Lögberg - 15.01.1903, Blaðsíða 4

4
Lðaattaa 15, jjwcuíar isos.

cr *ri® ðt brcrn tmtoðM «t THS LOOBBRQ
fRJHTIN Q & PUBUSHINQ Co. Oftftllt). U
Cor. Wuxiam Ant oc Nnujlt.. Wnt»iuo,M»«.
— Komu Hoo nm iriS U blaað • krJ Borgiat
— 11
PnbU»h«ð oroty Thormdmr by THK LÖOBEBO
PSINTINQ * PUBUSHINO Co. (Iooorporstmd).
•t Cor. Wiuum Atb. ud M«n* 8*.. Wt»»ir«4
Mai. - Snbocrlotlon orieo lt«Mt mr. DnrtbU
k ndnoeo. BiagU aopinn f a«U.
t
■»o«ld« lo—ri t
UogtttM Pooloon.
noonooo ouaoobi
Jobn A, BloodoL
ÆæTOÆrtsttssíæíS
IMtt nm mánnSion. A mmrri nnoiyriHftMO Vft
laogri ttma. ntnUttnr nttlr nnmalngi
B Ö STAf>A-8KIFTI knnpaola wBttr n8 tlB
krnna nkriflaoa og ftftta nm írrrnrnadl bdataB
Infnfnmn
Utaadakrifl tU afaraiariantota blaBnian m t
Tho Looborg Prt* * P«h. Om.
P. a Bao Ut!
TalapkoM on. Vlaalpag.
Utnadakrift tll rltaudmaft ari
Bdltor Loebarff.
P O. Baa II*?. Wlaalpaa. Una.
'•AJbmkranmt lar dnldgnm ar appaBfa------
d bta&i dgitd nema bntui i< nknldlan«. þ*g«r hnna
Mglropp.—EI knupnndl. nem ar I nknld 'nO bUWV
tvtur Tintfotlum ín þes» n8 tilkynna heimiltsnkifp
ht. þí er þaB fyrir dámstdlunum ílitia n/uileg
línnan fyrtr prettvíslegum tilgangl. V
FÍMTUDAGINN, 15. Jan., 1903.
Matarsamkomur Roblins.
Baldur-menn beönir aö
kyssa á vöndinn.
Aö undanförnu hefir Roblin
Htjórnin látið embættismenn fylkis-
ins og önnur pólitísk verkfœri sín
koma á matarsamkomum hér og )>ar
út um fylkih og auglýsa, að allir séu
þangað boðnir ogvelkomnir. í raun
inni er þetta ekkert annað en póli-
tfskir fnndir—undirbóningur undir
næstu fylkiskosningar, því að Roblin
heldur það sé vifsara fyrir sig að
reyna ögn að klóra yfir verk sín áð
nr en kemur að skuldadögunum. En
eini mögulegi vegurinn, sem hann
sér, til þess að tala ekki yfir anðum
bekkjum er aö láta mest á því
bera í fundaboðinu, og matur verði
veittur — og eitthvað ofurlítið
annað með til þess maturinn ekki
standi í mönnum. það fást oftast
einhverjir til að sækja þess konar
matarsam k omur.
Við þessu er ekkert aö segja.
Roblin getur haft allar þær matar-
samkomur sem honum þóknast. En
hitt er óþolandi hneyksli aö 1 ita
afturhaldsblöðin flytja þau ósann
indi, að hin og þessi bygðarlög sé
aö halda Roblin „heiðurssamsæti f
virðingar og þakklætisskyni fyrir
.stjórnarlegt starf hans í þágu fylk
isbúa sfðan hann tók við völdum,"
eins og „Heimskringla" kemst svo
velgjnlega að orði pegar hún segir
frá matarsamkomunni, sem Roblin
ætlaði að hafa á Baldur f gær. Rob
lin ætti sannarlega að láta sér það
nægja, hvernig hann hefir leikið
fylkið og fylkiebúa þessi ár sfðan
hann, án vilja þeirra og samþykkis,
náði stjórnarformensknnni þó hann
bæti nú ekki gráu á svart ofan með
þvi að láta breiða út þau ósannindi
um þá, að þeir sé að halda honum
heif urssamsæti, þar sem þeir komi
saman og kyssi á vöndinn hjá hon-
um. Hefir nokkur heyrt fyrirlit-
legra og viðbjóðslegra ?
„Heimskringla“ bendir Baldur
mönnum á það, að þeir hafi sérstak-
]«ga ástæðu til að vera Roblin
stjóminni þakklátir fyrir hina „á-
gætu járnbrautarsamningæ það er
ekki ósennilegt, að járnbrautarsamn-
ingarnir hati verið* einhverjum á-
gæ t i r, en sú hlið þeirra snýr ekki
aö dagsljósinu og er því Baldur-bú-
um eins og öðrum bændum f fylk-
inu ósýnileg og einkisverð. Oagn-
vart fylkinu og fylkisbúum (nema
ef vera skyldi fáeinir eÍDstaklingar, i
sem lfklega fæstir eru bændur) eru
járnbrautarsamningar fylkisstjórn-
arinnar versta, vitlausustu, rang-
látustu járabrautarsamningar, sem
nokkurn tíma hafa gerðir veriö
Um slíkt er engum blöðum að fletts,
við það kannast RobJins eigiij
flokksmeun hnndruðum og jafnvel
þúsundum saman víðsvegar um
fylkið. Mönnum er það mál svo
kunnuyt, að óþaift er að rifja það
upp. Oar þa* eiu þessir alræmdu
og u argfordæmdu járnbrautarsamn-
ingar, sem Baldur-menn eiga nú að
koina saman til að þakka Hoblin
fyiir. þeir eiua að þakka bonum
fyrir að kaupa Northern Pscific
jArnbrautarlelagið burt úr fylkinu
íyrir fylkisfé til | ess að gera þvf ó-
möguleirt að keppa við Cxnadian
Northern. þeir eiga að þakka hon
uin fyrir það, að hann hleypti fylk-
inu f tindir tuttugu miljón dollnra
! skald án þess að fá fyrir það einú
einustu mflu af nýjum járnbraut
um f fylkinu. Canadian Northern
jimbrautin var svo largtá veg kom
in, að engum lifandi manni kernur
til hugar, að hún væri nú ekki full-
gerð anstur til Port Arthur þó Rob-
lin-stjórnin hefði ekki lagt eitt ein
asta cent af fé fylkisins til hennar
Eða eiga menn aðþakka Roblin fyr
ir það, að hann neitaði Northern
Pacific járnbrautarfélaginu um leyfi
á sfðasta þingi að mega leggja,
fylkinu að kostnaðarlausu, níu
hundruð mflur af járnbrautum um
það, en gefur þá á sama þinginu
Canadian Northern járnbrautarfé
laginu eina miljón fimm hundruð
sjötfu og sex þÚ8und dollara fyrir
að leggja tvö hundruð og tólf mílur
af jámbrautarstúfum?
það er svo sem fyrir ýmislegt
að þakka, eða hitt þó heldur, í sam-
bandi við járnbrautarsamningana
og fleira, en hvorki Baldur menn né
aðrir ætla að halda Roblin heiðurs-
sarnsæti til þess. þeir láta það bíða
til næstu fylkiskoíninga; þá fær
hann þakklætið, sem honum ber,
þrátt fyrir allar hans matarsam
komur.
það, sem „Heimskringla" segir
um 6 til 11 centum meira verð fyr-
ir hvert hveiti bushel vegna Roblin-
járnbrautarsamningauna, er botn
laus vitleysa. Laurier-stjórninni,
en alls ekki Roblin-stjóminni er
það að þakka, að bændur fá járn-
brautarvagna til að flytja burtu
hveiti sitt í og geta þaunig feDgið
hærra verð fyrir það en hjá korn-
hlöfumönnunum. Og jafnvel þó
um tícna gerigi betur að fá vagna á
Canadian Northern brautinni, þá er
það algcrlega að þakka Northern
Pacific járnbrautarfélaginu, sem
hljóp undir bagga og sendi inn
vagna sfna, og mundi það sannar-
lega ekki hafa gert það síður þó
brautin hefði verið í þess eigin hönd-
um.
SaDnleikurinn er sá, og það
vita Baldur menn og aðrir undur-
vel.að Roblin stjórninni er það mest
ef ekki eingöngu að kenna, hvað
seint gekk að koma burtu hveitinu
á sfðastliðnu hausti. Hefði Roblin
aldrei náð völdum f fylkinu þá hefði
hveitiflutnÍDgarnir f haust verið í
höndum þriggja járnbrautarfélaga f
stað tveggja; og heffi Roblin ekki
bannað Northern Pacific félaginu á
síða3ta þingi að leggja nýjar járn-
brautir um fylkið, þá hefði að lik-
um betur gengið aö koma burtu
hveitinu f haust eð var og bændur
þar af leiðandi fengið meira verð
fyrir hveiti sitt.
Alt hefir Roblin-stjórninni illa
farist síðan hún kom til valda, en
þó ekkert ver en járnbrautarmálin.
þó ekki væri um neitt annað að tala,
þá nægja þau ein til þess, að hún
getur ekki átt neinnar vægðar von
við næstu kosningar.
Og Manitoba-bændum þykir
það verra en nokkurar skammir að
láta breiða út þá háðung, að þeir
séu að halda Roblin heiðurssamsæti
til þess að þakka honum fyrir járn-
brautarsjmnÍDgana.
KoMningarnar i Ontario.
þess var getið í síðasta blaði,
að miðvikudaginn 7. þ. ni., færi fram
þingmannskosDÍngar f þremur kjör-
dæmum f Ontario, og að undir þeiin
komingum væii algerlega komið,
hvort Ross stjórnin héldi áfram að
vera við völdiu e^a aftuihaldsflokk-
urinn tæki við völdunum. Við sl '
mennu kosningarnar þar urðu úr-
úrslitin þau, að þingmenn stjórnar-
innar og andstæðÍDgaflokksinsmáttu
heita jafnmargir. Paft fór likt—en
samt ekki útaf jafn slysalega— fyr
ir mönnum f Ontario þá eins og fyr
ir kjósendum í Manitoba vift siftustu
fylkiskosningar. Menn vildu ekki
lata stjóinina lenda í höndum aftur-
haldsmanna, en þeir vildu hafa
sterkan andstæftÍDgaflokk. En þeg-
ar Ontario menn sáu, að frjálslynda
etjórnin var f hættu, þá létu þeir
ekki á sér standa og kusu þing-
mannsefni hennar með miklum at-
kvæðamun í öllum þremur kjör-
dæmunum, svo að nú hefir Koss-
stjórnin firam þingmenn umfram
andstæftinga sína og er því úr allri
hættu.
Aldrei f sögu afturhaldsflokks-
ins í landinu hefir meira koppi verið
beitt og meiri rangindi verið höfð f
frammi til að vinna nokkurar kosn-
ingar en í þetta sinn f Ontario, en
frjálslyndi flokkurinn er stöðugt
betur og betur að læra það að
standast kosningabrellur afturhalds-
raanna.
Kosningarnar í þessum síðustu
þremur kjördæmum töldu aftur-
haldsmenn eér vísar, bæði vegna
þe8s, hvað vel þeim gekk við al-
mennu kosningarnar og svo hins,
ekki síður, að í lið með þeira snerHt
Samuel H. Blake lögmaftur, sem aft
undanförnu hefir fylgt frjálslynda
tíokknum að málum. Hann gaf út
opið bréf. þar sem hann ber Ross-
stjórninni allar hugsanlegar skamm-
ir á brýn og lýsir yfir þvf, að allir
heiðarlegir menn ættu að taka hönd-
um saman til að velta henni frá
völdum. Yfir þessu urðu aftur-
haldsmenn ósegjanlega gleiðir, eins
og sjá má á sfðustu „Heimskringlu;"
þeir töldu víst, að þetta mundi ríða
á smiðshöggið og gera út af viö
frjálslynda flokkinfi í Ontario—og
svo ráfta þeir sér ekki fyrir kæti og
tilhlökkun að eiga von ályklaráðum
fylkisins og geta leikið Ontario eins
og Roblin-stjórnin hefir leikið Mani-
toba.
En það kom upp úr dúrnum í
tæka tfð, að S. H. Blake var með
þessu að hefna sfn á Ross atjórninni
fyrir þaft, aft hann fókk hana ekki
til þess aft láta þýðingarmikla náma-
eign ganga f greipar vissra Banda-
rfkjamanna jafnvel þó hann vísbí
upp á sfnar tfu fingur, aö ef stjóro-
in hefði þar látið að orðum hans, þá
hefði hún framið lagabrot og auk
þess unnið Ontario-fylki óbætanlegt
tjón. Blake reiddist þannig stjórn-
inni af því honum tókst ekki að fá
hana til að gera rangt, þ. e.: hún var
of ráðvönd til að vera að hans skapi.
Og svo snýst hann gegn henni í
þeirri von, að honum mundi betur
takast að koma ár sinni fyrir borð
ef afturhaldsmenn næði völdunum—
og hefir það vafalaust verið rétt út-
reiknað.
En Blake brást bogalÍ3tin og
kæti afturhaldsmanna varð enda-
slepp. þaft, sem hann ætlafti aft láta
fella stjóruÍDa, hjftlpaöi henni og jók
álit hennar f augum kjósenda meir
en ef til vill nokkuft annaft. Kjós-
endur sáu, aft þaö var ráðvendni og
samvizkusemi stjórnarinnar aft
þakka, aft Blake ekki kom henni til
aft vinna fylkinu tjón. Ogþað er ó-
hætt aft segja, aft enginn mafturhetír
jafn hrapallega fallið f áliti á jafn
stuttum tfma eins og S. H. blake.
PóstafgreiOsla í sveitunum
það viðgengst nú orftið allví^a f
Bandarfkjunnm.aft póststjórnin kost-
ar tíutning póstsendinga heim 6
hvert einasta heimili út um allar
sveitir. þetbi hefir gefist «vo vel
og náft svo miklum vinsældum, aft
forsctinn mælir sterklega meft þvf
f sffasta boftskap sínum, aft fyrir-
k imulagift ú*breiðist sem fljótast o
mi-st, Mikill tek juhslli befir veri
í póstmnladeildinni í Wdshington,
eu i aí' lietir veri* ál tiS rótt *ið lnta
sl kt ekki standa f vegi fyi ir greift-
um og barttum pftstflutningum Ei
til vill eru póstfiutnii gar í betra
lagi í Bandarík junum en f nokkuru
öftru landi undir sólinni. það er
nauinast bægt aft finna þá bygð þar,
hvað ung sem hún er og strjálbygð,
afi þar só n*'ina örfáar mflur á pftst-
hús og aft póstur gangi sjaldnar en
tvisvar eða þrisvar á viku, og í eldri
bygðuin einusinni á dag og jafnvel
oftar. Og nú þykir ekki þetta
nægja, heldur er stjórnin farin aft
færa manni bréfin og blöftin heim í
hlaftið og taka þar vift bréfum og
flytja þau til pósthúsanna; hvert
einasta heimili er, ueð öftrum orð-
um, orftið brófhir'inga og póstaf-
greiðslustaftur. Nærri má geta,
hvað ósegjanlega mikil þægindi
þetta eru fyrir fólkið í sveituuum
og það er vafasamt, hvort það ekki
borgar sig peningalega með tíman-
um. Bréfa og blaðasendingar fara
óðum vaxandi og hverju bréfifylgia
tekjur fyrir stjórnina. Árift 1900
var sent 181 bréf á mann f Banda-
ríkjnnum, en ekki nema 66 bréf á
mann á Bretlandf.
í sfftasta tölublaði „Farmer’s
Advccate" er löng ritgerð eftir F. J.
Worth frá British Columbia, þar
aem hann fer fram á, að póstflutn-
ingar heim á hvert heimili ætti að
komast á í Canada. Hann býst við
að byrjunin yrði f smáum stíl fyrst,
en fæifti&t smátt og smátt út eins og
í Bandaríkjunum. Hann álftur þaft
skyldu stjórnarinnar að hlynna sem
mest að útbreifslu bréfa, frétta-
blafta og tímarita, og með því Sir
William Mulock hafi tekist þaft, sem
allir hafi ástæftu til aft vera honum
sérlega þakklátir fyrir, að breyta
fjármálum póstdeildarinnftr þonnig,
aft í staft $800,000 tekjuhalla á ári
sé nú $5,000 tekjuafgangur (þrátt
fyrir niftarsett burftargjald), þá sé
svo sem sjálfsagt aft bæta póstflutn-
ingana, en lota ekki eitt einasta
cent af fé þeirrar deildar ganga til
neins annars, Hann sýnir fram ú,
hvafta örftugleikum það er bundift
fyrir bændur aft sækja póstinn þó
ekki sé nema einu flinni á viku—
oft 6—10 mllur,sern þá þýöir 12—20
mflna ferft. Vanalega er p 'staf-
greiftslan f sölubúft, þar sem bændur
og bændasynir einatt sitja fram á
nótt f misjafnlega hollum félagsksp,
aft maftur nú ekki taiar um ef
diykkjustofa er vift hendina. Fyrir
þetta yrfti bygt ef bændum væri
færð bréfin heim f hlaftið. þetta
mundi ennfreniur gera sveitalífið
langt um ánægjule^ra—að mörgu
leyti 8vo líkt bæjalífinu, að löngun
unga fólksins til ið flytja þangaft
mundi fara stórum minkandi. Og
svo ui”ndi þetta aulca brófaviftskifti
og lestur blafta og tímarita og f
mörgum tilfellum auka tekjur stjórn-
arinuar meira en hinum aukna
kostnaði nemur.
Á árinu sem leið voru 232,-
355,000 bróf og brófspjöld seDd með
póflti í Canada efta liðug 42 á hvern
mann og er það lítift í sarnanbutöi
við bréfsendingar f Bandaríkjunum.
Slikt hlýtur aftallega að vera því að
kenna, aft póstflutningaruir eru betri
í Bandaríkjunum.
þaft virðist ekki vera ósann-
gjarnt að fara fram á, að hér eftir
verði bráftiega bættir póstflutningar
f sveitunum, fyrst og fremst, að
póstferftum fjölgi með núverandi
fyriikomulagi, og jafnvel fríflutn-
ingur heim til manna komÍ6t fi, þar
sem bygftin er orftin þétt og þörtín
er tilfinnanlegust. Og haldi Sir
William Mulock áfrarn starfi sfnu,
sem vonandi verftur, þ4 er honum
trúandi til að láta þess ekki verða
jnjög líingt aft bffta.
þaft er svo nýit að sjá nokkuð
'iti Vestur-ísler dinga f blötunuiri á
fslandi annaft en hnötur og ónot og
ar naft verra. aft vér getnm i kki stilt
o?s nm aft birta hér ofurlitla rit-
stjórnargrein úr .,þj< ftviljanum,'*
blafti Skúla Thorcdds-m. Eins og
menn sjá, er alls ekkert hól um
Vestur-íslendinga f greininni, en
hún er algerlega ónotalaus og i henni
vinsarulegar bendingar, si m fslerzku
blaftamenniniir taka vafulaust vel
upp «n ekki illa. Skúli vifturkenn-
ir þnft í greininni—og meft r* ttu—að
fslenzku ken-lan við háskólann (
Manitoba sé tillögum íslenzka
kirk jufélflgsins eingöngu aft þakka
og geti bjálpaft til aft varftveita tungn
vora hér vestra. þar gerir hann
skömrn til blafti, sem vér þekkjum,
sem f öllum skilningi stendur tals-
vert nær kirkjufélaginu en „þjóft-
viljÍDn" og ætti ekki síður aft láta
þaft njóta sannmælis- Greinin
hljóftar svona:
„FrÁ ÍSLENDINGUM f VESTrRHEIMI
Allir lslendingar hór á landi
óska þess óefafi af lieilura huga, að
íslenzk tunga varðveitist sem lengst
meftwl landa vorra í Vesturheimi og
niftja þeirra, þvf afi svo lengi sem
þaft tekst, þá eru þeir eigi þjófterni
voru glatafiir, en gcta á margan hátt
verið þjóft vorri til gagns og sóma.
Sumir eru aft vlsu vantrúafiir á
j’aft, aft þetta takist til lengdar, enda
eru skiftar skoftanir um þaft mefial
landa vorra vestan hafsins, hve
heppilegt þaft só, þegar litið er 4
framtiðarhorfur þeirra þar i landi.
En er, á meðan er, og það er
varla vafi á því, aft fslenzk tunga
muni haldast þar um hríð, meðan
eigi tekur alveg fyrir vesturflutu-
iuga héðan, enda þótt margir ein-
staklingar gleyrni óefað tungu for-
feðranna, er t'mar líða, enda hlýtur
ræktarsemin til „gamla landsins" aö
dofna hjá afko nendunuin, sem sj lf-
ir bafa ekkert haft af fslandi að’
segja.
Allar tilraunir, er fara í þá steínu
að varðveita íslenzka tungu meftal
þjóftflokks vors í Vestuiheimi, hljóta
þvf aft glefija íslendinga hér heima,
og ættu afi styrkjast af vorri hálfu,
sem föng eru á, t. d. meft bókasend-
ingum til ísl. bókasafna f bygfium
íslendiuga í Vesturtíeimi.
Kirkjufélag fslendinga f Vest-
urheimi, er heldur uppi stöftugum
guftsþjónustugjörftum á fslenzku f
söfnuftunum, í bygftum fslendinga f
Vesturheimi, á óefað lang öflugast-
an þáttinn f því, aft halda við máli
voru, og sömuleiftis eiga einnig fs-
leuzku blöftin, sem gefin eru út
vestan hafsins, góftan þátt f þvf; en
óskandi væri reyndar, aft þau vönd-
uftu mfilið yfirleitt bctur, en þau
gera.
Á sfðastl. hausti var byrjað að
kenna íslenzku við háskólann í
Manitoba, og hefir séra Friffrik
Bergmann þá kenslu á hendi, og
©r su ráftstöfun háskólastjórnarinn-
ar eingöngu að þakka tillögum
kirkjufélagsins, og getur orðið góð-
ur styrkur til þess, að varðveita
tungu vora ómeugafta þar vestru.
þá má og geta þess, að blafiið
„Lögberg1' befir 16. Okt. sfftastl.
vakið máls á þvf, að æskilegt væri,
að íslendingar f Vesturheimi tækju
sér snotur fslenzk bæjanöfn að ætt-
arnöfnum, í stað ýrosra éíslenzku-
legra, og oft og einatt fremnr af-
káralegra nafna, sem farin eru all-
mjög aft tffikast.—Við þetta ynuist
og það, eins og blaftift einnig bendir
á, aft ætta»nafuið sýndi þá strax
þjófternift, og gerfti Islendingum f
Vesturheimi þaft auftveldara, a$
þekkja hver annan."