur verði teknar I blaðið. Og að
Mr. Hjörleifsson mætti póknast að
gefa mjer greiða og góða úrlausn I
ágreiningsmáli okkar, svo jeg viti
hjereptir, hvar jeg rná leita hælis, ef
mjer skyldi hugkvæmast einhver lítils
liáttar bending eða athugasemd við-
vikjandi pessum okkar umtöluðu
kirkjumálum, er jeg vildi næsta skipti
að ekki pyrfti að mislukkast.
Mountain, N. D., 18 april ’94.
Þ. G. Jónsson.
Aths. ritst. — Grein pessari
mun verða svarað fáeinum orðum I
næsta blaði.
Gekk í gildruna
Saga eptir Charles Dickens.
Framh.
Vesalings unga stúlkan komst
mjög við, en stillti sig. Tilfinningar
hans komust líka I mjög mikla æsing.
í stuttu máli, hann fann, að hann
J>urfti svo mjög hressingar við, að liann
fór tafarlaust burt til pess að baða
sig í sjónum, og skildi ungu stúlkuna
og mig eptir sitjandi fyrir framan
klettasnös eina; að líkindum hefur
liann haldið, að hún mundi fara að
lofa hann af öllu slnu hjarta — og
muuuð pið sogja, að pað hafi verið
fyrirgefanlegt, pó að hann væri sjer
úti um pá ánægju.
Hún gerði pað, vesalingurinn!
Af öllu slnu hjarta, sem svo fullt var
af trúnaðartrausti, lofaði hún liann
við mig fyrir pá umhyggju, er hann
hefði borið fyrir hinni látnu systur
hennar, og fyrir hans ópreytandi góð-
vild í hennar síðastasjúkdómi. Syst-
ir hennar hafði dregizt npp, og verið
mjög lengi að pví, og ofsalegar og
hiæðilegar ímyndanir höfðu gagntek-
ið hana rjett fyrir andlátið, en aldrei
liafði hann verið ó{>olinmóður við
liana, nje ráðalaus; hann hafði ávallt
verið blíður, árvakur og með miklu
valdi yfir sjálfum s;er. Systir hennar
hafði, eins og hún sjálf, reynt hann
að pví að vera einn liinn bezta mann
og eit n hinn blíðlyndasta mann, og
jafnfram svo aðdáanlega styrklyndan
mann, að hann var eins og kastali fyr-
ir peirra veikbyggða eðlisfar svo lengi,
sem peirra vesala 11 f entist.
„Jeg skil við hann, Mr. Sampson,
mjög bráðlega“, sagði unga stúlkan;
„jeg veit, að jeg á skammt eptir ólif-
að; og pegar jeg er dáin, vona jeg
að hann kvænist og verði farsæll. Jeg
er viss um, að hann hefur lifað ókvænt-
ur svor.a lengi að eins mín vegna, og
vegna systur minnar heitinnar“.
Litla handkerran hafði búið til
annan sveig í raka sandinn, og var að
koma aptur, var smátt og smátt að
draga par upp tölustafinn 8, hálfrar
mílu langan.
„Ungfrú góð,“ sagði jeg, leit í
kringum mig, lagði höndina á hand-
legg hennar og talaði mjög lágt,
„tíminn er stuttur. Heyrið pjer hvað
>essi sjór suðar blíðlcga?“
Hún leit á mig steinhissa og
dauðhrædd og sagði:
„Já!“
„Og pjer vitið, hvernig gnyr
íans er, pegar óveðrið kemur?“
„Já!“
„Þjer sjáið, hvað rólega og frið-
samlega haun breiðist út parna íyrir
framan okkur, og pjer vitið, hvað
voðalegt og miskunnarlaust vald lians
getur orðið, og pað jafnvel nú I
kveld!“
„Já!“
„Ef pjer hefðuð aldrei heyrt hann
nje sjeð, nje heyrt getið um gritnmd
haus, munduð pjer pá geta trúað pvl,
að hann lemji í smámola hvern líf-
lausan hlut miskunnarlaust, og svipti
verurnar lífi án pess að komast við?“
„Þjer skelfið mig með pessum
spurningum?“
„Jeg geri pað til pess að bjarga
yður, ungfrú góð, til pess að bjarga
yður! í guðs bænum verið pjer nú
svo styrk og kjarkmikil, sem yður er
unnt! Þó að pjer væruð hjer ein
innilukt og flóðið gengi 50 fet yfir
höfuð yðar, pá gætuð pjer ekki verið
í meiri hættu en sú hætta er, sem nú
4 að frelsa yður úr.“
Tölustafurinn á sandinum var að
fullgerast, og endaði á ofurlitlu krók-
óttum hlykk við klettinn mjög nærri
okkur.
Framh.