Lögberg - 11.02.1897, Síða 4

Lögberg - 11.02.1897, Síða 4
4 LÖGBERG FIMMTUDAGINN 11. FEBRUAR 1897. LOGBERG. Gefið út aö 148 Princess St., Winnipeg, Man. af The Lögberg Print’g & Publising Co’y (Incorporated May 27,1890), Ritstjóri (Editor): Sigtr. Jónasson. Business Manager: B, T. Björnson. A nirl ýsinirn r: Smá-aaglýsing&r í eitt skipti 26c yrir 30 oró eda 1 þml. dálkslengdar, 75 cta um mán- udinn. Á stærri auglýsingnm, eda auglýsingumum lengri tíma, afsláttur eptir samningi. ItÓNtn ffa-skipti kaupenda verdur að tilkynna skriflega og geta um fyrverand* bústað jafnframt. Utanáskript til afgreiðslustofu blaðsins er: Tlie Ugberg Prinling & Publisli. Co P. O.Box 368, Winnipeg, Man. 'Jtanáskrii fttil ritstjórans ®r: Pditor Lögberg, P O. Box 368, Winuipeg, Man. W. Samkvsemt landslögum er uppsógn kaupenda á Maðiógild.nema hannsje skaldlaus. þegar hann seg- rnpp.—Ef kanpandi, sem er í skuld við blaðið flytu vistferlum, án þess að tilkynna heimilaskiptin, þá er það fyrir dómstólunom álitin sýnileg sönnum fyrr prettvísum tilgangi. -- FIJIMTXJDAOIKS 11. FEB. 1897. -- Enn um vesturfarir. 1 f>vl blaði Lögbergs, sem kom tit 31. des. síðastl. er ritstjórnar-grein með fyrirsögn: ,,Þjóðólfur og vest- urfarir'b Vjer skrifuðum f>ess.i grein 1 tilefni af ritstjórnar grein, sem birt- ist í Þjóðóifi 27. nóv. 189ö, með fyrir- lögninni: „Mannaveiðar Kanada- *tjórnar“, og tókum vjer nefnr'a Þjóð- ólfs grein alla og orðrjetta upp í grein vora. Þjóðólfs-greinin var skrifuð 1 tilefni af pví, að Mr. W. H. Paulson var pá kominn til íslands, sem um- boðsmaður Manitoba-stjórnarinnar, til f>ess að gefa mönnum á ísl. upplýsing- ar um fylki þetta og hag Islendinga hjer. Um leið og vjer gerðum nokkrar athngasemdir við nefndaÞjóðólfs-grein gátum vjer fiess, að vjer böfðum f>á hvorki pláss nje tíma til að gera pær athugasemdir við greinina, sem oss fannst ástæða til að gera, og gáfum með J>ví í skyn, að vjer mundum gera frekari athugasemdir við hana siðar. Þó nú sje liðinn meir en mánuðursið- an að vjer rituðum nefnda grein vora og birtum Þjóðólfs-greinina, pá er langt frá að vjer höfum gleymt pessu ináli, heldur höfum vjer af öðrum ástæðum dregið, pangað til nú, að ttka pað til frekari íhugunar í blaði voru. Nú bætum vjer f>ví sem fylgir við athugasemdirnar, er vjer gerðum við nefnda Þjóðólfs-grein í blaði voru 31. des. síðastl. Þjóðólfur kallar Canada í skopi ,,fyrirheitna landið, er llóir í mjólk Og hunangi11. En pað hefur farið eins fyrir ritstjóranum og sumutn öðrurn^ að liann hefur óafvitandi sagt sann- leikann. Canada hefur orðið fjölda mörgum íslendingum „fyrirheitna landið“, ekki síður en Kanaans-land varð ísraelsmönnum fyrirheitna land- ið. Þegar öllu er á botninn hvolft, er Canada miklu hetra og frjósamara laml en Kanaans-land. Þó Canada liggi norðar og loptslag sje f>ess vegna kaldara, pá er öll uppskera hjer vissari en í Kanaans-landi, sem sagan synir að hallæri átti sjer opt stað á sökum voðalegs uppskeru- brests, er stafaði af regnleysi. Ef Kanaans land flóði í „mjólk og hun- angi“, pá er óhætt að srgja hið sama um Canada. Þórólfur smjör sagði um ísland, að smjör drypi par af hverjum kvisti, og eptir pví sem frekast verður sjeð af Þjóðólfi, pá undirskrifar ritstjóri blaðsins skoðun hans, pó ýmsir áliti að Þórólfur gamli væri að fara með skrum—og pað hafi ekki ávalt reynst eins og hann sagði. Ef ritstjóri Þjóðólfs kæmi til Canada, pá porum vjer að segja að hann myndi játa—prátt fyrir alla fordóm- ana—að smjör drjúpi hjer af hverjum kvisti, ekki síður en á Islandi, og að petta land hafi ýmisleg önnur gæði fram yfir ísland—bæði af náttúrunnar hendi og fyrir aðgerðir mannanna. Þjóðólfur segir, að Canada-stjórn „seilist einkum eptir íslendingum“ til að hyggja eyðilöndij hjer í landi af pvf,að henni „virðast peir (íslending- ar) nógu skrælingjalegir til að geta sætt sig við allan skollann. Þeir sjeu ekki góðu vanir heima hjá sjer“. Allir vita, og Þjóðólfur með, að pað eru helber ósannindi, að Canada- stjórn sækist eptir íslendingum sem landnemum af pví, að henni „virðast peir nógu skrælingjalegir til að geta sætt sig við allan skollann“. íslend- ingar byrjuðu að flytja til Canada, og pað í stórbópum, án pess að stjórnin hjer gerði liið allra minnsta til að fá pá hingað. Það var fyrst eptir að allmikill hópur af ísl. var kominn hingað til landsins, að stjórnin hjer fór að veita pessum innflytjendum frá binni afskekktu ey norður við kulda- beltið eptirtekt, og var pað Dufferin lávarður, er pá var landstjóri hjer í Canada, sein dró athygli stjórnar sinnar að pessum íslenzku innflytjend um. Dufferin lávarður hafði ferðast á íslandi, pegar hann var ungur og ó- giptur maður, og hefur enginn útlend- ur maður talað hlylegar um íslendinga en hann gerði í bók sinni lettersfrom tligh Latitudes. Dyngjufjalla-gosið, árið 1874, varð sjerstaklega til að minna Dufferin lávarð á fornvini sína, íslendinga, bæði í pá átt að hjálpa peim, sem hingað voru komnir, til að koma sjer upp nylendu hjer og eins til að hjálpa fólki pví í öskusveitun- um á Austurlandi, sem, eptir frjettun- um er bárust til útlanda, ekkert ann- að lá fyrir en að hrekjast burt úr átt- högum sínum. í ræðu sem Dufferin lávarður bjelt hjer í Winnipeg sumar- ið 1877 (skömmu eptir að ísl. höfðu stofnað hina fyrstu byggð sína hjer í Vestur Canada, með ríflegum styrk af landsfje), sagði hann, að hann hefði ábyrgst Canada-mönnum (stjóm og pjóð) að fslendingar myndu reynast góðir og nytir borgarar í landinu. Á pessu sjest bezt hvort Dufferin lávarð- ur hafði pað álii á Islendingum, að peir væru nógu miklir „skrælingjar“ o. s. frv. Ef Dufferin lávarður hefði sagt stjórn sinni, að íslendingar'væru skrælingjar, eða líkir skrælingjum, pá hefði stjórnin og pjóðin hjer ekki viljað hafa pá í luudinu, hvað pá styrkja pá til að stofna hjer nylendur. Forsætisráðgjafinn hjer í Manitoba, Mr. Greenway, sagði fyrir nokkru í ræðu í pinginu, að íslendingar væru ekki að eins með hinum beztu mönn- um, er flyttu hjer inn, heldur hinir bezu. Það var minnst á íslendinga & sambandspinginu í Ottawa fyrir eitt- hvað níu mánuðum síðan, og pó helztu mönnum flokkanna komi satnan um fátt, pá kom peim saman um að hæla íslendingum. Með pessu er sannað, hvaða álit stjórnirnar hjer hafa á ís- lendingum, og ura leið viðurkennt, að Islendingar hafa innleyst ábyrgð pá, sem Dufferin lávarður gaf Canada- mönnum fyrir pví, hvernig peir myndu reynast. Hvað pað enu fremur snertir, að Canada-stjórn virðist íslendingar „nógu skrælingjalegir til að gete sætt sig við allan skollann“, pá skulum vjer taka pað fram, að reyDzlan hefur sýnt, að pó íslendingar komi frá hinu hrjóstugasta og gæðaminnsta landi Evrópu, pá eru peir eins vandfysnir eins og nokkur önnur pjóð hvað landgæði snertir. Að svo er syna hinar mörgu tilraunir íslendinga hjer að finna hið bezta og hentugasta svæði í öllum norðurhluta Norður- Ameríku, alla leið frá Atlantzhafi vestur að Kyrrahafi. íslendingar hafa, sem sje, reynt fyrir sjer í flest- um Canada fylkjunum og mörgum af ríkjum Bandaríkjanna. Þeir hafa reynt að stofna byggðir við bæði höf- in og hjer og hvar inni í landinu, en reynzlan hefur *ynt, að pegar öllu er á botninn hvolft, pá hafa fiskivötnin og hinar frjósömu sljettur hjer inni í miðju landinu mest aðdráttar-afl fyrir pá og að lijer vegnar peim bezt. Þó fjöldi íslendinga hafi farið vestur á Kyrrahafsströnd, pá hafa mjög marg- ir peirra horfið aptur hingað á hið frjósama sljettlendi í miðju landinu og fleiri eru alltaf að koma aptur. Apessusjest hvort pað land er af verri endanum, sem Canada-stjórn er alltaf að bjóða íslendingum. Eins og liggur í augum uppi, og eins og reynzlan hefur sýnt, er Islendingum frjálst að velja sjer hústað livar sem peir vilja í heiminum, eptir að peir hafa komist burt af hólmanutn, sem peir eru fæddir á, og petta frjáls- ræði hafa peir lika notað sjer í eins ríkulegum rnæli og nokkurönnur pjóð. Það er pví rugl og missyningar sem Þjóðólfur er að ota að lesend- um sínum, að Dokkrum detti í hug,að pað megi bjóðapeim „allan skollann“. Vjer viljum einnig taka pað fram, að ekkert land byður landnáinsmönnum eins góð kjör og Canada nú býður. 1 mörgum öðrum löndum er allt opin- bert, óhyggt laud selt dyrum dómum. í öðrum löndum er allt hið bezta ókeypis land byggt og ekki framar um pað að tala fyrirfátæka landuema. Hjer í Vestur-Canada er enn mikið af bezta landinu óbyggt enn, og stendur hverjum sem vill til boða ókeypis til yrkingar og eignar. Það er engin hætta á, að landið hjer byggist ekki nytum landnámsmönnnm áður en langt um liður, hvort sem stjórnin hjer styður að pví eða ekki, að fá menn úr öðrum löndum til að nema pau. Það er að eins tíma spursmál. En pað er nú einu sinni hin brezka stefna, að koma upp stórpjóðum í nylendunum á sem stytztum tíma, og pess vegna er pað álitið eitt af pyð- ingarmestu störfum stjórnanna í öll- um nylendum Breta, að fá góða og nyta menn, af ölluin pjóðum, til að nema land og setjast að í nylendum peirra. Þetta hefur líka heppnast, og pess vegna eru nú yms lönd, sem fyrir 50 til 1C0 árum voru strjálbyggð- ar nýlendur, orðin pjettbyggð, fólks- mörg lönd, og pjóðirnar í lönd'im pessum, sem pá voru í me3ta barn- dómi, orðnar að heita má auðugar stórpjóðir. En pað er aðgætandi, að stjórnirnar í brezkum löndunum láta sjer ekki nægja að fá fólk inn í land- ið, heldur vinna pær að pví af alefli að koma einstaklÍDgunum og fólkinu í heild sinni 4 sem hæst stig hvað snertir alla menntun, lífspægindi og velmegun. Þess vegna er ógrynni fjár kostað til allskonar skóla, og til saiu- göngubóta til að efla verzlun og alla atvinnuvegi landanna. Það erauð vitað hagur fyrir brezku pjóðina í heild sinni að nyiendurnar byggist og að par komist upp voldugar pjóðir; pví pó nylendurnar hafi hið frjéls- legasta stjórnar-fyrirkomulag, stjórni innbyrðis málum sínum algerlega sjálfar, borgi engan skatt, pó pær njóti verndar Breta, og sjeu peim háðar að eins að nafninu tíl, pá er hinu brezka veldi styrkur að nýlend- unum og pær auka verzlun Breta, pó pær sjeu ekki skyldugar að verzla við Breta fremur en peim er fiagnaður í eða pær sjáifar vilja. Bretum væri enginn styrkur í nylendum sínr um ef fólkið í peim væri fátækt og óánægt. Þess vegna er allt gert,sem hægt er, til að gera fólkið ánægt og velmegandi. En pó brezka pjóðin hafi hag af, að nylendur peirra bygg- ist, pá er ekki par með sagt að peir, sem flytja til nylendanna og setjast par að, hafi ekki eins mikinn, eða miklu meiri hag af, að taka sjer par bólfestu, enda fara öll viðskipti svo bezt, að báðir partar hafi hag á peim. Þeir, sem setjast að í brezkum löndum, fá að sjálfsögðu og baráttu- faust öll pau rjettindi og pað frelsi,sem brezkir pegðar liafa—frelsi og rjett- indi sem pjöðir pær, er innflytjendur tilheyra hafa opt verið að berjastfyrir í margar a'dir án pessaðöðlast hnoss- ið. Ef ísland hefði verið brezk ny- lenda, væru íslandingar ekki einasta búnir að fá pað stjórnar-fyrirkomulag fyrir löngu, sem peir eru að herjast fyrir, heldur betra, og peir íslending- ar, sem til Canada flytja, komast bar- áttulaust undir betra og frjálslegra stjórnar-fyrirkomulag en pað, sem ís- lendingar á ísl. eru að berjast fyrir að fá. Auk pess mundu ísl. pá hafa verið miklu auðugri pjóð. Yiðvíkjandi eyðilöndunum hjer í Canada, sem íslendingum og öðrum eru boðin gefins, er pað að segja, að pau eru miklu meira virði fyrir land- námsmenn en yrkt lönd eru víða annarsstaðar í heiminum—jafnvel 4 sjálfu Englandi. Eins og allir vita, fá menn ekki byggilegt gefins land f neinu fullbyggðu landi, heldur verða að leigja sjer land eða kaupa dyrum dómum. Fæstir hafa nú efni á að kaupa land, og peir, sem leigja jarðir, bæði á íslandi og annarsstaðar, hafa sjaldan meira upp úr jörðunnm en laklega að jeta. Auk leigunnar, sem menn borgs, eru önnur útgjöld—i landssjóð, til fátækra og til kirkna— svo pung viða i Evrópu, að menn rísa varla undir peim. Þetta munu menn kannast við á ísl. ekki siður en annarsstaðar. Þessi eyðilönd—pessi gefins lönd—sem Þjöð^fur talar um með svo mikilli fyrirlitningu, eru frjósamari eins óg pau koma fráskap- arans—og stjórnarinnar—hendi, en lönd setn ræktuð hafa verið i tugi alda. Þess eru mörg dæmi bjer á sljettun- um í Manitoba, að menn — jafnvel margir Islendingar—hafa verið búnir að gera pessi eyðilönd að betri bú- jörðum—sem peir eiga sjálfir—á 10 árum, en flestar eða allar bújarðir eru á Isl. eptir 10 alda byggingu, og pessi eyðilöud, eða bújarðirnar sem gerðar hafa verið úr peim, gefa marg- falt meira af sjer en nokkrar bújarðir & íslandi. Bújarðir pessar eru pá held- ur ekki lengur afskekktar frá öllu mannlegu fjelagi, heldur eru pær ör- skammt frá járnbrautum og telegröf- um, nálægt kaupstöðum, skólum og kirkjum. Sem dæmi upp á pað, hvað einmanaleg pessi eyðilönd eru,skulum 342 Sem hann nú var kulinH, á hæfilegri stucd. Almenn- ings-álitið virtist hafa sterka tilhneigingu til að gera Jafet Bland að söguhetju fyrirfram, og hafa mjög illan grun á hinum horfna Ratt Gundy. Maðurinn sem hafði hortíð pannig viljandi, stóð mjög illa að vígi í almennings-álitínu í samanburði við Jafet Bland, sem einhverra orsaka vegna hafði ekki viljað gefa sig fram enn. En hvað er að segja um rauðhærða og rauð- BkePRJaða manninn? Lögregluliðið var á enda- lausum veiðum eptir hverjum peim manni, er hafði rautt hár og skegg, og sem mögulegt var að hafa grunaðan. Rauðhærðir og rauðskeggjaðir menn eru mjög algengir í öllum löndum; en jafnvel í öllu pessu uppnáml dirfðist pó lögregluliðið ekki að taka sjerhvern rauðhærðan og rauðskeggjaðan mann, sem pað fann fastan, og reyna að beita sakalögum Englands á pá. Ýmsir menn, er bjuggu á árbakk- anum, vöktu athygli 4 pví, að maður með úfið rautt hár og skegg, sem lifði undarlegu láðs og lagar lífi, hefði stundum látið sjá sig fyrir ofan Battersea- brúna, en pótt einhver slíkur maður hefði einhvern tfma verið par, pá sást hann nú hvergi. A jörðinni og vatninu eru vindbólur, og að líkindum hefur hann verið ein peirra. Eptir nokkurn tíma fór Gerald að batna, og frjettaritararnir fundu hann pá einnig að rnáli. Hann staðfesti vissulega, að svo miklu leyti sem hann hafði getað sjeð og munað, sögu prófessor 351 an, en kriddsætan ilm lagði um búðina, og nasir hans pöndust út undir áhrifum ilmsins. Lisbeth, gamla pjónustu-stúlkan hennar Mrs. Borringer, sat fyrir innan búðar-borðið og prjónaði með mestu rósemd. Þegar Bostock kom inn, leit hún skarplega á hann gegnum gleraugun sín. Hún pekkti hann mikið vel í sjón að sjá. „Hvað mætti yður póknast að vilja, Mr. Bos- tock?“ spurði húú með gamaldags alvörugefni og með sterkri „Surrey“-áherzlu á orðunum. Mr. Bostock, sem var að setja nákvæmlega á sig allt í búðinni, spurði hvert Mrs. Borringer væri heima. Ef hún væri heima, sagðist hann purfa að finna hana—tala við hana í fáeinar mínútur, ef hún hefði tíma til pess. Lisbeth stóð á fætur, stakk prjónunum í pað, sem hún var að prjóna, og gekk iun eptir búðinni að dyrunum, sem gengið var um inn í íbúðarher- bergin í húsinu. Hún opnaði hurðina að eins nóg til pess, að kornast inn um dyrnar og lokaði henni svo á eptir sjer. Bostock var einn eptir í búðinni. Strax og hurðin laukst aptur á eptir l.isbeth, fór Bostock að læðast um litlu búðina, opnaði skúffu, eptir skúffu, og gægðist forvitnislega niður 1 pær, lypti upp böggli eptir böggul í hillunum, og athug- aði nákvæmlega hina snoturlega rituðu nafn-miða, er voru ritaðir með hinni fínu snarhönd Mrs. Borr- inger, og sem sagði til, hvað var í hverjum böggli. 1 stórum kassa, er var skipt í mörg hólf, og sem stóð 34Ó Gerald var ennfremur spurður, hvort hann pekkti mann pann, er nefndist Ratt Gundy? Ö, já sagði Gerald—og varð dálítið ópolinmóður—hann pekkti Ratt Gundy; og hann sagði að peir væru blátt áfrara að villa fyrir sjálfum sjer sem ímynduðu sjer að Ratt Gundy væri nokkuð riðinn við glæpi pessa. En svo var spurt, hvar Ratt Gundy væri nú? Um pað gat Gerald engar upplysingar gefið. Allt málið drógst pví að peim sannleika, að mað- urinn með rauða skeggið, sem sjeðst hafði nálægt lfki Sets Chickering, hefði reynt að myrða Gerald Aspen, og að bæði Gerald Aspen og Set Chickering væru erfingjar að demanta-náma auðnum. Það var auðvitað ekkert óeðlilegt, að grunur almennings snerist að hinum týnda Ratt Gundy. Allir mundu eptir pvi að pað var pó hann, sem lög- regluliðið fann fyrst hjá hinum örenda líkama Sets Chickering. Hins vegar var pað víst, að maðurinn með rauða skeggið var ekki Ratt Gundy sjálfur. Samkvæmt framburði prófessors Bostocks við lfk- skoðanina, pá hefði hann sjálfur, Bostock, mætt manninum með rauða skeggið á pví augnabliki, sem Ratt Gundy hlaut að hafa verið að tala við lögreglu- pjónana f litla ferhyrnda svæðinu er liggur út frá St. Jatnes stræti. Spursmálið var pví á endanum petta: Hver var maðurinn með rauða skeggið? Yjer höfum sagt, að prófessor Bostock hafi orðið aðal-söguhetjan um stund. Og pað var hann líka á vissan hátt. En hann var pað að eins 1 sama skiln-

x

Lögberg

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Lögberg
https://timarit.is/publication/132

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.