Lögberg - 19.04.1900, Blaðsíða 4

4
LOGBKRG, FIidLMTUDAGINN 19. APRÍL 1000.
LÓGBERG.
Gefið út að 309^2 F.lgin Ave. ,Winnipeg,M an
af The Lögberg Print’g & Publising Co’y
(Incorporated May 27,1890) .
Ritstjóri (Editor): Sigtr. Jónasson.
Buímess Manager: M. Paulson.
aUGLÝSINGAR: Sxná-auglýsingar í eltt skifti25c
fyrir 30 ord eda 1 þml. dálkslengdar, 75 cts um
mánudiun. A stærrí auglýsingnm um leugri
Umu, afsláttur efiir samningi.
BÚSTAD i-SKIFTI kaupenda verdur ai) tilkynna
sk^iflega ög getu.um fyrverandi bústad jafnfram
Utanáskripttil afgreidslustofubladsins er:
The Logberg Printing & Publishing Co.
P. O. Box 1292
Wlnnipeg.Mar.
t UtanAskrip ttilritstjórans er:
Editor Lftgberff,
P -O.Box 1292,
Winnipeg, Man.
—— Samkvæmt landslðgum er uppsðgn kaupenda á
oladi ógild, nema hannsje skaldlans, þegar hann seg
rupp.— Efkaupandi, sem er í skuld við bladid flytu
tlðtferlom, án þess ad tilkynna heirailaskiptin, þá er
I að tyrir dómstólunum álitin sýnileg sönnum fyrr
rettvívum tilgangi.
FJIMMTUDAGINN, 19. APBÍL 1900.
J > j ó ð ia * k ij i s - 8j óð u r i n ii.
Jjcss Lei'ur veriö getið í blaði
voru, í sambandi við sending sjálf-
boðsliðsins héðan frá Canada til
Suður-Afríku, að stofnað hati verið
til samskota um alt landið, í því
skyni að mynda sjóð þeim til styrkt-
ar er særast eða missa heilsuna í
éfriðnum og til hjálpar náungum
þeirra sem falla. Samskot þessi eru
nú orðin hundruð þúsunda doll. að
uppliæð, og halda þó stöðugt áfram.
Sjóðurinn, sem þannig hefur mynd-
ast, er nefndur þjóðrœknia-pjáðu/r
(Patriotic Fund), og hafa lagt fé í
hann allskonar félög (verzlunarfó-
lög, bankafélög, járnbrautafélög,
læja- og sveitafélög, innbyrðis-
hjslparfélög, o. s. frv.), og svo auð-
vitað mesti fjöldi af einstaklingum.
Ýmsir hafa gengist fyrir að safna í
sjóð þenna, en útgefendur blaðsins
Toronto tílobc niunu hafagert meira
en nokkurt annað íélag eða einstakl-
ingur í að safna í sjóðinn, því
upphæðin, sem blaðið hefur veitt
mótiöku, nemur nú yfir 880,000.
Samkyns sjóður hefur verið mynd-
aður á Euglandi, og hafa ekki ein-
asta Bretar gefið mjög rífiega í hann,
heldur hefur allmiklu fé verið sko£-
ið sanian í Bundarikjunum í sjóðinn.
Vér höfum veitt því eftirtekt,
að alimargir menn sem af útlendu
bergi eru brotnir, hér í Vestur-
Canada, hafa gefið í sjóð þenna, og
það e"r jafnvel ekki dæmalaust að
útlendir þjóðfiokkar, sem tekið hafa
sér bólfestu hér, hafi lagt i sj^ðinn
sem þjóðflokkar. En vér höfum
ekki orðið varir við að Is’lendingar
hafi lagt neitt í sjóð þenna, hvorki
einstaklingar af þeim né þeir scm
þjóðtíokkur. Vér þykjumst nú vita
að óstæðan fyrir pví, að íslendingar
í Canada liafa ekki lagt neitt i sjóð-
inn, sé sú, að enginn liefur hvatt þá
til þess sérstaklega, en alls ekki sú,
að þeir beri ekki eins mikla rækt
til þjóðarinnar, er þeir eru nú hluti
af, eins og nokkrir aðrir menn af
útlendum ættum. þess vegna leyf-
urn vér oss að vekja athygli Canada-
Islendinga á þessu máli og vonum
fastlega, að þeir leggi sinn lítinn
skerf í nefndan þjóðræknis-sjóð.
það væri leiðinlegt afspurnar ef
Islendingar væri eini þjóðflokkur-
inn í Canadft, sem ekkert legði í
hann.
í næsta blaði voru verður frek-
ar minst á þetta mólefni, og þá von-
um vér að geta bent á praktiska
aðferð til að koma því í framkvæmd.
Fiskiveiðarnar í Manitoba-
og Winniiregosis-vötnum.
Sambandsstjórnin í Ottawa hef-
ur rétt nýlega samþykt reglugjörð,
sem algerlega bannar að nota gufu-
báta til fiskiveiða á Manitoba-vatni
og Winnipegosis-vatni. Reglugjörð-
in bannar að flytja nokkurn fisk út
úr Manitoba-fylki yfir sumarmón-
uðina með öðru móti en því, að fisk-
inum fylgi vottorð frá hlutaðeigandi
embætti'smönnum um, að hann hafi
verið veiddur I Winnipeg-vatni, og
hvergi annarsstaðar. Með öðrum
orðum, það er ásetningur lilutað-
eigandi ráðgjafa að hindra, að nokk-
ur fiskur sé veiddur í Manitoba-
vatni og Winnipegosis-vatni yfir
sumarið til útflutnings. Umsjónar-
menn hafa verið settir meðfram
nefndum vötnum til þess • að hafa
strangt eítirlit með því, að reglu-
gjörðin sé ekki brotin. það verður
því einungis leyft að veiða fisk til
verzlunar og útflutnings í Winni-
peg-vatni að suuiarlaginu. A landa-
mærunum milli Manitoba og Banda-
ríkjanna verða embættismenn til
þess að líta eftir, að öllum fiski, sem
sendur er suður yfir þau, fylgi hin
nauðsynlegu vottorð og skýrteini.
Augnamiðið með reglugjörð
þessari er auðvitað að koma 1 veg
fyrir, að fiskurinn í nefndum vötn-
um verði eyðilagður. Bæði vötnin
eru tiltölulega l'til og grunn, svo að
ef sama veiði-aðferð yrði höfð þar
að sumrinu til eins og á norðurenda
Winnipeg-vatns, þá yrði fiskurinn í
þeim gjör-eyðilagður á einu eða
tveimur árum. Félög, sein stundað
bafa veiðar ó nefndum vötnum að
undanförnu, voru nú einmitt farin
að búa sig undir að fiska í stærri
stýl og með gufubátum í sumar, svo
reglugjörð þessi er mjög tímabær,
og sízt of snemma tekið í strenginn.
Reglngjörðin er því auðvitað í hag
fiskimönnum sem stunda vetrar-
veiði, þv! atvinnuvegur þeirra hefði
verið eyðilagður á örstuttum tíin'a,
ef fólögunum hefði verið leyft að
fiska á sutnrin á þann liátt, er þau
höfðu áformað að gera.
Til að sýna, hve þýðingarmikill
atvinnuvegur vetrar-fiskiveiðarnar í
nefndum vötnum eru, skulum vér
geta þess, að ýmsir íslendingar, sem
voru við veiðar á Winnipegosis-
vatni nýliðinn vetur, hafa skýrt oss
frá, að um eða yfir 300 menn hafi
verið við veiðar á því vatni ein-
göngu, og að þeir muni hafa veitt
liálfa miljón fiska af öllu tagi að
minsta kosti til samans. þeir sem
fiskuðu upp á kaup höfðu 25 til 35
dollara um mónuðinu og fæði, og þó
höfðu flestir þeirra sem fiskuðu á
eigin reikning miklu meiri hagnað
—sumir svo hundruðum dollara
skifti á mfinuði. Af því vötnin
lagði svo seint í vetur (elcki fyr en
komið var nokkuð fram í desember)
og fiskur fóll í verði þegar kom fram
um rniðjan febrúar, svo menn bættu,
þá varð veiðitíminn ekki nema 6
eða. 7 vikur. þrátt fyrir þetta varð
atíinn bjá þeim ísl., er mest veiddu,
10 þúsuud hvítfiskar á mann. Hvít-
fiskurinn er miklu smærri en í
Winnipeg-vatni, eðajafnar sig ein-
ungis upp með 2 pund hver. En
með 5 centa verði á pundinu, sem
borgað var fyrir hvítfisk á veiði
stöðvunum—um 100 mílur fyrir
norðan Winnipegosis-bæ—fram að
miðjum febrúar, gerði afli þeirra, er
rnest veiddu, 1,000 doll. á mann yfir
vertfðina. Eftir miðjan febrúar var
einungis borgað 3$ cent fyrir pund-
ið, en þá hættu menn að veiða, eins
og að ofan er sagt. Af þessu,
sem vér höfum tekið fram, geta les-
endur vorir fengið hugmynd um,
hve þýðingarmikið er fyrir fiski-
menn og þá sem búa við nefnd vötn
að vernda fiskinn í þeim, eða láta
ekki eyðileggja hann með sumar-
veiði.
3Iis8ýuinga-verk8miÖjau.
„Hkr.“ sem kom út 5. þ. m. flytur
all-langa ritst jórnar-romsu um verzl-
un Canada við England, og er fyrir-
sögn romsunnar: „Eitt af afreks-
verkum Laurier-stjórnarinnar“.
Að sið afturhalds-málgagnanna,
„stórra og stnárra“, er „Hkr.“-rit-
stjórinn að reyna að gera lesendum
sínum missýningar um þetta m&l,
og viðhefur þá götnlu, óráðvöndu
aðferð sína, að slita úr sambandi og
rangfæra, og staðhætir svo, að fjfir-
mála-rfiðgjatinn í Laurier-rfiðaneyt-
inu, Mr. Fielding, hafi sagt alt ann-
að en hann sagði í hinni rniklu ræðu
sinni f sambandsþinginu 23. marz; því
þéttritstj. „Hkr.“ sé ekki svo greini-
legur að segja lesendum sínum, við
hvaða tækifæri fjárinóla-r'<ðgjatinn
liati skýrt frá þvf, sem hann segir
að bann hafi skýrt frá, þá á ritstj.
auðvitað við nefnda ræðu Mr. Field-
ing’s—hafi ritstj. nokkurn tíma les-
ið hana og ekki bara haft bull sitt
hugsunarlaust eftir einhverju af
hinum afturhalds missýninga-mál-
gögnunum, rétt eins og páfagaukur,
eins og vér höfum tekið eftir að
oft á sér stað.
það vildi nú svo einkennilega til,
að vér birtum mjög fullkominn út-
dr&tt úr ofangreindri ræðu Mr.Field-
ings í Lögbergi, er kom út sama
daginn sem ,,Hkr.“ kom út með
nefnda missýninga-romsu sína. I
útdrættinum ( Lögbergi sést einmitt
hvað Mr. Fielding sagði og sannaði
með tölum, og er það alt annað en
„Hkr.“ segir ,sést‘ að „Hkr.“ flytur
lesendum sínum falsci&ar tölur.
Enskur m&lsháttur einn segir, að
„tölur ljúgi ekki“, en s&, sem máls-
háttinn bjó til, hefur auðsjáanlega
ekki þekt afturhalds-málgcignin, þar
& meðal „Hkr.“, sem Ijúga um alt og
láta jafnvel tölur Ijúga að lesendum
sínum.—Vér álítum rétt að prenta
upp þann kafla úr ræðu Mr. Field-
ing’s, sem sérstaklega ræðir um
verzlun Canada við Bi'eta, og hljóð-
ar hann sem fylgir:
„Ræðum. sýndi með tölum, hveru-
ig verzlun Canada við Bretland
hefði aukist síðan hin sérstaka toll-
lækkun heffti gengið í gildi; hann
sagði að það væru hin sérstöku
hlunnindi, er Canada fengi hjá Bret-
um & móti. Á meðan hin svokallaða
„þjóðlega stefna“ afturhalds-flokks-
ins (tollverndunar-stefnan) hefði
verið í gildi, þ& hefði upphæð inn-
fiutts varnings frá Bretlandi fallið
niður úr 43 milj. doll., sem hún var
árið 1893, ofan í 25 milj. doll. ftrið
1897. En árið 1898 (þegar hin nýja
stefna var gengin í gildi), hefði upp-
hæð þessi stígið upp í 32 milj. dolh,
og árið 1899 komst hún upp í 37
milj. doll. Bretar gæfu Canada
verzlunar-hlunnindi af frjálsum
vilja, samningslaust, og sönnunin
fyrir því væri, að útfluttar vörur
fr& Canada til Bretlands hefðu &rið
1895 einungis numið 57 rnilj. doll.,
en árið sem leið hefðu þær numið
85 milj. doll. Bretar væru ætið
fúsir & að sý'na sanngirni og tækju
vinsfttnlegum bendingum 1 verzlun-
arinfilum, en þeir væru ekki & því
að lfita kúga sig af mönnum, sem,
eins og afturhalds-flokkurinn, heimt-
uðu með liárri röddu pund sitt af
holdi.“
Mr. Fielding sýndi þannig að inn-
fiuttar vörur fr& Bretlandi hefðu
sffelt verið að minka & meðau toll-
verndar-stefna afturhalds-flokksins
hefði verið í gildi, en síð^n toll-
lækkunar-stefna Laurier-stjórnar-
innar gagnvart Bretum hefði geng-
ið í gildi, hefðu innfluttar vörur
auki>-t svo, að &rið 1899 hefðu þær
numið 12 milj. doll. meira. þetta
er alt annað en að innfluttar vörur
fr& Bretlandi hafi minkað um meira
en eina miljón doll. síðan Laurier-
stjórnin tók við völaunum, eins og
„Hkr.“ er að reyna að troða inn í
lesendur sína.
En hér er ekki einasta að ræða
um hvaö „Hkr.“ segir ósatt, heldur
einnig um hvað blaðið stelur undan
af nauðsynlegum upplýsingum uin
verzlunina milli Canada og Bret-
lands. það er enn þýðingarmeira
fyrir Canada hve mikið af afrakstri
landsins selst & Bretlandi, því þar er
bezti markaður Canada fyrir ýmsar
vörutegundir—einkum bændavöru
—eins og ýmsra annara landa, t. d.
Bandaríkjanna. Og Mr. Fielding
sýndi, að útfluttar vörur til Bret-
lands hefðu einungis numið 57 milj.
doll. árið 1895, en órið sem leið
hefðu þær numið 85 milj. doll.—voiu
ó þessu eina ári 28 milj. doll. meiri
en árið áður en Laurier-stjórnin
tók við.
það heföi veriö nær fyrir ritstj.
„Hkr.“ að gefa lesendum blaðsins
sannan útdrátt úr ræðu Mr. Field-
ings um ástand Canada, eins og vér
geröum, en að vera að gera þeim
missýningar um eitt atriði—ekki
einusinni þýðingarmesta atriðið.
Sú blaðamenska, sem ritstj. „Hkr.‘‘
hefur lagt í vana sinn, að falsa töl-
ur og fræða ekki lesendur sína um
hag landsins eins og opinberar
skýrslur sýna hann, er ekki einasta
ósanngiörn gagnvart mótstöðu-
mönnunum, heldur gagnvart lesend-
unum, og er þar að auki svívirðileg
blaSamenska. það blað, sem leggur
slíkt í vana sinn, á ekki skilið að
því sé trúaö í nokkru m&li.
Sir Charles Tupper og fylgi-
fiskar hans í sambandsþinginu urBu
nauðugir viljugir að kannast við, aö
verzlun Canada og hagur í heild
sinni stæði nú með meiri blóma en
nokkurn tíma hefði Att sór stað í
sögu landsins. Hanu og þeir sáu
sér ekki til neins að reyna að fara
458
ar. Þetta fanst mér einmitt, þegar ég kom upp á
þiljur klukkan 8 um morguninn. Watkins var uppi
& piljunum og starði hugsandi yfir höfnina og strætið,
sem lá upp fr& henri. Þegar hann s& mig, snerti
hann hattinn í kveðjuskyni og sagði:
„Þetta er hl&legur staður, lávarður minu“.
Augu mín fylgdu augum Watkins eftir, og ég
andvarpaði ofurlítið.
„Haldið pér að nú verðikyrt á eynni, Watkins?'1
Blgði ég.
Eg ímynda mér, að hann hafi ekki skilið spurn-
ingu rcína til hlítar, pvl hann sagði, að það liti út
fyrir, að veðrið yrði gott. Ég hafði ekki meint veðr-
ið; andvarp mitt &tti við endirinnn & binurn sesandi
keDjum Neopnlía-eyjar; pví pótt endirinn væri hag-
feldur, p& pótti mér ögn fyrir að hann var kominn.
„Lafði Phroso kernur um borð & jaktina um
klukkan tfu, og pá ætlum við út á henni í ofurlitla
skemtisiglingu“, sagði ég. „Hugsið pví fyrir að
hafa til dálítinn hádegisverð“.
„Alt skal verða & reiðam höudum handa l&varð-
inum og handa lafði Euphrosyne“, sagði Watkins.
Fraru að pessum tfmahafði Watkins verið f nokkrum
vafa viðvíkjanrii pví, hvort Pliroso ætti aðalstitilinn
með róttu, en fregnin um það, sem skeð hafði kvöldið
fyrir, hafðl til fulls og alls fest hana í aðalstigninni I
áliti har<8. „Hefur l&varðurinn heyrt“, bélt hann
úfram, „að gufusnekkjan & að flytja lík landstjórans
til Ccuistanti'nopel? Ilún liggur parua við hliðina á
íallhissubátnum“.
4ttf
„Nú, hvað ætlið pér þá aðgera?“ spurði Denny.
„Gera?“ &t ég eftir honum. „Að fara. Kap
teinninn er hér innanborðs; fallbissub&turinn getur
ekki n&ð okkur. E>ar að auki mun þá ekki gruna
neitt & herskipinu. Denny, hlaupið ofan og segið
Phroso að l&ta ekki sjá sig fyr en ég leyfi henni pað.
Kapteinninn heldur, að hún sé uppi 1 húsinu. Við
^efTKJum öt tafarlaust, pegar pér. eruðtil, Hogvardt“.
„En, lávarður minn—“ byrjaði Hogvardt.
„Charley, gamli kunringi—-!“ sagði Detmy.
„Ég segi ykkur pað hreint og beint, að ég ætla
mér ekki að þola pað“, ragði ég. „Eruð pið hug-
djarfir, eða eruð pið pað ekki?“
Denny þagði eitt augnablik og stóð & hælunum
eingöngu.
„E>etta verður þó reglulegt gaman!-4 hrópaði
haDn sfðan. „All right! Ég skal koma Phroso í
skihiinginn um hvað er & seyði“,—og svo fór hann
sfna leið þangað, sem herbergi hennar var.
Ég stóð kyr parna & þiljunum í nokkur augna-
blik og horfði & fallbissub&tinn, sem tkipshöfnin hélt
áfram að ræsta upp í hægðum sínum, og sfðan leit
ég yfir höfnina og upp strætið, sera lá niður að henni.
Ég skók höfuðið fisakandi að Neopaliu; pessi litla
eyja var sífelt að leiða mig út í einhverja heimskuna.
Síðan sneri ég mér við og flýtti mér pangað sem hið
grunlausa fórnardýr mitt, kapteinninn, var og reykti
sfgarottur sínar í makindum. Mouraki pasja hefði
ekki geugið f gildruna eius og hann! llamiugjunni
482
„Til þcss að tilkynna lafði Euphrosyne hvaða
fyrirskipanir ég hef fengið viðvfkjandi henni“, sagði
hann.
var f pann veginn að l&ta sfgarettu upp f
mig, pegar kapteinninn sagði petta, en ég gtanzaði
með hana & miðri leið.
„Ég bið forl&ts“, sagði ég, „en hafið þór fyrir-
skipanir viðvlkjandi henni?“
Kapteinninn brosti, og lagði höndina & handlegg
minn með afsakandi l&tbragði.
„Ég álft ekki, að það sé ástæða til að kviða
nokkru verulega“, sagði hann svo, „pótt ég óttist, að
yður pyki biðin býsna leiðinleg. Ég verð einnig að
segja, að það er ómögulegt—j& ég verð að j&ca, að
pað er ómögulegt—að gaDga algerlega fram hj& hin-
um alvarlegu upppotum, sem &tt hafa sér stað hér &
eynni. Og pessir Neopalia-búar eru gamlir afbrota-
inenu f pvf efni. En ég er samt viss um, að það
verður farið vægilega með lafði Euphrosyne, sérllagi
þegar tillit er tekið til þess 1 hvaða sambandi hún nú
cr við yður“.
„Hvaða fyrirskipanir hafið þér fengið henni við*
víkj»ndi?“ spurði ég þurlega.
„Mér cr skipaö að hafa hana burt með mér, strai
og ég er búinn að gera bráðabyrgða-r&ðstafanir til
þess að enginn órói verði & eynni, og flytja hana til
Smyrna, þvf mér hefur verið skipað að halda þangað
mcð skip mitt. Frá Smyrna verður hún send til
Constautinopol, lil að bfða þar eftir niðurstöðu rann-