Lögberg - 20.10.1898, Side 3

LÖGBERG, FIMMTUDAGINN 20. OKTOBER 1898..
3
Islendingar erleudis.
Ræða Einaes Bjí'eleifssonae á Í8
lendÍDga degi í Rvlk, 2. égúst 1898
Jeg vona, f>að verði css Reykvík-
ingum til sóma, heldur en hitt, að sú
venja er að rótfestast hjá oss að minn-
ast íslendinga erlendis & fjeim degi,
sem vjer sjerstaklega minnumst sjálfra
vor, ættjarðar vorrar og pjóðernis,
sögu vorrar, nútlðarframkvæmda og
framtíðarvona og alls f>ess, er teDgir
oss saman sem íslenzka menn og konur.
Jeg vona, að af f>ví geti menn
með rjettu dregið f>á ályktun, að vjer
hjer 1 höfuðstaðnum skiljum manna
bezt hve viðtæka f>yðingu J>að hefur
fyrir oss, jafn-afskekkta sn.áf>jóð, að
eiga úti í menningarlöndum heimsins
tiltölulega öfluga mannflokka, sem
tala vora tungu, hugsa vorar hugsanir,
elska f>að sem vjer elskum.
Jeg rona jafnframt, að af f>ví
megi með rjettu ráða f>að, að oss sje
J>að manna hugfastast, hvað vjer eigum
peim að f>akka, að oss renni manna
heitast blóðið til skyldunnar við bræð-
ur vora og systur 1 öðrum löndum—
að jeg ekki minnist á jafnsjálfsagt at-
riði eins og f>að, að vjer höfum ávallt
og undantekningarlaust allan vilja á
að láta J>á njóta sammæiis.
Eins og öllum er kunnugt, er
hjer aðallega um tvo flokka að ræð«:
íslendinga í Kaupmannahöfn og ís
lendÍDga 1 Vesturheimi.
flvenær sem minnst er ísl. í
KhöfD, verða menn að minnast ýmsra
f>eirra manna, sem J>jóð vor hefur á-
gætasta eignast á síðari öldum, manna,
sem hafa að meira eða minna leyti
skapað sögu hennar, manna, sem hafa
kveykt hjá henni eld andans, pekk-
ingarinnar, fegurðarinnar, frelsisins,—
manna eins og Eggerts Ólafssonar,
Konráðs Gíslasonar, Jónasar Hall
grímssonar, Jóns Sigurðssonar, og
ymsra annara, sem í Kaupmannahöfn
hafa orðið fyrir peim áhrifum, er á-
kváðu til fulls Íífstefnu peirra, enda
sumir peirra innt par af hendi mest
eða allt lífsstarf sitt. Og ótal margir
eru peir,8em sent hafa eða borið hing
að til la-:ds frá Khöfn frækorn menn-
ingarinnar, pó að sekkir peirra hafi
vitanlega ekki verið jafnpungir allra.
Og meðan eins er ástatt fyrir oss
eins og verið hefur um langan aldur
og enn er, pá er tiltölulega afarmikill
hluti af vonum vorum um heill og
gengi pjóðar vorrar byggt á löndum
vorum f Khöfn. IÞar dvelur á ein-
hverju bezta aldursskeiðinu mikið af
blómanum af námsmönnum vorum og
mörgum öðrum, sem bærilega eiga að-
stöð í lffinu og rlkan hug hafa á að
komast áfram. Undir veru peirra par,
áhrifunum, sem peir verða par fyrir,
lífinu, sem peir lifa par er svo mikið
komið fyrir oss, að ekkert land annað
1 veröldinni á utan sinna endimarka
flokk manna, sem pað hlýtur að líta
til jafn-viðkvæmum móðuraugum eins
og Island til sona sinna f Khöfn.
Vitanlega eru dómarnir um atferli
peirra og hugsunarhátt opt misjafnir.
íslendingar í Khöfo eru sjálfsagt allra
íslendinga næmastir fyrir straumum
tímanna. t>að er peirra styrkur og pað
er peirra veikleiki. Dómar manna um
pá fara langoptast eptir pvf, hvernig
dómararnir líta á pað sem rikast er í
menningu roeginlandspjóða Norður-
álfunnar á peim og peim tíma. I>ess
vegna hljóta dómararnir að verða svo
misjafnir.
En eitt held jeg að öllum komi
saman um,sem vel hafa kynnst íslend
ingum f Khöfn: að par sje elskan til
íslands einna heitust og hjartanlegust.
t>ess vegna treysti jeg pvf, að ekkert
pað geti nokkurn tfma fyrir komið,
sem hamli pvf, að vjer minnumst ís-
lendinga f Khöfn með fögnuði.
örðugt væri að finna ólíkari ís-
lendingabópa en Kaupmannahafnar-
íslendinga og Vestur-lslendinga. Til
Khafnar fara flestir af pví að peir geta
pað. Til Vesturheims af pvf að peir
geta ekki annað. Til Khafnar förnm
vjer af pvf að lífið á íslandi snýr að
oss björtu og hlýju hliðinni. Til Vest-
urheim fara menn einkum, pegar peim
pykir fara að dimma f lopti og snugga
snælega. Til Khafnar fara menn ti|
að framast. Til Vesturheims til að
vinna fyrir sjer.
I>að næði engri Att að búast við
nákvæmlega sömu tilfinningunum í í-s-
lands garð hjá pessum tveimur flokk-
um manna. Og samt get jeg óbrædd-
ur um pað borið, að ekki er auðhlaup
ið að pví að snerta viðkvæmari strengi
í brjóstum peirra en pá, sem heim til
íslands vita. I>eir sungu sannarlega
af alhug kvæðið, sem nú er næst á
dagskránni: „Já vjer elskum ísafoldu“.
ísland er peirra „hjartans, hjartans
land“, eins og stendur f öðru íslend-
ingadagskvæðinu peirra. I>að er áreið-
anlega rjett hermt, sem stendur um
ísland í priðja íslendingadagskvæð-
inu:
,,E" hnígur í vestrinu himinsins bál
og hljóðleikinn signir kvöldin fögur,
pá stfgur pú upp fyrir okkarri sál
með æskuleik og móðurbros og sögur.
Og gÖDgum vjer fagnaðarfund nokk-
urn á
og festum pau beit sem kappar duga,
pá rfs pú upp sólbjört með reynslu-
svip á brá
og rausn og tign og dýrð í vorum
huga“.
Jafnmikils fagDaðar og petta hug-
arpel Vestur íslendinga fær mjer og
jafDÍurðulegt og mjer í raun og veru
pykir pað, ekki meiri stund en á pað
hefur verið lögð að innræta mönnun-
um pað, áður en peir fóru hjeðan af
landi burt—pá er pað pó ekki aðalat-
riðið, sem jeg vildi benda yður á í
dag.
Ekki heldur áhrifin vestan um haf.
Og blindur maður mætti pað pó vera,
sem ekki gæti sjeð, að pað hljóti að
hafa einhverja pýðingu, pegar til
lengdar lætur, að mikill fjöldi manna
hjer á landi eigi snnaðhvort foreldra
eða börn, bræður eða systur, frændur
eða vini f stjórnfrjálsustu framsóknar-
löndum veraldarinnar. Jeg fyrir mitt
leyti geri mjer ekki í hugarlund að
hafa hugsjóna-aflið,sem til pess pyrfti
að mæla og meta pau áhrif fyrirfram.
D^u eru pegar farin að gera vart við
sig til stórra muna. En trúið pið
mjer, pað er ekki mikið móts við pað
sem í vændum er.
Dað er hvorki viðkvæmar hugar-
hrærÍDgar Vestur-Islendinga nje von-
irnar um pá, sem ríkast er í huga
mínum nú. Heldur pað, sem menn-
irnir hafa pegar gert.
Dví að aldrei hefur, síðan í fornöld
vorri, verið háð jafn-ósleitileg menn-
ingarbarátta af ísleDzkum mönnum
eins og af íslendingum f Vesturheimi.
Að hugsa sjer, hvernig hag pessará
manna, langflestra, er farið, pegar
peir koma pangað til lands, algerlega
efnalausir, allslausir svö að kalla,
kunnaDdi ekki nokkurt orð f landsins
tungu, nje nokkurt verk, sem í land-
inu á að vinna, og vita pá svo eptir
sárfá ár vera af öllum mönnum talda
með landsins beztu borgurum, bæði
að pví er snertir líkamlega og andlega !
men> ingu—pað er eins og ævintýri;|
pað er lang glæsilegasta ævintýrið í
pjóðsögum vorum.
Til eru peir menn, sem halda að
öll pessi velgengni sje eingöngu að
pakka landinu, sem peir flytja í. Dað
er mlsskilningur. D\í að sumir pjóð
flokkar Norðurálfunnar eiga sýnilega
ekkert erindi til Vesturheims, verða
par að glerbrotum á mannfjelagsins
haug, eins og skáldið kemst að orði.
Jeg hef einhvers staðar sjeð pvi
fram haldið í norskum blöðum, að
gleðilegasta atriðið í sigurför Friðpj.
Nansens um Norðuríshafið sje trúin á
vitsmuni og prek Norðmanna, sem af
peirri för spretti. Dað er sama hugs-
unin, sem vakir fyrir forseta pessa há-
tíðahalds, pegar hann yrkir petta ept-
ir mesta skörunginn, sem ísland hefur
eignrst á öldinni:
„ Sú pjóð, sem átti pig, Jón Sigurðs-
son,
á sannarlega endurreisnar von“.
Jeg vil leyfa mjer að segja, að
sú pjóð, sem hefur efni á að senda til
Vesturheims annan eins flokksforingja,
prest og rithöfund eins og sjera Jón
Bjarnason, annað eins alpýðuskáld
eins og Stephan G. Stephanson og
aðra eins bændur eins og vestur-ís-
lenzku bændurnir eru yfirleitt, hún á
eitthvað til að moða úr.
Frá okkar sjónarmiði austan hafs
er petta pýðingarmesta atriðið í sögu
Vestur-íslendinga, eptir pvf, sem jeg
lít á: pegar trúin á sjálfum okkur fer
að veiklast, purfum vjer ekki annað
en líta til peirra. Deir liafa sýnt pað
og sannað, að hvað sem margra alda
ófrelsi líður og verzlunarkúgun og
hafís og ópurkum og öllu öðru, sem
að oss hefur amað, pá er pessi pjóð ó-
drepin og ódrepandi. Fegurra hlut-
skipti gat peim naumast fallið í skaut
seui íslendingum. Og fyrir pað eiga
peir hjartans pakkir skilið af hverju
einasta íslenzku mannsbarni.
Jeg læt hjer staðar numið, læt
mjer nægja að n.innast sjerstaklega
pessara tveggja aðalflokka. En jeg
veit, að pið takið öll undir pá ósk
með mjer, að hvar sem íslenzk tunga
er töluð, hvar sem íslenzkar hugsanir
eru hugsaðar, hvar sem íslenzkur kær-
leikur býr í hjörtunum úti í veröld-
inni, par hvíli blessun drottins yfir
mönuum og málefnuro. íslendingar
erlendis lifi!—ísafold.
Rov. I N. Vanatter,
IAIL COKTRACT.
ÍNNSIGLUÐUM ti'boðum, send
til Post Master General verður veiit
móttaka í Ottawa fram að miðjnm degi
á föstndsginn 28. október næstkom-
andi, viðvíkjandi póstflutningi henDar
hátignar drottningarinnsr, samkvæmt
fyrirhuguðum sa mningi, einusinni í
hverri viku í fjögur ár milli Church-
bridge og Sumner, frá 1. janúar næst-
komandi.
Prentaðar auglýsingar með ná-
kvæmari upplýsingum viðvfkjandi
hinum fyrirhuguðu samningum og
eiðublöð fyrir tilboðin má fá á póst-
húsunum í Churchbridge, Cluraber,
Kimbrae, Riversdale, Sumner og hjá
undirskrifuðum.
W. W. McLEOD,
Post Oflice iDspector,
Post Oflice Inspectors Oftice, )
Winnipeg, 16. sept. 1898. j
Albion, Wis.
SKRIFAff BRJEF UKf
DR CHASES OiNTMEfiT.
Sjuklingar
hafa leyfl tli ad
skrifa ofar\-
greindum
prasti,og munu
fa fullkon\nar
uppiysingar vid
vikjaqdi bata
l\ans.
/IV /is
Ilunn segir: Kouan min
var ákaftega slæm af gylliniœð,
og vildi lata gera uppskurð a
sjt*r. En kunningi okkar rað*
lagði okkur Dr. Chases Oint-
ment, og tæp askja læknaði
hana alveg, Við urðum svo
hrifin af þessu meðali aðjeg fór
að hrúka |>að sjalfur við slæmri
hörundsveiki er jeg hafði um
niður andlitið.
f»essi veiki þjaði mig óum-
ræðilega i 25 ar, og leitaði jeg
þó til beztu lækna i Bandarikj-
unum Jeg alit Dr. Chases
Ointment agætt við gylliniæd
og h<-ruudsveiki.
Stór lækningabók Dr.
Chase’s i gódu bandi, send fyrir
50 cents, skrifa td Dr. Chase’s
Company, Toronto eda Bufi'a-
lo, N. Y.
Globe Hotel,
149 Princkss St. Winnipeo
OistihÚR j>etta er útbúið meö öllumnýjasta
útbúnaöi. Ágætt fæði, frí baðherbergi og
vínföng og vindlar af beztu tegund. Lýs
upp með gas ljósum og rafmagns-klukk
ur í öllum herbergjum.
Herbergi og fseði $1,00 á dag. Einstaka
máltíðir eða herbergi yfir nóttina 25 ct
T. DADE,
F.ieandi.
Dr, G. F. BUSH, L. D.S.
TANNLÆ.KNIR.
Tennur fylltar og dregnarút án sárs.
auka.
Fyrir að draga út tönn 0,50.
Fyrir að fylla tönn $1,00.
527 Main St.
RJETT EINS OG AD
FINNA PENINGA
ER AÐ VERZLA VIÐ
L. R. KELLY, m,lntodna-k.
Hann er að selja allar sínar miklu cörubirgðir með innkaupsverði,
Detta er bezta tækifærið, sem boðist hefur á lifstíð vkkar og pað býðst
ef til vill aldrei aptur, sleppið pví ekki tækifærinu, heldur fylgið
straumnum af fólkinu sem kemur daglega 1 pessa miklu búð. Dessi
stórkostlega sala stendur yfir að eins um
60 daga lengur.
Hæðsta markaðsverð gefið fyrir ull gegn vörum með innkaupsverði.
Hver hefur nokkurntíma heyrt pvílíkt áður? Komið með ullina og
peningana ykkar. Dað er ómögulegt annað en pið verðið ánægð
hæði með vörur okkar og verðið.
R. KELLY,
MILTON,
N. DAKOTA.
275
styggilegt. Fyrir stundu síðan höfum við sjeð
hryllilega sjón, sem ekki hefði haft nein áhrif á yður.
En, við sánkti Pál! við verðum að halda áfram, pví
annars ímyndar Hvlta-hersveitin sjer, að hún hafi
misst fortngja sinn býsna snemma í leiðangrinum.
Fleygið pyngju minni 1 múnkinn, Edricson, og för-
um slðan“.
„Alleyne, sem dvaldi eptir nokkur augnablik,
minntist ráðleggingar lafði Loring og minnkaði hina
göfugu gjöf, er riddarinn hafði svo hiklaust gefið,
niður í einn einasta penny, sem munkurinn ljet niður
I pung sinn um leið og hann tautaði mörg pakklætis-
orð og heilla-óskir. Síðan keyrði Alleyne hest sinn
sporum og reið allt hvað af tók á eptir fjelögum sln-
um, og náði peim einmitt par sem skógurinn endaði
°g lyngheiðin byrjaði, par, sem hið strjála porp,
Hordle, liggnr beggja vegna við hina krókóttu og
djúpti götu. Hersveitin var pegar nærri komin
gegnum porpið; en pegar Sir Nigel og sveinar hans
náðu fylkingunni, heyrðu peir skræka kvennmanns-
raust, og par á eptir djúpróma hlátur úr flokki boga-
mannanna. Nokkrum augnablikum slðar riðu peir
fram með bogamanna-flokknum, og horfði sjerhver
maður í honum um öxl sjer og allir glottu. Við hlið-
ina á fylkingunni gekk afarmikill, rauðhærður boga-
maður og baðaði út höndunum, eins og hann væri að
mótmæla einhverju eða præta um eitthvað, en á hæl-
um hans var smávaxin, hrukkótt kona, sem úr
Utreymdu skrækbljóðuð ávltunar orö, og á milli barði
282
aði Sir Nigel. „fmyndið pjer yður að hönd riddar-
ans sje til sals eins og vörur prangaranna? Yið
sánkti Pál! Jeg efast nö varla um, að náungi pessi
hafi gilda ástæðu til að hata yður“.
„Djer segið satt, lávarður minn“, sagði maðurinn
með stafinn, en hinn settist aptur á púfuna við veg-
ídd. „Dví petta er bann Pjetur Pjetursson, alræmd-
ur ræningi, innbrotspjófur og morðingri, sem hefur að
hafst margt illt um undanfarin ár 1 byggðunum um-
hverfis Winchester. Dað eru ekki nema nokkrir
dagar slðaD, nefnilega á hátíð hins heilaga Símonar,
að hann drap yngri bróður minn, William, í Bere-
skógi—og, við hinn svarta Glastonbury pyrnir! jeg
skal hafa blóð hans fyrir pað, pó jeg verði að fylgja
honum eptir til endimarka veraldarinnar.“
„En, ef pessu er pannig varið, hvernig stendur
pá á pví, að pjer hafið fylgt honum eptir svona lang-
an veg í skóginum án pess að drepa hann?“ spurði
Sir Nigel.
„Yegna pess, að jeg er ráðvandur Englending-
ur og vil ekki fara lengra en lögin leyfa mjer“, svar-
aði maðurinn. „Dví pegar hann var búinn «0 vinna
ódáðaverkið, pá flýði hann á griðastaðinn St. Cross,
og jeg elti hann pangað með hóp manna, eins og
pjer getið nærri. En príórinn mælti nú svo fyrir, að
enginn maður mætti leggja hendur á hann á meðan
hann hjeldi á pessum krossi, og skyldi pað varða
bannfæringu kirkjunnar ef á móti væri brotið, sem
guð varðveiti mig og mlna frá að gera. En ef hann
271
ríðandi maður, og knúði hann hest sinn áfram með
sporum og svipu, eins og honum lægi ósköpiu öll á
að komast áfram. Dar sem maðurinn kom parna
upp brekkuna sá Alleyne, að hinn apalrauði hestur
hans var allur grár af ryki og froðublettir á .honum,
eins og búið væri að rlða honum margar milur. Sá,
sem hestiuum reið, var svipharður og kaldeygður
maður,og hangdi puDgt og mikið sverð, sem glamraði
í, við aðra hlið hans, en á hnakksnefinu reiddi hann
stinnan, aflangan böggul, sem búið var um í hvítu
ljerepti.
Sendimaður konungs“, öskraði hann pegar hann
mætti peim. „Jeg er sendimaður konungsins. Far-
ið úr vegi fyrir konungs-manni!“
„Hafið ekki svona hátt, vinur minn“, sagði smá-
vaxni riddarinn og sneri hesti slnum pvert yfir veg-
inn, til að varna hinum hann. „Jeg hef sjálfur verið
konungs-maður í meir en prjátíu ár, en jeg hef ekki
verið vanur að hrópa um pað á frifsömum pjóð-
vegum“.
„Jeg ferðast I erindum konungsins, og pað, s«m
jeg hef meðferðis, tilheyrir honum“, hrópaði hinn.
„Ef pjer varnið mjer veginn, skuluð pjer sjálfan yður
fyrir hitta.“
„En jeg hef vitað óvini konungsins staðhæfa, að
peir væru að ferðast I erindum hans,“ sagði Sir Nigel.
„DjöfuDinn getur tekið á sig gervi Ijóssins engils.
Vjer verðum að sjá eitthvert teikn eða fullmakt við*
víkjandi erindi yðar,“