Lögberg - 22.01.1903, Blaðsíða 1

Ernð þér að leita að smið?
Þér gætuð gert margt sjálf ef þér
hefðuð verkfærin. A öllum heimilum
ættu að vera tól til smáviðgerða.
Hér eru ýms verkfæri, sem allir
geta notað.
Anderson & Thomas,
638 Main Str. Hardware. Teleptione 339.
% %%%%%% %%%%%% % %✓%'%%'%✓%
Pb
%%%%%%%%%%% *%%%%%%
Björt framtíð r”^!
^ Við eru til reiðu fyrir nýa’ árið, og
höfum góða harövöru með sanngjörnu
verði. Óskum eftir sameiginl. hagnaði.
Nýárið gefur tækifæriö.
Anderson & Thomas,
Telephone 339.
n
538 Main Str.
Ilard ware.
Merki: svartnr Yale.lás.
5
4%%%%%%%%%%%%%% *%,
16. AR,
Winnipeg, Man., íimtudaginn 22. Janúar, 1903.
Nr 3.
Frettir.
Canada.
A DBBsta þingi aetlar Sir William
Mulook að kooaa með nýtt frumvarp
til laga um meðferð & ftgreiniugsmál-
um járnbrautarfélaga og verkamanna
þeirra. Hvnn segiet hafa afiað sér
raargra mikilsverðra upplýsinga og
bendinga frá verkamannafélögunum.
Dominior.-þingið er böiat við að
komi saman 12. Marz
Kolaskorturinn i
Bandarikj u num.
Sögurnar, sem berast um kola-
skortinn í Bandaríkjunum, eru ótta-
legar. Ekki einasta hefir fólk liðið
kulda og neyð heldur eru nægar sann-
anir fyrir hendi, sem sýna að allmarg-
ir hafa d&ið vegna kolaleysis — frosið
til dauðs 1 húsunum.
Kolafélögin þykjastgera alt, sem
1 þeirra valdi stend ir, til pessaðmteta
þörfum manna. Þau segja, að aldrei
& undanförnum &rum hafi verið hægt
aðl&ta kolatekjuna & vetrum mæta
þörfum manna, og með þvl bókstaf-
lega engin kol hafi verið til 1 landinu
þegar vetur gekk I garð, þ& sé ekki
rið öðru að búast en kolaeklu þessari.
Sj&lfsagt er þetta að miklu leyti satt.
til þess að sýna hluttekniog I
vandiæðum fólksins hefir congríss &-
kveðið, að enginn tollur skyldi tekinn
af innfluttum kolum I eitt &r, jafnvel
þó ekki sé búist við, að sllkt greiði
sórlega mikið fram úr vandræðunum.
Tillaga hefir einnig komið fram
um það & þinginu að congress skuli,
að svo miklu leyti sem stjórnarskr&in
leyfir, sl&i hendi sinni yfir allar kola-
n&mur og öll flutningsfæri til kols-
flutninga og bæta þannig úr vand-
ræðunum. Sltk tillaga ber það með
sér, að congress er það kunnugt, að
vandræðin eru meir en lítil.
Miklir kuldar hafa gengið I Chi
cago og mikil neyð verið vegna kola-
leysis, dauðsföllum — sérstaklega
barns — fjölgað þar af leiðandi til
muna. Menn voru þar gerðir út til
að athuga um kolabirgðir I borginni
og er sagt þeir hafi fundið fimt&n þús
und j&rnbrautarvagna hlaðna með
kolum I borginni og umhverfis hana,
og að & mörguro þeirra hafi verið fest
upp aðvörun til járnbrautarfélaganna
um að hreyfa þ& ekki að svo komnu.
Með samtökum geyma kolamennirnir
þannig þessa nauðsyDjavöru til þess
að l&ta hana stfga I verði, en hirða
okkert um þó f&tæklingarnir frjósi til
dauðs I húsunum.
Rannsókn er hafin I Chicago til
þass að komast fyrir hverjir samtök
þessi mynda, og ættu þeir karlar að
f& fyrir ferðina, enda ekki óhugsandi
að svo verði.
Hallærií norður-
hluta Sviarikis.
Svol&tandi hallærisfréttir fr&
Stockhólmi dagsettar 14. Janúar, eru
teknar eftir St. Paul Pioneer Press:
Nefnd manna, sem stjórnin gerði út
upp k rfkiskostnað til þess að ferðast
um harðindahéruðin og gefa áreiðan-
lega skýrslu yfir ástandið, er nú ný-
komin heim úr ferðinni og staðfestir,
því raiður, eymdarfréttir þær, sem &ð*
ur höfðu fengist & skótspónum. Út-
dr&ttur úr skýrslu nefndarinnar er &
þessa leið:
„Ekki verður afstýrt átakanlegri
fólksfækkun úr hungursneyð með
minni fj&rupphæð en $7,000,000. Tvö
hundcuð þúsund dollarar hafa þegar
verið gefnir, Þar af einn tuttugasti
partur fr& Svfum f Bsndarf kjunum.
í þossum $7,000,000 er þó ekki inni-
falið það, sem nauðsynlegt er til þess
að halda lífi f skepnunum yfir vetrfr-
inn, né fyrir útsæði næsta vor. Þetta
hvortveggja er þó mjög nauðsynlegt,
því að, falli nautpeningur og verði
öllu útsæði þar eytt, þá leiðir slfkt til
stökustu vandræða framvegis.
Nautgripir úr suðurhluta rfkisins
geta ekki lif&ð norður f harðindahér-
uðunum; nautgripir þar nyrðra eru
sm&vaxnir og kollóttir og vanir kuld-
um. Sama er að segjaum útsæðið að
sunnan; það getur ekki borið ávöxt
þar norður frá. Bændur eru því með
öllu móti að reyna að frelsa útsæðið.
Nauðsynlega ætti að kaupa allan út-
sæðiskornmat oggeymahann til vors-
ios til þess að l&ta ekki sömu vand-
ræðin endurtaka sig næsta haust, en
senda svo að sunnan korn til matar
handa fólkinu f vetur.
Komi fólkinu ekki þvf fyr hj&lp
þ& h'ýtur neyðar&standið að leiða til
skæðra sjúkdóma. Fólkið er farið að
nota irstj lagið af berkinura & greini-
trj&m sér tilmatar, og ýmislegt fleira,
sem ekki er hæft til manDeldis. Börk-
urinn af birkitrjim og vökvinn úr
þeim, sem fyr & tfmum var gert hall-
ærisbrauð úr, verður nú ekki notað.
Þess vegna hefir verið gripið til greni-
barkarins; hann er maleður og hafður
þannig til matar með fjallagrösum.
Yanalega er hægt að búa til
gott gripafóður úr hreindyramosa og
espiviðaiberki, en nú fæst ekki þetta
nema & stöku stað. í þess stað er, út
úr vandræðum, sax&ð niður lim af
birkitrj&m, vfði og reynivið. Úr þessu
er gerður grautur og hann svo gefinn
skepnunum volgur. Fóður þetta
gerir smjörið og ostana óholt og ó-
lystugt og orsakar taugaveiki.
A undanförnum vetrum hafa
menn hsft rjúpur sér til matar, en nú
aóst varla rjúpa.“
Skýrsla nefndarinnar hefir vakið
almenna meðaumkvun og alt upp-
hugsanlegt er gert til þess að hj&lpa
fólkinu &ður en orðið er um seinan.
Sext&n hundruð vagnhleðslur af mat-
vælum hafa verið sendar norður. Mat-
væli þau eru metin ð $150,000.
Borgarrústir í jörðu niðri
í Mexico.
Elztu fornleifxe, sku enn hafa
FUNDIST f AmKRÍKU.
Leopoldo Bstres fornleifafræð-
ingur Mexico stjómarinnar hefir ný-
lega gert rojög þýðingarmikla upp-
götvun n&lægt bænum Oaxaca sunn-
arlega f Mexico.
Það, sem hann uppgötvaði, er
rústir stðrrar borgar. eldri en nokk-
urar aðrar rústir, sem fundist hafa &
meginlandi Amerfku. Hlutir, sem
fnndist hafa f musterunum og dysj-
um, sem leitað hefir verið I virðist
benda til þess, að leifarnar séu mörg-
um öldum eldri en Mitla rústirnar.
Rústir þessar eru upp & Alban-
fjallinu, sem er 1,200 fetum hærra en
Oaxaca dalurinn og 6,000 fet fyrir
efan sj&varm&l. Fjallið er fáar mflur
fr& borginni Oaxaca.
Til margra ára hafa fjallabúarn-
ir ræktað það, bæði hllðar þess og
fjallstoppiun; og á rústnm ef til vill
stærsta musterÍDS, sem nokkurn tfma
hefir bygt verið í Amerfku, eru nú
blómlegir akrar, þvf að ryk aldanna
myndar frjósaman jarðveg.
Fjalltoppurinn var þakinn hól-
um eða haugum í vissum röðum og
með vissa millibili, og var búist við,
að þeir væri leifar Zapotesmenniiig-
ariunar eins og óteljandi samskcnar
haugar f Oax&oa-dalnuin.
Flatarmil fjailstoppsins er mikið,
og & þvf miðju er haugunum kornið
fyrir & stórum ferhyrningi. Við rann-
sóknina rcynd'st ferhyrningur bessi
að vera stór musterisgarður umhverfis
stórt og vandað musteri, og haugarn-
ir út fr& miðjunni eru smærri musteri.
Hór og þar um svæði þetta stóðu
nú risavaxnar eikur og sumstaðar var
ryk aldanna orðið_30 til 40 feta djúpt
& veggjunum og með fram þeim.
Sumar eikurnar höfðu 4vaxið upp
veggjunum, en & stöku stað höfðu
vindar haldið”veggjunum nöktum og
þar hafði verið tekið úr þeim grjót
til girðinga umhverfis akrana.
Rannsókn þessi er enn skamt fi
ve.fr komin jafnvel þó fjöldi manna
hafi m&nuðuiz. sainan grafið og hreins-
að. Að vísu hafa mörg þúsund pund
af ýmsum fommenjum verið flutt til
Mexioo-borgar; en ekki hafa þó enn
verið opnaöir nema örf&ir haugar og
því minst af borg þessari'enn sóð.
Fjórir haug&r eins og pýramfdar
f Jögun eru f röð fram eftir garðinum,
og er talið sennilegt, að þeir hafi ver-
ið ölturu og legat&ðir^æðstu stjórnara
eins og pýramfdarnir & Egiptalandi.
Niðurjf einn haug þennan var grafið
og fanstjþar það, sem öllu öðru þótti
merkilegast; það var obeliski úr pur-
pura- eða eldsteini og lfktist að
nokkuru e?ipzka obeliskanum, sem
kallaður er Kieópatran&lin og stend-
ur f Central Fark f New York; hann
er um 13 fet & hæð og nærri
tvö fet & kant. Obeliski þessi er
fleygmyndaður að ofan; framan &
honum er vel gerð upphleypt mynd
af konungi eða prinz, og & hliðunum
eru myndir af prestum og rúnaietur,
sem & að t&kna orð þeirra. Ean hefir
ekki verið reynt að lesa úr rúnaletr-
inu. Alt lfkist þetta mjög þvl, seœ
fundist hefir & Egiptalandi.
Mikið hefir fundist af mjög vönd
uðum útskurði og ýmsir munir úr
jadesteini, sem þykir merki þess, að &
þeim tfmum hafi verið samganga
milli Amerfku og Kíoa. Etnnig hafa
fundist útskoruar myndir af Klnverj-
um. Hitafegurð og f&gun muna, sem
þarna hafa fundist, tekur fram öllu
öðru fr& ómunatfð, sem áður hefir
fundist; en ekki vita menn úr hverju
verkfæri þeirra tlða manna hafa verið.
Fornfræðingarnir álfta uppgötvun
þessa mjög mikilsvirði og hugsa gott
til frekari rannsókna þar.
Þorrablót.
„Helgi magri“ heitir ’alfslenzkur
klúbbur sern nokkurir Eyfirðingar
hafa myndað hér f bænum og ætlast
er til að verði það fyrir Islend'nga,
sem St. Andrew's félagið er fyrir
Skota, St. George’s fyrir Engiendinga,
St. Patrick’s fyrir íra, o. s. frv. Fyrir
löngu hafa íslending&r kannast við
þörfina & þess konar klúbb, en það
dregist til þessa að koma honum &,
þvf að & mörgu hefir verið þörf, og
alt verður ekki gert f einu. En nú
er klúbburinn kominn og hafi Eyfirð-
ingarnir blessaðir gert, að verða til
þess að mynda hann.
Fyrsta opinber framkoma klúbbs-
ins verður & Alhambra Hall fimtu-
dagskveldið, 29. þ. m., þ& heldur
hann þar stóreflis miðsvetrar-sam-
komu—alfslenzkt þorrablót eftir
þvf sem frekast verður við komið und-
ir kriugumstæðunum. Þar verður
hangikjöt, mag&lar og annar h&fs-
lenzkur matur & borðum; mælt fyrir
sk&lum (ekkert ófslenzkt orð talað) og
eftir að staðið er und&n borðum verð-
ur dansað.
Anægja er forstöðumönnunum f
þvf, að sem flestir gestanna verði &
New=York Life f
mesta lífsábyrgðarfélag heimsins. .
81. Des. 1891. 31. Des. 1902. Mismunur,
Sjófiur..................125,947,290 322,840,900 198893,610
Irmtektir á firinu...... 31,854,194 79,108,401 47,254,207
Vextir borgaðir á árinu. 1 260,340 4,240,5x5 2 980,175
Borgað félagsm. á árinu. 12,671,491 30,558,560 17,887,069
Tala lífsábyrgðarskírteina 182,803 704,567 521,764
Lifslbyrgð i^gildi......575,689,649 1,553,628,026 977,938,377
NEW-YORK LIFE er engin auðmannaklikka, heldur sam-
anstendur það af ytír sjö hundruð þúsund manns af öllum stétt-
um; því nær 60 &ra gamalt. Hver einasti meðlimur þess er hlut-
hafi og_tekur jafnan hluta af gróða félagsins, samkvæmt lifsi-
byrgðarskirteini þvf, er hann heldur, sem er óhagganlegt.
Stjórnarnefnd félagsins er kosin at' félagsmönnum. Nefnd
sú er undir gæzln landstjórnarinnar f hvaða riki sem er.
CHR. OLAFSON, J. G. MORGAN,
Agent. Manager.
Qrain Exchange Building, Winnipeg,
íslenzkum búningum, t. d. konur í
peysufötum (þær sem þau eiga).
Aðgöngumiðar f&st & skrifstofu
Lögbergs, hj& J. Thorg jirssyni í búð
A. Friðrikssonar, hj& kjötsölumönnun-
um Albert Jónssyni og Kristj&ni G.
Jónssyni og vfðar. Þeir kosta $1 00
fyrir karlmann og $1.50 fyrir karl-
mann og kvenmann, Karlmaður m&
hafa með sér fleiri kvenmenn en einn
með þvf að borga 50c. fyrir hvern
þeirra. Eins og menn sj&, er þetta ó-
vanaiega ód/r veizluaðgangur; en
þetta er ekki heldur gert í þvf skyni
að græða & þvf peainga, heldur til að
skemta mönnum mað h&fslenzkri
þorrablótsveizlu, þar sem allur fiokka-
dc&ttur og skoðanamunur er skilinn
eftir utanveggja.
Forstöðunefndinni er það nauð-
synlegt að menn ákveði sig til Þorra-
blótsins sem allra fycst með því að
kaupa aðgöngumiða, svo hún geti
hagað sér eftir fjöldanum með allar
undirbúning.
Gestum verður vísað til sætis
laust fyrir klukkan 9 og verða þ& all
ir að vera komnir.
í hamingjubænum fjölmennið á
samkomu þessa — fslenzkustu sam-
komuna, sem nokkurntfma hefir verið
haldin f sögu Yestur-íslendinga.
Venezuelamálið.
Eins og þegar hefir verið skýrt
fr& og lesendum Lögbergs er þvl
kunnugt, hefir verið komist að þeirri
niðurstöðu í Venezuela-m&linu, að
sendiherra Biiidaríkjamanna þar &
fyrir hönd Venezuela að semja við
Breta og Þjóðverja að svo miklu
leyti sem verður, en að öðruleyti á-
greiningurinn að leggjast fytir Hague
réttinn.
Ekki verður betur séð en baaði
Norður&lfustórveldin séu ánægð ineð
niðurstöðu þessa. Kunnugt er það
að mÍDSta kosti, að tlllagan kom fram
hj& þeim en akki bj& Venezuela og
lengi vel leit út fyrir, að Castro for-
seti mundi heldur taka til vopna en
gai ga að þvf, sem hann ftleit afar-
kosti, og það helði haun ugglaust
gert ef ekki hefði verið innbyrðis
sundrung um að keuna.
En það merkilega við ait þetta
er, að allmörg Banddrfkjablöð, og
það jafnvel nokkur þeirra, sem að
jafnaði eru vingjarnleg og sanngjörn
f garð Breta, h&ida þvf nú fram. að
Bandarikjamenn htfi hlaupið undir
bagga með Venezuela og neytt Norð-
ur&lfuþjóðirnar til siQakomiligs
þessa. Satt er það, að Bandarikja-
menn höfðu vinsamleg afskifd af
m&linu og það væri ef t l vill rangt
að neita því að afskifti þau hafi flýtt
fyrir heppilogri niðurstöðu; en þau
drógu ekki, að því er sóð verður,
fremur taurn eins m&lsparts eo an-i-
ars, og það er allsendis út í hött að
segja, að Bandarfkin hafi neytt stór-
veldin til neins, þ.e.: þröngvað þeim
til að gera neitt sér n&uðugt.
Það er síður en svo, að manoi
komi til hugar að gera lftið úr Band ’-
afkjamönnum og &hrifum þeirra. En
það e.- ekki &ð gcra lítiö úr þ im þó
sagt sé, að það sé þeim ofvaxið að
neyda Breta og Þióðverja, þar sem
þeir eru samflota & ferðinni; að kauD-
ast ekki við slíkt er barnaskapur
mesti.
Hvernig samkomulag þjóðanna
verður f m&li þessu, eða úrskurður
Hague réttarins, vita menn n&ttúr-
iega ekki. Það eitt veit maður, að
Venezuela-menn sæta miklum útl&t-
um, ekki einusta til Breta og Þjrtð-
verja, heldur Frakka og ítala og ef
til vill fleiri rikja, sem samskoi ar
kröfur gera.
Hvernig fer Venezuela að þvf
að los&st úr öllum þeim skuldum?
Þeir mega ekki l&ta nein lönd af
heDdi, þvf það kæmi í b&ga við Mon-
roe kenninguna. Ef þair láta tekjur
sfnar ganga til lúkningar skuldunum,
hvernig fara þeirþá að þegar tekjurn-
ar nægja þeim ekki nú til eigin þar/a?
Það kemur að því, að Monroe-
kenningin verður Bandarfkjamöunom
erfíð & höndunum eins og spfið hefir
verið. Eigi hún að standa óhögguð,
þfi lítnr helzt út fyrir, að þeir verði
hér að hlaupa undir bagga & einhveru
hátt. í þessu e.ua tiifelli tnuudi
Bandarfkjamönnum veita það létt,
ekki vera nema eins og fjöður & f&ti
þeirra. En það er ekki sagt að tti-
fellin ekkí geti orðið fleiri. Það er
svo sem ekki loku fyrir það skotið
að önnur Suður-Ameríku og Mið-
Amerfku lýðveldi geti lent f sains
konar og Venezuela ef& verra, og
það gæti þreytt hverja sem væri að
hiaupa hvað eftir annað undir bagga.
Bandatíkjablöðin búast við þvf,
að það verði hlutverk Bandaríkjaona
að sj& um, að Venezuela standi við
samninga þ&, sem gerðir verða, og
til þess að fyrirbyggja, að þvf er
verður, að samskonar vandræði endur-
takist þar og anDars staðar framvegis,
eru þau f&rin að gefa ýmsar bending-
ar. Viturleg bending er það, »ð
Bandaríkin ættu að blynna & ali&n
h&tt að innflutningi Norður-Evrópu
msnna til lýðveldanna, með þvf &ð
slfkt mundi með tfmanum koma meiri
festu f stjórnarfyrirkomulagið og
auka menning, framfarir og innbyrðis
frið. Sp&nska blóðið 1 lýðveldunum
verður &ð blandast, jafnvel meira en
til helminga, &ður en nokkur von er
til, að innbyrðis óeirðum linni; og
meðan þær h&ldast við má búast við
endurtekniug Venezuela-vandræð-
ana.