Lögberg - 09.05.1894, Blaðsíða 1

Lögberg er gefið át hvern miSvikudag og
laugardag af
ThB LoGBRRG PRINTING & PUBLISHING CO.
Skrifstota: Atgreiðsl astoía: rrcr.t:rr.iðj'>
I4S Prinoess Str., Winnlpeg Man.
Kostar $2,00 um árið (á íslandi 6 kr.
borgist fyrirfram.—Einstök númer 5 cent.
Lögbsrg is puMished every Wednesday and
Saturday by
The LÖGBEKG PRINTING & PUBLISIIING CO
at 148 Princess Str., Winnipeg Man.
S ubscription price: $2,00 a year payable
>n advance.
Single copies 5 c.
Winnipeg, Manitoba, miðvikudaginn í>. maí 1894
35.
FRJETTIR
CANADA.
Blaðinu Tribune er telegraferað
frá Ottawa, að ráðberra opinberra
verka hafi lofað að setja 1 fjárlögin
$10.000 til að reisa bryggju að Gimli.
í>að væri náttúrlega ánægjulegt, ef
sú fregn reyndist sönn. Jafnframt
er sagt, að gizkað sje á af sumum
eystra, að kosning muni eiga að fara
fram í Lisgar, áður en mjög langt
líður. _____________________
Foster fjármálaráðherra lýsti yfir
pvf í fulltrúadeild Ottawaþingsins á
f östudaginn, að stjórnin ætlaði að
hækka tollinn á járni (scrap-iron);
hann hefur verið $2 á tonnið, en á að
verða $B petta ár og $1 næsta ár.
Eðlilega var pessum n/ju álögum
fastlega mótmælt af leiðtogum frjáls-
lynda flokksins, sem alveg ópörfum,
með pví að járnmillueigendurnir í
Nova Scotia hafa 1/st yfirpvf, að f>eir
geti framleitt sína vöru eins ód/rt og
keppinautar peirra á Skotlandi — en
pað kom fyrir ekki. Skorað var á
stjórnina, að nema tollinn af gaddavír,
en hún pvertók fyrir pað.
BANDARIKIN.
Mikið tjón varð af regni og hagli
í Kansas og Iowa á föstudaginn og
laugardaginn var. Haglið var sum-
staðar svo stórkostlegt, að bjerar og
fuglar lágu dauðir eptir.
Meðal bænda í Minnesota eiga
sjer umpessar mundir hreyfingar stað
í þá átt, að bindast afarmiklum sam-
tökum til að losna við alla meðal-
göngumenn í kornverzluninni og selja
hveitið beint á heimsmarkaðinn. For-
seti Minnesota-deildarinnar af F'arm-
ers Alliance hefur kallað saman fund
lil að hrinda málinu áfram, og er svo
til ætlazt að hveitiyrkjendur frá öll-
um norðvestur-ríkjunum taki pátl í
pessum samtökum. Búizt er við
töluverðri verðhækkun með pessu
fyrirkomulagi.
étlOnd.
Suðurjótar hafa allt af, sfðan
peir komust undir stjórn Prússa, átt
við allmikið ófrelsi og liarðstjórn að
búa, meiri harðstjórn en aðrir Þjóð-
verjar. Nú er sagt, að Vilhjálmur
keisari ætli að láta þeirri liarðstjórn
linna, og að Bismarck styðji hann í
J>ví efni. Líka stefnu á og að sögn
að taka gagnvart Elsass og Lothrin-
gen, landshlutum peim er Þjóðverjar
náðu frá Frökkum f síðasta stríðinu,
sem pær pjóðir háðu.
Hollendingar ætla að fara að
purka upp 500,000 ekrur lands af
Zuyder-sjónum, og er gizkað á, að
|>að muni kosta 315 millíónir gyllina
alls og alls; en pegar upppurkuninm
er lokið, er talið, að land petta verði
326 millíóna virði. Nefnd sú setn
sett hefur verið af hollenzku stjórn-
inni til pess að rannsa’ka petta mál,
mælir í einu liljóði með pvf að rfkið
taki petta verk að sjer.
Fullyrt er, að Umberto Ítalíu-
konungur þjáist af sörau veikinni,
sem varð Friðriki E>/zkalandskeisara
að bana, krabbameini 1 kokinu, og að
hann hljóti að eiga skammt eptir Ó-
lifað. Þykja J>að sjálfsagt vfða mjög
raunalegar frjettir, J>ví að Umberto er
vafalaust einn af hinum beztu kon-
ungum, sem uppi hafa verið. Meðal
annars hefur hann afsalað sjer J>riðj-
ungnum af launum sfnum til J>ess að
Ijetta byrðum af almenningi, og borg-
að af sfnu eigin fje afarmiklar skuldir,
gem faðir hans ljet eptir sig, Jirátt
fyrir pað að pingið bauðst til að láta
borga pær af landsfje.
Heimssyning var opnuð á sunnu-
daginn var í Antwerpen í Belgíu af
konungi og drottningu Belga. 40,000
manna voru viðstaddar. Eðlilega er
s/ningardeild Belga sjálfra stærst, en
svo koma syningardeildir Frakklands,
Þyzkalands, Stórbretalands, Indlands,
Bandaiíkjanna I peirri röð, sem pær
hafa nú verið nefndar. Stóru svæði
er varið til ymiskonar skemmtisyninga
frá Austurlöndum, líkt og á Chicago-
syningunni, svo sem stræta f Cairo og
Miklagarði, dansandi og grenjandi
Mahúmetstrúar-munka, lestamanna-
flokka í Austurálfu o. s. frv.
Verkamenn á Englandi, Skot-
landi og írlandi hjeldu fjölsótta fundi
á sunnudaginn til pess að endurnyja
sampykktir á kröfum sínum um pað
að vinnutíminn skuli ekki vera meira
en 8 stundir á degi hverjum. Hafa
peir haft pann sið, að lysa yfir peim
kiöfum sínum fyrsta sunnudag í maí
um nokkur ár. Hjer og par voru og
sampykktar aðrar yfirlysingar, roeðal
annars um pað, að verkamenn geti
aldrei fengið fjárhagslegt og mann-
fjelagslegt frelsi fyrr en peir nái í
sinar hendur stjórntaumunum, sem nú
sjeu í höndum auðmanna-stjettarinnar.
Á sumum fundunum voru og sam-
pykktar yfirlysingar með afnámi lá-
varðastofunnar og með pví að rfkið
taki járnbrautirnar að sjer.
Um hveitirækt.
Hr. ritstjóri.
í tilefni af pví, hvað mjer pykir
mikill kostur við Lögberg, hve mikið
far bað gerir sjer um að taka okkur
bændurnatil greina, með pví að flytja
okkur gagnlegar og fræðandi ritgerð-
ir um búskapiun einlægt við og við —
greinar, sem bændur ættu almennt að
virða við blaðið —, pá s/nist mjer
ekki úr vegi, að leggja fáein orð í
belg viðvíkjandi hveitiræktinni, af pvf
að jeg tel mig einn af bændunum, og
mjer skilst svo, sem blað yðar sje
viljugt á að lofa okkur að eiga bróð-
urlegt samtal um búskapinn stöku
sinnum. Það getur opt orðið talsvert
gagn að pví, að fá bendingar um eitt
og annað, sem betur má fara. Ekki
er jeg pó að halda pví fram, að menn
geri umtal um atvinnugreinar að heit-
um ágreiningi, eins og helzt s/nist
horfa til milli J. Ólafssonar að Brú P.
0., og E. G. að Glenboro P. 0.
Jeg get annars ekki stillt mig um
að tala ofurlítið út í peirra mál, pó að
pað megi segja, að mjer komi pað
ekki við. Mjer kemur pað auðvitað
ekki við, hvern persónulegan sigur
peir kunna að vinna hvor á öðrum
með sk/rslum sínurn. En að öðru
leyt kemur mjer pað við, eins og
hverjum öðrum, að leiðrjetta J>að sem
maður sjer að er rangt, og láta í ljós
sampykki með pví rjetta.
Þegar sk/rsla J*óns Ólafssonar í
6. tölubl. Lögbergs var lesin hjer,
varð talsvert umtal u.n hana, og eng-
inn hafði svo sem neitt út á hana að
setja, og jeg, með mörgum fleiri, áleit
hana verulega gagnlega, sjerstaklega
fyrir landa okkarlieima á íslandi, sem
hugsa til að flytja hingað. Þeir geta
par heima tekið sig til og reiknað út,
hverja möguleika peir liefðu til að
komast áfram f búskapnum lijer, með
pvf að fá lík lönd, sem pau er um er
rætt f sambandi við sk/rslu Jóns
Ólafssonar.
Dað sjá víst flestir, að pegar ræða
er um kosti og ókosti landsins hjer
við landa okkar heima á íslandi, pá
parf að taka fyrir atvinaugrcinarnar,
og s/na, hvers viiði pær sjeu til jafn-
aðar, án pess, að rugla par saman við
skuldaástandi og pvf, hvernig menn
eyði afrakstri landsins, eins og E. G.
gerir. Samt mætti pað vera með til
hliðsjónar, ef pað er {>á 'ekki sett svo
fram, að pað verði til pess að gera
slíka sk/rslu alla vitlausa.
Menn vita pað fyrir víst, að pað
er ekki ætfð, og miklu sjaldnar en
hitt, að landinu eða tíðinni sje urn pað
að kenna, að menn flosna upp frá bú-
skapnum; heldur getur maður, pegar
maður lítur yfir ferilinn til baka,
sjeð, að maður hefur tekið meira cg
minna ranga stefnu f byrjun búskap-
arins hjer. Þetta segi jeg ekki í dóm-
skyni, nje fremur um aðra en sjálfan
micr.
O
Dað er áreiðanlega vfst, að maður
gæti keyjit útsæði og alla aðvinnslu á
80 ekrum fyrir $480, $6 á ekruna, —
ekki sfður eu leigt land með peim
skilmálum, að láta að eins helming af
uppskerunni fyrir alla vinnu og til-
kostnað nema útsæðið og hálft presk-
ingargjald; og margir sækjast eptir
að fá land leigt upp á pann máta, og
fá vinnu sína opt vel borgaða með
helmingnum af hveitinu.
Sem sagt, pað er varla hægt að
finua neitt rangt í sk/rslu J. Ó., nema
hvað stórbændur segjast geta unnið
ekruna fyrir minna en $6, og er pað
skiljanlegt. Dað er auðskilið, sem
hann segir, að hvert pað búshel, sem
er fram yfirjl2 af ekru (af 80 ekrum),
gefi um $35,00 gróða með 50 centa
verði á hveitinu (80 bush. á 50c. gera
$40; par frá dragast $5 f kostnað).
Líka er pað auðskilið, par sem hann
talar um renturnar fyrir hesta og verk-
færi, hærri en vanarentur, að ef
peir ]>eningar væru látnir árlega í pær
skuldir, pá borgist allt upp á tilteknu
tímabili; sk/rslan s/nir, að allt yrði
pá borgað á 10 árum, en ekki 23, eins
og E. G. skilst.
Viðvíkjandi greinum E. G. hef
jeg petta að segja, að pað má veia
ljóta ástandið hjá Argylebúum, eptir
hans lýsingu, eða, rjettara sagt, auma
háttalagið á peim. Við bændurnir
hjer f Dakota værum allir fyrir löngu
flosnaðir upp, ef við hefðum pá bú-
skapar aðferð, sem hann heldur fram
að Argylebúar viðhafi. Hvaða ráð er
pað, tií að geta búið vel á hvað góðu
Íandi sem er, að hleypa sjer í um $850
skuld fyrir hesta og verkfæri, án hug-
myndar um að pað borgi sig sjálft, áð
ur en pað er útgert. Eptir reiknino-n-
um hjá E. G. er ómögulegt að ná
iessum rentum upp af hlutunum, pví
að peir eru eins og aldrei brúkaðir,
pegar hann lætur bóndann, eptir að
hann er búinn að taka til láns öll
nauðsynleg verkfæri og vinnud/r,
skulda par á ofan fyrir alla aðvinnslu
við komandi hveitiræktun, eins og
bóndinn hefði ekki gert neitt sjálfur,
eða lagt til nokkurt verkfæri eða hesta-
krapt. Fjölskyldan öll er pá einung-
is til að eyða, og líka hestarnir, og
renturnar af arðlausum lilutum jeta
allt upp, nema pað er eins og bónd-
inn láti brúka bindarann sinn; hann
parf ekki að borgafyrir brúkun á hon-
um, eins og á öllu öðru lánsfjenu
sínu; en pað erbót í máli ef preskjar-
arnir vinna bara fyrir fæði og fóðri
fyrir hestana sína meðan peir eru að
preskja; en jeg trúi pvf nú ekki.
Dótt jeg sje bóndi hjer í Dakota,
get jeg samt skilið ykkur Argyle-
menn, pegar pið eruð að tala um
hveitiræktina hjá ykkur. Búsk/rslur
fyrir Argylebændur verða líkar eins
°g fyrir okkur Dakotabændurna, pví
að n/lendurnar eru líkar að gæðum,
og hveitiræktin hefur sama kostnað í
för'með sjer í peim báðum.
Jeg veit alveg upp á pund, hvað
mörg bush. jeg hef fengið af vissum
ekrufjöida á 10 árum. Slðan 1884
hef jeg fengið að jafnaði 16 bsh. af
ekru og 60 c. fyrir bush. t>að er
engin ágizkun. Og betta mun láta
nærri að vera meðaltal, bæði hjer og
I Argyle-n/lendu, að fráskildum
máskc fácinum beztu bújörðunum
hjer; meðaltalið kann að vera hærra,
ef pær eru teknar með í reikningum.
Mountain P. O., f apríl 1894.
Þ. Ilalldórsson.
Fyrirspuknir um penigasendingar
FRÁ IsLANDI.
1. Ilvernig er fljótast ogbezt að
senda peninga frá íslandi til Winni-
peg?
2. Hvaða varúð parf að hafa við
pær peningasendingar?
3. Og hvernig getur eigandi vit-
að, að penÍDgar hans sjeu komnir til
Winnipeg?
Ny-íslendingur.
Sv. — Oss virðist beinast að
senda póstávísanir. Dær geta ekki
misfarizt, og par parf enga varúð við
að hafa, aðra en pá að geyma viður-
kenninguna, sem sá er sendir fær á
pósthúsinu. Eigandinn getur vita-
skuld ekki vitað, að peningar hans
sjeu komnir til Winnipeg, nema með
pví að fá skeyti um pað frá Wlnnipeg.
Gekk I gildruna
Saga eptir Uharles Dickens.
Framh.
SHnkton tók upp vasaklútinn
sinn, reyndi að lina með honum kvöl-
ina í augtinum og purkaði blóðið af
enninu á sjer. IJann var lengi að prí,
°g jeg sá afarmikla breyting koma
yfir hann meðan hann var að pvf, og
stafaði hún af breytingu peirri sem
orðið hafði á Beckwith — er hætt
hafði að mása og skjálfa, sat upprjett-
ur og hafði ekki augun af honum eitt
augnablik. Jeg hef aldrei á ævi
minni sjeð nokkurt andlit, sem eins
Ijóslega bar utan á sjer bæði and-
styg£ð °g staðfastan ásetning eins og
andlitið á Beckwith gerði pá.
„Lfttu á mig, fanturinn pinn“,
sagði Beckwith, „og sjáðu mig eins
°g jeg er f raun og veru. Jeg leigði
pessi herbergi til pess að búa til úr
peim gildru fyrir pig. Jeg ljet sem
jeg væri drykkjusvín, pegar jeg kom
inn í pau, til pess að ginna pig. £>ú
gekkst í gildruna, og pú kernst aldrei
úr henni lifandi. Morguninn, sem pú
fórst síðast til skrifstofu Mr. Samp-
sons, var jeg búinn að finna har.n á
undan pjer. Við höfum allt af vitað
báðir um ráðabrugg pitt, og pú hefur
allt af verið beittur brögðum á móti.
Eptir að búið var að tæla mig með
fagurgala til að láta 2000 punda lifs-
ábyrgina komast á pitt vald, átti að
gera út af við mig með kognaki, og
ef pað skyldi revnast of seinvirkt, pá
með einhverju fljótvirkara. Skyldi
jeg ekki liafa sjeð pig hella úr litlu
flöskunni pinni í glasið mitt, pegar pú
hjelzt, jeg væri orðinn vitlaus? Tutt-
ugu sinnum hef jeg tekið um lianann
á skambissunni minni til pess að
mylja á pjer hausinn, morðingi og
fi-lsari, J>egar jeg hof verið hjer einn
með pjer um hánætur, eins og jeg
lief svo opt veiið.“
Honum varð í fyrstu afarmikið
um pessa skyndilegu breytingu ____að
ræfill, sem liann hjelt væri algerlega
á valdi sfnu, varð að kjarkmanni, ber-
andi pann ásetning s/nilegan utan á
sjer frá hvirfli til ilja að ná tangar-
lialdi á honum og gera vægðarlaust
út af við hann. Hann gat ekkert
sagt, og s/ndist ekki geta undir pessu
risið. En pað er ekki til meiri mis-
skilningur en sá að halda.að slóttugur
glæpamaður sje, liverja mynd sem
sekt hans kann að taka, öðruvísi en
í fyllsta samræmi við allt sitt lund-
erni. Slíkur maður dr/gir morð, og
pað er eðlilegt að framferði lians leiði
að pvf. Slíkur maður verður að taka
aílciðingunum af morðinu, og hann
gerir pað með harðneskju og ósví.'ni.
D.ið er nokkurs konar tfzka, að láta í
ljós undran út af pví að nokkur ill-
ræmdur glæjiamaður skuli pola að
hafa siíkan glæp á sainvizkumi.
Haldið pið, að ef hann hefði á annað
borð liaft hann á samvizkunni, eða
haft nokkra samvizku til að hafa liann
á, pá hefði hann nokkurn tíma dr/gt
glæpinn?
Slinkton pessi var alveg sam-
kvæmur sjálfum sjer, eins og jeg
held að allar slíkar andlegar ófreskj-
ur sjeu, náði sjer skyndilega aptur,rg
bauð býrginn full-kuldalega og stilli-
lega. Hann var hvítur, hann var
tðkinn í andliti, hann var breyttur;
en að eins eins og bragðarefur, sem
hefur ætlað að vinna mik-ð, hefur
mætt enn ineiri kænsku og tapað.
., Hlustaðu á mig, fanturinn pinn,“
sagði Beckwith, „og láttu hvert ein-
asta orð, sem pú heyrir mig segja,
verða að hnífstungu í illa hjartað á
á pjer, Þegar jeg leigði pessi her-
borgi, gerði jeg pað til pess að verða
pjer prándur í götu og leiða pig út í
pað ráðabrugg, sem jeg vissi að öðr-
um eins djöfli og pjer mundi detta í
hug út af pví, hvernig jeg var útlits,
og hvernig að pú hjelzt að jeg mundi
vera skapi farinn og fallinn fyrir
freistingu. Hvernig jeg vissi pað?
Jeg vissi pað af pví að pú varst mjer
ekki ókunnugur. Jeg pekkti pig vel.
Og jeg vissi,að pú varst mannvonzku-
fullt afhrak, og hafðir fyrir peninga
drepið eina saklausa stúlku, sem hafði
óbilandi traust á pjer, og að pú varst
í hægðum píi'um að drepa aðra.“
Slinkton tók upp tóbaksdósir
sínar, fjekk sjer í nefið og hló.
Niðurl. næst.
Kvölclskemmtan
Stúkan „Loyal Geysir“, I. O. O.
F., M. U. heldur samkomu á North-
West Hall (sal. Guðm. Jónssorar) á
miðvikudagskveldið 16. maí. Skemmt-
anir verða hinar allra beztu: Dr. Ó.
Stephensen og Albeit Jónsson syngja
„Friðpjófur og Björn“; Sig. Helga-
son syngur solo. Hinn nafnkunni
spilagosi Mr. Walley syngur gaman-
söngva; Tea-Pot. Quartette kemur
fram á sviðið; ágæt string-hljóhfæra
orchestra; stutt leikrit verður einnig
leikið, auk annara skemmtana. Við
erum sannfærðir um að pað verður
húsfyllir. Komið pví í tima, svo pið
náið í sæti innarlega í salnum. Sam-
koman verður sett kl. 8. e. h. Inn-
gangur 25 cents.
Forstöðunefndin.
HEILRÆDI.
----♦«---
Aður en sumarhilinn verður n>jög sterkur,
ættuð pjcr að koina með l>örnin yðar til Bai.d-
win & BlöNDAI-S til |>ess nð fá góðar myndir
af Jieim áður en |>au verða veðurtekin og sól-
brunnin.
Að eins til 25. mií seljum við viðbót af
áðurteknum mynVtúm fyrir $2.00 tylftina.