Lögberg - 19.12.1895, Blaðsíða 7

BERG MTl/ FIM LÖ D AGIXN 1 NOVEMBER 189C
7
Frá frjettaritara „Liögb“.
í Minnesota-
Fri J>ví að jecr skrifaði slðast, er
nú langur tími liðinn. Nú er hið ár
sæla suinar útrunnið og floirið í skaut
hverfandi alda, en í staðinn vetur
genirinn I garð, með slnum gðmlu
snjókólgn hretum; byrjunin er að
sðnnu ekki hðrð, en nú sem stendur
virðist hann muni íetla að herða róð
urinn eptir pví sem á líður, pvi I dag
stendur kuldam-elirinn ^fyrir neðau
,zero og blæs nyatandi norðan stormur.
Hið liðna sumar hefur verið ársældar-
sumar fyrir Minnesota menn, jarðar-
gróði allur I bezta lagi, en á allri
afurð landsins er lágt verð; hefði pað
eigi verið mundi velllðan Minn.-manna
injög hafa aukist á pessu ári; að því
meini segja menn að auðvaldið sje or
sðkin. „Er f>vi ekki kyn pótt kurri
bændur, kvarti Upplendingar, hóti
I>rændur“. Menn búast við breyt-
ingum til batnaðar, og pað er vonandi,
að sú ímyndun rætist, ng að heljar-
takið losni, sem auðvaldið er að keyra
al 'ieonincr i. í hveiti er lítil skuldi-
O
1 ikning,nú sem st •ndu-;þ‘tðhefur verið
í haust hjer í Minn. frá 40—40 cents,
en sökum aðþrengjandi skulda er al-
menningur nauðbeygður til að selja
pað.
Svínarækt eykst hjer i ríkinu ár
fráári; í ár geta menn framleitt ódýrt
svinaket, par eð fóðurbyrgðir eru
nægar, og pað eru yms merki til pess,
að svín muni stíga í verði á næsta ári.
Siðan hveitið fór að falla i verði, hafa
menn snúið sjer meira að kvikfjár-
rækt en áður.
Soriitn í gnllinu.
Enginn má taka orð mín svo, að
jeg ekki unni fornsögunum: pyki J>ær
gullfallegar og dýrðlegur fjársjóður.
En samt langar mig ekki til að fá
gullöld, sögu-öldina i stað nútim-
ans.
I>að var sori I gullinu víking-
anna, sorp i mannfjelaginu pi, engu
síður en nú er.
Ekkert vafamál tel jeg pað, að
Dr. Valtýr segi rökstutc og rjett frá
fornöld vorri í Eimreiðinni bl. 44—45,
en í svo stuttri grein kemur að eins
öonur hlið hennar fram; glæsilega,
gullroðna hliðin.
Jeg vil benda á hina hliðina,
meira geri jeg ekki—mfn grein er
heldur ekki löng—þá hliðina, sem
blóðlitur er á gullinu, J>ar sem sorinn
er, pó menn ekki sj ii hann eða þykist
ekki sjá hann.
Auðvitað er það ekki sú hliðin,
sem að manni veit, heldur hin hliðin,
sem jeg á við.
Frelsi áa okkar og fratnsókn var
ekki almenn. I>að var nokkurskonar
aðalsfrelsi á glæsiöld okkar, sögu-
öldinni, og sögurnar segja okkur frá
rikari og tignari mönnum, en þær
geta nálega ekkert um vesalings úr-
kast mannanna þá; þær strá gullinu
o an á sorpið, sorpið sem auðsjeð er að
þeir virða að vettugi. Lítils mat
Glúmur Djóstólf er hann kallaði hann
þræl fastan á fótura. Lítinn orðstýr
höfðu göngumeun og farandkonur.
Kotkarl þótti virðingarlítil staða, og
sögurnar okkar eru ekki af þessu
fólki, en enginn mi samt gleyma, að
það var til og það var margt, mjög
margt, ekki heldur hinu, að það stóð
lágt, kúgað og íþróttalaust bæði á
1-ikamlegan og andlegan hátt, að
minnsta kosti göngumenn og mans-
menn. Lágt stóð Melkólfur er Hall-
gerður ljet stela i Kirkjubæ; lágt stóð
ambáttin í Hundadal, eða hvar hún
átti nú heiraa, sú sem sveik hann
Stfganda; slysinn var Svartur er E>or-
stein vo, og dettinn hinn Svartur, er
glímdi við Hallgrim Hávarðarfrænda.
Stirður og slysinn Egill úr Alptafirði.
En þvi voru þeir svona? Af því þeim
var ekkert kennt annað en strit og
þrælkun; af því að þeir voru gersam-
lega menningarlausir húðarklárar þess
tima. E>á skorti frelsið og það sem
frelsið getur af sjer, og til þess að fá
jafnrjetti og standa jafnfætis, hofur
þurft geysilangan tima. Ef til vill er
b igna bakið okkar arfur frá þessum
mansmönnum. E>vi mennirnir hafa
blandist saman, bæði seint og snemma.
E>að er eflaust ekkert einsdæmi um
Höskuld og Melkorku, og hitt er líka
sjálfsagt, að ættinenn Rignars loð-
brókar, ölvis barnakarls, Ketils hae
ings og Kjarvals írakonungs hafa
blandazt við þrælaættina, blandazt og
jafnazt—það er okkar ætt, og það
meguin við vita, þó lítið sje um það
rætt eða ritað.
Lítið frelsi mundi okkurnú þykja
einyrkjunum, að veraskyldir að fylgja
goðunum okkar í hverja órlflega svað-
ilför, fyrir ekki neitt eudurgjald, á
hvaða árstíma sem er; oat nokkuð
hart að láta leiða okkur til höggs af
þeirri einni ástæðu, að einhver ríkis
bokkinn átti goðunum okkar grátt að
gjalda. Auður landsins og völd voru
í höndum fárra manna, sem auðvitað
voru ánægðir með ltfið, svo ánægðir,
sem auðugir og ráðríkir menn geta
verið.
En göngulýðurinn, útborin börn
og gamalmenni, þrælar og ambáttir?
Trúið mjer til, þessir flokkar voru
vansælir og ekki sælir; enginn veit
um tárin og stunurnar þeirra, enginn
um kvölina, sem brenndi úr þeim
þróttinn, atgjörfið og lífið. Hvað var
gullöldin og frelsið, menniugin og
atorkan þeim. IEvellandi hljómur
gleðinnar, til að bæða sjálfa þá, reyk-
ur af gómsætum rjettum til að kvelja
hungur þeirra, kenna þeim öfundina,
hatrið og þrælsóttann. En hvað
ketnur afsprengi Ragnars konungs sá
þrælborni lýður við? Og Kráku
Ragnarskonu? Vissi hún þó hvað á-
nauðin var. Jú, okkur kemur það
við, sem teljum ætt okkar þingað og
miklumst af þvi; okkar sögulega
sannleiksást heimtar ,að vjer horfum I
gegnum guliið og niður í sorann; sjá-
um gegnum blæjuna, bak við fortjald
gullaldarinnar og virðum fyrir okkur
úrkastið; aumingja sögiilausu þrælk-
uðu mennina. Og tvöfalt meiri
skylda er það, ef þessir menn hafa
vorið forfeður okkar.
Ekki get jeg munað eptir að
þrælar væru í skotbakka eða við sund
nje í baði; jeg þekki ekki þá sögu-
staði; sjaldan við glímur eða tnann-
fundi, og þá sjaldan, mun það hafa
verið af sv'paðri ástæðu og þegar
rakkinn minn, hann Snati gamli, fer
með mier í göngur.
Litið mat Gísli Súrsson Iíf E>órð.
ar huglausa, þræls sfns, og þó var
Gísli vænn maður, bæði vitur og
drenglyndur maður síns tíma, og
kunni að meta frelsið; hann vissi vel,
sekur maðnrinn, hverju hann launaði
tíóthildi róðurinn; að ekkert mundi
henni dýrra og happasælla en frelsið;
frelsiðj sem mansmennirnir þráðu, en
sem svo fáirfengu á gullöldinni.
E>að eru margir viðburðir í sög-
unum um að þrælar og húskarlar
væru i bardögum með höfðingjum og
húsbændum sfnum, en ágæti þeirra i
vopnaburði man jeg ekki eptir; þeir
hafa almennt verið Iþróttalausir af þvf
þeir höfðu ekki vanizt þeim.
Að íþróttirnar og hreinlæti hafi
vorið mest hjá höfðingjunum er vafa-
laust; Grettir var syndur sem selur, og
þótti þó ekki undarlegt, að E>órir
rauðskeggur þóttist ósyndur,
og til þist Grett.ir tryði, varð
þó lýgin að vera sennileg. Af því
sjezt að það hafa ekki allir verið
syndir, eins og menn liafa kann-ke
almsout haldið, af þvi að Grettir,
Gutnar, Skarphjeðinn, Gisli, Ásgaut
ur, Kjartan o. fl. voru það með at-
burðum.
Satt og fagurlega segir Dr.
Valtýr, að „sögurnar má á margan bátt
lesa; sumir til að finna drengskapinn,
auðinn, frelsið og menninguna; aðrir
til að sj rás hinna áhrifamestu höfuð-
atburða í þjóðlífinu, eða þá sögu
sjálfra bókmenntanna". Og enn „sár-
fáir fengist við að rannsaka daglegt
líf og hátt forfeðra vorra“.
En þessir sárfáu hafa ekki svo
jeg muni til, tekið lægsta flokkinn
raeð, heldur látið þögnina þruma yfir
þeim hóp; rótað við gullinu en forð-
ast sorann—einskonar hreinlæti er
það nú—starað á frægð og framwirni,
auð og stórmennsku ríkra höfðingja,
en forðast kotunga, göngumenn.
þræla og þý. Sögurnar benda bezi
þann veginn, þar er mest fyrir hendi;
en samt eru til þau brot, þær bend-
ingar frá söguöldinni, að sjá má aðra
sögu óritaða, órannsakaða stafi úr
sögu mansmannanna, ritaða rneð blóði;
þá stafi á að lesa saman, skyggnast
um og rýna eptir; þegir gullöldin er
vegin og vegsömuð má til með að
hlaupa ekki yfir neiua stjett, hvorki
þá nje nú; hinir „sárfáu“ ættu þar að
ganga á undan sjáandi, skiljandi
og sanngjarnir. Söguöldin er fögur
og má margt af henni læra, látum
hana heita gullöld, en jeg óska ekki
eptir henni i stað aldarinnar okkar
núna. Hvorki mjer nje Dr. Valtý
væru þau umskipti til verulegs ábata;
þó við aldrei yrðum nú svo slysnir,
að hrapa á bekk sögulausa, gleymda
flokksins niður í áuauðina og hverfa
þar í helkalt svartnættið. En ef
jómfrú Óiafía yrði nú fyrir því, Dr.
Valtýr, útgefendur „Framsóknar“ og
sHkir rnenn. Frainþrána meðsköp-
uðu hefðu þau öll, óljósa með-
vit'ind eiyin krapta. En svo væru
þau fjötruð, vígð til áþjánar og
glepmsku, troðin niður, týnd og
töpnð. „Nei, forði mjer drottinn
því“, mundi hvort um sig segja, og
það er það eðlilegasta sem hugsast
gat, því verður naumast neitað.
Dr. Valtý bið jeg að endingu, að
brýna fyrir okkur það sem gullöldin
getur kennt og það ótrauðlega, og
jeg vænti hann geri það hvort hann
er beðinn eða ekk . Góða menn bið jeg
velvirðingar hafi jeg rótað þei n til ó-
geðs upp I soranum, sem er falinn
undir gullinu forna, en illa menn að
hugsa um sjálfa sig, ef nokkrir finn-
ast, sem i raun og veru eru svo.
Svo ekki slái út í aðra sálma fyr-
ir mjer, tek jeg snjallasta ráðið—það,
ag þsgna.
E>orgils gjallandi í „Stefnir11.
Tannlæknap.
Tennur fylltar og dregnar út án sárs
auka.
Fyrir að draga út tönn 0,50.
Fyrir að fylla tönn él,00.
CLARKE <& BUSH
527 Main St.
J. LAMONTE,
^ 434 Main Street. ^
JÓLAVIKUNA gef jeg hverjum kvennmanni, sem verzlar við mig, pir
af ..Nickle Plated“ hnappakrókum fyrir skó og hanssa.
E>ið sparið 25 p-ct með þvl að kaupa ykkur ,.MOCOASTNS“ hjá
Lamonte. Engir þvílikir f bænum fyrir satna verð. Komið og skoðið þá.
Kvenumanna ytírsokkar 40 cent. Kvennmanna ullarsokkar 25 cent.
Allar tetrundir af „felt s!ippers“ eru færðar niður i verði til að koma
þeim frá. Fmir karlmanria „Plush Sl'ppers“ §1.00, §l,2q. Kistur §2 50,
§3.00, §3 50 oa §4 00.
llnappakrókarnir, sem jeg gef næstu viku, eru Ijóinandi fallegir og eru
£>0 centa virði; en hver kvenuinaður, sem kaupir 50 ceata virði, fær þá.
J. LAMONTE,
434 MAIN STREET
ÖTRULECT EN SATT
E>egar menn lesa það .þykir það ótrúlegt, en samt seni áður er það satt,
að vjer höfu.n og seljum meiri vörur en hvaða helzt aðrar fjórar búðir I
Cavalier County.
Með þvi vjer höfnm tvær stórar búðir fylltar með hinar beztu vörur
sem peniiiífar geta keypt. getum vjer gert íangtum betur, hvað vörur
og verð snertir, heldur en þeir, sem eru að reyna að keppa við oss. Ef
I jer komið i búðirnar munuð þjer sannfærast um að vjer erutn öðrum
fremri.
Vjer höfum tvo islenzka afgreiðslu menn, sem hafa ánæsrfu af að
aýna yður vörurnar oir segja yður verðið. Látið ekki bjá liða að sjá
oss áður en þjer kaupið annarsstaðar, þvf vjer bæði getum ocr munuin
spara yður peuinga á hverju dollars virði sem þjer kaupig.
L. R. KELLY,
ALþEKKTA ÓDYRA BUÐIN í NORÐNR-DAKOTA.
Jlilton,.....................S. DAKOT.1
* Tlte tPeoples Store. *
Aldrei höfum við getað gert eins vel við skiptavini okkar og nú, og er
vegna þess að bæði höfum við meiri vörur en nokkru sinni áður,
og svo eru þær keyptar á stórmörkuðum eystra, þar sem prísar
eru beztir.
Einkum vilfum við minna á margskonar ný
kjólaefni og allt sem til þeirra þarf.
Bráðlega fáum
við mikið af ýmsum skrautvarningi, sem er sjerlega
vel valinn til jólagjafa. — Allt með góð'i verði.
J. SMITH & CO.,
LgsIú, lifiú og Iatiú eKRi villast!
HVERNIG stendur á því, að C. H. HOLBROOK & CO. selur meiri vörur en allar hinar búðirnar i Cavalier til
samans ? E>að er ótrúlegt, en samt er það satt. „Freight“-brjefin sýna það. Hver er eiginlega ástæðan ?
Hún er einföld ogf eðlileg. IfHðir hans er til heimilis í St. Paul os; hefnr stöðnða aðgæzlu á öllum kjörkaupum á
markaðinum. Hann hefur nálega lífstíðar-reynslu við verzlun;var hinn langmesti, velkynntasti og 'best þekktur
kaupmaður í þessu county á tneðan hann rak hjer verzlan. E>ar afleiðandi eru kaup 'hans mjög þjenanleg fyrir
þennan part bygðarínnar, því hann veit mjög vel hvað menn hjer helzt þarfnast, þar fyrir utan tekur hann mjög
mikið tillit til tizku og gæða ldutanna, sem er ineir áriðandi en nokkuð annað í verzlunarsökum.
Að telja upp öll þau kjörkauþ sem við getum eefið ykkur, eða fara að liða þau sundur er næstum því
ómöorulegt. E>að tæki upp a’lt frjettarúm Löjjbergs.* Við ætlum bara að eins að geta um það helzta sein við höf-
um til að bjóða, t. d. öll Íjósleit ljerept sem hafa verið á 6—7c. yardið nú fyrir að eins 3 cents. Inndælt, gott vetr-
arkjólatau, vanalega 25 til 30c. yardið, nú fyrir 15c. og allt annað kjólatan að því skapi.
AF KVENN- OG BARNA SKYKKJUM höfnm við mikið upplag, bæði vandaðar og með nýjustu sniðum.
KVENN LODYFIRHAFNIR OC SLOC af rnörgum sortum með mjög vægu verði. Það er þess vort að koma
og sjá þær. En mikið meira er það þó vert að hafa afnot af þeim þegar vinduriim blæs um Dakota-
sljetturnar og 40 gráður eru fyrir neðan Zero.
KVENN SKOR frá 50c. og upp. Yfir höfuð að tala höfum við mjög gott upplag af skóm bæði góðum og tneð
mjög lágu verði.
KARLMANNA OC DRENCJA fatnaði höfnm við yfir 1000 með mismunatidi sniðum og gæðum, allt frá
§1.50 til §25 00. Það er meira upplag að vel ja úr en við höfum nokkurn tíma áður haft, og er vand-
aðri fatnaður en nokkurn tíma áður hefur verið seldur í þessu county fyrir sama verð.
KARL ANNA LODYFIRH AFNIR af dýrum frá Norðurhelmskauti allt suður að Miðjarðar-
að uudanteknuin Vísuiidaloðkápum (því þeir dóu allir við siðustu forsetakosningu).
MATVARA er of billeg til að auglýsast. Við þykjunut gera vel að geta haft „Freight“ upp úr henni
Að eins eitt enn. Þjer góðu og gömlu skiptavinir: Munið eptir því, þegar einhverjir Prangarar
koma eins og úlfar í sauðargæru á peninga timum, með gamalt og forlegið r isl, bjóða það með lágu verði, en ræna
yður svo á næsta hlut sem þeir selja yður; hlaupa svo burt með peninga y W þegar lánstiminn byrjar, eða látast
ekki þekkja yður,/id gætið að yflur l tlnia. Verzlið með peninga yðar við þá menn som hafa góða og alþekkta
vöru. Menn sem kðnna að meta verzlun yðar, viija yður vel, og hafa, og eru reiðbúinr að hjálpa yður á tíma
neyðarinnar. Yðar reiðubúin,
G.A. H0LBR00K&C0., GAVALIER, ND.
PER S. J. EIRÍKSON.