Lögberg - 03.11.1904, Qupperneq 6

6
LOGBERG, FIMTUDAGINN 3. NÓVEMBER 1904
STÓR QOLFl EPPA-SALA.
Aldrei hefir nein sala gengið betur í bænum en September útsalan hjá okkur. Csrpets, Coverings, Cur- tains, Lboleum, Comforters, Rugs, o.s.frv., er alt seit með 20 til 50 prósent afslætti. Ef þér þurfið l pessum vörum að halda og komið ekki hér til að kaupa þær, þá breytið þér óhyggilega.
Tapestry Carpet Tíu tegundir, mjög fallegar- Brún, eræn, naórauð r»ud, ljósleit og’ dökkleit. Vana- verð 75c—8ðc yardið Nú 4 4U(~ Brussels Carpet Margar tegundir af ágœtum biezkum Brussels, brúu, græn, fagurrauð og mórauð Vanalega 4 $1 00 og $1.10 yardið H(~\r Nú 4 /UL Brussels mottur, 26x36. 3 Hver 4 7 5 Gluggablæjur ^Gluggablmjur 2^c Betn^ ^ £0C 20o sláttur á Axminster Rugs, ensk, Brussels Rgus. og Velvet Squares o.s.frv. Lace Curtains fO pðr Nottingbatn Lace Curtains, 50—60 þml. og 3)4 yards breiðar Vanaverð $1.60 Nú 4 $ 75c Vanaveid 2.00 Nú 4 1.00 Vanaverd 2 50 Nú 4 1.25 VanWerð 3.00 Nú á 1.50 Cork Carpet Þe«si gólft‘ í» cr. ur eins og stál og dyulaus þ.-g«’ á p' stLið. úijðg nukiðhafðui Livefuherbeigi. Vanaverð 75c yds ÓOC Arabian Rugs Stserðirnar frá 2x4 o.s.frv. Vanaverð er $1 00—$10.00. Vaiia . $1.00 Rugs nú á /UG Aðrar staerðir með niðursettu veiði að sama skapi. Com forters Comforters innfl .ttit frá Snglandi Eru allsstaðar seldir á $1 50, en í. • r' Okkar vetð er nú I • 1 ^ Coyerings Stnttir endar af «ilki Coveriiurj ogTape- striee, verða seldii fyrii hal víiðt • -> — $2 50 tegundiruai sþ 1 . £ $2.00 tegundirnar á 4> I .OO Linoleum Mottur 36x27. Vanalega á $1.00 f Nú 4 ^ UC Kork-mottur, vanalega 4 $1.50 -• - Nú 4 ;... ^ / }C 18x18 mottur, bver á 15c. -> r' - en nú se jum við tvær á .*£ y C Linoleum á stiga % yards 4 • breidd, góð teguud. 20 strangar, yd.... aíUL
BANFIELD'S — 492 EVIain St., Winnipes,
Ur ferðalagi.
Eftir séra Matthías Jochumsson.
(Úr ,,Norður.‘ )
I.
Kæra Norðurland!
Því miður get eg ekki sakir anna
gefið þér nokkura ferðasögu, énda
höfðu tvcyönnur blþð orðið fyrri til
að biðja mig um, og hefi eg þegar
sent báðum fáeina ferðanestismola.
Samt mætti margt fleira hér um
segja, ef tíminnleyfði—segir meist-
ari Jón.
Það, sem eg fnú eins og á fyrri
ferðum mínum) einkum reyndi að
taka eftir í Danmörku, var hugar-
þel Dana, æðri sem lægri, til vor ís-
lendinga, svo og þekking almenn-
ings þar á landi voru og lýð. Því
þó ýmsum meðal vor þvki litlu
skifta um það, hugarþelið, enda
stéttum en á ferð minni í sumar,
enda hefir þekking á landi voru
aukist að sama skapi.
Fyrir meir en 30 árum dvaldi eg
árlangt þar í landi, fór æði víða yfir
landið og kynti mér mentun þjóð-
arinar einkum lýðháskólana (sem
eg hafði þegið ríkisstyrk til að
kynna mér). Eg átti hægt með að
gera samanburð þá og nú, enda hefi
eg fjórum sinnum heimsótt Dani
síðan.
í byrjun Júnímán. fór eg yfir í
Askov til hins elzta og alkunnasta
Kðháskóla Dana. Hann stendur
nálægt landamærum Suðurjótlands
og ekki alllágt, svo þaðan má fá æði
mikið víðsýni suður yfir Konungsá
og yfir norðursveitir Slésvíkur.
Þar fékk eg beztu viðtökur hjá
fomvinum mínum, þeim Lúdvíg
Schöder og Nutzhorn. Þar voru
og við skólann nokkurir íslending-
ar, þar á meðal stúlka austfirzk og
staðhæfi, að það ávalt horfi í öfuga
átt og vanþekkingin á oss þar í1 þeir‘ frændur Qcklur og Lárus frá
landi sjálfsagt sé hin sama, þá er j Hrafnagili; þar var og Bergsteinn
e“' °g hefi ávalt verið, annarrar Björnsson fyrrum borgari hér á
skoðunar. Eg álit áríðandi og
mjög heillavænlegt að alþýða vor
—að eg ekki nefni vora menta- og
framfaramenn — læri að vita hið
sanna i því efni, hléypidómalaust.
Er Jiað ekki hin danska þjóð,sem
batt endahnútinn á vora nýju
Akureyri, og nemur rafsegulfræði
Akureyri, og nemur rafsegulfræði
hjá hinum fræga la Cour pró-
fessori..
Schröder skólastjóri er nú mað-
ur gamall . Hann er göfugmenni
mikið, spekingur að mannviti og er
talinn einhver langmesti alþýðu-
fræðaþulur á Norðurlöndum, enda
hefir sú kynslóð, sem nú lifir, þús
stjórnarskrárbót ? Er það ekki ^ mjög sóttur að ráðum. Hann er nu
hún, sem á marga vegu hefir sýnt
oss sóma, xinkum á síðustu timum,
og margan vott um félagslund, vel-
vild og hjálpsemi í bóli og bágind- j undum saman sótt og notið fræðslu
um ? Og er það ekki danska þjóð-1 ]lans Hann kennir sagnfræði allra
in, sem vér höfum æ meira við að luanna bezf, sem eg hefi þekt, og
skifta, eftir nauðsynlegri rás tiin- kennjr æ jneð munnlegum fyrir-
anna. Er það ekki hún, sem geng-^ jestrum það, scm einkennir fram-
ið hefir svo upp á tá og fingri í alls setningn lians og kenslu, er það, að
konar þjóðmenning, þekking og hann lætur söguna innibinda lýð-
kunnáttu, nú á nokkurum áratug-! incnnjng, félagsfræði, sálfræði,fag-
um, að oss er einsætt að taka Dani m-fræfti, þjóðrétt, heimspeki ’og
til fyrirmyndar og nema af þeim, suðfræðj _ ajt þetta, vita skuld, á
það sem hér á við? jmjög svo lipran og auðskilinn hátt,
Og sé það nú víst, að velvildar- Qg er songUr> sem við á, hafður til
luigur Dana til vor sé annað og sælgætis og upplvftingar hinum
meira en hugmynd, eigji sér í raun ungU 0g vaknandi sálum. Aldrei
og veru stað, og sé að aukast, minflj eg við þann svein eða mey.
mundi þá ekki meir en kominn tími sem jejjist liafði eina stund í Askov.
fvrir oss að varjxi heimskunni og Hinir kennararnir þar liafa og
hleypidómunum f\rij borð, læra að jafnan verið mestu ágætismenn,
l,.vÍÍRja fétt og hætta að hugsa, tala svo sem hinn gamli Fenger, sem nú
• og rita með tortrygni, kala eða er fjuttur, en jengj hefir kent alt
kæruleysi um þessa frændþjóð vora praktiskt með frábærum dugnaði.
ogsamþegnd í Um la Cour mætti rita heila bók;
Eg vil engum getsökum beina til 0g cLki má gleyma Nutzhorn hin-
lamla minna; eg veit að þeim fjölg- um inndæla söngmeistara og ást-
ar óðurn, sem rétt og drengilega goða allra nemendanna. Hann hef-
hugsa í þessa átt, eins og upplýstu jr nú lagt niðit- föst kenslustörf,
fólki sæmir. En gömlu hleypidóm- en þó stýrði hann afarstórum söng-
arnir sitja lijá of mörgum fastir mannaflokki i Árósum i sumar.
enn — helzt sumum, sem þykjast T Iann er og gott tónskáld og lög
mestjr írelsis- og fósturlandsvinir hans víða kunii og sungin. Bæði
vera — eins og vel er skiljanlegt. Schröder og hann eiga efnilega
Slíkir menn fara oft í flaustri heim- niðja og beggja konur eru enn á
an að út i stórræðin, svo samvizkan Ijfi. Mega slik hjón sjá liðinn æfi-
ver'ur eftir á hillunni. dag bæði langan og fagran.
En — svo eg lengi ekki þennan ( Það var fagran sunnudagsmorg-
inngang — skal eg nú þegar lýsa un 4. Júní að eg ók upp í Askov
yfir því, að eg hefi aldrei áður á
fer'Uim mínum í Danmörku hitt
jafnari velvild þar til vor hjá öllum
(Árskóg). Ætlaði eg varla að
þekkja staðinn; svo var alt um-
breytt og endurborið. Eftir nokk-
ura hressingu fylgdi eg skólastjóra
í kirkju — mikið og fagurt musteri,
en þar var engin kirkja áður; sést
turninn víða Um landið, sem heita
má flatt, þó bungótt sé með köflum.
! Siðar um daginn var mér sýndur
, staður og skóli, og gafst mér heldur
(en ekki á að líta. Þýði þetta —
sagði eg við sjálfan mig — líkar
framfarir í öðru til dáðar og feg-
‘ urðar, er þetta Paradír Danmerkur.
1872 hafði eg dvalið þar um miðj-
an vetur. Skólinn var þá bónda-
bær einn með nokkurum lágreistum
skálum til viðbótar, en landið um-
hverfis lágt, dautt og skóglaust.
Nu stóðu þar mörg stórhýsi með
fegurstu skijian innan um inndæla
aldingarða, laufskála og lystigöng.
Skamt frá skólanum hjá Schröder
stóð bústaður og verkstoftir, sem la
Cour ræður yfir, gnæfir þar hin
fjölkunnuga mylla hans, sem fram-
leiðir lýsing alls skólans og ótal
atrra undursamlega hluti. Hefði sá
Sæmundur fróði einhvern tíma á
öldum þótt ejdiviður í betra lagi og
hans sála kjörin að kanna hínn
heitasta Heklueld. Lítt fróðari fór
eg þaðan — ekki þó fvrir ótta sakir
við galdrana, heldur fyrir fávizku
sakir. )
Hjá Stnröder húsvitjaði eg því
betur. Skólinn má nú heita vel
efnum búinn og er það miklu meira
að þakka vitsmunum og dugnaði
skóiastjóra og lians félaga en
stjórninni, sem að vísu allvel styð-
ur og styrkir þessa skóla nú, en
var fram eftir eins treg að skilja
og efla þessa þjóðnýjung sem aðr-
ar. Askov-skóli fær nú 14,500 kr.
árl. af ríkisfé. Aðsóknin hefir, á-
valt sí’’an skólinn hófst 1865, verið
mjög svo jöfn. Tuttugu ára tíma-
bilið 1880—1900 höföu hátt á 3.
þús. nemendur sótt skólann, svein-
ar 1,954 og meyjar 823, eða að
meðaltali 89 sveinar og 55 meyjar,
flestir 1 eða 2 ára nemenur. Nú
er skólinn aukinn og þeim, sem
gengið hefir áður á lýðhásóla er
gefin aukin fræðsla. Ársreikningur
skólan's í fyrra sýnir jafnaðaruþp-
hæðina rúml. 40’ þús., auk fastra
eigna, sem reiknast 127 þúsund.
þó er þar í fólgin skuld, rúm 75
þús., við ríkissjóðinn.—Laun kenn-
aranna nema nærfelt 24 þús., enda
;ær skólinn 22—24 þús'. með nem-
endum, en hitt með aukakenslu,
fundarhöldum, húsaleigu o. m. fl.
íkólinn á bókahlöðu ágæta með yfir
20 þús. bókum. Hann á og gripa-
safn, og annað af náttúrugripum.
•Ótal menn og stoínanir senda skól-
anum bækur og gripi. Ættu vorir
landar að fara að því dæmi, enda
hefir skólastjóri boðið Islendinga
sérstaklega velkomna þá sjaldan
nokkurir hafa þar komið.
Skólinn var i fyrstu settur á
garðinum Rödding, skamt suður
frá Askov 1862, en tveim árum síð-
ar varð sá staður þýzkt land og þá
fluttist skólinn til Askov 1865.
Það ár tóku og þeir félagar,
Schroder og Nutzhorn þar til
staría.
Gámli Crundtvig var faðir allrar
þessarar n.iklu hreyfingar, og eru
lýðháskólarnir, eins og kunnugt er,
hclzti sýnilegi þát'tur ' og ávöxtur
Grundtvígs hreyfingarinnar; sverja
skólarnir sig enn svo mjög í ætt við
hinn mikla þjóðvin og skörung, en
aðalhvatamaður Askov var þó
Grundtvigssinninn Christian Flor
prófessor, hinn mesti þjóðmenning-
arfrömuður og varnarmaður nor-
ræns máls og þjóðernis á Suður-
Jótlandi fvrir og eftir ófriðinn 1864.
Flor var lengi kennari í Kíl, Norð-
maður að ætt og mikill „Skandi-
nav.“ Eg lærði að kynnast hqnum
áttræðum 1871 og þótti mérágætur.
Hann sagði, síðast er eg talaði við
I hann, á þessa leið: ,,Eg harma það
! eitt, svo gamall maður. að ekkert
! gengur með Skandinavismann.
I Samband og bróðerni Norðurlanda
! er lífsspursmál fyrir frændþjóðirn-
lar í pólitísku. tilliti og bezta menn-
1 ingarmeðal fyrir þær sjálfar. En
j hleypidóinar og illindi er ofarlega i
voru kyni, minst hjá Dönum, mest
hjá Norðmönnum." Mér datt vor
„cldgamla“ í hug. Nú er, Flor dá-
inn og Grundtvíg dáinn. En hvað
lifir? \'erk þeirra og lmgsjónir
lifa þó Skandinavisminn sé enn
engu nær.
Mjög hefir hin gamla Grundtvígs
stefna umskapast — ef ekki dofnað
á liðnum 30—40 árum. í fyrstu
brann saman í eina og sömu eld-
glóð: ættjarðarást, nýr kristindóm-
ur, „hið lifandi orð" og „hið litla
orð" af munni meistiirans og óður
og saga. En þessi eldur dofnaði
smásaman er á leið og nýja þrefið
byrja'i, enda kom þá nýr og miklu
ákafari flokkur til sögunnar meðal
alþýðunnar, Það var „Innri inissí-
ón". Hún kannaðist við ekkert
annað en iðrun og yfirbót og kendi,
að eiginlega væri um ekkert að tala
nema frelsi sálarinnar. Þessi flokk-
ur er nú líka farinn að dofna, en
jafnan hefir verið grunt á því góða
milli Grundtvígssinna og þeirra.
Eiga þeir og sjálfir nokkura há-
skóla, er steypa áttu hinum; þykir
þeim „gleði" keppin^úta sinna all-
hjályit, þar sem flestir þeirra geta
sannað upp á hár, að hávaði mann-
eskjanna fer stöðugt neðri veginn!
Nokkurir merkir menn — þó ekki
margir að eg hygg — hafa prýtt
báða þessa flokka, enda er hvorug-
ur svo stór, andlega né likamlega,
að myndi mikinn jarðveg á jafn-
stuttum tíma. Rígurinn milli flokk-
anna er því skrítnari, sem báðir eru
kristindómsmenn og trúræknir vel,
enda þótt Grundtvígssinnar hallist
all-margir að frískoðendaflokk nú-
tímans. En yfirleitt virðast
Grundtvígsmenn boða Krist sem
guðsson—líkast kristindómi Páls
postula — en missíónsmenn boða
Jesúm sem guð sjálfan, svo „föð-
ursins“ gætir lítið. Likt gera ýms-
ir enskir flokkar.
En — hvað hugsa eg? Aðalefn-
ið i sögunni er eftir! Jæja, það
kemur næst, og það skal sagt,
Norðurland, að þú hafir ekki orðið
útundan.
Hsyrnarleysi læ'<nas t ekK<
vr8 innspýtingar eða þeys konar, því þær ní
ekki npptdkin. ÞaS er einseittlsem Iækn-
heyrnar eysi, oe þaS er meSal er verkar á alla
iUamsbyaainfuna. ÞaS atafar af æsine I slím-
htm mum erolh btSIfu í eyrnadfpunum. Þegar
þær tílfa ketnur suSa fyrir eyrun eSa heyrnln
forlast o ef þær Iokast fer heyrnin. Sé ekki hæ8t
aö lækna paÖ sem orsakar bóleuna og pípunum
komtfi í amt lag, þá faest ekki heyrnin aftur.
Níu af tíu s kum tilfellum orsakast af Catarrh.
Sen\rx e>r anna^ en *8Íns í slímhimnunum.
ver skulum gefa $100 fyrir hvert einasta heyrn-
r ÍT,!oD,iíeiÍTÍf\?tafar af catarrh). sem HALLS’
CATARRH CURE Iæknar ekki. SkrifiÖ eftir bækl-
«ngj sem vér gefum.
O'lt a &/• fHENEY & CO..Toledo. O
Selt 1 ollum-lyfjabuðum á 75 0 eut.
Halls’ Family Pills eru b«ztar.
Á næstu fjórum vikum
ætlum viö aö losa okkur viö
50,000 dollara viröi af hús-
búnaöi. Veröiö færum viö
niöur um 10—50 prct.
Af því viö flytjum okkur í
nýja búö núna meö haust-
inu ætlum viö aö selja allar
vörurnar, sem viö nú höfum
til, meö óvanalega miklum
afslætti. Viö ætlum okkör
aö byrja í nýju búöinni meö
alveg nýjum vörum af beztu
tegund, sem fáanlég er.
Allar ósamstæöar húsbún-
aöartegundir seldarlangt fyr-
ir neöan innkaupsverö.
10, 15, 20 33)4 og 50
prct. afsláttur næstu fjórar
vikurnar.
Alt meö niðursettu verði
Scott Furniture Co.
276 MAIN STR.
60 YEARS
EXPERIENCE
Tsade MAftKS
Designs
COPYRIGHTS AC.
Anvone Rprullng a nketch and descrlptlon may
Qulokly H*«*ertaln our oplnion free whether &u
Inventii>n in probnhly patcntable. Communloa
tions nrrlot Iv ponfldotit.inl. Handbook on P&tent*
Miti fagetioy for securing patents.
Patentp .aken thn»\igh Munn A Co. recelve
npf-'irti n/'ticf, wltht-u’ oljnrge, in the
Stknflfk flmerican.
A hamlsitniely illustrated weekly.
cnlntb'n «»f any soientitlc Journal.
'’ol.* *
Larsreet cir-
__________Terms. $3 a
8old by&ll newtdealers.
ve»«r; four month*. $L _ .._
IVÍONN & Co.3e,Bfo-d—» New Tori(
Rra,iob ctBca. 026 V St_ WMblnetoa, C
P. O. Box 130.
KOSTABOÐ
LÖGBERGS
N
\ JUM KAUPENDUM Lögbergs geíum vér kost
á aö hagnýta sér eitthvert af neöangreindum kosta-
boöum :
Lögberg fyá þessum tíma til 1. Jan. 1906
fyrir $2.00.
Lögberg í 12 m ínuði 02 Rit Gests Pálssonar
virði) fyrir $2.00.
Lögberg í 12 mánuði og hverjar tvær af neðangreiadura
sögubókum Lögbergs fyrir $2.00
/
BÓKASAFN LÖGBERGS,
Sáðmennirnir................. sso bls
Pfr°s°...................... 495 bls.'-
Hvíta hersveitin............. 6l, bls'.
Leikinn glæpamaður......364 bls',
Hofnðglæpurinn.............. ,2, b]s..
Fall sjoræntngi og Gjaldkerinn.. 367 bls,-
«!fn^ln..................... 173 bls,-
Panið...........j........... 134 bls,-
-500, virði
-40C. virði
-30C. virði
-50C. virði
-40C. virði
-45c. virði
-40C. virði
-40C. virði'
-30C. virði
Áskriftargjöld veröa að sendast á skrifstofu blaösins
oss aö kostnaðarlausu.
The Lögberg Printing & Publishing Co.,
Winnfpeg, Man.
RAILWAY
Farbréf fram og aft
RAILWAY
wórthER|
RAILWAY
RAILWAY
I 1 I* t • I u I I