Lögberg - 13.02.1896, Blaðsíða 4

4
LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 13. FEBRÚAR 1896,
LÖGBERG.
Gcííð át að 148 Princess St., Winnipeg, Man..
af Thr Lögberg Print’g & Publising Co’y.
(Incorporated Way 27, 1890),
Ritstjóri (Editor): Sigtr. Jónasson.
Business Manager: B, T. Björnson.
\uKly%iiurn r : Smá-aaglýsingar í eitt skipti 25c.
yrir 30 ord eda 1 þml. dálkalengdar, 75 cts um mán-
ndinn. A stærri auglýsingnm, eða nuglýsingum nm
lengri tíma, afsláttnr eptir samningi.
Ilústadn-fikipti kanpei.da verdur ad tilkynna
skriflega og geta uin fyrverand* bústad jafnframt.
Utanáskript til afgreidslustofu bladsins er:
Thc Lögberg l'rintin^ A Publisth. Co.
P. O.Box 368, > •+
Wihnipeg, Man.
Utanáskript til rkstjórans er:
I'.ditor Lögberg,
P. O. Box 368,
Winuipeg, Man.
—- Sarokvæmt landslAgum er upps^gn kaupenda á
bladi ógild, nema hannsje skaldlaus. þegar hann seir-
ir npp.—Ef kanpandi, sem er í skuld vid bladid flytur
vistferlum, án þesa ad tilkynna heimilaskiptin, þá er
þad fyrir dómstólunum álitin sýnileg a^nnum fyrir
prettvísum tilgangi.
— fimmtudaoinn 13. febk. 1896.—
Skólarnir í Manitoba og
Norðvestnrlamlimi.
Mr. E. E. Sheppard í Toronto,
einn af apturhaldsritst.jórucum par
eystra, sem eru að leggja niður fyrir
brjóstið á liherala flokknum hvernig
hann eigi að fara með hóp þann
af ónvtjungum, sem um þessar
mundir þykjast vera stjórnendur
Canada þar austur í Ottawa, hefur
snúið ritstjóravopnum sínum á móti
aðferð sambandsstjórnarinnar viðvikj-
andi því, að hún hafi komið Mr. Mac-
intosh tií að neita, að skrifa undir
lögin, sem nýlega voru samþykkt þar
norðvesturfrá, nm skólana í Norðvest-
urlaudinu. Meðal annars segir Mr.
Sheppard það sem fyígir:
„Enginn heldur því fram, að
skóla-reglugerðin, sem þingið í Norð-
vesturlandinu hefur nýlega sam-
þvkkt, sje á móti'>grundvallarlögun-
um. Það, að lögin hafa ekki verið
undirskrifuð, virðist injer sönnum
fyrir því, að prestavaldið kaþólska
haíi náð ytirráðum í Ottawa.
í>að er ef til vill bezt, að láta
skólamála-vandræðin í Manitoba og
Norðvesturlandinu verða samferða.
Hinn sami prestlegi erki-fjandi er
potturinn og pannan að því,' að reyna
að eyðileggja þjóðskólana í báðum
þessum strjálbyggðu sljettu hjeruð-
um vorutn.
Blaðið „Star“ flytur frjettir um
þetta mál, eins og það væri mjög
mikilsvarðandi telegraf frjettir þaðan
að vestan, frá Edmonton og Calgary,
um það, að Langevin erkibiskup hafi
snúið vopnum sínum á móti Norð-
vesturlandinu þegar hann áleit, að
hann hefði unmð stórkostlegan sigur
t Manitoba. bað lítur út fyrir, að
það taki blöðin í Canada langan’tíma
að skilja það, að Manitoba sje ekki
hið eina hjerað þar vestur frá, sem
fran.-itiðarvonir vorar byggjast á, og
að Manitoba sje ekki hin eina vagga,
sem uppfræðsluleg vanaræði eru að
dafna í.
Deir blaðamenn í Canada, sem
nokkuð bugsa, ættu að geta staðið sig
við að hugsa dálítið um það, í hvað
undarlegt ástaud skólareglugerð
Norðvesturlandsins er komin. E>að
væri líka mjög fróðlegt að vita, hvort
þetta atferli viðvíkjandi skólunum í
Norðvesturlandinn er partur af kúg-
unarsamningi þeim sem gcrir ráð
fyrir, að fá rómversk-kaþólsku kúkj-
unni í bendureinkarjettindi sem þýða
það, að hún skuli verða einvöld í upp-
frœðslumálum landsins11.
Það er gleðilegt, að það er þó
einn ápturhalds-blaðamaður í landinu
sem skilur teikn tímanna, og þorir að
segja álit sitt afdráttarlaust um það,
hvert þetta fargan stjórnarinnar S
Ottawa stefnir.
Blaðið „The Toronto World;‘
(conservetive)talar um Manitoba skóla-
málið Dýlega á þessa leið: „Er það af-
sakanlegt af minnihlutannm í Mani-
toba, að setja í gsng svo mikinn óró-
leikí landinu, til þess að ná aptur sín-
um sjorstökn skólum að leitt geti til
borgara stríðs?
Manitoba minnihlutinii og þeir
sem honum fylgja að málum ættu að
gera greinarmun á því sem ríkið getur
gert og hvað það ætti að gera.
Canada getur ekki þröngvað tví-
skiptum skólum upp á neitt fylki, að
þvl þver-nauðugu.
Prótestantar í Ontario lypta ald-
rei sínum mrnnsta fingri til þess að
neyða tvískiptu skólunum upp á
Manitoba
t>eir kaþólsku i Ontario geta
ekki með bareflum þvingað Manitoba
til hlýðni. Engum þviugunarlögum,
sem sambandsþingið kann að búa til,
verður hægt að beita í Ma.iitoba.
Verði það reynt, þá leiðir af því
upphlaup og ef til vill borgara stríð.
t>á hverfur skólamálið alveg fyrir yfir
gnæfandi þjóðernis- og trúarbragða
æsingum.
Sambandsstjórnin verður að líta
á þetta allt eins og það er. Nú er
tími til þess að taka það til greina og
hugleiða það; hugleiða hvort sje
meiri hætta að neita þeim kaþólsku
um sjerstöku skólana ellegar að búa
til lög sem getaleitttil borgara stríðs.
Satnbandsstjórnin og Manitoba
minnihlutinn ættu að minnast þess, að
algerðu rjettlæti verður ei ætíð full-
nægt í heimi þessum. Jafnvel laga
legur rjettur verður opt að víkja
vegna krÍDgumstæðanna, jafnvel fyrir
dómstólum verður eigi ætíð rjettlæt-
inu fullnægt. Vjer vitum að líður
þessa landi vorkennir þeim kaþólsku
og viðurkennir að þeir hafi vissum
hlunnindum á bak að sjá, en fullvissir
erum vjer samt um,að þjóðin vill ekki
vinna svo mikið til þess að veiti þeim
þau hlunninji aptur, að stofna með
því til þjóðernis striðs og borgara
upphlaups, því eigi að fullnægja
kröfum þeirra kaþólsku liggur ekki
annað fyrir.
Danskir og: )>ýzkir innflytj
endur á Isiandi.
h'yrir nokkrum dögum var getið
um það í dagblaðinu „Nor’Wester”
hjer í bænum, að síðastl. sumar hefðu
verið fluttir froskar til íslands til að
eyða mývargnum þar, og að í ráði
væri, að flytja þangað höggorma síðar.
Flestir ísl. sem lásu þetta í „Nor’-
Wester*- álitu, að þetta væri ein þessi
algenga ,,tröllasaga“, sem hjerlend
blöð opt flytja um ísland. En um
sömu mundir barst oss í bendur ferða-
saga dr. Ehlers, sem ferðaðist um ís-
land í annað sinn í sumar er leið til
að rannsaka hold-iveikina þar og sem
er, ásamt fleiri manuvinum, að berjast
fyrir, að safna fje í Evrópu til að
koma á fót holdsveikra spítala á ís-
landi. Þessi ferðasaga dr. Ehlers var
fyrst prentuð í „Berlingske Tidende“
í Khöfn, en síðan hafa útgefendur
blaðsins sjerprentað hana, og er það
bæklÍDgur í 16 blaða broti, 128 b!s.
að stærð. í þessari ferðasögu sinni
getur dr. Ehlers þess, að hann og
þýzkur læknir, sem var í förinni með
honum, (isamt tveimur öðrum lækn-
um, enskum og frönskum) liafi lagt af
stað heiman að með 140 froska til að
sleppa lausum á íslandi. Dr. Ehlers
fór með 40 danska froska, sem veiddir
höfðu verið íneð mikilli fyrirhöfn í
Charlottenlund, sá en þýzki lagði af
stað með 100 stóra og sterka Berlín-
ar froska frá Köpenick. Þýzku frosk-
arnir þoldu vel sjóferðina og komust
allir lifandi til íslands, en vesalings
dönsku froskarnir dóu allir á skipinu
fyrstu nóttina — ekki úr vesöld eins
og Jón Ólafsson forðum um sagði Be-
hring, sjógarpinn sem Behringssund
er nefnt eptir — heldur úr óyndi
(hjemvee) eptir því sem stýritnaður-
inn á danska gufuskipinu „Botlinia“
sagði. Aformið var, að sleppa frosk-
unum í Þingvalla-vatnið, en af því
leið þeirra fjelaga lá ekki þar fram
hjá, þá slepptu þair þeim,102 að tölu,
í mýrina hjá laugunum ska.mmt frá
Reykjavík. Dr. Ehlers segir, að þessir
„landnáms-.froskar“ hafi hlaupið burtu
kátir og fjörugir. Eptir því sem dr.
Ehlers segir, þá var það enski læknir-
inn sem kom upp með að flytja froska
til íslands til að eyða mývargnum
þar. - Hann befur auðsjáanlega ferð-
ast um ísland áður, og þótt mý-
bitið vo nt.
Eptir þvl sem fjöidinn af íslend-
ingum bjer talar skyldi maður ætla,
að fánm þairra væri kunnugt um, að
eins vont mýbit er til á íslandi og
verst er líjer á landi, en þetta er engu
sfður svo, td. við Mývatn, Svínavatn,
Arnarvatn, Þingvallavatn og í grend-
inni. En það er eptir að vita, hvort
froskarnir lifa og hvort þeir eyða
mývargnum.
Fylkisþingið,
Fylkisþingið var sett á fimmtu-
daginn var með vanalegu m serimoní-
um.
Áhorfendur voru með langflesta
móti, sem mun bæði hafa komið til af
því, að þetta er nýtt þing og því
margir nýir þingmenn og í annan stað
af því, að þar gafst mönnum færi á að
sjá liinn nýja fylkisstjóra Patterson.
Hásætisræðan (Speech from the
Throne) var á þessa leið:
„Herra foiseti og heiðruðu þing-
menn. Með mestu ánægju býð jeg
yður velkomna hingað til þess að
inna af hendi skyldustörf yðar á þess-
um fyrsta fundi hins níunda Mani-
tobaþings.
Uppskeran síðasta haust var
hin ríkulegasta sem átt hefur sjer
stað í sögu þessa fylkis sfðan það
byggðist, og bætir það að vonum
mikið úr þeirri peningalegu þröng,
sem því miður hefur átt sjer stað á
síðustu tveimur árum. En aptur hef-
ur gagnið af hinum mikla jarðargróða
að nokkru leyti eyðilagzt með
því, að verl á jarðargróða hefur verið
óvanalega lágt. I>essi prís á upp-
skerunni, samanborinu við kostnaðinn,
minnir á þann alþekkta sannleika, að
flutningsgjald á kornmat er yfir-
drifið, og yrði því öllum rfiðstöfunum
til að bæta úr þvf tekið með fögnuði.
Eins og yður er kunnugt, var
álitið rjett að leysa uj)p þingið fyr en
þurft hefðl eptir venjunni, til þess að
gefa fólki þessa fylkis tækifæri til að
láta meiningu sÍDa í ljósi um slefnu
stjórnar minnar viðvíkjandi tilraunum
minni hlutans í fylkinu til að fá aptur
sín fyrri hlunnindi í menntamálum.
KosnÍDgaúrslitin taka af öll tvfmæli
um það, að stefna stjórnarinnar hefur
verið í samræmi við vilja mikils meiri-
bluta af fylkisbúum.
Eptirrit af svari stjórnar minnar,
setn ber með sjer álit og stefnu henn-
ar í málinu, verður lagt fyrir yður
bráðlega.
Fylkisreikningarnir fyrir árið
1895 verða lagðir fyrir yður fljótlega,
og áður en langt liður verður lögö
fyrir yður áætlan fyrir yfrrstandandi
ár, fyrir yður að íhuga . Þjer mun-
uð sjá á þeirri áætlun, að húu er búin
til með sjerstöku tilliti til þess að
viðhafa alla sparsemi, og að þar er
ekki farið fram á penÍDga framlög tij
neins annars en þess, sem nauðsynlegt
er til opinberra starfa.
í>egar þjer athugið þcssa áætlan
í sambandi við þekkingu yðar á þörf-
um fylkisins og vaxandi starfa og
ábyrgð stjórnarinnar, þá munuð þjer
glfggt sjá, að inntektir fylkisins eru
ónógar til þess að mæta þörfum
þess. Ómögulegleikinn að gegna
öllum opinberum þörfum fylk-
isins með þeim litlu tekjum sem fylk-
ið hefur, er atriði sem útheimtir yðar
alvarlega athugun.
Þjer verðið meðal annars beðnir
að hugleiða lög um sölu á vörum,
breytingu á lögunum um sölu áfengra
drykkja, lög viðvíkjandi lffsábyrgðar
umboðsmönnum og breytingu á
Queens Bench lögunum Frá 1895.
Utanríkismál Englands hafa upp
á síðkastið virzt vera nokkuð ískyggi-
leg. Fólk þessa fylkis tekur undir
með allri þjóð þessa lands I því, að
trýggð sína og einlæga þegnholl-
ustu föðnrlandinu.
Mig tekur það mjög sárt að verða
að benda á þá miklu sorg og niót-
læti, sem hennar hátign drottnÍDgin
og konunglega fjölskyldan hefur orð-
ið fyrir með fráfalli prins Henry’s af
Battenberg, sem er nýlátinu. öll
enska þjóðin samhryggist hennar h&-
t’gn og hennar konunglegu hátign
prinsessu Beatrice í þeirri sorg.
Jeg fæ yður nú í hendur yðar
vandasama skyldustarf i fullu traus ti
þess, að þjer leysið það svo af
hendi, sem fyrir beztu verður fólki
þessa fylkis.
“ Hlrðis brjef
Síðan kosningarnar fóru fram í
Cape Breton, sem sagt var frá í síð-
asta Lögbergi, hefur verið allmikið
talað um afskipti kaþólsku kirkjunn-
ar af þeim kosningum. Prestum
þeirrar kirkju var auðvitað mjög annt
um, að Sir- Charles Tupper næði
kosningu, sem þeim verður varla láð,
af því hann lofaði að fylgja premier
Bovvell í því, að koma í gegn þvÍDg-
unarlögunum gagnvart Manitoba, en
afskipti prestanna af kosningunum
hafa þótt keyra fram úr hófi. Mest
er þó talað um kirkjulegt hirðisbrjef
sem kaþólskur biskup er Cameron
heitir, sendi kaþóiskum mönnum I
kjördæininu. Brjefið er á þessa leið:
„Miklum rangindum hefur um
síðastliðin fimm ár verið beitt við ka-
þólska tnenn í Manitoba, rargindum,
276
rekkju báru þær sig saman um þetta atriði. Ef
ekki hefði verið privat setustofan í San Francisco og
svefnvagninn á járnbrautinni, þá álitu þær að upp-
hæðin, sero Horn kapteinn var svo drenglundaður að
láta hana fá, hefði verið um $100, en þegar bitt var
tekið með f reikninginn álitu þær, að upphæðin befði
hlotið að vera nærri $200. Ilvað Mrs. ClifE snerti,
þá sá hún eptir að hún hefði sagt eins mikið og hún
hafði sagt, og að hún hefði ekki þagað um feira en
turninn í hellrunum. Henui var illa við ósannsögli
og að leyna nokkru, en úr því hún varð að leyna
nokkru, þá hefði hún átt að leyna fleiru. Þegar sá
tími kæmi, að hún fengi leyfi til að segja frá happi
því, sem hún varð fyrir, þó hún aldrei fengi meira
fje, en hún var búin að fá, þá hugsaði hún sjer að
segja frá öllu saman, og einnig ásetti hún sjer, að
skora á viui sfna og nábúa að sýna, að húu hefði
sagt nokkurt ósatt orð í þessu efni.
Ánægjan yfir, að vera aptur komiu í hús sitt,
rak á flótta allar aðrar tilfianingar hji Mrs. Cliff
fyrsta daginn, og hún varaði sig á, að gefa ekki til-
efni til, að lagðar yrðu fyrir hana fleir i spurningar,
°g par eð þær spurningar, sem hún var spurð, urðu
færri og virtast ekki hafa neitt sjerstakt augnarnið,
þá fór eptirsjón hennar, að hafa ekki þagað yfir
fleiru, að rjena. En hvað sem hún var að gera,
hvert sem hún fór og hvað sem hún horíði á, þá var
saint eins og hún bæri mylnust«in. Hann liangdi
ekki um háls henni, heldur var hann í vasa hennar.
285
1 húsi yðar, væru rúm-ábreiður. Satt að segja sagði
hún okkur, að ábreiðurnar, sem þjer hefðuð, væru
hinar sömu og þjer keyptuð þegar þjer giptuð yður;
að sumar þeirra hefðu verið nærri útslitnar, og að
þjer hefðuð gefið þær hinum fátækari nábúum yðar;
og að yður vanhagaði riú um ábreiður, og að þar eð
veturinn er nú að nálgast, þá áliti hún, að þjer liefð-
uð ekki nógar ábreiður á rúminu yðar. Hún gekk
jafnvel svo-langt að segja, að ábreiðurnar á rúminu
hennar væru mjög þunnar og að hún væri hræddum,
að þær væru ekki nógu hlýjar fyrir veturinn. Þess
vegna höfum við nokkur komið okkur saman um, að
við skyldum láta yður vináttu okkar og hluttekningu
í ljósi með því, að gefa yður tvær hlýjar og góðar
ábreiður á rúmið yðar; þá getið þjer látið Willy
Croup hafa gömlu ábreiðurnar yðar, svo ykkur verði
báðum notalegt í rúminu f vetur. Yitaskuld eru
ábreiðurnar ekki af dýrustu tegund, því margt
annað kallar að okkur — til dæmis vesalings gamla
Mrs. Bradley — svo við máttum ekki eyða miklum
peningum í þetta, en við höfum keypt tvær góðar
ábreiður handa yður, sem bæði eru hlýjar og gagn-
legar, og við vonum að þjer þykkist ekki við okkur
og trúutn ekki að þjer gerið það, því þjer vitið
hverjar hvatir okkareru, og al)t, sem vjer óskum
eptir, er, að þegar yður er hlýtt og notalegt undir
þessari litlu gjöf okkar, að þjer þá minnist okkar
endrum og sinnum. Ábreiðurnar eru frammi f
280
ið og grjet. Edna sagði Mrs. ClifE í stuttu máli frá
öllum æfintýrum Horns kapteins, og að hann ætlaði
að leggja bráðlega af stað aptur til að sækja það,
sem eptir var af gullinu.
„Þvílikt og annað eins“, sagði Mrs. QlifE grát-
andi við sjálfa sig, eptir að hún hafði vandlega læst
herbergi sínu; jeg gæti með þessum peningum og
því, sem jeg á eptir að fá, sjálfsagt keypt upp bank-
ann, en svo get jeg ekki annað en setið hjer til að
reyna að hugsa upp einhvern stað til að geyma
þonnan liáskalega pappírsmiða á“.
Ávfsanin var frá banka í San Francjsco upp á
banka í Boston, og Edna stakk upp á því í brjefi
sfnu, að Mrs. Cliff byrjaði reikning við einhvern
banka í Boston; en veslings konan vissi, að það
dygði ekki. Fólk í Plainton mundi fljótt komast
að því, ef hún hefði banka reikning í Boston, og
hvaða gagn var þess utan að þvf, að hafa banka-
reikning nokkursstaðar, ef hún mátti ekki gefa ávís-
anir á bankann? Edna hafði ekki gleymt að endur-
taka það, hve nauðsynlegt væri, að láta engan mann
fá vitneskju um gullfundinD, og hvert orð, sein hún
sagði í þessa átt, jók vandræði Mrs, Cliff.
„Ef tíminn, sem jeg verð að þegja yfir þessu,
að eins væri ákveðinn. t. d. einn mánuður, þrfr mán-
uðir, eða jafnvel sex mánuðir“, sagði veslings konan
við sjálfa sig, „þá gæti jeg þolað þetta. Það yrði
náttúrlega erfitt að komast af án allra hinna mörgu
blúta, sem jeg þarfnast, og sárt að pora ekki að encj«