Lögberg - 19.11.1903, Síða 4

4
LÖGBEKG 1 9. NÓVEAJBEK 1P03
J’ögbetg.
Cor. ®liUiam ^br, & |\ma §t.
Ollinniprg, JRan.
M. PACLSON, Editor,
«J. A. BLONDAL, Bus. Manager,
UTANÁSKRIKT :
The LÖGBERG PRINTING & Pl’BL. Co.
P.O.Box 136, Winnipeg, Man.
Fimtudag nn 19 N6uember 1903
Eldiviðai\hö<jjg áheimilis-
réttarlandi-
Til þess ».ð Hiega höggva eldivifi á
stjörnarlandi verfa menn að fn sér
stakt leyfi Dorniuion stjórnarinnar
og borga ln nni 25c. fyrir hvert eldi
viðar cord sem höggvið er. En til
þess að hlynna að jarðyrkju hefir
lftDdtakendum vorið leyft að höggva
eldivið (og selja) af landi því borg-
unarlaust, er þeir setjast að á í því
skyni að vinna þar heimilisréttar
skyldur, en það fiskilið, að sá hluti
landsins, sem viðurinn er höggvinn
af, sé hreirsaður og 'yrktur. þessi
sérstöku hlunnindi hafa í fjölda
mörgum tilfellum verið stórkost
lega misbrákuð. Menn hafa sezt að
A heimilisréttarlöndum að nafDÍnu
til, einungis í því skyni að ná í
skóginn sér að kostnaðarlausu, og
svo yfirgefið landið þegar búið var
að selja af því allan viðinn, og þann-
ig rýrt það í verði fyrir reglulega
landtakendur án þess ríkissjóð hafi
skynið neitt gott af.
Til þess að láta vifarspekúlanta
ekki leika þetta framvegis hefir
Dominion stjórnin brejtt þannig
lögunum, að lai dtukendur verða að
borga 25c. fyrir hvert eldiviðar-
cord sem burt er flutt af heimilis-
réttarlöndum þeirra áður en þeir fa
eignarrétt sinn. þetta er einungis
gert til þess að vernda löndin fyrir
spekúlöntum og þess vegna er það
líka fram tekið, að hver landtak-
andi, sem stjórninni borgar peninga
fyrir viðarhögg á heimilisréttar-
landi sídu, fær alla þá upphæð end-
urborgaða þegar hann hefir uppfylt
heimilisráttarskyldurnar og fengið
eignaihréf fyrir landinu.
Breyting þessi er viturleg og
sanngjörn og verður vafalaust vin-
sæl.
Misgkilningur.
Síðan dómurinn féll í Alaska
landamerkjamálinu og Canadamenn
létu óínægju sfna í ljósi yfir honurn,
hafa Bandaríkjablöðin hvert í kepp
við annað gengið út frá því sem
nokkuru sjálfsögðu, að óánægjan
leiddi til algei s skilnaðar milli Can
ada og Englands, og það aftur til
þess, að Canada gengi inn í Banda
ríkja-sambindið. En þetta er herfi
legur misskilningur. í’yrst og
fremst eru alls engar líkur til, að
úrslit Alaska-málsins verði til þess
að slíta samband Canada við brezka
ríkið—fyrri getur Canada-mönnum
mislikað en til slíks komi; og þótt
aldrei nemásvo ólíklega færi, þá eru
miklu meiri líkur til þess að Canada
yrfi óháð ríki en að það sækti um
inngöngu í Bandaríkin.
þótt aldrei nema svo kunni að
fara, að Canada segi sig algerlega
úr lögum við England, þá á slíkt
vafalaust largt í land, og þegar þar
að kemur, verður Canada svo vax
inn fiskur um hrygg, eftir núver
andi horfum að dæma, að það verð-
ur í hæsta máta því vaxið að sjá um
sig sjálft, sem óháð ríki, með góðu
fi&mkomulagi við Bandaríkin.
Canada-menn b*ra mikla virðingu
fyrir Bandaríkjamönnum og hlýjan
hug til þeirra fyrir margra hluta
sakir, en það eru ýms mál nú uppi á
<lagskrá hjá hinum háttvirtu ná-
grönnum vorum, sem vér viljum að
minsta kosti fá að sjá fyrir endann
ft áður en um neitt pólit.ískt s»m-
band geti verið að ræða milli vor og
þeirra. Vér eigum hér sérstaklega
við svertingjamalið, atiðvalds- eða
trust m lið og verkt.minna málið.
öll þessi áminstu n á' spila svo
stóra rullu í Bandarikjunum á yfir
staridandi tímum, «ð ekki 'verður
sagt, að horfurnar sé sem álitlegast
ar, enda líta sumir vitrustu, Band 1
ríkjamenn þannig á, að af i eim,
sumum að n insta kosti, standi sam-
bandinu alvarleg hætta.
Roosevelt forseti hctír nú gert
það uppsk'-tt, að hann vo rist eftir
tilnefning repúblíkn tíokksins sem
næsta foisetaefui; en hann hifi'-
jafnframt lýst 3 tír því, að hann vilji
ekki ná kosningu fyrir sérstakt
fylgi neinna hinna áminstu hreyf
tnga, enda hefir hann bakað sér reiði
þeirra allra, jafnvel þó framkoma
hans gagnvart þeim hufi verið allrar
virðingarverð. Fari svo, sem ekki
er ólíklega til getið, að ein eða
tíeiri hreyfinga þessara fylki sér um
einhvern annan mann, sem forseta-
efni, og komi honuna upp í forseta-
sætið þá eru Bandarik jamenn ekki
öfundsverðir og ekkert sérlegt
keppikefli að komast í pólitískt
samband við þá.
Tammany.
Liklega hefir aldrei dottið meira
ofan yfir Bandarfkjaþjóðina—nema
ef til vill þegar forsetarnir hennar
hafa verið myrtir—heldur en þegar
úrslit bæjarstjórnarkosninganna í
New York 3. þ. m birust henni til
eyrna. Hafi nokkurntíma bæjar-
stjórnarkosDÍngar 1 nokkurum bæ
verið beinlínis barátta milli góðs og
ills, þá voru New York kosningarn
ar það. Á aðra hlið einlæg við-
leitni til þess að veita borginni ráð-
vanda, heiðarlega stjórn; á hina
hliðina barist fyrir alls konar sið-
spilling og svfvirðingu. Á aðra
hliðina heiðarlegir bæjarbúar með
Seth Low sem borgarstjóraefni, á
hinahliðina Tammany með Geo. B.
McClellan sem borgarstjóraefni.
Hinn fyr nefndi hetír verið borgar-
stjóri undanfarin tvö ár, náði kosn-
ingu með nálægt 32,000 atkvæðum
umfram á móti manni Tammany-
félagsins og hefir reynst ágætlega
og kipt eins miklu og mörgu í lag í
borginni á jafnstuttum tíma eins og
við vir að búast Menn töldu
honum því sigurinn vísan nú.
En kosningarnar féllu þannig, að
McClellan var kosinn með nalægt
70 000 otkvæðamun. Og þó hafði
Mr. Low eindregið fylgi svo að
segja allra blaðanna, allra kirkn-
anna og—að menn héldu — allra
heiðarlegra borgara. Við næstu
kosningar áður fókk Mr. Low yfir
25,000 atkvæðí umfram í Brooklyn,
en nú varð hann þar í miklum
minr.ahluta, svo að Brooklyn er eft-
ir því nú orðin Tammany sinnuð.
þannig hefir hið illa unnið stór-
kostlegan sigur í New York; og það
sem gerir sigurinn enn þá meiri, er,
að Tammany hafði ekkert blaða-
fylgi, og ekki með einu einasta orði
fylgi neinna helztu leiðandi manna
demókrata-flokksins. Líklega hefir
McClellan grætt mörg atkvæði á því,
að Tammany-menn héldu því fram,
að eini vegurinn til þess að demó-
kratar ynni sigur við næstu forseta-
kosnÍDgar, væri að láta Tammany
verða ofan á í New York. Á það
hafa kjósendur þó vafalaust verið
mintir, að eina forsetaefni demó-
krata (Grover Cleveland) sem feng
ið hefir nógu alment fylgi þjóðar-
innar til að ná kosningu, var viður-
kendur mótstöðumaður Tammany-
flokksins—og naut þess.
New York-menn og Bandaríkja
menn yfir höfuð UDa koíningaúr-
slitum þessum illa, sem ekki er að
undra, og reyna að draga það fram
sér til málsbóta, að óupplýstur út-
leudingaskríll hafi ráðið kosning-
unum. Só svo, þá er New York
Ijóta skrílbælið, og eftir því hefir
skr lnum fjölgað stórum síðan um
kosningarnar 1901. Mun ekki hitt
sönnu nær, að menn hafi verið blind
aðir við kosningar þessar með pen
ingum, en.bættaloforðum o s. frv.,
, vfiisöluhúsum, spilahúsum og alls
konar sið-p llingabælum heitið
I vernd þeirri er þau áttu að fagna
í þegar Tan.many sat áður að völdurn?
það getur ekki hjá því f trið, að
tjöldinn—mikiil meirihluti þeiria,
sem atkvæði greiddu—hatí vitað að
peir voru að gera rangt þegar þeir
gáfu Tammany mönnum atkvæði,
og mundu ekki hafa gert það nema
fyrir einhverja persónulega hags-
muna von.
Bejarkosningarnar ( New York
rifja upp fyrir manni siðustu fylk-
iskosningarnar ( Mauitoba.
Hon. John A. Davidson
látinn.
John Andrew Davidson, fjármála-
ráðgjati ( raðaneyti Roblin stjórnar-
ínnar lézt að heimili sídu í Neepawa
snemma morguns sf'astli inn laug-
ardag eftir langvarandi heilsuleysi
og var jarfisettur á þriðjudaginn
næstan á eftir. Hánn var rúmlega
fimtugur að aldri, flutti hingað til
fylkisins árið 1871 og hefir verið
fylkisþingmaður ööru hvotu s(ðan
árið 1881. þegar afturhaldsmenn
komust til valda árið 1899 varð
hann meðlimur sjórnarinnar og hef-
ir verið síðan. Mr. Davidson var
vÍDsæll maður og vel látinn og al-
ment talinn, ef ekki eini heiðarlegi
maðurinn ( Roblin-stjórninni, þá að
minsta kosti sá langheiðarlegasti
þeirra.
Meðlimir stjórnarinnar, þingmenn
og ýmsir fleiri vinir hins látna héð
an úr bænum fóru vestur á þriðju-
daginn til að vera við jarðarförina.
Var það tilkynt í blöðunum kveld-
inu áður, að allir, sem vildu, gæti
átt kost á að slást í förina upp á
fylkisreikning.
SendlO hveitiO yöar tll
HEA
Grain Commlssion Merehants, WINNIPEG
og látið þá selja það fyrir yður. Það mun hafa góðan árangur-
Skrifíð eftir upplýsingunt.
Siifhvatur GrímsBon.
í nýlega útkomnu íslandsbréfi,
eftir Vilhelm Krag, sem verið hefir
að ferðast á Islandi, er minst á ís
lenzka sagnfræðinginn Sighvat
Grimsson. Bréfið ber þess ljósan
vott að Krag hefir fundist mikið til
um elju og starfsemi þessa fátæka
íslenzka alþýðumanns í bókmenta
lega stefnu. Vér setjum hér kafla
úr þessu íslandsbréti, sem nýlega
birtist í einu af Bandaríkjablöðun-
um:
„ísland framleiðir mikið af and-
legu atgervi,—miklu meira en af
verklegum framkvæmdum og fyrir-
tækjuui. En þó skálds1- apur og
sagDaritun h ifi náð þar eins h <u
stigi og raun gi fur vitni um eru
ýmsar aðiar listir þar rojög í bernsku,
og að eins \ídr til þeirra sjáanlegur,
t. d. m duralist, sÖDglist, líkrieskju
smtði og síðast en ekki s zt húsa-
gerðarlistin, sem svo að segja hvergi
sér merki til. Alt hugarfiug þj >ðar-
ii nar birtist ( söngmn og sögum.
margt frækornið fer til ónýt-
is og verður að engu í hinum hrjóst-
uga jarðvegi.
Meðan eg rita þetta kemur fram
í huga mínum rnyndiu af rökkur-
skyg*>u hóraði milli hárra tjnllft.
Kuldalegir skýflókar hanga yfir
fjallatindunum. Inn á milli sæ-
brattra stranda gengur fjörðurinn (
bugðum og krókum, en langt í
fjarska sést rönd af hinu „víðablik-
andi“ hafi. Eg sé lítinn og ffttæk-
lega útbtandi mann reiki yfir hið
kostftlitla land og hvíla sig við og
við til að kasta mæðinni. Að síð-
ustu hverfur hann inn í eitthvað,
sem í ljósaskiftunum likist hól eða
moldarhæð, og í raun og veru held-
ur er ekki annað, þó það só kallað
bær. Hér hefir gamli maðurinn átt
lieima í þrjátíu og þrjú ár og unnið
að miklu, vísindalegu starfi—kirkju-
sögu Norðurlanda, alt frá kristni-
tökunni og til vorra daga. þetta
mikla verk hans er nú orðið ellefu
þykkar bækur, og enn er ýmislegt
eftir áður en Sighvatur Grímsson
getur ínægður lagt niður pennan og
lokið við hið rniklft lifstarf sitt.
í þrjfttíu og þrjú ár hefir hann
unnið að þessu verki. Og hverja
augnabliki, sem hann hefir varið til
þess hefir hann, svo að segja, orðið
að stela frá annarri vinnu—heimil-
is-törfunum—því ekkertannað hefir
hann haft til þess að lifa af en hinn
fatæklega búskap.
Og öll þau stuðningsrit, sem hann
þurfti á að halda, hverja einustu
bók og blað þurfti haDn að fá að
langar leiðir,—frá Reykjavik, Kaup
mannahöfn, Kristjaníu og Stokk-
hólmi. Og þegar svo vildi til, að
hann fékk þessi skjöl, hýrnaði yfir
gainla manninum, þar sem hanu sat
á rúmi sínu og las og skrifaði, því
hér fékk hann skýringar á ýmsum
vafa atriðum er höfðu tafið fyrir
honum við samning sögunnar.
það var kveld eitt, að eg var gest-
ur hjá hvalaveiðamanninum norska
I á Dýratirði. Eg sat þar í bezta yfir-
! læti inni í hinni ljósum prýddu
sto^'u hans þegar mér var sa^t frá
því að þessi einkenuilegi maður ætti
heima þar skamt frá. Eg var ekki
lengi að búa niig á stað til þess að
finna hann og h tti hann úti á hlað-
inu. Hann bauð mór að ko*na inn
og við gengum nú gegnum löng,
dimm og lág göng þangað til við
komum i herbergi, sem d litlaskímu
lagði inn í um einnar rúðu glugga.
Hér lágu hrúgur af bókum og blöð-
um og náðu hlaðamir sumsta^ar
upp undir hið l«ga loft. „Tólf
hundiuð biiidi," sagði Sighvatur,
stoltari af þessum fj rsjóð sínum en
nokkur konungur af gulli sínu og
gimste’num.
Við komum upp á baðstofuloftið,
en það var s\o dimt inni, að eg gat
lltið séð í kringum mig. Undir
glugganum stóð rúm Sighvats og
var það fult af bókum og blöðum.
Við rúmstokkinn stóð skrifpúlt, sem
hann hafði nýlega eignast. Aður
en hann fékk það hafði hann skrif-
að alt á hné s'nu.
Við gengum út aftur. Hann
sýndi mér rústir eða hóla skamt frá.
Hór var einusinni," sagði hann, „hof
og höfðingjasetur. Hér voru hof-
dyrnar og þarna blótstallinn. þarna
niðureftir lá vegurinn og þarna
bjuggu þrælar höfðingjans." Og
hann hló af ánægju yfir því að fyrir
þúsund árum síðan hafði ríkurhöfð-
ingi búið hér á sama blettinum, sem
hann nú átti heima á.
Eg tók eftir því að hann var stirð-
ur til göngu og varð oft aö standa
við til þess að kasta mæðinni. Eg
spurði hann hvort hann væri veik-
ur „Já,“ svaraði hann, „jörðiu er
erfið, sem eg bý á, og eg er orðinn
brjÓ8tveikur. Eg er nú ekki
eins léttur á mér og áður, eg verð
að ganga hægt, ósköp hægt.“
En hann var ekki með neinar
raunatölur. þegar hann var að
segja mér frá að hann hefði sótt um
fimm hundruð króna styrk til al-
þingis, svo hann „gæti lokið við rit-
verkið sitt,“ en að honum hefði ver-
ið neitað um þetta smáræði, þá leit
hann til m(n bioiandi. Já, allir
örðugleikarnir, sem hann hafði haft
við að stríða, hér á þessum útkjálka
heimsins, höfðu ekki vakið hjá hon-
um neina gremju nó yfirbugað hanu
Hann var hughraustur, ókvíðinn og
sannfærður um, að sér mundi takast
^orgun út í hönd eða
lán með góðum skilm.
Ef piltur elskar stúlku — hann um það.
Ef stúlka elskar pilt — hún um það.
Ef þau giftast — þau um það.
Ef þau byrja búskap, þá komum við til sögunnartil þess
að hjálpa þeim til að hreiðra um sig, og það er undravert
hvað við getum gert það ódýrt. Dálítil borgun út í hönd,
og afgangurinn í vikulegum eða mánaðarlegum afborgunum,
gerir þeim mögulegt að fá allan þann húsbúnað, sem þau
þurfa. Því ekki að byrja búskap og láta sér líða vel?
The C. R. STEELE Furniture Co.

298 M AIN STI^EET.
*