Lögberg - 21.01.1904, Síða 4

4
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 21. JANÚAR 1904,
fö8becig.
öor. SlíUiam JU)t. crg .fttita
aöinniptg, Jftan.
M. PAULSON, Editor,
',T A. BLONDAL, Bus. líanaser,
UTAHlSKKrFT:
The l.ÖGHKKG PRINTING i PUIIL. Co.
P. O, Box 130.. Winnipeg, Man.
Fimludaginn 21. Janúar, 1904~t
Dominion-kosningar.
Aö nndanförno hafa menn bú-
ist viö aö Dominion-kosningar
færi fram í vetur og talsveröur
viöbúnaönr hefir veriö om Iandiö
þvert og endilangt. Menn af
báöum fiokkum hafa haldiö flokks-
þing og valið þingmannsefni í
fjölda mörgum kjördæmum. En
nú lítur út íyrir, aö kosninganna
veröi talsvert langt að bföa, því
aö Dominion-þingiö hefir veriö
kallaö saman þann 10. Marz næst-
komandi.—Ef til vill getur drátt-
nr þessi orðiö til þess aö Mani-
toba-menn neyöist ekki til aö
gera sér hinar svíviröilega rang-
látu kjörskrár Roblin-stjórnarinn-
ar að góöu viö Dominion-kosn-
iagarnar.
í Dauphin-kjördæminu hefir T.
A. Burrows veriö tilnefndur sem
þingmannsefni frjálslynda flokks-
ins, svo aö þá hafa þingmanns-
efni verið valin í öllum Manitoba-
kjördæmunum nema Brandon og
Lisgar.
f Brandon höföu afturhalds-
menn fjölment flokksþing, en
gátu ekki komið sér niöur á þing-
mannsefni|til að falla fyrir Sifton.
Fundurinn gekk mest út áaö lýsa
óánægjufyfir því, aö Roblinskyldi
ákveöa aö látfi akuryrkjuskólann
standa í Winnipeg, en ekki í
Brandon.
Sem [þingmannsefni sitt hafa
afturhaldsmenn í Winnipeg valiö
W. Sanford Evans ritstjóra blaös-
ins ,,Telegram, “ ungan mann og
öllum fjölda kjósenda f Winnipeg
óþektan.
Útdráttur
úr ræöu, sem W. F. McCreary
flutti á flokksþingi liberala
í Selkirk 7. Jan. 1904.
(Niöurl.)
Mr. McCreary sýndi fram á
hvað vel og viturlega Mr. Sifton
hefir meöhöndlaö innflytjenda-
málin. Þegar hann (Mr. Mc-
Creary) var settur yfir þau mál
hér vestra, þá fór hann austur til
Ottawa og bjóst við aö fá margar
þéttskrifaöar blaðsíður af fyrir-
skipunum og reglugjöröum um
þaö, hvernig verkinu ætti aö haga
til; en þegar austur kom, segir
Mr. Sifton við hann: ,,Bill, eg
setla mér aö senda innflytjendur
vestur; og eg ætlast til þú komir
þeim þar á land og lítir eftir þeim
og gerir þaö rétt og vel. Þaö
eru nokkurn veginn allar þær fyr-
írskipanir, sem eg hefi aö gefa
þér. “
Þaö var erfitt verk aö beina inn-
flutningnum til Canada. í Mich-
igan-ríkinu í Bandaríkjunum var
umboðsmaður Canada-stjórnar-
innar aö því kominn aö missa
móöinn og hætta viö svo búiö eft-
ir sex mánaöa gtilraun; því að á
þeim tíma haföi honum ekki
hepnast, meö öllum sínum dugn-
aöi, aö senda noröur nema þrett-
án manns. Hann fór til Ottawa
á fund Mr. Siftons og sagöi hon-
um, aö bezt mundi vera aö loka
skrifstofunni f Michigan, meö þvf
ómögulegt'væri aö fá neina inn-
flytjendur þaöan. „Heyröu mig“
svaraöi Mr. Sifton, ,,þaö er ekki
tilgangur stjórnar þessarar að gef-
ast upp viö svobúiö. Þú fékst
þrettán manns á síöustu sex mán-
uöum; faröu og vittu, hvort þú
getur ekki fengiö tuttugu og sex
á næstu sex mánuöum. Vittu
hvort þú getur ekki fjölgaö inn-
flytjendunum um helming á hverj-
um sex mánuöum. “ Og svo hélt
verkið áfram, og innflytjendun-
um fjölgaöi; og á síðastliðnu ári
sendi þessi sami maöur inn hing-
aö 2,300 innflytjendur frá Mich-
igan-ríkinu. Áriö 1895 þegar
afturhaldsmenn sátu aö völdum
komu 1,200 innflytjendur til Can-
ada í því skyni aö setjast þar aö.
Á síöastliönu ári haföi hiö breytta
og umbætta innflutninga fyrir-
komulag frjálslyndu stjórnarinnar
haft þær verkanir, aö þá komu
hingaö ekki færri en 128,500 inn-
flytjendur. Þessum aukna inn-
flutningi þakkaöi Mr. McCreary
þaö, hvernig lönd hafa hækkaö í
veröi. Hann vonaði, aö innflutn-
ingur mundi fara stórura vaxandi
meö hverju árinu undir sömu
stjórn þegar hann væri kominn á
svona góöan rekspöl. Hann á-
leit, að í þessu þýöingarmikla
máli ætti stjórnin aö fá örugga
samvinnu fólksins, og áminti Sel-
kirk-menn um aö gera allarnauð-
synlegar ráöstafanir til aö fá land-
iö umhverfis sig bygt sem allra
fyrst; og hann lofaöi að láta setja
þar sérstakan innflutninga-um-
boösmann til aö greiöa fyrir því
verki. Til þess aö láta engan
halda, aö þetta væri kosninga-
loforð, sagöist hann lofa þessu
jafnt, hvort hann yröi kosinn
þingmaöur þeirra eöa ekki.
Afturhaldsmenn hafa ásakaö
Laurier-stjórnina fyrir að verja of
miklu fé til þess aö fá innflytjend-
ur til vesturlandsins. Eitt Winni-
peg-blaðiö geröi nýlega þá staö-
hæfingu, aö Laurier-stjórnin heföi
variö $350,000 meira fyrir inn-
flutninga á síöastliönu ári en aft-
urhaldsstjórnin varöi til þeirra
mála áriö 1896. Mr. McCreary
skoraði á blað þetta aö senda
fréttaritara þess út á meðal busi-
ness-manna í Winnipeg-bæ og
vita hvort þeir ekki væri sam-
þykkir þessari eyöslu Laurier-
stjórnarinnar— hvort þeir vildu
heldur láta stjórnina hafa sparaö
$350,000 og hafa innflutninga-
málin í sama eymdarástandinu
eins og þau voru hjá aíturhalds-
stjórninni. Hann sagöist fyrir
nokkuru hafa skoraö á blaöiö að
gera þetta, en síðan heíöi þaö
ekki á mál þessi minst.
þaö kveöur stööugt við í Vest-
ur-Canada: ,,Færið oss fleiri inn-
flytjendur! Það er fólksfjölgun
sem vér þörfnumst. “ Peningum,
sem varið er til þess aö fá inn-
flytjendur, er vel variö. Þaö er
dugnaöur Laurier-stjórnarinnar í
innflutningamálunum, sem komiö
hefir á vellíðan í Manitoba og
Norðvesturlandinu.
Laurier-stjórninni er brugðiö
um eyöslusemi í ýmsum greinum.
En þess er ekki gætt eöa þaö er
varast aö geta þess, aö það eru
tvær hliðar á þeim málum.
Það er satt, sem afturhalds-
blöðin segja, aö kostnaðurinn viö
tollmáladeildina er $332,000
meiri en hjá afturhaldsmönnum;
en þaö er tíka satt, sem þau ekki
geta um, að tekjurnar eru $7,-
000,000 meiri. Er ekki þessum
aukakostnaöi vel variö?
Þaö er satt, aö kostnaöurinn
við innanlands tollheimtuna var
$82,000 meiri síöastliöið ár held-
ur en árið 1896; en þaö er jafn
satt, aö tekjurnar á síðastliönu ári
voru $4,087,000 meiri. Finst
mönnum ekki, að þessum aukna
kostnaöi hafi verið sæmilega vel
variö?
Stjórninni er boriö það á brýn,
aö póstmálakostnaöurinn sé
$440,000 meiri en árið 1896. Það
er satt, en þess er ekki getið, að
tekjurnar hafa aukist um svo milj-
ónum skiftir þrátt fyrir þaö þó
buröargjald undir bréf hafi lækk-
aö úr 30. möur í 2c. innanlands,
og úr 50. niöur í 2c. til Bretlands
og brezku nýlendanna.
Mr. McCreary gat þess aö end-
ingu, aö hann heföi átt kost á að
verða þingmannsefni Winnipeg-
manna og jafnvel víðar, en hann
heföi ekki álitið þaö rétt af sér aö
hlaupa undan merkjum ef menn í
Selkirk-kjördæminu vildu fá sig
til aö veröa þingmaður þeirra
framvegis; þaö væri venja sín aö
standa meö vinum sínum ef þeir
stæöu með sér. Og hann vonaöi
aö Selkirk-menn sæju hag sinn í
því aö senda stuöningsmann Laur-
ier-stjórnarinnar á þing, og sýndu
þaö með því aö kjósa sig meö
stórkostlega miklum atkvæöa-
mun.
lívenrétturinn lijá Dönum
Dönum er taliö það til heiöurs,
aö þeir ganga á undan öðrum
þjóöum Noröurálfunnar í því aö
veita kvenfólkinu kosningarétt og
kjörgengi. Innanríkismálaráö-
gjafinn hefir lagt frumvarp fram
fyrir fólksþingiö, eða neöri mál-
stofu þjóöþingsins, sem, verði
þaö að lögum, veitir hverjum
tuttugu og fimm áragömlum borg-
ara kosningarétt, sem greitt hefir
skatt næsta ár áöur og hafi sitt
eigiö heimili. Vinnufólk og aðr-
ir, sem ekki hafa sitt eigið heim-
ili, eru undanskildir, og enn frem-
ur gjaldþrotsmenn. Hiö merki-
legasta viö frumvarp þetta er þaö,
að allir þeir, setn kosningarétt
eiga, eru einnig kjörgengir til em-
bætta. Og með því kyn er alls
eigi tekiö til greina í frumvarp-
inu, þá verða danskar konur kjör-
gengar til allra embætta í land-
inu frá stjórnarformannsstööunni
niður.
Afturhaldsmenn í efrideild eru
frumvarpinu óvinveittir og berj-
ast á móti því; en það er sagt
einkar vinsælt meðal þjóöarinnar
og miklar líkur til að þaö verði
að lögum.
Sir John A. Macdonald lofaöi
því einu sinni um kosningar aö
veita kvenfólki kosningarétt til
sambandsþings; en ekkert varö
þó af því þegar hann sá, hvað lít-
inn byr það fékk á meðal þing-
manna.
Gjafir Andrew Carnegie.
Á síöastliðnu ári hefir gamli
Carnegie gefið $5",595,500 til að
koma upp bókhlööum í 96 borg-
um og bæjum í Bandaríkjunum;
auk þess hefir hann gefiö á árinu
$350,000 til bókhlööu í Toronto,
$100,000 fyrir bókhlöður á Eng-
landi, og $125,000 fyrir bókhlööu
í Barbadoes; til skóla og annarra
stofnana í Bandaríkjunum hefir
hann gefiö $1,357,000; til kirkna
$34,500; til Hague gjörðarréttar-
ins, $1,750,000; til vísindalegra
rannsókna á Skotlandi, $5,000,-
000; til hljóðfræðisumbóta, $ro,-
000; til jurtagarös í New York,
$2,000; til bœjarins Dunfermline
á Skotlandi, 2,500,000, til En-
gineers’ Union Home í New York
$i,ooo,ooo;f eftirlaunasjóö handa
óvinnufærum mönnum í Carnegie
stálverksmiðjunum, $4,000,000.
Samtals gerir þetta $25,824,500,
sem hann hefir gefiö á árinu.
Ekki hefir hann þó skert höfuð-
stólinn með gjöfum þessum, ekki
einu sinni gefiö allar árstekjurnar,
sem taldar eru aö vera um eöa
yfir $26,000,000. Til þess að
gefa allar tekjurnar verður hann
að gefa $50 á hverri mínútu, eða
$3,000 á klukkutímanum, eða
$72,000 á sólarhringnum—og þó
rúmlega það. Af þessu geta
menn ímyndað sér hvert offjár
höfuðstóllinn muni vera. Árið
1900 byrjaði Carnegie á því að
gefa bókhlöður eöa peninga til að
koma þeim upp. Síöan hefir
hann gefiö 323 bókhlööur í Banda-
ríkjunum, eöa $21,722,500 til
þeirra.
Ekki er Andrew Carnegie eini
auðmaðurinn í Bandaríkjunum,
sem miðlar af auö sínum (fyrir
sál sinni?), en stórgjöfulastur er
hann, karlinn, og gekk á undan
meb því aö halda því fram, að
þaö væri smán aö deyja ríkur.
J. D. Rockefeller, eldri, hefir
eftir því sem sagt er, meiri árs-
tekjur en Andrew Carnegie; sarnt
hefir hann ekki gefiö nema $3,-
044,597, og meira en helminginn
af því til Chicago háskólans. Til
kirkna hefir hann gefið $173,500;
til skóla, $282,000; til guðsþakka-
stofnana, $30,000; til Nebraska
ríkisháskólans gaf hann $66,666,
en gjöfin var ekki þegin.
Henry Phipps hefir gefið $1,-
855,000, þar af $1,500,000 fyrir
frítt hospital handa tæringarsjúkl-
ingum. Dr. D. K. Pearson hefir
gefið $200,000 til fimm smáskóla
og $50,000 til líknarstofnana.
Gamli J. Pierpont Morgan hefir
ekkert gefiö nema $10,000 til
fornfræöaskóla í Rómaborg.
Alls hafa menn þessir gefið ná-
lægt $31,000,000, og jafnvel þó
ekki sé lítið úr gjöfum þeirra ger-
andi og mörgum skíni gott af
þeim, þá mega þeir dífa dýpra
árinni, með því þeir eru rosknir
menn, ef þeir hugsa sér að deyja
fátækir af þessa heims auöæfum.
Horfam beint nióti sóll
,,Eg er daglega spurö aö þvf,
af athugulu fólki, sem sér mig,
hvernig á því standi, að engin
hrukka sjáist enn í andlitinu á mér,
og hvernig eg fari að því að líta
sífelt unglega út“, segir Adelina
Patti, söngkonan fræga. ,,Eg
svara þeim öílum því sama: aö
ætíö er eg hafi oröiö þess vör,
að hrukkaværi á ferðinni, þá hafi
eg hlegiS hana burtu. Kvenfólk-
ið er sífelt að spyrja mig.og lang-
ar ósegjanlega til þess aö komast
eftir því, hvaða sérstök lyf þaö
séu, sem eg brúki til þess að út-
rýma hrukkunum, hvort þaö séu
gufuböð, nuddun, eða einhver
heimulleg og ný aðferð, hvort eg
baði mig í mjólk, ölkelduvatni
eða kampavíni. En eg segi þeim,
aö eg noti ekkert af þessu, þvoi
mér úr hreinu og tæru vatni og
hlæi svo hrukkurnar burtu. “
Þaö viröist nú næsta ólíklegtað
kona á sextugs aldri skuli ekki
vera farin að missa neitt af fegurð
þeirri, fjöri og lipurö, sem ein-
kendi hana um og yfir þrftugsald-
urinn. En Adelina Patti er á-
gætt dæmi upp á þaö, aö slfkt er
vel mögulegt, og þaö án alls til-
kostnaðar.
Ef vér læröum aö þekkja þann
kraft, sem kæti og hlátur hefir í
sér fólginn, til þess aö standa í
vegi fyrir ellimörkunum f andlit-
inu, þá mætti segja þaö, aö vér
værum búnir aö læra listiria gömlu:
aö kasta ellibelgnum.
Hjartanlegur gleöihlátur er
kraftmikið heilsumeðal, er bæöi
lengir lífiö og veitir unun og á-
nægju. ,,Þaö er engin svo lítil
eða afskekt blóöæö til í mannleg-
um líkama“, segir einn frægur
læknir, ,,aö hún njóti ekki góös
af áhrifunum, sem hjartanlegur
og óþvingaöur hlátur hefir á alt
taugakerfið. Hláturinn flýtir fyr-
ir og hjálpar meltingunni, léttir
andardráttinn og endurnærir alla
líkamsbygginguna. Augun fjörg-
ast, brjóstið þenst út, og hlátur-
inn rekur allar eiturtegundir burtu
úr þeim lungnahólfunum, sem
vanalegast verða fyrir minstum á-
hrifum, fyllir þau með lífslofti og
byggir þannig út margri undirrót-
inni undir sjúkdómum og heilsu-
leysi. Vér þyrftum aö læra þaö
aö hlæja og vera kátir á meöan
vér erum aö boröa. Það er eng-
in kryddsósa á viö þaö. Hlátur-
inn er bezta meöal við meltingar-
leysi.
Það er beinlínis syndsamlegt
að kæfa niður hjá börnunum og
unglingunum tilhneigingar þeirra
til gleði og kátfnu. Þeim var
ætlað aö vera full af kæti og fagn-
andi yfir tilverunni. Alvarlegt og
þungbúiö barnsandlit ætti ekki að
sjást. Látum börnin hlæja, ólm-
ast og leika sér. Áhyggjur og
sorgir ættu ekki að eiga heima
hjá æskulýðnum. ,,Það vérður
sjaldan mikiö úr börnum.sem ekki
eru glaövær" segir einn frægur
rithöfundur. ,,Hvetjiö börnin
yðar til þess aö vera kát og hlæja
hátt. Segiö þeim að hlæja ekki í
hálfum hljóöum, heldur svo hátt,
að þaö taki undir í húsinu. “
Nafnkendur prestur nokkur var
æfinlega vanur aö segja viö kunn-
ingja sína þegar hann kvaddi þá:
,,Hlæöu nú þangað til eg sé þig
næst. “ Þetta ereinhversú skyn-
samlegasta kveðja sem hugsast
getur. Venjiö yöur á bjartsýni.
Hún er móöir gleöinnar og hlát-
ursins. Þér munuö komast að
raun um, ef þér íylgiö þessari
reglu, að lífiö veröur yður ánægju-
legra.
Bjartsýnin hefir mikið aðdrátt-
arafl í sér fólgið. Bjartsýnismaö-
urinn dregur alla að sér. Bölsýn-
ismaöurinn er óþýöur og hryss-
ingslegur. Bjartsýnin styrkir
heilsuna og hjálpar mönnum til
þess aö komast áfram f lífinu.
Hún færir bæði frið og gleöi. Hún
er segull, sem dregur að sér alla
góöa hluti.
Þaö er ekkert, sem heimurinn
þarfnast eins mikiö og sólskin, —
sólskin inn f sálirnar. Aö vera
gæddur glööum og góðum skaps-
munum er meira virði en of fjár.
Vér skulum reyna að foröast
dimmuna og drungann, kvíðann,
áhyggjurnar og kjarkleysið!
Horfum beint móti sól!— Suc-
cess.
Island.
Landiö mitt meö hraun og hjarn,
Heklu bál og fossa—
landiö þar sem bjó eg barn—
brjóstin þfn og kossa
man eg þar til þrek og blóö
þrýtur hels viö dróma;
þú mér kendir lífsins ljóö,
lengst og bezt sem óma.
Ein í noröur sæ þó sért,
sveipuð klaka faldi,
kæra fósturfold, þú ert
fræg á sögu spjaldi;
aldrei hefir betra blóö
blætt á nokkru láöi,
hvergi fegri list né Ijóö,
lffsins óður skráöi.
Þó aö eg sé fluttur fj«r
Fóstra þínum högum,
mér þú varst og verður kær
vafin fanna-lögum.
Djúpt í hjarta ósk eg á,
að þitt mál og saga
lifi mér og mögum hjá,
móðir, alla daga.
M. Markússon.
Litla stúlkan mín.
SkelfVng varö hún skammvinn æfin
þín,
ljúfi engill, Ijóss er flaugst í geim-
inn.
Laus ert þú við dauöans kvala
heiminn,
blessuö hjartans blíða stúlkan mín,
Fjólur vors eg fyrri hafði séö,
ýmsar máske ennþá stærri ogfegri,
en enga hreinni á svip og elsku-
legri,
gróðursetta í lífsins blóma beö.
Skjól þú hlauzt af beinni og hárri
björk,
og mér fanst þiö æfinlega báöar
einum vilja, sömu löngun háöar:
aö klæöa í gróður andans eyði-
mörk.
Mig dreymir oft, en draumur var
Það - %
er sveipaöi dagur saman geisla
tjöldum
eg sat þar stundum [augnablik á
kvöldum,
er þroskuöust blóm og meöal þeirra
May.
Hitt mig dreymdi, hlaut um leiö
þá trú,
aö þessar stundir ættu bráöum
enda,
einhver sorg mig þarna skyldi
henda,
eg vissi’ ei hvernig, veit þaö full-
vel nú.
V7on er ekki að vinnist þessu bót;
björkin reyndar harmi lostin hjarir,
en hún er'máske skrælnuö fyr en
varir,
því dauðinn hjó viö hennar instu
rót.
Eg bið þér vitrist, blessuð stúlkan
mín,
—sem dýröar himins lífi færð nú
lifað—
um leiö og þetta stefja mál er
skrifað,
aö fáein tár eg feldi vegna þfn.
X
Rudloff greifi
(Framh.)
líklegan til að gaíiga út.
Eg sneri bakinu að hinum
manninum, og áður en eg haföi
minsta grun um nokkur svikráö,
stökk hann aftan aö mér, greip
um handleggina á mér og rígbatt
þá, en á meöan hélt hinn eldri
skambyssu að enninu á mér rétt
á milli augnanna.
,,Það tekur á mig, “ sagði
hann, ,,aö verða að grípa til þessa
úrræðis; því að meö þvf kemst ef
til vill inn hjá yður dauölegt hat-
ur til mín, þó eg heföi gjarnan
viljað þjóna yður og leggja líf
mitt út fyrir yður ef til kæmi. En
eg hlýt að fullnægja skipunum \
berra mfns. Við eigum um mik- |
ið að tefla þar og verðum stund-
um að gera fleira en gott þykir. |
Nærvera yðar í kastalanum er ó- j
hjákvæmileg, og mér var uppá-
lagt að koma með yöur þangað,
viljugan eða nauöugan. Viljiö
þér nú koma meö okkur án þess
við neyðumst til að beita valdi?“
Eg horfði rólegur á skamm-
byssuna. Það var ekkert hætt
viö því, að hann mundi skjóta.
,,Við feröumst naumast yfir
I