Lögberg - 02.09.1894, Blaðsíða 2

2
LÖGBERG LAUGARGAGIXN 22. SEPTEMBER 1894.
Jögbcrg.
(ienö út að 148 Princess Str., Winnipeg Man
of The /,ögber% Printinq es1 Publishins; Co’y.
(Incorporated May 27, IXÖO).
Ritstjóri (Editor);
EINAR HfORLEIFSSON
BasiMíss managkr: B. T. BJORNSON.
AUGLYSINGAR: Smá-auglýsingar I eitt
skipti 25 cts. fyrir 30 or'ð eða I þuml.
dálkslengdar; 1 doll. um mánuOinn. Á stærri
auglýsingum eOa augl. um iengri tima af-
siáttnr eptir samningi.
BÚSTAD A-SKIPTI kaupenda verOur a0 til
kynna tkrtfltga og geta um fyrverandi bú
stað jafnfrarot.
UTANÁSKRIPT til AFGREIÐSLUSTOFU
blaðsins er:
THE LÓGBEHC PHiNTlNC & PUBLISH- CO.
P. O. Box 308, Winnipeg, Man.
U TANÁSKRIKT til RITSTJÓRANS er:
GÐITOR LÖGRERO.
O. BOX 368. WINNIPEG MAN.
— LAUGARDaÖINN 22. SEPT. 1894.—
umburf'arleysi, par sem Mr. Laurier á
hlut að máli“.— Naumast mun neinn
fara að hafa á mriti öðrum eins kenn
inpum ofr pessum, en ekki er lau
við, að J>að sje kynlegt, að jafn-sjálf
sagður sannleiki skuli |>urfa að segjast
í lok 19. aldarinnar í pessu frelsisins
landi.
jsjjr Samkvœm lancslögum er uppsögn
kaupanda á blaði ógild, nema hann sé
Bkuldlaus, þegar haDn segir upp. — Ef
kaupandi, sem er i skuld við blað-
ið flytr vistferlum, án þess að tilkynna
heimilaskiftin, þá er það fyrir dómatól-
unum álitin sýnileg sönuun fyrir prett-
vísum tilgang’.
Eptirleiðis verður hverjum þeim sem
sendir oss peninga fyrir blaðið sent viður
kenning fyrir borguninni á brjefaspjaldi,
hvort sem borganirnar hafa til vor komið
frá Umboðsmönnum vorum eða á anuan
hátt. Ef menn fá ekki slíkar viðurkenn-
ingar eptir hœfilega lángan tíma, óskum
vjer, að þeir geri oss aðvart um það.
— Bandaríkjapeninga tekr blaöið
fullu verði (af Bandaríkjamönnum),
og frá ísiandi eru íslenzkir pen-
ingaseðlar teknir gildir fullu vorði sem
borgun fyrir blaðið. — Sendið borgun í
P. 0. Money Orders, eða peninga í Re
gietered Letter. Sendið oss ekki bankaá
vísanir, sem borgast eiga annarstaðar en
í Winnipeg, nema 25cts aukaborgun fylgi
fyrir innköllun.
„Allt er að varast, nema orð og
giörðir,“ segir islenzkur málsháttur,
og Mr. Laurier mundi mega taka sjer
hann í munn um þessar mundir. Hon-
um hefur sem sje orðið sú stórsynd
á, að hann hefur n/lega sjezt í Meþó-
dista-kiikju einni, og blöð trúar-
bræðra hans, kaf>ólskra manna, gera í
meira lagi númer út af fieirri yfirsjón.
Vitaskuld er f>að algengt, bæði að
prótestantar komi í kaþólskar kirkjur,
og að kaf>ólskir menn komi í prótes-
tanta kirkjur, og enginn tekur til þess
um fólk eins og það almennt geiist.
En af pvl að Mr. Lauriea er flokksfor-
ingi og einn af peim inöanum, sem
allir hafa augun
Síðan Vilhjálmur t>jfzkalands
keisari kom til valda hefur mönnum
komið öllu lakara saman um hann en
um nokkurn annan núlifandi mann
sem rætt hefur verið um opinberlega
Sumir hafa haldið því fram, að í hon
um búi óvenjulega miklar gáfur, og
öðrum þykir hann miklu meiri skraf-
fi nnur en vitmaður. Síðasta ræðan
sem hann hefurlialdið, kvað hafakom
ið mjög á óvart ymsnm, sem hafa dázt
að honum, enda verður pví naumast
neitað, að heldur sje örðugt að renna
henni niður. Ilann var pá að vara
aðalsmennina við því að veita sjer
mótspyrnu í einu ákveðnu máli, og
fórust honum orð á þessa leið: „Mót-
spyrna frá prússneskum aðalsmönn-
um gegn konungi þeirra er afskræmi
þeir hafa ekki rjett til að veita neinu
máli mótspyrnu, nema þegar þeir vita
að þeir hafa konunginn sín megÍDn
fremstan í flokki.“ t>að væri fróðlegt
að vita, hvað margir Ameríkuraenn í
raun og veru geta gert sjer fulla
grein fyrir pví, að unnt skuli vera
að tala þannig á mannfundum í Norð-
urálfunni, án J>ess annaðhvort að sam
anhangandi hlátursalda velti um alla
heimsálfuna, eða ræðumaður verði
talinn helzt eiga heima á brjálsemis-
spltala. t>að er þegar önnur eins orð
heyrast og þessi, að menn fá ofurlítið
grillt ofan f pað hyldjtpi, sem staðfest
er enn, prátt fyrir allt og allt, milli
hins gamla og nyja heims.
Meðferð á bændum Banda
ríkjanna.
Ræða eptir Kn. Nelson rikisstjóra
Minnesota.
(Framh.)
Verndartclluriun hefur líka verið
bændum til mikils gagn3, með því að
færa út og auka til mikilla muna verk-
smiðjuiðnaðinn, og þannig auka stór-
kostlega eptirspurnina eptir vinnu-
krapti og halda kaupinu háu. Sá af-
armikli erviðismannaskari, sem toll-
in hafa komið upp og viðhaldið,
befur notað meiri hlutann af bænda
vörunum, og gefið oss vorn mikla
heimarnarkað, sem hefur purft yfir 80
af hndr. af bændavörum vorum. t>essi
heimamarkaður hefur ekki að ei
á, þááhjer ekki að í vnrið vor ,angraesti markaður> hnldur
getaverið að ræða rnn annað en ó | llka sá áreiðanlegasti og ábatasamasti.
JJóndanum hefur ávallt notazt betur
að heimamarkaðnum en útlenda mark-
hreiriar hvatir, smjaður við Meþódista
til þess að lokka þá yfir í frjálslynda
flokkinn. Toronto-blaðið Globe ritur
all ytarlega um þetta mál og kemst
meðal annars að orði á þessa leið:
„Málið horfir svona við: í>að er
farið fram á það við kaþólska
menn, að hegna Mr. Laurier fyr-
ir að vera við eina einustu guðs-
þjónustu i prótestanta kirkju. Ka-
þólsku blöðin, sem ráðast þannig á
foringja frjálslynda flokksins, mundu
skrækja undan prótestanta-ofstæki,
ef nokkur prótestanti reyndi að láta
Sir John Thompson gjalda þess, að
hann er kaþólskur maður. En mun-
urinn er þessi, að Mr. Laurier vai við
eina einustu guðsþjónustu i Meþó-
dista kirkju, en Sir John Thompson
fór út úr Meþódista kirkjunni og leit-
aði og fjekk inngöngu í samfjelag
kaþólskra manna. Enginn maður
heldur, að Sir John Thompson hafi
orðið kaþólskur af pólitískum hvöt-
um; enginn frjálslyndur maður held-
ur, að hann eigi að gjalda þess í sínu
opinbera starfi, að hann er kaþólskur
maður; og það er sannarleg hótfyndni
og smámunaskapur af hverjum ka-
þólskum manni, sem er, og hverju
kaþólsku blaði, sem er, að liefja ófrið
á hendur Mr. Laurier fyrir það, að
hann var við guðsþjónustu í jirótest-
anta kirkju. Prósestanta umburðar
lyndi gof?n Sir John Thoropson ætti
ekki að vera endurgoldið með kaþólsku
aðnuro. Mest af landbúnaðar afurð-
unum er selt og þeim eytt í landinu,
og hjer er verðið venjulega nokkurn
veginn þolanlegt.
Við höfum ævinnlega töluverðan
afgang af hveiti, bómull og mais til
útflutninga. Hvað maisinn snertir,
höfum við nokkurskonar sjálfgerð
einkarjettindi, vegna þess live ein-
kennilega jarðveginum ogloptslaginu
hjer er háttað, og þess vegna eigum
við ekki allt undir útlenda markaðn-
um með sölu á honum. En að því er
snertir hveiti og bómull, þá ákveður
verðið á þeim afgangi, sem vjer flytj-
um út, að mestu leyti heimamarkaðs-
verðið. Að því er snertir þær afurð-
ir, sem eingöngu eru seldar á heima-
markað vorum, þá höfum vjer enga
verulega samkeppni nema við ojálfa
okkur; en að því er hveitinu við kem-
ur, þá þurfum við að keppa við Rúss-
land, Austurríki og Ungarn, Indland
°g argentiska lyðveldið, sem er að
verða vor bættulegasti keppinautur.
Yið flytjum út mikinn afgang af hveiti
°g mjeli, en eyðum sjálfir mestu af
því sem við framleiðum af höfrum,
byggi, hör, heyi, kartöflum, nautgrip-
um, svinum, sauðfje, osti, smjeri og
eggjum, og verðið á því er ákveðið
af vorum heimainarkaði. Verðið á
þessum afurðum er miklu hærra og
bændum ábatasamara en verðið á
hveiti, sem ákveðið er af þeim af-
gangi, sem vjer flytjum út.
Samtals nam útflutt hveiti
mjel 1893 $109,029,317. en allt það
sem við fluttum út af öðrum kornvör
um og brauðefni, af nantaketi, svína
keti, sauðaketi, mjólkur-vörum, eggj
um og heyi nam að eins $139,000,000
Þannig íluttum við út mjel og liveiti
fyrir $30,000,000 meira en allar aðrar
útfluttar landbúnaðar-vörur vorar
námu.
Jeg hef tekizt á hendur það ó
mak, að gæta að og setja í töfluform
verðið I St. Paul og Minneapolis á
nokkram af vorum helztu landbúnað
arvörum á öllum 12 mánuðum ársins Verð borgað fyrir „no. 1 hard“
1893, og fundið meðalv erðið. Sömu- í Liverpool á sama tímabili.. . 76.46
leiðis fyrir fyrstu 7 mán uðina af árinu
1894. Niðurstaðan er sem nú skal Gróði útflytjandans $1.04
^reina: Árið 1893 fluttu Bandaríkin út
1893 1894 120,000,000 búshela af hveiti, Argen-
Hveiti . 62 61 tína 31,500,000, Indland 32,000,000
Hafrar . 20 32 Astralía 10,000,000, Chili 4,000,000
BJgg . 38 43 og Canada 5,500,000. Samtals 203,-
Kartöflur . 60 58 000,000 búshela.
Hör . 1.04 1.26 Næstum því allt þetta hveiti var
Egg . 17 12 sent til vesturhluta Norðurálfunnar
„Full Creemery Cheese ‘ 12 11 og varð þar að keppa við liveiti frá
„Extra „ Butter “ 23 19 Ungarn, Iíússlandi og Balkanríkj-
„Fancy „ Butter “ 21 17 unum.
Mais . 36 34 Tölur þessar syna, hvernig hveiti-
Timothy 8.35 8.30 bændur í Bandaríkjunum verða með
Ú they ; 5.94 5.81 sinn hveitiafgang, sem nemur 120,000-
Svín 6.28 4.81 000 bushelaað keppa við hveitiafgang
Nautgripir 3.11 3.51 frá öðrum löndum, sem nemur 230,-
Sauðfje 3.84 2.43 000,000. Það liggur f augum uppi,
borgar sig tiltölulega verst af vorum
landbúuaðarvörum. t)g þetta stað-
festir að eins það sem allir vita, að
þær sveitir í ríki yoru, sem rækta lít-
ið hveiti, en hafa kvikfjárrækt og
smjer- og osta-gerð og breytilegan
búskap, þær eru langt um betur meg-
andi en þær sveitir, þar sem bændur
fást að eins við hveitiyrkju. t>að hef-
ur lengi verið stagazt á því af óáreið
anlegum og samvizkulausum umbóta-
mönnum, og jeg held það sje stagazt
á því enn, að bændur vorir lijer fá;
miklu minna fyrir hveiti sitt, en út-
lendi markaðurinn gefi þeim rjett til
að lieimta, og að ti.'tölulega allt of
mikill partur af gróðanum gangi til
millimanna, og af því stafi lága verð-
ið. t>eir sem þekking bafa á þessu
máli, liafa ávallt vitað það og ávallt
haldið því fram, að slíkar staðhæfingar
hefðu við ekkert að styðjast. t>vi er
betur, að það má nú sanna þetta.
Minnesota-þingið fól árið 1893
„Board of Railroad and Warehouse
Commissioners“ að liafa vakandi auga
á og birta vikulega kornverðið bæði
á útlenda markaðnum og vorum eigin
markaði, og sömuleiðis flutningskostn-
aðinn milli þessara markaða, til þess
að fá vissu um muninn á verðinu hjer
og erlendis, og jafnframt vissu um,
hvað flutningurinn kostaði og hvaða
gróða millimennirnir ætla sjer. Sam-
kvæmt skyrslu þessarar nefndar fyrir
nóvember 1893 og maí og júní 1894
einmitt þá mánuði, setn vatnaleið-
in er opin og mest af hveitinu er á
ferðinni — kemur það í ljós, að með-
alverðið á hveiti var $0,6084 (ofurlítið
yfir 60 cent) fyrir búshelið í Duluth
og $0,7616 (ofurlítið yfir 76 cent) I
Liverpool; munurinn er þá $0,1562
i frá 15 til 16 cent) milli útlenda og
nnlenda markaðaritis, og millimaður-
inn, útflytjandinn, hafði $0,104 (ofur-
lítið yfir 1 cent) í gróða á hverju
búsheli, eptir að borga vátrygging,
flutningskostnað og kornhlöðukostn-
að. Detta veltir gersamlega um ko.ll
gömlu kosninga-lyginni um 15—-20
centa gróða af búshelinu, sem milli-
maðurinn eða útflytjandinn átti að
sópa til sín.
Skyrsla sú sem minnzt hcfur ver-
ið á er á þessa leið:
SkYrsi.a,
sem synir meðalverð á ,,no. 1 liard“
hveiti í Duluth og Liverpool fyrir
mánuðina nóvember 1893 og mai og
júní 1894, ásamt útgjöldum við korn-
hlöður, vátrygging, flutning á stöðu-
vötnum, skipaskurðum' og hafinu frá
Duluth til Liverpool:
Meðalverð á 1 hard I Duluth $60.64
Kornhlöðuútgjöld og önnur
útgjöld í Duluth........... 1.30
Flutningur á vötnunum, vá-
trypRiníí °S kornhíöðuút-
gjöld í Buffalo...........
Skipaskurðskostnaður frá Buf
falo til New York.........
Vátrygging og viktun í New
York......................
Flutningur frá kcrnhlöðu til
gufuskips í New York......
Flutn. yfir hnfið frá Nrw
York til Uverpool.........
Vátryggiug frá New York
til Liverpool.............
3.07
3.85
.50
1.00
3.51
.50
Hveitið kostar útflytjandann í
Liverpool samtals.............$75.42
tveimur hliðum —
spurn heima og
frá
aukinni eptir-
minni framleiðslu.
Minni framleiðsla verður að koma á
þann hátt, að búskapurinn verði lil-
breytingameiri, og aukin eptirspurn
heima fyrir með því að haldið sje við
skynsamlegum verndartolli, svo að
þeim fjölgi, sem kaupa þurfa, og þeir
fái vinnu sína svo vel borgaða, aðþeir
hafi efni á að kaupa. Auðurinn verð-
ur að gefa erviðismönnutn eitthvað að
gera, og hvorirtveggju, auðmennirnir
og verkamennirnir, verða að leggja
bóndanum til þann heimsmarkað, sem
hinn þarfnast.
En allt þétta er að eins einfaldar
o t lítilfjörlegar bendingar. I>ar á
móti sjo jeg, að nfmóðins umbóta-
menn, sem ekki þykjast finna neitt
gott í sögu eða prinsípum tveggja
hinna miklu flokka landsins, hafa önn-
ur og ef til rill vísindalegri ráð að
bjóða, gegn þeirri deyfð og þeim
örðugleikum, sem ekki að eins bænd-
urnir, heldur allir flokkar þjóðfjelags-
ins verða nú við að búa. Þessi ráð
eru einkum þau, að ríkið verði eig-
andi járnbrautanna, að konur fái
kosningarrjett, að rikið taki að sjer
brennivínssöluna og veitingar í
drykkjustofunum, og að gefinn sje
ótakmaikaður rjettur til silfur-
m yntunar eptir hlutfallinu 10*1.
Stjórnin getur ekki vel lagt nje
keypt járnbrautirnar án peninga,
og í þessum hörðu tímum, þegar
við eigum allir nóg með að geta kom-
izt af, mundi það ekki vera ráðlegt,
að hætta sjer út í jafn-víðtæka og
kostnaðarsama spekúlatíón. Auk þess
er langt frá að það sje áreiðanlegt,
einku.n þcgar við höfum hliðsjón af
síðasta verkfallinu, að stjórnarjárn-
braut mundi gefa okkur ódyrari eða
betri flutning, eða að hún mundi
leggja erviðismanninum til betra
starfsvið. Að gera ríkið að brenni-
vinssala mutidi ekki minnka drykkju-
skapinn, nje heldur ljetta skattabyrð-
arnar, en það mundi gefa slörkurun-
um nytt vopn í hendur. Ilvernig það
á að hjálpa í þessum hörðu tímum, er
örðugt að skilja. Að því er kosning-
arrjett kvenna snertir, þá er það mun-
aðarvara, sem fáar skynsamar konur
kæra sig um eða vilja nota. Hann
er hugmynd, sem lengi hefur legið í
loptinu uppi yfir gömlum hóp af um-
bótamönnum; en fáa karlmenn og fá-
ar konur langar til að hún komist í
framkvæmd. Víst er um það, að það
uppátæki mundi ekki hjálpa mönnum
mikið á þessum tímum.
í sambandi við kröfuna um frjálsa
silfurmyntun eptir hlutfallinu 16: 1
kemur frá þessum umbótamönnuin
sú ákæra, að það að hætt var við að
mynta silfrið 1873 sje aðalorsökin til
þeirra fjárhagslegu og iðnaðarlegu
þrenginga, sem nú eiga sjer stað hjer
í landi. Svo þjer getið skilið, hve ó-
sönn og óáreiðanleg þessi ásökun er,
og svo að þjer getið sjeð og skilið til
fulls áhrifin af ótakmarkaðri silfur-
myntun eptir hlutfallinu 16 móti 1,
skal jeg í svo stuttu máli, sem unnt
er, setja fram þau lög, sem ráða um-
ferð silfurs og gulls i viðskiptunum.
Niðurl. næst.
Opiðf brjeí.
PbíÁ MERKUlt LÆKNI.
Veitt
Hædstu verdl. a heimssyningunna
*DH
" CREAM
BMiNG
P0WDÍR
HIÐ BEZT TILBUNA.
Óblönduð vínberja Cream of Tartar
Powder. Ekkert álún, ammonia eða
önnur óholl efni.
40 ára reynzlu.
Tæring á sínu sfðasta stigi á merkan
hátt læknuð.— Er þessi hræði-
legi sjúkdómur yfiranninn? —
Mikilsverð sannindi fyrir alla þá,
sem hafa veik eða biluð lungu.
Elmwood Ont. aug. 21. ’94.
Kæru herrar:— Jeg leyfi mjer
hjer með að benda yður á merkilega
lækning á tæringu. í mars 1893 var
jeg sóttur til Miss Christinu Kvester,
frá North Brant, sem þá lá í lungna-
bólgu. Bólgan var mest í vinstra
lunganu, og það var orðið svo veikt,
að það gat ekki unnið sitt verk. Jeg
stundaði hana í tvær vikur, og virtist
hún þá vera komin á góðan bataveg.
Seinna var jegað smá frjetta af henni
að batinn hjeldi áfram eptir öllum
vonum. Svo vissi jeg ekkert um
hana þar til í júní að jeg var þá aptur
sóttur til hennar. Vinir hennar voru
orðnir hræddir um að hún væri búin
að fá tæringu, og þegar jeg kom fann
jeg að það var allt of mikið satt í því.
Hún sem var svo hraustleg var orðin
mjög mögur og grönn sem beina-
grind. Hún hafði ákaflega mikinn
hósta og uppgang frá lungunum —
hjer um bil mörk á hverri nóttu. Hún
hafði stöðugt hitaveiki, og fjekk svo
köldu daglega. Jeg fann, með því
að kanna lungað, sem áður var veikt,
að það var orðið alveg gagnslaust ef
ekki alveg eyðilagt. En með þvi jeg
hafði samt hálfgerða von um að ásig-
komulagið stafaði af vatni .í kring um
lungun, bað jeg um að mega ráðfæra
mig við aðra lækna. Næsta dag
skoðaði jeg hana aptur nákvæmlega
með öðrum lækni frá nærliggjandi
stað. Öll auðkenni syndu merki þess
að hún hefði ákafa tæringu og að
lungun væru óðum að eyðileggjast.
Dauðinn virtist áreiðanlega vera mjög
nærri. Sárgrætileg reynsla mín hafði
kennt mjer að öll meðöl væru árang-
urslaus við þessum hræðilega sjúk-
dóm, og að ekki væri þess vegna um
neina von að gera i því tilliti. Jeg
hafði opt lesið meðmæli með Dr. Will-
íams Pink Pills I visnandi sjúkdómum
en þar eð jeg ekki vissi um samsetn-
ing þeirra var jeg ragur að brúka
þær. Um siðir afrjeði jeg þó að
reyna þaer, og jeg játa það fúslega
að jeg brúkaði þær aðeins þegar jeg
vissi hreint ekki um neitt sem gæti
frelsað líf sjúklingsins. t>að var hart
próf, og jeg játa nokkuð ósanngjarnt,
því að sjúklingurinn var svo langt
dreginn að það var engin von tíl þess
að benni gæti batnað. En brúkun
þeirra um lftinn tima sar.nfærði mig
um ágæti þeirra. t>ótt enginn meðöl
væru brúkuð með Pink Pills önnur
en milt kvefmeðal, þá var sjúkling-
urinn orðin svo mikið skárri ejitir
viku, að það var ekki lengur nauðsyn-
legt að jeg kæmi daglega. Batinn
var svo mikill að eptir mánuð gat
Miss Kvester keyrt til min, sem var
hjer um bil sex mflur, og var orðin
töluvert vel hress, nema hvað hún var
afllaus. t>að hætti að ganga upp frá
brjóstinu, hóstinn var farinn og veika
lungað var farið að geta dregið aptur
að sjer loptið. t>að var haldið áfram
með Pink Pills þar til i enda október,
og var þá hætt að brúka þær með því,
að hún var þá orðin heil heilsu. Jeg