Lögberg - 12.09.1901, Blaðsíða 2

2
LOCJBERG, FIMTUDAGINN H SEPTEMBER 19011
MeðferíJ á ungbörnum.
Efíir dr. Moritz Halldörsson,
Park liiver.
II.'
fiúgur er öllum mönnum skað-
legjr og börnum er hann banværn.
I> ið er enginn vísari vegur til að fá
köldu en að sitja í súg. I>að er |>vl
nauðsynlegt að troða vel upp í hverja
rifu á íveruherberginu eða baðstof-
unni, helzt að haustinu, og pá með
baðmull eða roiðingi, ef ekki vill
betur til, og slá yfir blikkþynnum eða
tjörupappír. Það er margreynt, að
súgur um rifu með hurð eða glugga
getur aukið gigt og verið orsök
he inar, en al!s eigi sakað pó glugg-
in-i eða hurðin sje opnuð, og loptið
látið hafa frjálsan gang út og inn, og
það sakar eigi f>ó hjarargluggar fylli
ei ri út í grópið, ef pess er að eins
gætt að lí>ta pá falla vel innanvert.
Dvð er gott ráð að festa mjóa vað-
mVsræmu iunan á grópið allt i kring,
par sem glugginn fellur að, f>ví að
sá umbúningur lokar allan súg útl.
Þið má festa hana með örsmáum
saum og reka naglana vel og hafa
hana svo mjóa, að hún standi hvergi
út undan og sjáist f>vi eigi að innan.
—Ruggan eða rúm bsrnsins má aldr-
ei standa nærri opnum glugga eða
hurð, sem ávallt er verið að rápa um,
£>ví að súgur má eigi leggja á barnið,
pá er miklu betra pegar vel viðrar á
á 8umri og hlýtt ér veður að bera
rugguua út undir boran himin og út
i sól-kinið, par sem sólskinið og
birtin g»-tur leikið um hana alla. l>vl
ljósið er enn eitt, sem ungbarn má
eigi án vera. Allir sjá, hversu grös
eða blóm fara i myrkri; petta sjest
nú minna á börnum, en J>ó eru af-
leiðingarnar sama kyns; ruggan má
eigi vera í myrkri eða skugga; sólar-
ge slarnir verða að hafa óheptan að-
gang að loptinu umhveifis rugguns,
J>ví að peir verka á flesta hluti, bæði
lifandi og dauða, auk pess sem peir
lysa; allir hafa tekið eptir pví, hversu
peir upplita litaða hluti, og pau önn-
ur áhrif þeirra auk birtunnar eru
bæði oörnum og fullorðnum ómiss-
andi fyrir lif og heilsu. Lardi vor
Níels Finsen er orðinn frægur um
heim allan einmitt fyrir ljósgeisla-
lækningar sínar, enda hefur hann
manna bezt sýnt fram á áhrif hinna
ýrasu ljósgeisla í ymsum sjúkdómum.
—Augu b^rnanna eru pó svo veik og
viðkvæm, að pau þola eigi ákafa
birtu; pví verður rugga að snúa und-
an birtunni, svo að sólin skfni eigi í
augu peim og heldur eigi glampinn
af neinum gljáandi hlut, sem sólin
eða Ijósið kann að skína á í fveruher-
bergiuu, pað er og hollt fyrir al!a
menn að snúa undan birtunni þegar
peir sofa.
Hvenær rcá fara að taka uDg-
barnið undir bert lopt? Eins og gef
ur að skilja eru andardráttar-lfffæri
þesi mjög svo viðkvæm og J>o!a
engin snögg umskifti á hlta og
kulda; pað er f>ví adt komið UDdir
árstímanum og veðráttufari, hvænær
má fara að taka börn undir bert lopt.
Fæðist barn með vetri, pá er eigi
hollt að taka f>að út fyrr en 2—3
mánaða gamalt og pað pvf að eins,
að vel sje um það búið og pá að eins
snögova stund, en eptir f>ví, sem
barnið venst loptinu, má f>að vera
lengur úti í senn. Fæðist aptur
barntð að sumrinu til, pegar veður er
hlytt, má taka pað út svo að segja
strax, en J>ó að eins litla stund f einu
fyrst í stað; f>egar svo barnið hefur
vanist við að vera úti, má jafn' el
taka rugguna út og láta barnið sofa
úti, ef að eins hlytt er og sólrfkt veð-
ur og stilt;’hre:na loptið, sem barnið
andar að Bjer, fjörgar og lífgar lífs-
kraftinn og J>ví fer miklu betur fram
en ella, enda verða líflærin og pl
he'zt andardráttarfærin siður mót-
tækileg fyrir veikindi, sem stafa af
siöggum umskiptum hita og kulda;
börnin verða sfður kvefgjörn, eins og
sa rt er.
X>að er almennt átit lækna, að
vagjan fé barninu hio hentasta sæng,
og sje pví vaggað hægt og jafnt, pá
er baruif rélegra og soínar fyr, en ef
j>að væri f rúmi. En |>að tkyldu
mæður varast að vagga barninu mjög
ofsalega eða skrykkjótt, f>ví að pað
getur orðið barninu að meini á yms-
an hátt, sem kemur f ljós seinna meir
og getur átt sinn þátt í að veikja
taugar barnsins og vakið f J>vf óróa,
ofsa og hræðslu; eins er og hætt við,
að b irnið selji mjólkinni upp ef J>ví
er vaggað hranalega rétt eptir að J>að
hefur legið við brjóst móðurinnar eða
drukkið úr pelanum; J>ví að magi
ungbarnsins er svo út búinn, að hann,
sem er í laginu líkt og hólkur, lítið
eitt vfðari en vælindið, liggur pvf
nær upp og niður og rúmar að eins
sem svarar fáeinum matskciðuro;
rennur pví nálega eins fljótt upp úr
maganum og niður um opið, sem
liggur úr honum og inn 1 srnftparm-
an. — I>að verður að búa svo um
barnið í ruggunni, að pað geti eigi
fallið úr henni, og mi hafa bönd
yfir hjnni til vara, en pau mega fyrir
engan mun prýsta að barninu. Eins
má búa svo um valtara-okana, að
ruggan geti eigi hallast meir en hæfi-
lega J>ó ópolinmæði skyldi hlaupa f
móðurina eða fóstruna, og eins má
afskammta veltuna með peim. Með
góðum og hagfeldum aðbúuaði má
optast verja barnið kulda i rugguuni,
og sje J>ví eigi frítt J>ar við kulda, er
sængin hjá móðurinni bezt, pó má
með engu móti prengja að barninu,
og ávallt er hollast fyrir barnið að
hafa sitt eigið rúm, pvf að borið hef-
ur pað við, og eigi sjaldan, að móðir
h>-fur í svefni lagst á barnið sitt og
kæft f>að; hef jeg sjeð petta tvisvir á
minni æfi og vildi jeg óska, að jeg
sæi J>að aldrei framar; í bæði skiptin
porði jeg eigi að láta uppi, hver
dauðaorsökin hofði verið; var jeg viss
um, að mæðurnar hefðu tekið sjer ó-
aðgæzlu sína sv> nærri, að J>ær
hefðu a'drei jafngóðar orðið til heilsu
sfðan, en viss er jeg um, að mjer hef-
ur verið hallmælt af J>ví að jeg eigi
skar skýrt og skorinort upp með, hver
sú rétta dauðaorsök hefði verið.—
Svefn barnsins parf að vera regluleg-
ur. Ef að uDgbarn er heilt heilsu,
sefur pað mestan part, sólarhricgsins
og vaknar að eins til J>ess að matast
og hægja sjer. I>að má venja barnið
á að vakna á reglubundnum tíma ef
móðirin að eins passar að leggja pað
á brjóst reglulega; p&ð pykir nægi-
legt að mata barn 3. hveru klukku-
tíma á daginn, og pá er nauðsynja-
laust að leggja pað á brjóst, nema
svo sem einu sinni eða aldrei að nótt-
unni til. Eptir pví sem barnið stálp-
ast fer pað að vaka lengur f senn, og
J>á J>arf að leitast við að venja barnið
sem fyrst á að sofa á reglubundnum
tíma og pá haga svo til, að pað sofi
alla nótt; pað er bæði, að J>etta er
eðlilegast og svo hitt, sem eigi er
minna í varið, að pá getur móðirin
haft næði á nóttunni, og hún parf
pess sannarlega mcð cptir að hafa
verið á tjá og tundri allan daginn,
ýmist með að passa börnin og líta
eptir búsverkura. í>að er Ijótur og
leiðinlegur ósiður, sem pví ver er allt
of almennur með löndum, að hlaupið
er til undir eins og barnið vaknar og
[>að rifið upp úr ruggunni og farið að
hcssa J>vf og hampa. £>etta er bæði
hættulegt og ljótt, pvf heilakerfið
polir eigi pessa höstu hreyfingu; ef
barnið er látið liggja kjurrt í rúminu
og móðirin hefur fullvissað sig um,
að ekkert gengur að J>vf, J>á kemst
tíjótt værð á barnið, ef pví er yaggað
stillilega og raulað við J>að; petta
svæfir bæði og gjörir barnið rótt.—
I>að má ganga út frá pvf með vissu,
að, ef barnið er heilt heilsu, og hvorki
svangt rje kalt, cg p&ð hefur eigi
vætt um sig eða óhreinkað, pá sofni
pað fljótar í. ruggtnni, en pó J>ví
væri h&mp&ð í faDginu; en ef móðir-
in pó samt lætur undan rellunum úr
pvf og tekur pað upp, pá kemst petta
í vana og ólag kemst á svefntfma
barnsins, sem er mjög illa farið og
enda skaðlegt.
Islcudingur í boíjarstjórn.
Mjög svo hyggilegt findist mér
J>að af íslendingum í Winnipeg að
reyna að koma manni af sfnu pjóð-
erni par 1 bæjarstjórnina nú á kom-
andi hausti. l>jð væri vafalaust
uokkuð unnið við pað. Slíkt ætti
iíka að vera vel mögulegt. Bæði í
priðju og fjórðu kjördeild eru Is-
lendingar svo fjölmennir,að peir gætu
pvínær, eða alveg, ráðið kosainga-
úrslitum ef peir leggjast allir á eitt.
Auðvit&ð meina eg ekki, að peir séu
sjálfir f meirihluta í pessum tveimur
kjf'rdeildum, en eg hygg, að atkvæði
hinna kjósendanna mundu ekki skift-
ast ójafnara en pað, að fá, sem fes gi
öll Sslenzku atkvæðiu, f viðbót við
pau, sem hann fengi annarstaðar að,
gæti hæglega borið sigur úr býtum.
Ékki sfzt mundi petta mega takast ef
fleiri eD tveir væri f kjöri, eins og oft-
«st á sér st&ð.
Skilyrðin fyrir pví, að koma ís-
lendingi í bæjarráðið eru pví að minni
byggju nægileg fyrir hendi, að
minsta kosti svo framarlega sem um
cokkuð álitlegan mann væri að ræða.
Og að ekki só um álitlega menn að
gera, kemur varla til máta. I>eir eru
áreiðanlega til,og eg tel lftinn vafa á,
&ð peir geri kost á sér ef pess verður
á ar.nað borð farið á leit.
Mr. Arni Friðiiksson kaupraaður
er sá einr IslendÍDgur, sem nokkurn-
tfma hetir setið í bæjarráðinu f Winni-
peg. I>egar hann var kosinn, var
kjörgengi bæjarráðsmanna bundið
við hærra eignatikmark en pað er nú.
1>4 var enginu kjörgengur ucma hann
ætti $2,000 virði I fasíeign. Nú
purfa menn ekki að eiga fasteign
upp á meira en $500. I>að ætti pvf
að vera hægra aðstöðu nú en pá. I>að
ætti að geta verið um fleiri menn að
ræða, er kjörgengir séu, meðal peirra
sem annars mundu hæfir að takast
stöðuna á hendur.
Svo er og pó nokkuð betra að
vera í bæjarstjórninni nú en pað var.
í staðinn fyrir, að bæjarráðsmeun
fengu sama sem enga borgun fyrii
störf sln, pá fá peir nú $300 á ári.
Vitanlega er pað ekki stór upphæð,
en sú póknun er pó talsvert betri en
engin.
l>að ber margt til pess, að ís-
lendingur ætti að eiga sæti I bæjar-
stjórninni. Fyrst og fremst eru ís-
lendingar í Winnipeg svo fjölmenn-
ir, að peim ber að hafa að minsta
kosti einn bæjarráðsmanninn af sín-
um flokki. í öðru lagi er pað upp-
sláttur fyrir pjóðflokkinn að hafa sem
flesta af sfnum mönnum f opinberum
stöðum, og f priðja lagi gæti pað orð-
ið hagsmunalegur gróði fyrir ís-
lenzka bæjarbúa.
Eins og allir vita, skipa Winni-
peg-ÍBlendingar fjölda margar mis-
munaudi stöður par í borginni. Sum-
ir eru sjálfum sér ráðandi í góðum
lífsstöðum, aðrir vinna ýmiskonar
pægilega vinnu hjá öðrum, fyrir sæmi-
legum launum, o s. frv. En lang
fjölmennastur er sá flokkurfnn, sem
verður að leggja fyrir sig almenna
stritvinnu. Meiri eða minni hluti af
peim flokki manna vinnur bæjar-
stjórnarvinnu á hverju ári. Eg hef
oft heyrt pessa menn kvarta um, að
sér h-fi verið gert rangt til. Og eg
er v’ss uin, aö p&ð hefir oftar en hitt
verið satt. I>að er engina vafi á, að
sumir af peim náungum, sem eru for-
menn við bæj&rvinnu, hafa heldur
horn f síðu íslendioga, eg láta menn
af sfnu eigin pjóðerni sitja í fyrir-
rúmi pegar lítið er um vinnu.
Væri íslecdmgur í bæjarstjórn-
inai, greti sktð, að pessir piltar byðu
eór ekki petta. E i ef peir gerðu pað,
pá væri slíkt hægra fyrir menn að fá
réttÍDg mála sinna en pað er nú.
Auðvitað niættu menu ekki verða um
of heimtufrekir. Einn maður gæti
vitanlega ekki kipt öllu í lag undir
eins, ef margt færi aflaga; en með
lagi og góðum vilja ætti hann, með
tfmanum, að geta komið ýmsu góðu
tii leiðar.
En pað er rú einrcitt pessi hlið-
in á bæjarráðsmanns stöðunni, sem
væntanlegum umsækjanda mundi
pykja einna óalitlegust. Hann mundi
ef til vill ótt-st, að hann yrði að
8tanda í sífeldjm hreðum fyrir lards
sína, og fá svo tómt vaopakklæti í
kaupið. Svipað hefir auðvitað atucd-
um átt sér stað. En í pessu t:lfelli
pyrfti pað alls ekki að koma fyrir,
Eg ætlast ekki til, að íslenzki bæjar-
ráðsmaðurinn pyrfti að eiga í neinum
vorulegum róstum eða hreðum.
°S l'purð mundu áorka
meiru. Allar sanngjarnar kröfur
mundu verða uppfyltar, ef ekki undir
eins, pá samt með tírnanum. Og egl
ber svo mikið traust til skynsemdar
fslenzkra verkamanna, að peir kynnu
að meta starf fulltróa sfns eins og
pað væri vert.
Til pess að vera nýtur maður f
bæjarstjórn, er vitanlega afar nauð-
synlegt, að maður hafi sem bezta
pekking á peim málum, sem bærinn
hefir til meðferðar. Að hinu leytinu
skil eg ekki í, að bæjarráðsmaður
purfi endilega að vera hí-lærður mað-
ur, eða einhver jðtunn að vitsmunum.
Hver nokkurnveginn skynsamur mað-
ur, sem er polanlega vel að sór, er
sjalfstæður, gætinn og skyldurækinn,
ætti að geta skip&ð p&ð embætti með
heiðri og sóma.
En svo eru íslendÍDgar ekki að
jafnaði eftirbátar annarra að pví er til
vitsmuna kemur. Þeir eru og yfir-
Ieitt fult svo vel að sér sem hérlendir
menn í samskonar stöðum. l>að ætti
ekki að vera neinn harki á að fá hæf
an mann til að sækja um kusnÍDgu f
bæjarráðið. Hvort sá maður væri
flokksmaður f pólitfk, eða óháður,
ætti ekki neitt að gera til. Pólitfsk
flokkaskiftiug hefir vanalega verið
lögð til sfðu í bæjarstjórnarkosning-
um, og svo ætti enn að verða.
Eg vona, að landar mínir f Winni-
peg taki petta málefni til rækilegrar
fhugunar, og að peir komi einhverj-
um álitlegum og hæfum íslendÍDgi f
bæjarráðið við næstn bæjarstjórnar-
koaningar.
Seattle, Wash., 24. Ágúst 1901.
Jóhann Iijarnason.
Odyr Eldividur.
TAMRAC..............$4.25
JACK PINE......... ... 4.00
Sparið yður peninga og kaupið eldi-
við yðar að
A. W. Reimer,
Telefón 1069. 320 Elgin Ave
SEYMOUR HÖUSE
Marl^et Square, Winnipeg.|
Eitt af beztu veiting&húsum bæjarins
Máltíðir seldar á 25 cents hver, $1.00 á
dag fyrir fæði og gott herbergi. Billiard-
stofa ogsérlega vðnduð vinföug og vindl-
ar. Ókeypis keyrsia að og frá járnbrauta-
stöðvunum.
JOHN BAÍRD Eigandi.
JOHN W. LORD.
'Vátryírginsí Jíín.
Fasteignaverzlnn.
Viljið þér selja eða kaupa fasteign
bænum, þá flnnið míg á skrifstofu minni
212 Mclntyre Block. Eg skal í öllu líta
eftir bagsmunum yðar. 20 ára reynsla,
Mr. Th. Oddson hefur æflnlega ftnægju
af að skrafa um „business” við landa
sína, Þér megiö snúa yður til hans.
JOHN W. LORD,
212 Mclntyre Block, Winnipeg.
OLE SIMOXSON,
mælirmeð sfnu cýja
Scandinaviao Hotel
718 Maik Stbkkt.
Fseði $1.00 á dae.
Anyone nendtnpr a skotcb and descrtptlon may
qulckly ascertaln oyr optnion free whether an
inventlon is probably patentable. Communlca*
tlons strtctly confldentiaí. Handbook on Patenta
sent free. '*idcst ageucy for securingpatents.
Patents caken throusrh Munn A Co. reœlve
tpecial notice, wlthouí' charge, inthe
Scfentlfic flmcrican.
A handsomely illustrated weekly. Largest ctr-
culation of any sclentiflo lourual. Terms, $3 a
yoar; four raonths, |L Sold by all newsdealers.
IViUNN & Co.36TBro-d^' New York
Braucb OfBce. 626 F ttt, Wa«hlngton,yN C.
SÉRSTÖK SALA
1
TVÆR VIKUR.
Saumavélar með þremurskúffum. Verk-
færi sem tílheyra. öll úr nickel plated
stáli, ábyrgst í 10 &r.S25 00
Sérlega vönduð Drophead Saumavél fyr-
ir aðeiI13.....:.......$30.00
National Saumavéla-fél. býr þær til og
ábyrgist. Við kaupum heil vagnhlöss
og seljum því ódýrt.
THE BRYAN
SUPPLY C0.
Y.M.C.A. byggingunni á Portage Ave.,
WlNNIPBQ,
Heildsöluagentar fyrir
Whcelcr & Wilsou Snuuiavélar
6
t
í
í
MIKID VILL MEIRA.
þó kaupendur Lögbergs fjölgi nú daglega þá eru auðvitað nokkrir ís-
lendingar og ef til vill, fáein íslenzk heimili þar som blaðið er ekki kcypt-
Þessum fáu sem ekki kaupa Lögbe.ig bjóðum vór eftirfylgjandi
KOSTABOD
3

NÝIR KAUPENDUR LÖGBERGS
sem senda oss fyrirfram borgun ($2.00) fyrir næsta (15 ) árgang, fá í kaupbætir alt sem eftir
er af yfirstandandi úrgang og liverja af þessum sögum Lögbergs, sem þeir kjósa sór:
ÞOKULÝÐUltlNN.Göö bls. 50c. virði | RAUÐIR DEMANTAR..551 bls. 50c. virði
SÁÐMENNIRNIR.55-1 bls. 50c. virði ! HVÍTA HERSVEITIN.715 bls. 50o. virði
PIIROSO.....495 bls. 40c. virði | LEIKINN GLÆl’AMADUR .. .3G4 bls. 40c. virði
í LEIÐSLU...... 317 bls. 30c. virði |
Og auk þess hverja aðra af oíannefndum bókum fyrir hálfvirði meSan þær endast.