Lögberg - 16.10.1902, Side 4

LÖGBERG, 16. OKTÓBER 1902.
• Jögberg
er «efi8 fit hvern fimtnáa* »1 THB LÖGBERG
PRINTING & PUBLISHING Co. 08*81% »8
Cor. Wiuiam Avb, oa NkhaSt., WnjnirEo.MAN.
— Kostar $2.00 nm áriö tá l&landi é kr.) Borgist
lyrir fram. Kinstök nr. S ce&t.
Published every Thnrsday by THB LÖGBERG
PRINTING & PUBLISHING Co. Uncorporated).
et Cor. William Avb. and Nena St.. Winnipeo.
Man. — Subscription prica *a.oo per rear. payabla
|n advanca. Singla eopiea s centa.
» ________
K r'
NITSTjdal iKMtl I
Maenue Pauleon.
ansiNEs* hanaoxb:
John A, Blondal,
AUGLÝSINGAR:—Smá-anglfsJnfrnT < e!tt sklM
15 cent fjrrir 30 orð eða 1 þurnL dálkslengdar, 75
lent um mímuðinne A stærri auglýsingum um
lengri tíma, aí&láttur eftir samnlngL
BÚSTAÐA-SKIFTI kaupenda ▼erður eð tíW
kynna ekriflega og geta um fjrrverandi búsiafl
iafnframt.
Utaníakrift til af^aiBslnatofu bla&sln, trt
0 Tbe Logberg Prtg. a* Oo,
^ P. O. Bo* 1232.
Telephone m.
Wlnnipea,
Utanáakrlft tll rltttjdrana ari
Edltor Loeberc,
P O. Box »282, Winnlpe*. Maa.
•egirupp.—Ef EaupandL sem er 1
ívtur vistfeilum án þess að tilkynna heimilisskifÞ
)n, þá er það fyrir ddmstdlunum ábun synileg
lönnun íyrir prettvislegum tilgangi. ~
FIMTUDAGINN, 16. Okt. 1902
Betii horfur.
Gljfíkol’,félögin í Pennsylvania
hafa nú gert kost á þvf, a8 Banda-
rfkjaforsetinn niegi sitja nefnd
nianna til þess a5 rannsaka allan á-
greining á milli félaganna og verka-
inanna þeirra, hvort sem mennirnir
tílheyra verkamannafélagskap efa
ekki, og þau (félögin) skuli sætta
sig við niBurstöðu þá, sem nefndin
kemst að.
í nefndinni vilja félögin hafa:
1. Mannvirkjafræðing úr land-
eða sjöliðinu.
2. Viðuikendan námaverkfræð-
ing, va'-an kola- og málmtekju, og
6 engan hátt við gljákola- eða lin-
kolanámurnar riðinn.
3. Einn af Bandaríkjadómurun
u n í austurhluta Pennsylvanía rík-
isins.
4. Málsmetandi mann, sem sé
v iðu rkendur þegnfélagsfræðingu r.
5. Mann, sem af eigin reynslu
við námur og kolaverzlun skilur vel
bæði hina starfslegu og fjárhagslegu
hlið inálsins.
Félögin fara ennfremur fram á,
að mennirnir byrjí strax vinnu eftir
af nefndin hefir verið skipnð og láti
þá menn óáreitta, sem ekki tilheyra
verkamannafélagskap. Nefndin
segi til, hve nær úrskurður heDnar
skal ganga í gildi, sem skal vera
samningur á ndlli félaganna og
verkamanna þeirra ekki skemur en
þrjú ár.
Sagt er að fyrir þessu hafi geng
ist frá hálfu félaganna þeir J P.
Morgan og Robert Bicon félagi
hans.
Með þessu tilboði kolafélaganna
fylgdi langt skjal, og verður, ef til
vill, útdrattur úr því birtur síðar
hér í blaðinu.
þngar þetta er skrifað var ekki
John Mitchell búinn að láta uppi,
hvort hann vildi að þessu ganga
fyrir hönd mannanna eða ekki.
Kensluaðferð verksmiðju-
manna og kennarar
peirra.
henr.i verður svikalaust haldið á-' stjórnina og frjálslynd 1 flokkinn og '
fram fiam yfir næstu sambands-: sýna fiain á það, hvernig hann hati j
Viðskipti við Suður-Afríku.
kosniugar að minsta kosti. Kenn
ararnir eru leiHogar afturhalds-
flokksins o£ afturhaldsbiöðin sem
svikið loforð sín. Og vegna þess
hvað margbrotin þessi abferð er,
sem beitt er hér vestra til þess að
Fyrir skömmu komu verkstniðju-
menn í Canada sér saman um það,
að jafnvel þó veliíðan mikil hafi ver-
ið f landi á siðustu fimm árum eða
síðan tollöggjöf Laurierstjórnarinn-
ar gekk í gildi, þá væri æskilegt að
tollarnir yrði hækkaðir til þess að
vernda innlendan iðnað, að nauðsyn-
legt væri að sannfæra almenning
um þetta — kenna almemiingi að
skilja þetta eins og þeir—og láta
ekkert ógert til að k- ma því til
leiðar.
það dylst éngum, að kensla
þecsi er nú byrjuð fyrir alvöru, og
verksmi jumenu hafa nú—og hafa koma fram máli hitollamanna og
æfinlega haft—f hendi sinni. | verksnriðjnmanna, þvrekursig hvað
Aö r ísu ganga menn þessir inn1 á annað hjá tnönnum þessum svo að
á það, að tollhækkun sé óhagur fyr- hlægilegt cr í mesta máta.
ir mikinn hluta fólksins, sérstaklega j gumuin ^ menn ^
bændnstéttma, og hljóti að verða frj(íLslynJil stj,ýrnin hHÖ hækk(l8
tollana, eins og sjá megi <1 því, uð
Séi.Ln^gUJÓ_fU” ÍS!U“; toHtekjurnar hafi aukist við nýju
t'illlöggjötina.— þeir vita auðvitað
betur, en þeir halda, að fólkið viti
byrði; en þeir halda því fram, aö
menn
stæðum, hafi nógu breitt bakið, til
að borga d-litið meira fyrir nauð-
synjur smar heldur en þeir hafa gert ekk; betur þeir ^ en
nu að undanförnu, og menn eigi að þv( undan viðHkjftin yið
vera nógu frjálsiyndir til að leggja r(k( haffl
eitthvað á sig til þess að hlynna að
stela
önnur
margfa'dast síðan
. . , . , ..... , Laurier stjórnintók við. þjir vita,
ínalendum íðnaði, þ. e. verksmiðju-i „ . . . ,, , „ . , .„
___ __ , * 1 _ _ j , að tolltekjurnar hlutu að aukast við
það að lækka tollana, því* þá fóru
vörur að fiytjast inn í landi'V þeir
raönnunum í Austur-Canada.
Margvíslegar kensluaðferðir
eru viðliafðar við fólkið, því aÖ sitt
á við á hverjum staðnum og við
hvern manninn eftir skilningsþ oska
og fleira. í verksmiðjuhéruðunum
austur frá er þaö kent afdráttar- j
laust, að tolllöggjöf frjftlslyndu
vita, að verksmiðjurnar urðu að
færa niður vörur sínar til þess að
keppa við útlendu vöruna og að það
er ríkið — þjóðin, sem græðir á tvo
vegu: vörurnar fást fyrir lægra verð
en áður og það eru meiri tolltekjur
stjórnarinnar sé of lág og verði ekki___,K___ . . . J
, en áður. þeir vita það, að gamla
breyting þar á og tollarnir hækkaðir , ...„ „ . ,.. .
, tollloggjofin var smðin eftir þörf-
svo miktð, að almenningur neyðist . .„. . , , ,.
_ . . , , . |Um verksmiðjueigenda, en su nyta
til að kaupa ínnlendu voruna em-' ... „ ,, °
, , . , . , ._ ettir þorfum alþýðu.
gongu þá megi á hvern stundu við ,
Sumir benda á það, sem sönnun
fyrir því, að tollarnir hafi verið
hækkaðir, að girðingavfr og hveiti-
band hafi hækkað f verði. Auðvit-
að vita þeir, að Laurier-stjórnin tók
algerlega tollinn af þessu tvennu.
Sé þeitn bent á það, þl snúa þeir við
blaðinu og segja, að varan hækki í
verði ef tollinum sé létt af henni og
sýna þá fram á, hvernig hveitiband-
ið hefir hækkað í verði. Náttúr-
lega vita þeir, að um þá verðhækk-
un er stríðinu og óeirðunum á Phil-
ippine-eyjunum að kenna.
Sömu mennirnir, sem halda því
fram, að tolllækkun leiði af sér Verð-
hækkun, halda því jafnframt fram,
að frjálslynda stjórnin hefði átt að
taka algerlega tollinn af jarðyrkju-
verkfærum. þeir segja, að frjáls-
lyndi flokkurinn hafi lofað því áð-
ur en hann komst til valda að taka
af alla tolla. Auðvitað lofaði flokk-
urinn því ekki, og það vita menn
þessir. Ilvar ætti stjórnin að fá
tekjur til þess að bæta upp fyrir
tollana? Hvernig, nema þá með
beinum sköttum? Ekki mundi það
verða vinsælla.
Margt fleira skringilegt og
jafnframt fyrirlitlegt inætti benda á
hj4 mönnum þeim, sem verksmiðju-
eigendur hafa leigt til þess að undir-
búa svo hjörtu kjósenda, að atkvæði
þeirra falli þannig við næstu kosn-
ingar, að liægt verði að hækka svo
tollana, að þeir fái einir að gúkna
yfir canad ska markaðnum, að
menn verði að kaupa vörur þeirra
nauðugir viljugir fyrir hvaða verð
setn þeim þóknast að selja þær fyrir.
þessir kennarar verksmiðju-
mannauna varast að minnast á,
hvaða áhrif það hlýtur að hafa á út
lendan markað fyrir bændavöruna i
Oanada ef innlendur markaður er
lokaður fyrir útlendri vöru. Bjóf i
Canada-menn vörur sínar á útlend-
um niarkað gegn útlendri vöru, þá
selst hún batur en ef ekkert er tek-
ið í aðra hönd nema peningar, og
auk þess fá menn á þann hátt út-
lendu vöruna með lægra verði.
það lítur nú sern stendur út
fyrir, að verksmiðjueigendur hafi
fengið sér til liðs einn irtann úr
Laurier stjórninni, sem þoim og
afturhaldsmönnum þykir eMilega
mikill slægur f. þeir gera sér von
um að framkoma þess manns á síð-
ustu tiraum verði til þess að veikja
lágtolliflokkinn, en sú von bregzt
þeim, Við það halda lágtollamenn
betur hópinn en nokkuru sinni áð-
ur. Og haldi þeir hópinn, þá er
ekkert að óttast.—(Meira.)
þvi bfiast, að verksmiðjurnar í Can-
ada hætti, þeim verði lokað; og allur
sá mikli mannfjöldi, sem þar vinni
og upp á verksmit jurnar sé kominn,
missi atvinnu sína. Og þá missi
verksmiðjubæirnir bæði skatta þá,
sem verksmiðjumenn gjalda af eign -
um sínum og verzlun þeirra, sem 1
verksiniðjunum vinna. þessu lík er
a ðferðin, sem beitt er þar eystra til
þess að fá fólkið til að greiða at-
kvæfi með hátollamönnunum og
verksmiðjueigendunum. En hér
vestra dugar ekki aðferð þessi.
hagsmunir verksmiðjumannanna í
Austur-Canada og bændanna og
daglaunamannanna f Vestur-Canada
falla ekki saman. Menn hér vestra,
sem hafa sannar sögur af því, aö
verksmiðjueigendurnir eystra eru
auðugustu mennirnir 1 landinu, eig-
iulega einu auðmennirnir, vilja ó-
gjarnan leggja á sig óþarfa kostnað
— taka bitann frá munni konunnar
og barnanna—til þess að gullhrúgur
verksmiðjumannanna geti vaxið
ennþá fljótara og miljónum þeirra
fjölgað. Bændnr sjá enga ástæðu
til að vernda fremur iðnað verk-
smiðjumannanna heldur en sinn eig-
in iðnað — jarðrækt og fjárrækt.
Bóndinn verður að keppa við heims-
markaðinn með h eiti sitt, egg,
smjör, ost, ull og skepuur. Hvers
vegna skyldi þá ekki verksmiðju-
mennirnir gera hið sama? Sjái
menn ástæðu til þess að gera tollana
svo háa, að verksmiðjumenn geti
neytt menn til að kaupa vörur sínar
með ránsverði, er þá ekki jafn sann-
gjarnt að vernda vöru bændanna?
það mundi þykja ósanngjarnt ef
bændur í Manitoba og Norðvestur
landinu færi fram á, að flutnings-
gjald undir hveiti þeirra og aðrar
vörur austur að Atlanzhafi yrði borg-
að úr iíkissjóði til þess
fengið jafn mikið fyrir vötu sína
eins og þeir sem austast búa í land-
inu. En þett.a væri alls ekki ósann-
gjarnara en það, sem verksmiðju-
menn fara fram á.
Hátollamcnnirnir vita það líka,
að ekki tjáir aö gangabeint framan-
að mönnum í Vestur-Canada og
aegja þeim eins og Austur-Canada-
mönnuirt, að tollana eigiaðhækka,
meun eigi að borga hærra verð fyrir
það, sem þeir þurfa að kaupa, ef aft
urhaldsflokkurinn kemst tíl valda,til
þess afi verksmifijumönnum gangi
enn betur að græða. Hjá sannleikau-
um er álitið vissara að sneiða, enda
er það gert. þeir meira að segja
reyna ekki að draga fram yfirburði
afturhaldsflokksins eða að það sé
neytt sérlega æskilegt, að hann
komist til valdij. öll áherzlann er
á það lögð að rægja frjálslyndu
(Niðurlng).
Cape colosy.
Bonrin Fort Elizabeth er einatt
kölluð , Li v«i po >1“ Suður-Afríku
vegna þtst hvnð þýðingarmikill sigl
iugasta''ur þ ið er. það er heiidsölu-
Ijorg o ' afialheildsölustaður Orange
River nýlendannar, Transvaal og
norðurhlntans af Oape Colony. þar
er engin höfn o' þe9svegna eru þar
engar bryggjur handa hafskipum að
leggjast við. Skipin liggja við akk-
eri úti fyrir og vörurnar eru fluttar
í land og fram í stórum upp-skipun-
arb.ítum, sem litlir gufubitar draga.
Ut frá landi liggja tvær langar
bryggjur þétt settar öflugum lyfti-
vélum. þær hreyfast með rafmagni
og bryggjurnar eru upplýstar með
ratíjósum. Nokkur járnbrautarspor
liggja fram á bryggjur þossar og
flytja lyftivélarnar vörurnar beina
leið úr uppskipunarbitunum upp á
járnbrautarvagnana og af vögnun-
um niður í bátana. Stundum er
unnið að upp og útskipun dag og
nótt, og er ótrúlegt hvað fljótt þetta
gengur. Canadísk verzlun í Eort
Elizabeth er svo að segja engin.
East London er lítill bær, en
fer vaxandi. Bærinn stendur á norð-
urbakkanum á Baffalóánni og er þó
lítil höfu. Bryggjur eru þar fremur
litlar, eö talað er um, að úr því verði
bætt. Eins og vanalegt er með Suð-
ur Afríku fljótin, liggur sandrif fyr-
ir ármynninu, sem stöðugt verður að
vinna að til þess að viðhalda 22 feta
djúpum ál, sem þar hefir verið graf-
ina. East London er heildsölubær
og canadískar vörur eru þar óþektar.
Capetowu er stærsta borgin í
nýlendunni; þar er sór höfn og
bryggjurnar ’nokkurnveginn hæfi-
legar eftir jrörfum. þar er mikil og
ábatasöm smásala, þangað er verzl-
un sótt á hundraö mílna svæði um-
hverfis borgina í allar áttir. Nokk-
uð af canadiskum vörum er selt í
Capetown, en mest alt unnar vörur.
Sundurliðaðar skýrslur var ekki
unt að fá þar yfir viðskiftin við önn-
urlönd
Hveiti.
Iunflutningstolluriiin á hveiti
er 50 cent á hver hundrað pund. Ár-
ið 1898 var hveiti flutt inn fyrir
$ 4,185,070. Til þess að hlynna að
því, að hveitið flytjist inn ómalað og
nýlendumenn sjálfir fái vinnu við
möluuina, er innflutningstollurinn á
hveitimjöli $ 1,12 fyrir hver hundr-
að pand. Lftið hveitimjöl flyzt því
inn í samanburði við ómalað hveiti
Árið 1898 fluttist ekki inn nerna
$ 368,690 virði. þar ætti að verða
góður markaður fyrir harða, rors ma
Canada-hveitið. Sem stendur er öll
sú verzlun í h<;dnum Bandaríkja-
manna, Eitt einasta félag, sem á
mylnur í Elizabeth og Capstown,
flytur inn mánaðarlega frá 20,000 til
25,000 bushels af hörðu vorhveiti.
%
OSTUR.
Innflutningstollur á osti er 6
cent á pundið, og árið 1898 var flutt
inn $ 353,290 virði. Ostarnir verða
að vera smáir fyrir Port Elizabeth
og East London verzlunina, og eiga
70 punda o>-tarnir okkar þar alls
ekki við. 4 Capetown aftur á móti,
þar sem svo mikil smásala er, eru
stóru ostarnir engu óþægilcgri.
Smjör.
Á smjöri er tollurinn 6 cent á
pundið. Árið 1898 fluttist inu smjör
fyrir $818,—855. það sem sagt er
um ostinn, á engu sfður við smjörið.
Stórir smjörkassar getft átt við í
Capetown til smásölu; en í heild-
sölubæjunum, þar sem mest er flutt
inn af því, verður smjörið að vera í
blikkdósum.
Um bacon og kam verzluniua í
Cape Colony er hið sama að segja
eins og um samskonar verzlun í
Natai.
Langt er frá því, að hér só tald-
ar allar þær vörutegundir til mann-
eldis.sem Canada-meDa ættu að geta
.selt f Suður-Afríku undir þægileg-
um kringumstæðum. Qóðar kartöfl-
ur eru Suður-Afr.kumönnum mesta
nýnæmi, og þó er fjarska mikið flutt
afþeim þangað árlega frá Englandi
og Frakklandi. Cdlifornfumenn
hafa þar mikinn markað fyrir þurk-
uð og niðursoðin aldini. Niðursoð-
ið kjöt fra Chicago er til sölu í hverj-
um bæ og smiþorpi, og í hverju kald-
hýsi rekur maður sig á frosið og
kælt kjöt frá Ástralíu. Quaker oats
(sem betur er auglýst íSuður-Afríku
en nokkur önnur vörutegund), er
haft til morgunmatar á því nær
hverju heimili; og niðursoðin sviss-
neslc mjólk er svo alrnent notuð, að
„mjólkurmenn" eru þar svo að segja
óþektir. Stórkostloga mikið af
klofnum baunum er flutt inn. en
talsvert af þeim er frá Oanada, sent
með skipura frá Yew York. Niður-
soðið grænmeti selst þar mjög vel,
og mikil eftirspurn er þar eftir nið-
ursoðnum lax frá Bristish Columbia.
Hér er einungis farið fljótt yfir
sögu og ekki dregið framnema hið
helzta af þvf, sem gerir S.-Afríku
markaðinn svo þýöingarmikinn fyr-
ir bændurna í Canada eftir að stjórn-
in hefir komið beinum skipagöngum
til lei’iar. Eu jafnvel þó svo só, þá
er skýrslan áreiðanleg og ekki bygð
á sögusögn eða lausafréttum held-
ur á rannsókn áreiðanlegs og hæfs
manns,sem til þess verks var valinn.
Bretahatur þjóðverja.
Mikið er úr því gert og það ekki
að ástæðulausu, hvaða hatur þjóö-
verjar bera til Bretft. það er sjálf-
sagt óhætt að fvllyrða, að þjóðverj-
um er meira í nöp við Breta en nokk-
ura aðra þjóö og að engin þjóð hatar
Breta eins og þjóðverjar. Flestum
öðrum þjóðum er fremur hlýtt til
Breta ag allar siðafiar þjóðir bera
mjög mikla virðingu fyrir Bretum,
meiri virðingu en fyrir þjóðverjum,
og af því leiðir hatur þetta — sum-
part.
þjóðverjar eru framfaraþjóð og
framgjörn ineð ótakmörkuðu sjálfs-
áliti. þá langar til þess út af lífinu
að vera taldir helzta stórveldi Norð-
urálfunnar og geta komist fram úr
Bretum að éliti, en þeim hefir til
þessa ekki tekist það. Hcima fyrir
hafa framfarir þeirra verið miklar,
en nýlendumálin ganga þeim hver-
vetna illa. Nýlendur þeirra, hvar
sem er, bera alls ekki hlýjan hug
til heimalandsins og heimastjórnar-
innar. Nýlendumal Breta hafa aft-
ur á móti gengið vel. England og
nýlendur Breta er eins og eitt land
og ein þjóð, og samkomulagið hið
bezta. þetta þola þjóðverjar ekki
og það fyllir þi öfund og hatri.
Aldrei hafa þjóöverjar hatað Breta
jafn mikið eins og síðan þeir sáu,
hvernig nýlendurnar voru boðnar og
bunar til þess að hjalpa þeim f Búa-
stríðinu f Snður-Afríku.
Nýlendur geta ekki verið nema
til byrði og óánægju, só ekki sam-
komulagið gott. það vita þjóðverj-
ar, ekki síður en Bretar; en þjóð-
verjar kunna ekki með nýlendur
sfnar að fara eins og Bretar kunna
það. þcgar þjóðverjar eru komnir
út fyrir landsteinana, þá hætta þeir
að vera þjóðverjar; eu hvar sem
Bretar fara um heiminn, þá halda
þeir æfinlega éfram að vera Bretar
og mynda umhverfis sig brezksinn-
aðanu hóp, hvar sem þeir taka sér
bólfestu. þannig er því ekki variS
meS þjóðverja.
þegar tveir menn keppa hvor
vib annan um virðingar eða eitt-
hvað þafi, sem báðum leikur hugur
á, þá hættir þeim, sem undir verður
í samkepninni, við að hata hinn.
þannig cr þessu og varið með þjóð-
irnar. Og vegna þess þjóSverjar
finna til þess sjálfir, að þeim hefir
veitt miður en Bretum, þá hata þeir
þá nú.