Lögberg - 28.04.1894, Blaðsíða 2

t
*.
GefiB út aC 148 Prlnoess Str., Wlnnipeg Man
of Tht Lögberg Printing ðr Publishing Co'y.
(Incorporated May 27, i89o).
Ritstjóri (Editor):
EINAR HJÖRLEIFSSON
Businrss manager: B, T. BJORNSON.
AUGLÝSINGAR: Smá-auglýsingar í eitt
skipti 2S cts. fyrir 30 orö e8a 1 þuml.
dálkslengdar; 1 doll. um mánuöinn. A stserri
auglýsingum eCa augl. um lengri tíma af-
sláttur eptir samningi.
BÚSTAD A-SKIPTI kaupenda veröur aS til
kynna sltriJUga og geta um fyrvtrandi bú
stað jafnframt.
UTANÁSKRIPT til AFGREIÐSLUSTOFU
blaBsins er:
TKE LÓCBEHC PRINTINC & PUBLISH- CO.
P. O. Box 368, Winnipeg, Man.
UTANÁSKRIFT til RITSTJÓRANS er:
EDITOR LÖGBERG.
P. O. BOX 368. WINNIPEG MAN.
i,augarbi'')ih» 28. apríi. 1894.
jy Samkvœm lanaslögum er uppsögn
kaupanda á blaöi ógild, nema hann sé
skuldlaus, kegar hann segir upp. — Ef
kaupandi, sem er í skuld viö blaö-
iö flytr vistferlum, án þess aö tilkynna
beimilaskiftin, þú er þaö fyrir dómstól-
unum álitin sýnileg sönuun fyrir prett-
vísum tilgang’.
jy Eptirleiöis verður hverjum þeim sem
sendir oss peninga fyrir blaðið sent viður
kenning fyrir borguninni á brjefaspjaldi,
hvort sem borganirnar hafa til vor komið
frá Umboðsmönnum vorum eöa á annan
hátt. Ef menn fá ekki slíkar viðurkenn-
ingar eptir hæfilega lángan tíma, óskum
vjer, aö [>eir geri oss aðvart um það.
_ Bandaríkjapeninga tekr blaöið
fullu veröi (af Bandaríkjamönnum),
og frá íslandi eru íslenzkir pen-
ingaseölar teknir gildir fullu verSi sem
borgun fyrir blaðið. — Sendið borgun í
P. 0. Money Ordera, eða peninga í Re
gistered Letter. Sendið oss ekki bankaá
vísanir, sem borgast eiga annarstaðar en
i Winnipeg, nema 25cts aukaborgun fylgi
fyrir innköllun.
Framtíðar-hugsjónir.
Aldrei hefur komið greinilegar
fram, hve ólíkum augum vísindamenn
heimsins llta á framtíðina, en í tveim
fyrirlestrum, sem nylega hafa verið
haldnir á Englandi.
Huxley prófessor hjelt annan
þessara fyrirlestra, og honum leizt í
meira lagi illa á blikuna, fyrir pað
einkum, hve mikil völd almenningur
væri búinn að fá. Hann kvaðst hafa
mikla virðingu fyrir „hinu mikla
hjarta lyðsins“, en vandræðin væru
pau, að lýðurinn hefði ekki að sama
skapi „mikið höfuð“, hefði ekki pað
vit, sem til pe3S pyrfti, að halda til-
finningum sínum í skefjum og beina
p sim í rjetta átt. Almenni kosning-
arrjetturinn og jöfnuður marina væru
tvö hin verstu illendi nútíðar menn-
ingarinnar, pví að allir hlutir pyrftu
leiðbeiningar við, en vilji almennings
framar öllu öðru. Hvað mikill og
góður sem lyðurinn kunni að vera,
sje ávallt hjá honum tilhneiging til
pess að trúa pví, að allir menn sjeu
jafnir, sem sje hinn mesti misskilriing-
ur, er leiði til svo mikils ills, að
maður skirrist við að hugsa til slíks,
svo framarlega sem pví sje haldið
fram til streilu.—Próf.Goldwin Smith
og ýmsir aðrir pólitiskir hagfræðingar
nú á dögum líta á petta mál llkt og
Huxley, og halda pvl fram, að krafan
um jafnrjetti og æðri menntun fyrir
almenning, muni hafa I för með sjer
sigur sósíalista og anarkista par áept-
ir, og svo að síðustu eyðilegging
helmsmenningarinnar.
Það er ánægjulegt aðhverfafrá
passum ej mdarspádómum til fyrirlest-
ura, sem M. Berthelot hefur ny-
lega haldið um „heiminn árið
20J0“. Þá á að veiða, eptir hans
hugmynd, sjerstaklega öld efnafræð-
innar, og á páað rætast fram úr fiestu
pví böli, sem nú á sjer stað. Eink-
um á pví takmsrki að verða náð með
pvf, að menn verði búnir að læra til
fulls að liagn/ta sjer sólarhitann og
hitann innan I jörðinni. Þegar menn
hafa fengið vald yfir öllum peim hita,
á að verða alhægt að búa til mat úr
frumefnunum, og fá allir aðgang að
LÖGBEPG LAUGARDAGINN 28. APRÍL 1894.
honum líkt og að loptinu. öll pau
næringarefni, sem menn fá nú frá
plöntum, framleiða menn pá með ef na-
breytingum, gerðum á vísindalegan
hátt, og verðn menn pá ekkert komn-
ir upp á regn eða purk, nje I nsinni
hættu fyrir skorkvikindum. Hættan,
sem af bakteríum stendur, verður pá
yfirunnin, og mjög lítið verður pá um
næma sjúkdóma. JÞá verður engin á-
stæða til að sækjast eptir að eignast
stór landflæmi, og engin pörf á að
drepa dyr sjer til matar. Mennirnir
verða pá miklu góðlyndari og siðferð-
isbetri en nú, og pá verður litið á ket-
ætur með svipuðum tilfinningum og
menn nú líta á mannætur. Jörðin
verður pá ekki lengur ópr/dd af róti
akuryrkjumannanna, heldur fær hún
aptur sína upprunalegu fegurð og
hinn dýrðlega jarðargróða, sem menn
hugsa sjer að verið liafi I aldingarðin-
um Eden.
Dýr lögrgjöf.
í ritinu Public Opinion er ritgerð
um hinn afarmikla kostnað, sem er
við sambandslöggjöfina I Bandaríkj-
unum, og pað litla og óánægjulega
verk, sem fáist fyrir pá peninga. Höf.
kvartar undan pví, að congressinn sje
ævinnlega á eptir tímanum með sitt
verk, og hyggur pað koma af tveim
ástæðum. önnur ástæðan er sú, að
pingmenn gangi ekki að löggjafar-
starfi sínu með sama áhuga eins og að
sínum prívatstörfum. Hin er sú, að
of margir lögfræðingar sjeu I báðum
deildum congressins. Af 335 mönn-
um I fulltrúadeildinni í fyrra voru 212
lögfræðingar og ef 88 senatorum voru
65 lögfræðingar. Segir greinarhöfund-
urinn, að peir tefji mjög fyrir ping-
störfum með endalausum deilum og
vafningum um smáatriði, en láti sig
tiltölulega litlu varða, pótt landinu
sárliggi á að fá einhverja löggjöf af-
greidda sem allra-fyrst.
Að undanteknum hinum reglu-
legu fjárveitinga-frumvörpum, sem
sampykkt eru svo sem af sjálfsögðu,
er allt af minna og minna verk af
hendi leyst ár frá ári. Segir höf. að
congressinn sje orðinn að mikilli og
d/rri vjel, sem virðist vera búin til í
pví skyni að sýna, „hvernig ekki eigi
að vinna verkið“.
Síðasta ár voru lögð fyrir full-
trúadeildina 9,704 frumvörp, og par
af voru 1,927 eptirlaunafrumvörp,
prátt fyrir pað, að 64 almenn eptir-
launalög voru til. JÞar af sampykkti
deildin að eins 460 frumvörp. Jafn-
framt voru og lögð fyrir öldunga-
deildina 3,995 frumvörp (auk frum-
varpanna frá fulltrúadeildinni), og af
peim fjölda voru sampykkt að eins
707. Alls voru sampykkt í annari-
hvorri málstofunni 1,167 frumvörp, en
ekki nema 434 af peim báðum. Þar
af synjaði forsetinn tveim staðfesting-
ar, svo ekki urðu nema 432 að lögum.
Þessi 432 lög kostuðu hvert um
sig að jafnaði $9,649,40, eins og sjest
af eptirfarandi tölum:
Kostnaður við öldungadeildina:
Laun 88 senatora, $5000 handa
hverjum............................. $ 440.00
FerSakostnaöur þeirra................ 45,000
L?un 220 starfsmanna (nærri því
þriggjahanda hverjum senator!).... 316,609
ilálfur kostnaður við „directory“con-
gressins............................
Hálfur kostnaCur við lögreglusveít
þinghússins............................ 19,400
Hálfur kostnaður viö prentun con-
eressins............................ 522,600
Ilálfl kaup 55 manna, sem vinna við
bókasafn congressins................... 21.300
Hálfur kostnaður við bókakaup.... 5.500
Hálfur aukakostnaður við bókasafnið 2.000
Hettar og vagnar fyrir starfsmenn o.
s. frv........................... 4,620
Samtals..........$1.377,629
Kostnaður við fulltrúadeildina:
Kaup 335 fulltrúa, $5000 handa
hverjum ......................... $1.720.000
Ferðakostuaður þeirra .............. 115,000
Kaup 314 starfsmanna................ 3;9.336
Hálft kaup þinghúss-lögreglunnar 19.400
llálfur kostnaður við „directory“
congressins ............................ 600
Hálfur prentunarkostnaður....... 522,600
Ilálft kaup manna við bókasafnið 21,500
Hálfur kostnaður við bókakaup.. 5,500
Hálfur aukakostnaður við bóka-
safnið................................ 2.000
Hestar og vagnar...................... 4,975
pingkostnaður alls $4.168.540
Mjög mörgum af pcim lögum.
sem náðu sampykktum, var svo varið,
að almenningi manna komu pau alls
ekki við, nemapá óbeinlínis, og land-
ið í heild sinni hafði engan hag af
peim. Það er engin furða,. pótt
Bandaríkjablöðin sjeu farin að verða
all-harðorð út af pessari gengdarlausu
eyðslu, meðan landsmenn standa uppi
atvinnulausir og allslausir millíónum
saman.
HEIMILID.
Aðsendar greinar, frumsamdar og þýdd-
ar, 3em eeta heyrt undir „Heimilið“•
verða teknar með þökkum, sjerstaklega
ef þær eru um- biiskap, en ekki mega
þær vera mjög langar. Kitið að eins
öðrumegin á blaðið, og sendið nafn yðar
og heimili; vitaskuld verður nafni yðar
haldið leyndu, ef þjer óskið þess. Ut
anáskript utan á þess konar greinum:
Editor „Heimilið“, Lögberg, Box 368
Winnipeg, Man.j
Atiiugasemdir viðvíkjandi
rapi (rape).
(Eptir prof. Thomas Shaw).
Mjer hefur verið' sönn ánægja
að sjá og heyra, hvað rapræktunin hef-
ur heppnast vel í Manitoba, og pað
prátt fyrir pað, pótt tíðin hafi ekki
ætíð verið hagstæð fyrir pað. Það
virðist nú pegar sannað, að jurt pessi
er mikilsverð fyrir pað land, sem
skepnufóður.
Öllum, sem hafa reynt rap, ber
saman um ágæti pess til fóðurs, enda
bjóst jeg ekki við öðrum úrskurði.
Það leikur enginn vafi á, hve gagn-
legt pað er, bæði handa nautgripuin,
fjenaði, svínum og fuglum. Það eina,
sem spursmál gerar verið um, er
hvernig bezt sje að rækta pað. Sann-
færing mín er, að eins og nú hagar
til, sje heppilegast að sá pví í akra,
sem hvíldir hafa verið, og skyldi vafa-
laust plægja pá snemma á vorin, eða
öllu heldur haustinu áður. Svo ætti
opt, eða að minnsta kosti nokkrum
sinnum að fara vfir yfirborð akranna,
til pess að rakinn viðhaldist og fræið
spíri fljótara, pegar búið er að sá.
£>að má sl á tvo vegu, annaðhvort úr
hnefa eða í raðir, á jafnsljettu. Jeg
vildi ekki ráða til að sá í upphækkuð
plógför í Manitoba, af pví að sumrin
eru par opt svo purkasöm og jarð-
vegurinn svo laus í sjer. Hafi nokkr-
um sinnum verið rótað til í akrinum
áður en farið var að sá, pá ímynda jeg
mjer að pað væri máske bezt að sá
úr hnefa.
í purkatíð er ekkert spursmál um,
að pað er betra að sá í raðir, og I
ræktaða jörð. Ræktunin vinnur
bæði bug á illgresinu og kemur til
leiðar að meiri væta er í jarðveginum
handa jurtunum. Jeg skil psð, að i
hagstæðri tíð megi fá góða uppskeru
af rapi, úr beru, hvíldu landi, en pjer
megið reiða yður á, að pað parf ná-
kvæmt eptirl't fram til pess tíma að
farið er að sá. Og tilraunir skyldu
gerðar að koma illgresinu sem allra
fyrst fyrir, áður en rapinu er sáð, pví
annars er hætt við að pað komi meira
upp af pví með, en menn kæra sig um.
Það eina, sem mælir móti pví að
sá í raðir, er auðvitað vinnan, sem
ræktuninni fylgir. En jeg trúi ekki
öðru, en að Manitobabændur gætu,
svona yfir höfuð að tala, afkastað
henni, áður en hveitið er proskað.
Þessi sáningarmáti mundi einniggera
mikið að verkum með að eyðileggja
illgresið.
Jeg hef sjeð pví haldið fram, að
rapi sje hætt við að skemmast I frosti.
Jeg skil pað ekki vel,af pví pað kem-
ur ekki heim við mína reynslu. Það
skemmist I hörðu frosti, en lítið frost,
og jafnvel pó pað sje ekki svo lítið,
sýnist ekki gera pví mikið í Ontario.
Jeg hef sjeð kindur vera að bíta pað,
gegnum snjóinn.
Menn ættu vandlega að athuga,
hvenær sje bezli tíminn að sá rapi í
Manitoba. Þafl er nauðsynlegt að sá
pví svo snemma, að pað nái að spíra,
en samt, ef pví er sáð of snemma, er
hætt við — eins og mun liafa borið
við — að hinir heitu vindar kunni að
skaða pað. En jeg ímynda mjer að
pessir heitu vindar sjeu fremur und-
antekning en algengir; og peir heitu
vindar, sem mundu skaða rapíð,mundu
>á ekki síður skemma hveitið. Sje
jörðin ræktuð, er líka miklu minni
liætta á, að peir mundu verða að
tjóni.
Það er mikið.komið undir pví,
fá sjer gott og óskemmt fræ. „Dwarf
Essex“ er bezta tegundin, og sú sem
menn frekara öllurn öðrum ættu að
útvega sjer.
Það er hagur fyrir jörðina að sá
í hana rapi til beitar. Það pjettir
jarðveginn og auðgar hann fyrir næsta
uppskeru. Yetrarfrostin drepa rapið
algerlega, svo ekki verður pað til
fyrirstöðu, ef menn vilja sá öðru I
hann næsta ár.
Þess vegna ræð jeg yður, bænd-
ur, að gefa pessu spursmáli gaum.
Það er mikilsvert fyrir land yðar.
Þjer getið farið hægt og varlega í
byrjun, en látið ekki lijá líða að rann-
saka til fulls, hvað í pví er. Þeita
spursmál er nú mikið tekið til greina
í Minnesota, ekki einungis af bændum
par, lieldur líka á ágætu fyrirmyndar-
búi, par sem ásigkomulagið virðist
ekki vera mjög ólíkt pví, sem pað er
I Manitoba.
Ræða McKinleys.
(Þ/tt og aðsent af Bandaríkjamanni.)
Það er líka annað atriði í Wil-
sons lagafrumvarpinu, sem að mínu
áliti er mjög skaðlegt, og samkvæmt
skynsamlegu verzlunarfyrirkomulagi
og reynslu alveg óafsakanlegt. Það
er greinin, sem nemur úr gildi 3.
grein laganna 1890, sem er almennt
kölluð „reciprocity clause“. Sú laga-
grein var samin, eins og menn muna,
til pess að koma á verzlunar samn-
ingum milli Bandaríkjanna og annara
landa, sem framleiddu sjerstaklega
sykur, s^róp, kaffi, te og húðir. Og
fyrir pau lög hefur petta land komið
á fót yfirgripsmikilli og vaxandi út-
lendri verzlan, mjög hagnaðarríkri
fyrir almenning.
Verzlunar samningar hafa pegar
verið gerðir við Brazilíu, Dominican
Republic, Spán, að pvl er snertir Cuba
og Porto Rico, Guatemala, Salvador,
pyzka keisaradæmið, Mikla Bretland
fyrir vissar nylendur í Vest Indium og
British Guiena, Nicxragua, Honduras,
og Austurríki og Ungverjaland. Með
pessum verzlunarsamningum hefur
verið haft sjerstakt tillit til pess, að
útvega nyjan markað fyrir jarðyrkju-
afurðir landsins, er gæti pegar honum,
er bætt við vorn mikla innanlands
markað, verndað bændur frá'peim erv-
iðleikum, sem stafa af of mikilli fram-
leiðslu.
Sem afleiðingar af pessum lög-
um, og svo að segja eingöngu fyrir
pau liefur verzlan vor aukizt að mikl-
um mun. Útlluttar vörur hjeðan til
Þ/zkalands og Austurríkis og Ung-
arns, höfðu aukizt fram að desember
1892 frá $47,000,000 til $57,000,000,
eða meira en 21 af hndr. Útfluttar
vörur til binna ymsu rlkja Ameríku
höfðu á sama tíma aukizt sem nam
frá $44,000,000 upp í $54,000,000 eða
um 23 af hndr. Samanlögð upphæð
aukinnar verzlunar við hin ymsu lönd,
sem „reciprocal“ samningar hafa ver-
ið gerðir við, nam $20,772,621; og sú
uppliæð er að mestu leyti komin af
verzlun með hveiti, hveitimjel, ket og
aðrar gripaafurðir, svo sem ost og
smjer, og svo af verzlun með borðvið,
járn- og stál-vörur verksmiðjanna.
Innfluttar vörur frá pessum löndum
liafa einnig aukizt á sama tíma, og
ymsar vörutegundir, sem vjer fram-
leiðum ekki sjálfir, svo sem, kaffi,
sykur, Indian rubber, og meðala-efni.
Á fyrri helming ársius 1891 flutt-
um vjer 14,000 tunnur af hveitimjeli
til Cuba. Á sama tlma árið 1892
fluttum vjer til sama lands 317,000
tunnur. Á árinu, sem endaði 31.
ágúst 1891, fluttum vjer alls til Cubi
vörur sem námu $11,900,000. En á
næsta ári, sem endaði 31. agúst 1892,
fluttum vjer pangað vörur sem námu
$19,700,000 og pað undir lögum, sem
ekki voru tveggja ára gömul. Af
pessari aukinni upphæð munaði á
hveitimjeli hjer um bil $4,000,000 og
á hangnu og söltuðu svínaketi og
fleiru pessháttar, munaði hjer um bil
$2,000,000, og meiri parturinn af hinu
var einnig afurðir jarðyrkjunnar. Og
samt sem áður eru demókratisku leið-
togarnir í congressinum alvarlega að
ráðgera að setja loku fyrir að amerlk-
anski bóndinn geti hagnytt sjer petta
ágæta tækifæri.
Þeir sem álíta toll nauðsynlegan
til tekju fyrir ríkið, eru skiptir í tvo
skóla. Báðum kemur saman um nauð-
syn tollsins til pess að hafa inn pen-
inga til að mæta kostnaði stjórnarinn-
ar, en peim kemur ekki saman um,
hvernig eigi að leggja hann á. Demó-
kratiski skólinn heldur pví fram, að
tollurinn eigi að leggjast á með tilliti
til tekjuparfa stjórnarinnar að eins.
Ea hinn skólinD aptur á móti, repú-
blikanski skólinn, heldur pví fram, að
tollurinn eigi að vera lagður á með
tilliti til parfa stjórnarÍDnar, og um
leið pannig, að hann verndi iðnað
landsins. Þeir sem halda fram tekju-
tollinum hafa parfir stjórnarinnar að
eins fyrir augum, og neita að annar
tekjumáti sje beppilegur. Þeir sem
hxlda fram verndartollinum, um leið
°o f*e'r láta l>ar>n mæta öllum nauð-
synlegum pörfum stjórnarinnar, hafa
pað ætíð hugfast að leggja hann á
pær útlendu vörur, sem keppa við
vora eigin framleiðslu á peim vöru-
tegundum, og pannig að liann verði
sem minnst tilfinnanlegur fyrir al-
menning. Tekjutollurinn hefur ekk-
ert tillit til velmegunar og uppbygg-
ingar landsins. Yerndartollurinn
aptur á móti hefur ætíð nákvæmt til-
lit til velferðar fólksins í landi voru
um leið og hann lítur eptir pörfum
stjórnarinnarogfjárliirzlunnar. Tekju-
tollurinn leitar uppi nauðsynjavörur,
opt og tíðum vörur, sem vjer getum
ekki framleitt sjálfir, og leggur skatt
á pær.
í öldungadeild congressins hef-
ur i/li'i komið fram breytingar-
tillaga, sem er merkilegt synishorn af
tekjutolli. Þar er sykur, sem er not-
að á hverju einasta heimili, tekið af
frílistanum og sett á listann með öðr-
um vörum, sem tollaðar eru. Tekju-
tollurinn gefur stjórninni auðvitað
tekjur, að minnsta kosti um nokkurn
tlma, en pað fer fjarri pví, að hann
hlynni að, byggi upp eða verndi vorar
eigin iðnaðargreinir. Verndartollur-
inn leitar uppi pær vörur, sem vjer
getum sjálíir framleitt, og leggur
skatt á pær, og um leið og hvert doll-
ars virði af peim vörutegundum, sem
fluttar eru inn í ríkið, gefur stjórninni
tekjur, pá lilynnir hann að vorri eigin
framleiðslu og styrkir og verndar vor-
ar eigin stofnanir. Hví eigum vjer
ekki svo lengi, sem vjer purfum að
notaskattálögu-heimild vora,að leggja
skattinn pannig á, að hann efli hag
fólks vors og iðnað pess? Hvað er
unnið með pví, að safna fje í fjár-
hirzluna með tekjutolli, ef hann setur
hapt á iðnað landsins, og tekur fyrir
pað, að auður og atvinna manna geti
gefið af sjer ágóða? Hversvegna
leggja, skatt 6 útlenda vöru, sem vjer
getum ekki framleitt, frekar en hinn,
sem vjer getuin framleitt? Með pví
fyrrahjálpum vjer ekkert iðnaði lands-
ins; en hið síðara gerir útlendri vör-
unni erfiðara fyrir með að komast inn
I ríkið, en hlynnir að innlendu vör-
unni. Tollur, sem er lagður á í peim
tilgangi að eins, að hafa inn tekjur,
Veitt
Hædstu verdl. a heimssyningunni.
■Dlt*
BAKING
POWDiR
HIÐ BEZT TILBÚNA.
Óblönduð vínberja Cream of Tartar
Powder. Ekkert álún, ammonia eða
önnur óholl efni.
40 ára reynzlu.