Lögberg - 23.06.1894, Síða 1

Lögrkkg er gefiö út hvern miÖvikudag og
laugardag af
Tiie LÖGBERG PRINTING & PUBLISIUNG CO.
Skrifstota: Algreiðsl astoia: rrcs.tcssiðj"
148 Prinoess Str., Winnipeg Man.
Kostar $2,oo um árið (á íslandi 6 kr.
borgist fyrirfram.—Einstök nárr.er 5 cent.
Lögbkrg is published every Wednesday an 1
Saturday liy
ThE LoGBF.RG PRINTING & PUBI.HHING CO
at 148 Princess Str., Winnipeg Man.
Subscription price: $2,00 a y ar payable
'n advancc.
Single copies ð c.
7. Ar.
Winnipeg, Manitoba, laugardaginn 23. júní 1894.
Nr. 48.
ROYAL *
CROWN
» SOAP
Kóngs-Kórónu-Sápan er ósvikin
hún skaðar hvorki hðndurnar,
andlitið eða finustu dúka,
ullardúkar hlaupa ekki
ef hún er brúkuð.
tessi er til-
búin af
The Royal Soap Co., Winnipeg.
A. FruSriksson, mælir með henni við
landa sína.
Sápan er i punds stykkjum.
Umfram allt reynið hana.
FRJETTIR
CANADA.
110.000 ætlar Canadastjórn að
verja til upppurkunar á landi í Mani-
tob a næsta ár, og cr pað $5.000 minna
en veitt var í pví skyni á síðasta
pingi.
Kirkjuping Presbyteriana, sem
haldið er pessa dagana í St. Jolin,
N. B., hefur sampykkt áskorun til
annara kirkjudeilda um að hjálpa til
að neyða stjórnina til að afnema ðrð-
ugleika pá sem Kfnverjum sjeu gerð-
ir með að komast inn í landið, með
j> ví að slíkt atferli sje rangt og ókristi-
legt.
Nú í vikunni ljezt í Halifax Dud-
lcy Foster, sem talinn var minnsti
fullorðinn maður i heiminum. Hann
var 30 pumlungar á hæð og varð aldrei
þyngri en 20 pund. Hann varð ekki
ncma 17 ára, en hafði farið víða um
til að syna sig.
í Ottawa-jiinginu var talað ítar-
lega um stefnu Dominionstjórnarinn-
ar í innflutningamálum á fimmtudag-
inn var, og þvi lialdið fram fastlega,
að vcsturhluti Canada hefði engan hag
haft af peim peningum, sem eytt liefði
verið af peirri stjórn til innflutninga,
og að agentar hennar i Norðurálfunni
liefðu reynzt gagnslausir og ættu að
kallast heim aptur.
l>eir borgarar Hamilton-bæjar í
Ontario, sem barizt liafa fyrir að
strætisvagnar væru þar á ferðinni á
sunnudögum, hafa unnið sigur. Von-
andi vcrða skoðanabræður peirra hjer
í Winnipeg sigursælir áður en mjög
langt líður.
DANDARIKIN.
Helztu keppinautarnir um for-
sctatilnefning repúblikanska flokks-
ins er sagt að muni verða fyrrverandi
forseti Harrison og McKinley, höf-
undur tolllaganna alkunnu, sem við
bann eru kennd, og enn eru i gildi i
Bandaríkjunum. McKinley hefur
fram að pessu verið talinn langlíkleg-
ast forsetaefni, en nú koma f>ær frjett-
ir sunnan að, að Harrison muni vera
töluvert öflugri en menn hafi lialdið,
og að fjármálaráðherrann í ráðaneyti
hans, Charles Foster, hafi sjerstaklega
með höndum að vinna að tilnefning
hans. Lítið heyrist um f>að, hvern
Domókratar hafi helzt í huga, enda
munu þeir ekki um þessar mundir
vera sjerlega vongóðir um sigur við
næstu kosningar.
Yfir part af Nebraska fór hvirfil-
bylur mikill á miðvikudaginn; meðal
annara staða lenti hann á brginni
Omalia, fcykti þaki af húsum, reif trje
upp.með rótum og lypti strætavögn-
um upp af brautunum. Óveðrið reif
upp gangstjett á allmiklu svæði og
fleygði henni fram á mitt strætið.
— Daginn áður var ofsaveður með
mjög miklu regni í vesturpartinum
af lowa og gerði mikið tjón. Flóð
frá Missouri-ánni hafa skolað burt
jarðargróða af púsundum ekra, sem
sáð hafði verið í.
Erastus Wiman hefur verið
dæmdur í 5^ árs fangelsi með harðri
vinnu. Mörg blöðin telja hann sak-
lausan af glæp j>eim sem hann hefur
verið sakfelldur fyrir.
tTLÖND.
Frjálslynda flokkspingið í Leeds
hefur samþykkt yfirlysingu pá við-
víkjandi lávarðamálstofunni, sem get-
ið var um í síðasta blaði að lcggjast
ætti fyrir það. Eins og nærri má
geta eru heldur mismunandi dómar
Lundúnablaðanna um þessa yfirlysing.
T. d. segir blaðið Daily Neivs, að
petta hafi verið einn af hinum merk-
ustu pólitísku viðburðum, sem gerzt
hafi um mörg ár. „Lávarðamálastof-
an hefur nú'fengið sína aðvörun frá
þjóðinni. í raun og veru gerir pað
ekki landinu mikið til, hvort sú að-
vörun verður tekin til greina eða ekki.
Auðvitað tekur meiri hlutinn af apt-
ursalds-lávörðunum hana ekki til
greina, en niðurstaðan verður sú sama
fyrir pað. I>að fyrirkomulag er dauða
dæmt, að menn taki í erfðir rjettinn
til að stöðva löggjöf iandsins“. Apt-
ur á móti tala blöð ihaldsflokksins um
pessa sampykkt sem liina megnustu
heimsku.
Gladstone ætlar að leggja niður
pingmennsku, pegar almonnar kosn-
ingar fara næst fram á Stórbretalandi,
og hefur frjálslyndi flokkurinn í kjör-
dæmi hans pegar valið sjer pingmanns-
efni í lians stað.
Leo páfi ætlar að fara að gefa ú
nytt hirðisbrjef til kristninnar, sem
ætlazt er til að verði hans pólitiska
erfðaskrá. Hann skorar par fastlega
á prótestanta og aðra að snúa aptur
til hinnar e’nu sönnu kirkju. Annars
er umburðarlyndistónn I brjefinu,
nema hvað mjög hörðum orðum er
farið um frimúrara, sem kapólsku
kirkjunni er ávallt meinilla við —
sjálfsagt pó einkum pá frímúrara, sem
hafast við í kapólskum löndum.
Sagt er, að leiðtogi frjálslynda
flokksins í brezku fulltrúadeildinni
siðan Gladstone lagði niður völdin,
Sir William Yernon Harcourt, eigi að
gerast lávarður innan skamms, og
leikur mönnum mjög liugur á að vita,
hver verða muni yfirmaður hans í full-
trúadeildinni. Einkum eru prír til-
nefndir; Henry Campboll Banner-
mann, Henry Asquith og John Morley.
Giptusamlcg leikslok.
Amerísk saga.
Fyrir fimm eða sex árum fannst
steinoliuuppspretta á einum stað i
Nevada. Einhverjir gróðamenn voru
eigi seinir á sjer að koma á legg
hlutafjelagi til pess að fjenyta pessa
ábatavænlegu auðsuppsprcttu. Yoru
færð pangað kynstur af vjelum, reist
hús handa verkamönnum, staðurinn
skírður Olíulind, og á skömmum tíma
var risin upp í auðn pessari dálítil
nylenda,allvænt húsaporp með nokkr-
um hundruðum verkmanna.
Tveim árum síðar var svo langt
komið, að Olíulind hjet Olíulindar-
bær.
t>að var og ekk.ert ofnefni að
kalla pað borg.
X>ar var skóari, par var trjesmið-
ur, par var járnsmiður, par var slátr-
ari og par var læknir. Læknirinn var
frakkneskur og hafði verið rakari
heima á fósturjörð sinni, en var ann-
ars meinleysismaður, og er pað frá-
söguvert um amerískan skottulækni.
Læknirinn stóð einnig bæði fyrir
lyfjabúðinni og póslstofunni, svo sem
opt ber við í smábæjum, að sami mað-
urinn er margt I einu. Ilann var jafn-
meinlaus lyfsali og læknir; pað voru
sem sje ekki til neina tvö meðöl
lyfjabúðinni lians: lakkrís og laxer-
olia.
„t>ið skuluð ekki vera hrædd við
meðul min“, sagði Dasonville; svo
lijet læknirinn. „t>egar jeg gef ein-
hverjum inn, er jeg vanur að taka
jafnstóran skammt sjálfur; pvi jeg
álykta á pá leið, að úr pví að pað ger-
ir ekki mjer mein, sem er frískur,- pá
skemmi pað ekki heldur pann, sem er
veikur .... Herrar mínir og frúr! Á
pví megið pið marka, hve mikið er
varið í laxerolíuna, að nú er jeg sjö-
tugur, en hef tekið inn laxerolíu í 40
ár, og er ekki nokkurt grátt hár á
liöfði mjer.“
Herrarnir og frúrnar hefðu nú
raunar getað svarað á pá leið, að satt
væri pað að vísu, að herra læknirinn
hefði ekki nokkurt grátt hár á höfði
sjer, en að pað væru engin bysn, með
pví að hann væri nauðasköllóttur eins
og ostur. En með pví að slfkt svar
var ólíklegt til pess að efla framfarir
Olíulindarborgar á nokkurn hátt, pá
pá geymdu peir svarið hjá sjer.
Og Olíulindarborg óx og dafnaði
ár frá ári. Tveim árum síðar var lögð
pangað járnbraut. t>á voru og pggar
menn skipaðir í öll embætti í borg-
inni. Læknirinn, sem var mikið vel
látinn, var kjörinn dómari; hann var
haldinn mestur vitsmunamaður í borg-
inni og lærðastur allra staðarbúa.
Skóarinn, Davis, var lögreglustjóri,
pað er höfðingi lögregluliðsins, en
lögregluliðið var ekki nema liann
sjálfur. Skóli var reistur og stjórn
hans falin á hendur kennslukonu, er
til pess var kjörin og fengin langt að.
Og loks reis par upp veitingahús og
nefndist „Bandaríkjahótellið“.
I>ar sem er dómari og lögreglu-
stjóri, er líka vant að fara í mál. Til
pess parf pappir og ritföng,enda hófst
von bráðar pappírsverzlun á horuinu
á Cagotesgötu;par voru líka seld dag-
blöð og skrípamyndir af Grant liers-
höfðingja.
En ekki var pai með búið. Eng-
in amerísk borg getur prifizt nema
hún eigi sjer blað. Enda var undir
lok annars ársins sett par á stofn blað
og nefnt „Laugardags-vikublaðið“.
Ritstjóri blaðsins var einnig útgef-
andi pess, setjari, prentari, fjehirðir og
áskrifendasmali, en pað átti haun
einna hægast með, með pví að hann
ók líka á hverjum morgni um borgina
og seldi mjólk.
Svo sem sjá má af pví, er nú hef-
ur sagt verið,skorti hina farsælu Olíu-
lindarborg engan skapaðan lilut.
Verkmennirnir voru ofurspakir; eng-
inn maður vakti áflog. Hver dagur-
inn var öðrum líkur. Fyrri hluta
dags rak hver staðarbúi sína iðju; á
kvöldin brendu peir sorp á götunum;
og ætti ekki að halda fund, gengu
bæjarmenn til rekkju með peirri með-
vitund, að næsta kvöld inundu peir
oinnig breuna sorp á götuuum.
Hið eina mótlæti lögreglustjór-
ans var pað, að geta ekki fengið sam-
borgarmenn sína ofan af pví, að skjóta
á villigæsir, sem flugu yfir bæinn á
kvöldin. t>að var sem sje bannað í
lögreglusampykktinni, að skjóta á
götunum. „Hefði pað verið í ein-
hverri smáporpsómynd, pá læt jeg pað
vera“, sagði lögroglustjórinn; „en í
jafnstó-ri borg og petta er pað hrein
os bein óhæfa.“
Samborgarmennirnir lilyddu á
mál hans, kinkuðu kolli til sampykkis
og svöruðu oh yes\ en er liiua ljós-
gráu flokka bar við kvöldroðann upp
yfir borginni, gleymdu allir heitisínu,
prifu bissuna og tóku til að skjóta.
Hann Davis, lögjeglustjórinr,
hefði auðvitað getað dregið hina selu
fyrir dómarann, og hann Dasonville
hefði vitanlega getað dæmt pá í lög-
ákveðnar sektir. En hinir seku voru
hans sjúklingar, dómarans, hvenær
sem eitthvað gekk að peim, eða með
öðrum orðum, að hann var lika læknir
peirra, og peir voru á saina hátt nauð-
leita menn lögreglustjótans, livenær
sem peir purftu að láta gera við
skóna sína. Fyrir pví atvikaðist pað
einhvern veginn svo, að lögunum
hætti við að verða svefnsamt.
Já. t>að var friður og spekt í
Olíulindarborg. En eigi varð pað
sæluástand eilíft, fremur eu endrarnær
hjer á jörðu.
Oss láðist að geta pess áður, cð
pað var líka verzlun í Olíulindarborg,
með almennar nauðsynjar, svo scm
matvöru, fatnað, munaðarvöru, stníða-
tól o. fl. Slík verzlun or kölluð yro-
cery í Ameríku.
Verzlun pessa rak Djóðverji, er
Hans Kasche hjet. Ilann varfrá Prúss-
landi, hálffertugur að aldri, maður
spaklyndur, opineygur, enginn ístru-
magi, en pó í allgóðum holdum, gekk
allt af á skyrtunni ogtók aldreireykj-
arpípuna út úr munninum. Ensku
kunni hann rjett svo, að hann gat
fleytt sjer í verzlunarsökum, en ekki
nokkurt orð par fram yfir. En honum
gekk vel samt, og sögðu menn eptir
nokkur ár í Olíulindarborg, að hann
væri „upp á“ nokkrar púsundir doll-
ara.
En pá bar pað til einn góðan veð-
ur daga, að allt í einu var opnuð par
ny verzlun sams konar,og var eigand-
inn líka pyzkur. I>að var kvennmað-
ur, ungur og ógiptur, og nofndist
ungfrú Neumann. Ilófst pegar snarp-
ur hildarleikur meðal keppinautanna.
Styrjöldin kviknaði með peim hætti,
að ungfrú Neumann bauð helztu bæj-
armönnum til morgunverðar og gæddi
peim par meðal annars á „rjómakök-
um“, er voru bakaðar úr mjöli með
sóda og álúni saman við. Mundi hún
hafa sjálfa sig fyrir hitt í almennings-
álitinu, ef pað hefði eigi kunnugt ver-
ið í borginni, að hún hafði keypt
mjölið lijá Hans Kasche, með pví að
hennar tnjöl var óupptekið. Það
sannaðist pannig, að Hans Kasche var
öfundssjúkur ópokki og að liann hafði
ætlað að skaðskemma mannorð keppi-
nauts síns par í borginn óðara en hún
settist par að. Fjandskapurinn magn-
aðist svo á skömmu bragði, að Ilans
brenndi aldrei götusorp nema pegar
vindur stóð pannig, að reykinn lagði
inn í búð óvinar hans, en óvinurinn,
ungfrú Neumann,bar hius vegar aldrei
við að kalla Hans annað cn „Hollend-
inginn“, cn pað pótti lionum hverju
smánaryrði meinlegra.
Framan af hlógu bæjarmenn að
peiin báðum, með pví að hvorugt
peirra gat talað ensku almennilega;
en brátt íisu upp í borginn tveir
flokkar, Ilansungar og Neumannung-
»r, er hvorigir gátu litið aðra rjettu
auga, cg var af pví fullkotnins ófrið-
ar von og ískyggilegt fyrir prif og
hagsæld híns unga pjóðveldis par í
Olíulindarborg.
Davis lögreglustjóri, er talirn
var spakastur stjórnvitringur par í
borginni, hugðist að uppræta and-
streymi petta frá rótum og leitaði \ ið
sætta pau ungfrúna pyzku og landa
hennar, Þjóðverjann áskyrtunni. I>að
bar opt við, að hann nam staðar á
miðri götunni milli búðanna og sagði
við pau á móðurmáli peirra:
„Ilvern fj...gerið pið með að
vera tneð pcssa úlfúð? Kaupið pið
svo som ekki bæði skó hjá sarna skó-
aranum? Jcg á einmitt eina tilbúna
núna, svo ljómandi fallega, að pað
skulu ekki vera til fallegri skór í
sjálfri San Francisco.“
„Það er ekki til mikiis að tala
un fallega skó við pann sem verður
bráðum að ganga berfættur“, anzufi
ungfrú Neumann í styttingi.
„Jeg afla mjer ekki lánstrausls
með fótunum,'1 svaraði Ilans purrlega,
Þess skal getið, að ungfrú Ncu-
mann var fyrirtaks fótnett, pó að py. k
væri; fyrir pví varð hún pessu svari
reiðari en frá megi segja.
Viðureign peirra Ilans og ung'rú
Neumann fór nú að verðaað umræðu-
efni á málfundum bæjarmanna; en
með pví að enginn karlmaður hefur
rjett fyrir sjer í Ameríku, ef kvenn-
maður er hins vegar,pá hallaðist meiri
lilutinn að málstað ungfrú Neumann.
Brátt varð Hans pess var, að
hann hætti að græða á verzlun sinn:.
En ungfrú Neumann rakaði svo scm
ekki heldur fje saman; pví allar kon-
ur í bænum dtógu taum Hans; pær
höfðu sem sje komizt á snoðir um, að
eiginmenn peirra vöndu komur sínar
til ungfrú Neumann, er peir áttu cr-
indi I búð, og að peir voru pi ekki
ætíð fljótir í ferðum.
Þecrar eng-inn ókunnuorur var í
hvorngri búðinni, stóðu pau Hans cg
unorfrú Neumann úti í dyrunum hvcrt
ð móti öðru og ygldu sig hvort, fram-
an í annað. Ungfrú Nuemann raul-
aði pá fyrir munni sjor eitthvert lag
með pessu viðkvæði:
„Uollendingur,Hollendingur, Hol
—Hollendingur!“
Líklegast hefði peim lent saman
í handalögmáli fyrir löngu, ef Hans
hefði eigi vitað pað eins og af hönd-
unum á sjer, að hann mundi tapa mál-
inu fyrir hvaða dómstóli sem væri, og
>að pví fremur, sem ungfrú Neumann
hafði ábandimeð sjer ritstjóra „Laug-
ardags-vikublaðsins“. Ilann varð
pess sannfróður, er hann hafði lát ð
pinn kvitt berast út, að ungfrú Neu-
m ann klæddi af sjer alla líkamsópryði.
Þetta var mjög sennilegt, með pví að
pað er nyjög algengt í Ameríku. En
i næstu viku birtist í „Laugardags-
vikublaðinu“ prumandi grein „um
bakmælgi IIollendinga“, og lysti rit-
stjórirm loks yfir pví hátíðlega í uið-
urlasri <rreinar sinnar, að hann visri
pað „úr árciðanlegum stað,“ að ó-
nefndur rógi borinn lieldri kvennmað-
ur klæddi ekki af sjer nein líkamslyti.
Upp frá poim laugardegi drakk
Hans kaffið sitt svart á livcrjum
morgni; hann vildi sem sje ekki kaupa
einn dropa af* rjóma af ritstjóranum
framar; en ungfrú Neumann keypti
jafnan 2 pela hjá honum upp frá pv>,
pó að hcnni hefði dugað 1 áður. Auk
pcss ljet liún gora sjer nyjan fatnað,
pannig sniðinn, að auðsjeð var, að
Hans hafði farið með róg og lygi.
Mcira.