Lögberg - 12.05.1898, Page 5

LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 12. MAÍ 1898.
o
lr maana á Cuba hafa verið eyðilagð-
&r &ð Jiarflausu og byggðir á eynni
lagðar f auðn.
4. Dað sem hefur hina allra mestu
Þyðingu f þessu sambandi er, að hið
n6verandi ástand á Cuba ollir sffelldri
Þ®ttu f f>á átt að friðurinn raskist f
Handartkjunum og orsakar stjórn
þeirra fjarskalegan kostnað. Með f>ví
slíkur ófriður hefur átt sjer stað
8vo árum skiptir á eyju, sem er jafn
n&laegt oss og sem f>jóð vor hefur
i&fnmikið verzlunar- og starfsamband
Vl®> og með f>vf lif og frelsi pegna
Vorra er í slfelldri hættu, eignir
Þeirra eru eyðilagðar og f>eir settir á
v°narvöl, og með f>ví hætta er enn-
ffeniur á, að kaupskip vor sjeu tekin
föst fast við streDdur vorar af herskip-
Uln útlendrar þjóðar, en vjer getum
eltki alveg hindrað að leiðangrar sjeu
gerðir út til að styrkja uppreisnarmenn
af pessu rfsa allskonar vandasöm
°fiT /fandi spursmál og vafningar, f>á
6r allt J>etta og margt fleira, sem jeg
Þ»rf ekki að telja upp,orsök til fáleika
milli
vor og hinnar pjóðarinnar og
^gnar oss sífellt með ófriði, svo vjer
Deyðumst til að vera alltaf búnir í
öfrið við pjóð, sem hefur mikinn her-
&®a> f>ótt friður sje milli hennar og
vor«.
I>essar ástæður fyrir f>vf, að sker
&sf f leikinn, sýna sig bezt með
>'Maine“ slysinu, og fer forsetinn s»-o-
^tandi orðum um pað:
‘Hætta sú og vandræði, sem jeg
kof þegar bent á, sýndi sig ljóslegast
f Þinum sorglega viðburði, sem hefur
1°®ð rjettu fengið svo mikið á Banda-
Ukja þjóðina. Jeg hef f>egar sent
c°ngressinum skýrslu sjóliðs rann-
8ðknar-rjettarins viðvlkjaudi eyðilesg-
Ing herskipsins Maine á Havana-höfn
&6 kveldi hins 15. febrúar síðastl.
%ðilegging f>essa göfuga skips hef-
Ur fyllt hjörtu þjóðarinnar með óút-
^úlanlegum hryllingi. Tvö hundruð
fitnmtíu og átta hugrakkir sjómenn
°f? sjóliðsmenn og tveir yfirraenn f
8]61iði voru, sem áttu sjer einkis ills
V°n og gengu til hvflu á skipi sfnu á
köfn þjóðar er ekki átti 1 ófriði við
°8s> voru á einu vetfangi sendir til
koljar, en sorg og skortur leitt yfir
^imili peirra og harmur yfir alla
Þjóðina.
Sjóliðs rannsóknar-rjetturinn,
8®m óþarft er að taka fram að stjórn-
lQ ber ótakmarkað traust til, komst f
®lnu hljóði að peirri niðurstöðu, að
®yðilegging herskipsins Maine hefði
°rsakast af sprengingu utan að, af
8prengingar-útbúnaði á botni hafnar-
lnnar. Rjetturinn tókst ekki á hend-
Ur að ákveða, hver bæri ábyrgðina af
8fysinu. í>að er eptir að ákveða pað.
Undir öllum kringumstæðum er
eyðilegging skipsins Maine, hvað svo
*em hefur grandað f>vf uianað, auðsæ
ng áhrifamikil sönnun fyrir, að ástand-
á Cuba er óþolandi. X>að hefur
synt sig, að ástandið er þannig, að
spanska stjúrniu getur ekki sjeð um,
að skip sem tilheyra Jiandarfkja her-
flotanum sje óhult á Havana höfn, J>ó
f>au komi pangað í friðar-erindum og
hafi fullan rjett til að liggja par. Enn-
fremur vil jeg í pessu sambandi minn-
ast á, að sendiherra vor á Spáni, f brjefi
dags. 26. f. m., staðhæfir, að spanski
utanrfkisráðgjafinn par hafi fullvissað
hann um, að Spánn skuli gera allt sem
útheimtist til að fullnægja hinum
mesta drengskap og strangasta rjett-
læti viðvíkjandi J/atne-m&linu. Svarið,
sem að ofan er nefnt, dags. 81. f. m.
inniheldur einnig fullvissan um, að
spanska stjórnin sje reiðubúin til að
leggja í gjörð allar þrætur, sem geti
komið upp í sarabandi við þetta mál,
og er petta sfðar skýrt í brjefi frá
spanska sendiherranum f Washington,
dags. 10. p. m., sem hljóðar sem
fy^ir:
„ ,Yiðvfkjandi spursmálinu um
hvað olli slysinu, sem mismunandi
álit kemur fram um I skýrslum B-inda-
ríkja rannsóknar-rjettarins og spanska
rjettarins, pá stingur Spánn upp á, að
komist verði að sannleikanum á pann
hátt, að óhlutdrægir menn, sem bezt
skyn bera á slfka hluti, rannsaki mál-
ið, og samþykkir Spánn úrskurð
peirra fyrirfram‘.“
Forsetinn dregur aptur at-
hygli að pví áliti Grants forseta árið
1875, að aðrar pjóðir verði fyr eða
slðar að skerast f Cuba-málið, og ann-
aðhvort jafna pað friðsamlega eða að
skakka leikinn með valdi. Hann
minnist og á yfirlysingu, sem Cleve-
land forseti gerði síðan pessi yfir-
standandi uppreisn byrjaði, f pá átt,
að sá tfmi gæti komið, að Bandaríkin
yrðu að uppfylla háleitari skyldur, en
skyldur sfnar gagnvart Spáni sem
drottni Cuba. Og að síðustu minnir
McKinley forseti & boðskap sinn til
oongressins, sfðastl. desember, parsem
hann gefur i skyn, að pað geti rekið
að pvf, að Bandarfkin verði að skakka
letkinn með valdi, ef ekki sje hægt
að jafna málin með friðsamlegum
meðölum.
Að lokura sk^rir McKinley for-
seti frá niðurstöðu peirri, er hann hafi
komist að I málinu, og kemur fram
með tillögur slnar um, hvað hann álfti
að oongressinn eigi að gera, með ept-
irfylgjandi orðum:
„Löng reynsla er búin að sýna,
að augnamiði pví, sem Spánverjar
hafa háð blóðuga bardaga til að ná,
verður ekki náð. Uppreisnar-eldurinn
kann að bálast upp eða sljákka eptir
mismunandi árstlðum, en pað er auð-
sjeð að hann hefurekki verið slökktur
með peirri aðferð, sem nú er viðhöfð.
Hinn eini vegur til að ljetta af og
losna við ástand, sem ómögulegt er
að pola lengur, er sá, að friða Cuba
með valdi. í nafni mannúðaiinnar, í
nafni menntunarinnar, vegna hætt-
unnar, sem hagsmunum Bandarlkj-
anna er búin, er veitir oss rjett og
leggur oss pá skyldu á herðar að tala
og taka f strenginn, verður ófriðurinn
á Cuba að hætta.
í tilefni af pessum sannleika og
sökum þessara kringumstæðna bið
jeg congressinn að veita forsetanum
fullt vald og fullmakta hann til, að
gera ráðstafanir til að koma á fullum
friði og binda enda á ófriðinn milli
8tjórnarinnar á Spáni og fólksins á
Cuba, og að koma á fót á eynni svo
öflugri stjórn, að hún geti haldið par
reglu og uppfyllt skyldur slnar gagn-
vart öðrum pjóðura, svo að tryggÍDg
fáist fyrir friði og spekt og að bOrg-
ararnir á eynni og borgarar vorir
megi vera óhultir um lff sitt og eign.
ir, og að forsetinn megi nota bæði
landher og sjóher Bandarfkjanna, að
8vo miklu leyti sem nauðsyn krefur,
til að uá pessu augnamiði.
Og til að styrkja málefni mann-
úðarinnar og frelsa lff hins sveltandi
fólks á eynni Cuba mæli jeg með, að
haldið sje áfram að útbyta fæðu og
öðrum nauðsynjum meðal pess, og að
oongressinn veiti fje úr fjárhirzlu rfk-
isins t,il að bæta upp pað, sem vanta
kann á að góðgerðasemi borgara
Bandarfkjanna fullnægi pörfinni.
I>etta mál er nú komið undir að-
gerðum coDgressins. Dað er alvar-
leg ábyrgð, sem fylgir pví að greiða
fram úr pvf. Jeg hef gert mitt ýtr-
! asta til og notað öll meðöl, sem jeg
ræð yfir, til að bæta úr hinu óþolandi
ástandi, sem á sjer stað rjett undir
handarjaðri vorum. Jeg er reiðubú-
inn til að uppfylla allar skyldur, sem
ð mjer hvfla samkvæmt stjórnar-
skránni og lögunum. Og svo bfð jeg
eptir ráðstöfunum yðar.“
í eptirskript við boðskap sinn
skýrir McKinley forseti congressinum
frá, að eptir að hann hafi ritað boð-
skapinn hafi drottningin & Spáni skip-
að svo fyrir, að yfir-herforingi hennar
á Cuba, Blanco, skuli auglýsa vopna-
jhlje. Forsetinn bætir við pvf sem
fylgir: „Ef að þessi ráðstöfun hefur
heppilegar afleiðÍDgar, pá höfum vjer
náð augnamiði voru sem kristin, frið-
elskandi pjóð. Ef ráðstöfnunin par á
mótt verður ekki að notum, p& er pað
frekari rjettlæting fyrir pvf spori, sem
vjer hugsura oss að stfga“.
Kærleiks-postulinn.
Hinn göfu./i, gdfaði, mannúðar-
fulli og kœrleiksrlki Únítara trúboði
og ritsnillingur sjera Magnús J.
Skaptason hefur týnt sumum eða öll-
um ofangreindum kostum sfnum peg-
ar hann kom yfir f pólitisku fúkyrða-
smiðjuna á suðaustur horninu & Willi-
am Avenue og Nena stræti og ljet
„svarta smiðinn“ par setja smiðs-
höggin á hÍDn kolbrennda, gjall-
runna, skörðótta og bitlausa torfljá,
er peir fjelagar suðu saman, og sera
hann síðnr Ijet narra sig til að setja
merki sitt á. Vjer eigum við grein-
ar-ómyndina í Hkr., er kom út 5. p.
m., sem nafn trúboðans stendur undir
og sem á að vera skrifuð f tilefni af
nokkrum orðum I Lögbergi um pólit-
isku samkomuna, sem haldin var f
Unitara-kirkjunni fyrir eitthvað prem-
ur vikura síðan.
Já, veslings Unitara trúboðinn
hefur týnt „kostunum“, og hleypur
eitthvert hið hlægilegasta og um leið
ómyndarlegasta gönuskeið, sem hálf-
taœinn klár hefur nokkurn tíma
hlaupið.
Únitara kærleikspostulinn er fyrst
og fremst að afsaka samkomuna og
segir, að hún hafi verið „siðleg og
skemmtileg“. Vjer höfðum alls ekki
gefið í skyn, að samkoma pessi hefði
verið ósiðleg, enda gefur trúboðinn f
skyn að hvorki hann nje Mr. Baldwin-
son hafi talað par, og er það sjálfsagt
ástæðan fyrir pví að f petta sinn var
hvorki farið með guðlast nje klám í
Unitara-kirkjunni. En að þar hafi
verið veitt „siðferðisleg skemmtun“!!!
eru orð kærleiks-postalans, og má
meta pá staðhæfingu eptir þvf hvaðan
hún er.—Pað, sem vjer hjeldum fram,
var, að samkoman hefði verið
haldin f pólitisku skyni og að
par hefði „verið sýndar, meðal annars,
pólitískar skrfpamyndir“. t>essu neit-
ar ekki kærleikspostulinD, en er þeyta
upp moldviðri útaf allt öðru en vjer
sögðum. I>að er gamla aðferðin hans
og sessunauta hans, pegar flett er of
an af fargani peirra, að rjúka upp f
persónulegar skammir um pá, sem
koma við kaun peirra, snúa út úr og
sneiða sig hjá málefninu. Vjer sögð-
um, að vjer álltum að petta samkomu-
fargan apturhaldsmanna væri reglu-
legasta „apaspil“, og pað er enginn
vafi á að svo er.
Dá hefur kærleiks postulinn pað
á hornum sjer, að vjer sögðum, að
samkoman hefði verið á laugardags
kveld, en eins og grein vor ber með
sje*, höfðum vjer þetta og fleira eptir
„Noi’Wester“. Oss datt sfzt f hng,
að sjera Magnús J. Skaptason færi að
afneita hinni pólitisku biblíu sinni,
„Nor’Westor“, þó oss væii auðvitað
kunnugt um, að hann hefði afneitað
biblíu kiistinna manna og peim trúar-
brögðum, er hann hafði svaiið dýra
eiða að fylgja. Greinin I „Nor’VVest-
er“, sem vjer vitnuðum f (blaðið er
dags. 25 apr.), byrjar sem fylgir:—
„Unity Hall (nafnið er rargt), á
horninu á Pacifio Avenue og Nena
stræti, var troðfull út að garg-
stjettinni á laugardagskveldið, og
var ástæðan sú, aö Rev. Mr.
Skapleson og Mr. Baldwinson
höfðu par söng og ,iinie light
skemroti-samkomu fyrir hina íslenzku
vini slna“. I>arna sjá menn að „Nor-
Wester“ segir,að samkoman hafi verið
á laugar l-igskn. o r að Vlr. Skaplesun
(á auðvitað að vera Skaptasou) og
Mr. Baldwinsou hafi staðið fyrir sam-
komunni. Sje petta raogt í pólitísku
biblíunni, eða afneiti sjera Magnús
benni eins og hinni bibliunni, þá er
pað ekki oss að kenna. Biblía aptur-
haldsmanna segir afdráttarlaust, að
samkoman hafi verið á laugardags-
kveld og gefur fyllilega í skyn, að
Mr. Skaptason og Mr. Baldwinson hafi
veriðforsprakkar hennar. Vjer höfð-
um pví fullan rjetttil að segja,aðþeir
hefðu verið helztu „sprautur“ par,sem
á Reykjavíkur-fslenzku pýðirbiðsama
og „the big toads in the puddle“ á
ensku=helztu mennirnir f farganinu.
Vjer vorum auðvitað ekki & samkom-
unni, pví að „sprauturnar“ voru ekki
svo kurteisar að senda oss aðgörgu-
miða—en enginn hafði rjett til aö
vera par netna þeir, sem boðið var og
látnir hafa aðgöngumiða.
Hvað brígslyrði kærleiks po;tul-
ans um menntunarleysi o.s. fsv. snert-
ir, þá látum vjer pau liggja oss í
ljettu rúmi. t>eir, sem vit hafa á að
dæma um ritað máj, dæma eptir pví
sem peir sjá á prenti eptir okkur
báða, sjera Maguús og oss, en ekki
eptir pví sem hann segir. Hinsvegar
viljum vjer benda á, að ekki hefur
sjera Magnús lært sfna siglingafræði
betur en vjer. Hann gekk sem sje &
prestaskóla í Rvík,til að læra að sigla
til himna tneð hlaðið skip af farpegum,
en þegar hann koin hmgað vestur,
ruglaði „Úlfurinn í sauðargærunni1*
hann svo í siglinga-fræðinni, að hann
vissi ekki sitt rjúkandi ráð, „bringlaði
svo um hafið villtur“, fleygði frá sjer
allri siglingafræði, sem hann hafði áð-
ur lært, og hefur sfðan dollara Únítar-
anna fyrir leiðarstein, í staðinn fyrir
pann leiðarstein og himintungl, sem
honum v«r kennt að hafa sjer til leið-
beiningar, og má nærri geta hvort
honum tekst að ná tryggri höfn þegar
svona er komið.
„Komdu aptur ef pú villist“,
sagði „Úlfurinn í sauðargærunni11, en
pað verður kærleikspostulanum jafn
mikil huggun og hjálp eins og oið
höfuðprestanna, ajá þú sjált'ur fgrlt
því, voru Júdasi.
PATENTS
1PROMPTLY SECURÉDl
Writc tor our intercstinK books “ Invent-
or’sHelp” and “How vou are swindled.”
Send us a rougb sketoh or model of vour
lnvention or improvement and we will tell
yon free our oplnlon as to whcther it is
probabljr patentable. Wo make s spceialty
of applications rejected in other hands.
Highest referenoes furnished.
MARION & MARION
PATKNT SOLICITORS & EXPERTS
Civll a Mschsnloal Enslncers, Oraduatce of the
l'olytechnto 8ohool of Englneerinff. Bachelora In
Applted Sciences, Laval DniTerelty, Members
Patent Law Aesociatíon, Amertcan tVater Worke
Assoclation, Now Engiand Water Works Assoc.
P. Q. Surveyora Assoclation, Assoo. Membcr Can.
■oclety of ClvU Engineers.
Onriess • ! WA8HIKOTON, D. C.
OrrICKS . f JIONTRKAL, CAN.
r
19
„t>að kynní að bæta pig, að lesa faðirvor aitt
Þúsund sinnum og trúarjátninguna jafn opt, stand-
8ndi frammi fyrir skrfni Maríu meyjar með útrjetta
&rWa. kynnir pá að muna, að skaparinn hefur
Refið okkur tvö eyru og einungis einn munn til
^rkis um, að maður á að nota eyrun belmingi meira
en munninn. Hvar er yfirmaður byrjendanna?“
»Hann er fyrir utan dyrnar, heilagi faðir“, svar*
&®i hinn.
»Sendu hann hingað inn til mfn“, sagði ábótinn.
Leikbróðirinn flýtti sjer burt; pað söng í trje-
Slúlfinu við hvert spor, sem hann gekk, pvf hann
i'áfði harða ilskó á fótum, og svo marraði hin járn-
i’^nta hurð á hjörum sfnum. Fáeinum mfnútum
8einna opnaðist hurðin aptur, og inn kora lágur og
^igur munkur, með búlduleitt, rólegt andlit og vald-
legt l&tbragð.
»t>ú hefur sent eptir mjer, heilagi faðir?“ sagði
nann.
»J&, bróðir Jeromo“, svaraði ábótinn. „Jeg vil
&^ petta m&lefni verði til lykta leitt pannig, að pað
Vehi eins lftið hneyksli og unnt er, en samt er nauð-
synlegt, að hegDÍngin fari fram opinberlega“. Hano
|&iaði nú á latneska tungu, eins Og sú tunga ætti
>®tur við, vegna pess hvað hún er gömul og h&tíð-
eg> til pess að lýsa hugsunum tveggja yfirklerka
munka-fjelaginu, sem peir tilheyrðu.
„t>að er ef til vill rjettast, að leyfa ekki byrj-
6ndunum að koma inn“, sagði yfirmaður peirra.
„Hefur þú skrifað þær og sett fram samkvæmt
reglum vorum?“ spurði ábótinn.
„Jeg hef skrifað pær & geira af sauðskinni, heil-
agi faðir“, svaraði muDkurinn.
„Afhentu kanslaranum sauðskinnið“, sagði ábót-
inn. „Komið inn með bróðir Jón og látið hann heyra
ákæruna, sem fram er færð gegn honum“.
Strax og ábótinn hafði gefið pessa skipun, opn*
aði einn leikbróðirinn hurðina, en inn komu tveir
leikbræður og leiddu milli sín nngan byrjanda f
munkareglunni. Hann var afarstór maður, dökkeygð-
ur, en rauðhærður, og á hinu djarflega, stór-hrein-
lega andliti hans vareinkennile gur svipur, hálfgerður
glettnis og hálfgerður storkunarsvipur. Hettan á
kápu hans var brotin niður, svo hún lá niður á öxl-
unum, og par eð kápan var ekki hneppt I kragann, sá
maður sfvalan, sinamikinn hálsinn, rauðan og hruf-
óttan lfkt og börkur á furubol. Digrir, vöðvamiklir
armar, paktir rauðleitu hári, stóðu fram úr hinum
vfðu hempu-ermum hans, en niður undan hvfta pils-
inu, sem var hept upp á annari hliðinni, sást stór,
vöðvamikill fótleggur, öróttur og rispaður eptir hrfs
og pyrna. Byrjandinn hneigði sig fyrir ábótanum,
og virtist pessi athöfn lysa fremur kumpánaskap en
virðingu. Slðan gekk hann yfir að útskornu púlti,
sem hoDum var sjerstaklega ætlað að vora við, Og
stóð par pegjandi og upprjettur og studdi annari
hendinni á gull-klukku, er ábótinn notaði við prívat
bænir sínar. Hann renndi augunum hratt yfir allan
HVÍTA HERSVEITIN.
I. KAPÍTULI.
ÓÞÆGI SAUÐURINN HLETFUR BURT ÚR HJÖKÐINNI.
í>að var verið að hringja hinni miklu klukku £
Beaulieu klaustri, og barst hinn fagri bljómur henna*
iangt út um skógana. Móskurðarmenn á Blackdown
og fiskimenn á ánni Exe heyrðu hinn fjarlæga óm
titra hækkandi og lækkandi í mollulega sumarlopt-
inu. Þetta var algengur hljómur á þessum stöðvum
—eins algengur eins og bullið 1 skógarskjórnum og
dunurnar í stjörnuhegrunum. En samt lyptu fiski-
mennirnir og bændurnir upp höfðunum og liorfðu:
spyrjandi hver á annan, pví nónbænir vcru liðnar o^
enn langt til kveldbæna. Hvers vegna skyldi verið
að hringja hinni miklu klukku í Beaulieu-klaustri,
fyrst skuggarnir voru hvorki stuttir nje langir?
Munkarnir flykktust að klaustrinu úr öllum átt-
utu, Þeir komu eptir hinum grasivöxnu göngum