Lögberg - 24.08.1905, Síða 6

6
LÖGBERG, FTMTUDAGINN

SVIKAMYLNAN
Skáldsaga eftir
ARTHUR IV. MARCHMONT.
&m mÉsm/^m/^mm'mmmmíamitiiism'ii'iiSimisitt/m
,,Er það vegna Cýrusar eöa mín?“ og langaði
hana augsvnilega til að fá’ aí> vera hjá bróður sínum.
„Yegna hans bróöur þíns, Miss Grant.“ svaraði
læknirinn sem hafði heyrt hvaö hún sagði.
„I>á skal eg fara. Ó, ef hann skyldi deyja!“
Hún sagöi þetta fremur viö sjálfa sig en okkur, en
bún stundi þungan og nötraöi og skalf.
•4 „Hann deyr ekkí,“ svaraöi læknirinn meö hægö.
„I>akka þér fyrir, herra læknir,“ sagöi hún. „Nú
get eg íariö." Hún gekk aö rúminu, kysti bróöur
sinn og fór síðan út með mér. Þegar hún kom fram
fyrir dyrnar varö hún aö standa viö og styöja sig upp
við veginn.
„Bíddu mín fáein augnablik,' sagöi hún; og eg
beið hennar þegjandi og meö aödáun. Hvað eg hafði
misskiliö hana! Mér haföi aldrei til hngar komið. aö
jafn viökvæmar tilfinningar lægi á bak viö þaö sem
venjulega kom i ljós bja henni. Þaö var mér ný upp-
götvun og geröi mér skiljanlegan ákafa hennar og
beiskju gagnvart /Haidée Patras. „En livað ístööu-
litla þú hlýtur að álita mig.“ sagöi hún og reyndi aö
brosa; og svo gekk hún ofan meö mér.
Mér var ant um að finna Stuart og fara siöan til
herbergis míns^ en bins vegar fanst mér eg ekki gyta
vfirgefið Ednu. Hún sat meö spentar greipar, niöur-
lút og hreyfingarlaus, og gat eg mér þess til. aö hún
væri að leggja eyrun viö til þess aö heyra hvort lækn-
irinn ekki væri á ferðinni ofan. til þess aö færa okkur
fréttir af sjúklingnum. Eg haföi nákvæmar gætur á
henni og langaði til að gcta eitthvaö sagt eöa gert til
þess aö hafa af henni; en mér gat ekkert hugsast.
Loks rétti hún alt i einu upp höfuöið ,stökk á fætur oj/
horföi áfergislega til dyranna.
„Loksins kemur læknirinn,“ hrópaöi hún, og rétt
í því voru dvrnar opnaðar.
En það var ekki Arbnthnot læknir sem inn kom.
Mér til skelfingar kom Haidée Patras inn í stofuna og
var erígti síöur sorgbitin og angistarfull en Edna.
Þegar Edna kom yiuga á hana kiptist hún við og dró
þungt andann og blóöiö kom út í fölu kinnarnar henn-
ar. Grisku konunni varö engu tninna hverft viö, og
þær stóöu þarna grafkyrrar stundarkorn og horföu
þegjandi hvor a aðra. Siöan læsti 1 faidee stofunni
og vék sér að mér.
„Hvers konar skelfingar-fréttir eru það, sem mér
hafa rétt i þessu borist. Mr. Ormesby? Er Mr.
Grant veikur? Hvar er hann? Eg vil komast til
hans.“
„Það færö þú ekki; þú skalt ekki,“ sagði Edna
hiklaust.
„Mr. Ormesby, eg grátbæni þig um að segja
mér sannleikann.“ .
Edna hló ofurlítinn fyririlitningar og hæðms-
hlátur.
„Þú leikur vel, mademoiselle, en við hérna erum
ekki öll blind. Eg get vel skiliö það, að þú sért á-
hyggiufull. Þú hefir ttnnið verk og nú er þér
ant- um að vita hvort það hefir hepnast; og þaö er
guði að þakka en ekki þér ef það ekki hefir hepn-
ast.“ * . ■ . r ,
„Tfvað áttn við?“ sptirði griska konan i lágunt
angistarróm og vék sér að Ednu.
„Mr. Grant hefir orðið snögglega veikur,“ tók
eg til m?ls, en Edna greip fram í, fyrir mér með á-
kefð.
„Honttm bróðtir minum hefir verið byrlað eitur,
Mademoiselle Patras; þú hefir byrlað honum eitur.
og hann er að stríða við dauðann.y- « f jj
„Byrlað eitur!“ Það var ekki ltærra en hvísl,
og hún reikaði og greip um stólbakið til þess að
verja Sig falli. Eg steig fram til þess að styðja
hana; en með mikilli áreynslu tóskt henni að stöðva
sig og ná kröftttm' sinum aftur. „Heilaga guðs
móðir það'. getur ekki verið.“
„Cýrus er ekki hér til þess aö sjá þig leika,
mademoi.selle,“ sagöi Edna i sama fyrirlitningar-
tón. „F.r ekki* þetta dálítið—óþarft þessi geðshrær-
ing?"» lin Ilaiilée virtist vera yfirbttguð af sorg-
aríréttinni til þess að gefa fyrirlitning Ednu gaum.
„I> aö er ómögulegt að þetta sé satt; það er ó-
mögulegt.“ tautaði hún á sínu eigin máii. „Hvernig
getur þessu verið varið? Guð minn góöur, er mögu-
legt að það sé komiö svona?“
„Mr. Ormesby skilttr tungumál þitt. Þér er
betra að vara þig,“ sagöi Edna í sama tón.
„Má eg ekki fara til hans?“ spttrði luin á
ensku.
„Nei. Þú skalt ekki fara til hans til að hlaklca
yfir verki þínu. Eg hefi bannað vinnufólkinu að
sleppa þér inn þl hans.“
„Ó, guð minn góður, hvað harðbrjósta þú getur
verið!“ Kom eins og angistarvein upp frá brjósti
grísktt konunnar.
Eg viðurkenni þaö, að eg komst ákaflega við;
og eg fékk ekki betur séÍS en angist I laidée væri ekta.
En Edna var algerlega ósnortin.
„Þér er bezt að hverfa afttir til herbergja þinna,
mademoiselle,“ sagöi hún kuldalega. „Nema þú vilj-
ir heldur fara algerlega burtu héðan úr ltúsinu á
rr.eðan þú hefjr frelsi til þess?“
„Eg verð að sjá hann, eg má til,“ hrópaöi
Haidée. „Eg veit hann .vildi láta mig koma til sín
ef hann vissi—“.
„Ef hann vissi, mademoiselle!“ Tók Edna
fram í fyrir lienni með tnikilli áherzlu. „Heföi hann
vitaö þá hefði þér aldrei gefist færi á að gera þetta.“
Grísku konunni fór nú að renna í skap þegar
hún náði sér dálítið eftir fyrstu áhrifin af sorgar
fréttinni. Hún horfði beint í attgtt Ednu, gekk eitt
eða tvö spor áfram i áttina til hennar og svaraði
með ntiklum móði:
„Dirfist þú að ásaka mig um annað eins óttalegt
níðingsverk? Mig, sem elska hann bróður þinn svo
heitt, aö eg vildi gjarnan ganga út í opinn dauðann
fyrir hann?“
„Hann er ekki hér staddur til þess að heyra til
þtn og láta ginnast af þér, og eg skil þig alt of vel.“
,,()g þú ert systir ltans? Borin af sömu móður;
nærð á sama móöurbrjósti; og ert þó — svona!“ Það
lá \ ið að reiði hennar vekti aðdáun þegar hún tevgði
úr sér og hvesti augun upptendruð af reiði á Ednu.
En það var eins og hún áttaði sig á því, að á reiði og
vonzku gæti ekkert verið að græöa, því að samstundis
sagöi hún i mestu auðmvkt: „Æ, taktu ekki tillit ti!
þess sem eg sagði í reiði. Eg tek orð mín aftur og
iðrast þess að hafa talað þau; en þú særöir mig. Eg
vil ekki særa þig; þú ert systir hans og hlýtur að finna
til. Líttu á mig! Sérðu ekki hvernig þessf óttalegi
sorgaratburður hefir yfirbugað mig? Heilaga guös
móöir, hvað get eg sagt til þess að snerta hjaría þitt
svo þú skiljir hvernig hjarta trritt er sundurflakandi
af sorg? Eg elska bróður þinn svo lieitt. Eg ;elska
hann heitt og innilega. Eg verö að fá að sjá hann.“
Þetta var að verða óþolandi.
„Hann er rænulaus með öllu, mademoiselle,"
sagði eg; „og að þú kæmir til hans nú—“ en
eins og fyr greip Edna fram í fyrir mér.
„Er af og frá. Hún skal ekki sjá hann,“ sagði
Edna tneð ákefð og stappaði niður fætinum; og síð-
an vék hún sér að grisku konunni og sagði: „Það er
leiðinlegt, að þú skulir ekki fá að hafa alt eftir eigin
höfVj. Þig langar til að geta snert viðkvæmustu
strengi hjarta míns. Þér hefir tekist það. Eg hefi
einlægari ást á bróður mínum en þú getur skilið, býst
eg við; og það er sú ást mín til hans, sem fyllir
hjarta mitt reiði gagnvart morðingja hans."
„Æ!“ Reiði, móðgun, mótmæli og sársauki kom
fram í upphrópun þessari, og Haidée kveinkaði sér og
hrökk undan eins og hún hefði verið slegin, unz hún,
rr.eð þreki, sem eg undraðist yfir, bældi niður tilfinn-
ingar sínar af brennandi löngun til þess að kofna sinu
fram. Og með því eg vissi hvað bráðlynd gfíska kon-
an var, hvað ákaftega illa hún þoldi móðgun, og hvað
fjarri henni það lá að hafa taum á tilfinningum sínum/
og með því eg áleit, að hún hataði Ednu og þráði að
hefna sín á henni fyrir undangengnar móðganir, þ(á
virtist athæfi hennar nú vera eindregin viðjeitni til
þess’að stjórna’geði sínu og haída tilfinningrfm sínum
í skefjum. Væri hér, um eintóman uppgerðarleik að
ræða, þá hafði, eg þó að minsta kosti aldrei séð náttúr-
legar leikið.
„Ef þú trúir í raun og veru þessum grimdarfullu
og miskunnarlau.su orðum þinum, hvernig ætti eg þú
við því að búast, að þú létir að orðum mínum?“ sagði
Plaidée og var skjálfrödduð af geðshræringu. „En
,mig langar til að loka augunum fyrir grimd þinni,.að
loka eyrunum fyrir ákærum þínum; mig langar til að
fá þig til að hugsa þér hvernig þér mundi líða í mín-
um sporum, ef maður sá, sem þú elskar, ef þú annars
clskar r.okkurn mann. lægi dauðvona og þér væri ekki
leyft að vitja hans. Þú ert kona og veizt-hvað konu-
hjartað þráir að taka þátt í kjörum mar.ns þtess, sem
hún elskar, þfigar sorg og mótlæti er á feröinin. Ef
til vill getur hún lítið fyrir hann gert, en; hve fegin-
samlega lætur hún ekki það litla i té? hvað mikil
huggun er henni það ekki?- livað mikið létíir ekki
hjarta hennar í hvert sinn sem hún eitthvað getur
hjúkrað honwm? Eg legg því að þér, bið þig og
grátbæni á hnjánum frammi fyrir þér að neita mér
ekki;“ og hún féll á kné frafnmi fyrir Ednu og revndi
að ná i hönd hennar, en vegna þess Edna kipti að sér
hendinni þá lét Haidée sér nægja að gripa dauðahaldi
í kjódnn her.nar.
Kæmi ekki hér fram hrein og fölskvalaus ást og
sálarangist, þá var það aðdáanleg eftirlíking; *og það
24. AGÚST 1905.
sem hefði petað komið jafn dramblátri konu til að
auðmýkja sig þannig og skriða í duftinn frammi fyrir
óvin sínum, þaö hefði mátt vera eitthvað meira en lít-
ið. En Edna sat við sinn keip, komst ekki hið allra
minsta við eöa, að minsta kosti, sýndi þess engin
merki. Ilún hörfaöi aftur á bak frá konttnni á hnján-
um og sagði í sama harðneskjutón:
„Eg vil ekki láta þig krjúpá frammi fyrir mér,
Mademoiselle Patras. Sé þessi sorg þín ekta. þá
getur þú að ncAkuru leyt skilio í sorg minni. Og
svo lengi sem eg fæ að ráöa, skalt þú ekki fá að sjá
j iiann bróður minn. I>ú ert búin að koma nógu mikltt
illu til leiöar."
„Það veit guð, að eg óttast, að svo kunni að
vera,“ og hún stóð upp, studdi annarri hendinni á stól-
| bak cg_ starði á Edntt eins cfg hún ekki væri meö öll-
| ttm mjalla á meðan hún var aö reytta að httgsa sér
j eitthvert ráð ti! að fá síntt framgengt. „Eg er ekki
stk um það, sem þú heldttr; en hvernig á eg aö fá þig
| tii að trúa því? Þtt sýnist vera liörð og ósveigjanleg
eins cg þó eg væri versta afhrak veraldar. Eg hefi
lítillækkað ntig þannig fyrir þér meira en eg hafði
nokkttra httbmynd ttm aö eg mttndi gera frammi fyrir
nokkttrri lifandi manneskjtt á jörðinni — og þú ert
hörð eins og steinn. Eg skora ekki á meðaumkvunar-
semi þína; hana átt þú ekki til í eigu þinni, annars
værir þú búin að skilja mig. Til lijarta þíns næ eg
ekki, þvi að þaö hefir þú hert gagnvart mér meö
! hatri og fyrirlitningu. En réttlætis-tilfinningar ættir
• þú að hafa og hlýtur aö ltafa, vegna þess aðjþú ert
frá vestUrlöndum og réttlætiö liggur þar í loftinu sem
þú ltefir andað að þér frá bamæsku og cr æðsti eigin-
j ieiki guðs þess, sem þú trúir á og tilbiður; guðs þfess,
j sem við sameiginlega tilbiðjum, þvi að eg er ekki
heiðingi. heldur kristin lcona eins og þú ; og við höfum
það sameiginlega til að bera, sem ætti að gera okkur
j vini fremur en óvini: viö elskum báðar manninn, sem
j hönd morðingjans hefir náö tiLog nú liggur dauövona,
eftir því sem þú.segir. Sýndu mér þá réttlæti, þó
j ckki sé annaö; lofaðu mér að lijálpa til að greiða fram
j úr leyndarmáli þessu, sé hér um nokkurt leyndarmál
í að ræða; gakt þú í lið meö mér, og eg sver það við
alt, sem mér er helgast, að eg skal hjálpa þér með
hollustu og cinlægni og, ef til kemur, með lífi mínu.“
„Þakka þér fyrir, eg þarf ekki á liðveizlu þinni
að halda, og sækist ekkert eftir henni,“ svaraði Edna
með hægð og sama kuldamnn og tilfinningarleysinu.
Grísku konunni féllust hendur, og hún sýndi, að hún
hafði nú mist alla von. Dálitla stund varö þögiu
óþolandi þögn. En loks tók Edna til máls og sagöi:
„Leikur þessi hefir staöið alt of lengi yfir, made-
moiselle. Má eg nú biðja þig. að fara?“
„Með öllu upphugsanlegu móti hefi eg reynt að
láta þig skilja tilfinningar mínar og hugarangur, og
þú svarar mér með þivi að reka mig í burtu frá þér
Hefir þú httgsað um, hvað þetta getur kostað þig?
Ef maðurinn, sem eg elska og elskar mig, kemur til
heilsu aftttr, heldurðtt þá, að hann kunni þér þakkir
fyrir að hafa borið það á mig, að eg hafi veitt honttm
banatilræði ?“ Málrómttr hennar var nú styrkari og
látbragð hennar harðneskjulegra.
„Þú hefir nú þegar reynt að snúa honttm bróðttr
mínttm á móti mér, og eg efast ekki um að þú eigir
eftir að gera það enn þá. Gerðtt það.“
„Það ert þú sem gerir mig að óvin þínum.“
„Eg vildi heldur óvináttu þína en vináttu.“
„Er þér það a!vara?“ spttrði Haidée illilega og
næstum ógnandi.
„Eg er allsóhrædd við þig,“ sagði Edna drembi-
lega.
t „Samt getur svo farið, að þú fáir ástæðu til að
iðrast sáran orða þinna i dag.“
„Einskisverðar hótanir þinar hafa ekki fremttr á-
hrif á mig en fölsktt bænirnar þinar. Það er hvað
sem annað — falsað, óekta, einskisvert. Mr. Ormes-
by, eg vildi þú vildir gera svo vel að fylgja Mademoi-
se!le Patras til herbergja sinna. Mér leiðist þessi
leikaraskapur.“ Og svo setti Edna ttpp fyrirlitning-
arsvip, ypti öxlttm og fleygði sér niðttr á stól og sneri
bakinu við Haidée.
Haidée kiptist við og skalf af'reiði af þessari sið-
ustu móðgun, og eg bjóst við hún mundi ausa Ednu
illyrðum, en það varð ekki jafnvel þó hún brinni í
skinninti. Hún híkaði við, skalf á beinttnum af reiði
og sagði:
„Ilafðti það þá eins og þér sýnist, en minstu
I>ess, að það erti verk þín og vilji sem gerir okkttr að
fjandkoiittm — og við Grikkir erum ekki gleymnir.“
Málrómttrinn lýstt Ditrum hefndarhttg og hún rendi
hatursfullum attgum til Edntt. Eftir litla stttnd leit
hún til mín cg sggði,; „Mr. Ormesby, þú ert ritari
Mr. Grants, og eg er heitmey hans; í nafni hans bvð
eg þér að fylgja mér til hans. Eg skal fá að sjá hantt.
Og eg á fulla heimting á/því.“
.,<Mr. Ormesby," sagði Edna viðstöðulaust. „Þú
veizt hverjar skipanir eg hefi gefið vinnttfólkinu. Eng-
inn á að fara inn til Cýrusar, og sízt af ölltt Mademoi-
selle Patras.“
„Eg á með það, og ætla mér að fara inn til ltans,
Mr. Ormesby," sagöi Haidée.
„Eg á ekkert meö að taka fram fyrir hendttrnar
, á Miss Grant," sagði eg. „Eg hefi hvorki vald til þess
( fylgja þér inn til vitiar míns né banna þ)ér að fara til
hans; en ltefði eg slíkt vald, þá mundi eg ekki láta
þig finna hann að svostöddu."
„Þú svarar mér á þá leið, sem eg bjóst við, því
eg veit, að þjú ert enginn vinttr tninn,“ svaraöi gríska
konan með ltroka. „En minstu þess ltvað eg battð
þér -.ið gera og, að þú neitaöir því.“
..Það er ekki líklegt, aö eg gleymi því." Eg ltafðt
, intv.lega kent í brjósti ttm hana, en þieúnan hroka
hennar og ofstojta þoldi eg ekki.
, „Eg skal samt komast til hans,“ sagði hún reiðu-
( lega; og það varð sannmæli, því að rétt í því eg
I opnaði stofuna fyrir hana til þess hún færi út frá okk-
, ur, kom Arbuthnot læknir niður til okkar.
„Hvernig líötir honum Cýrusi, herra læknir?“
spurði Edna með ákefð. „Ma eg fara til hans?“
„Mér td mikillar ánægju get eg sagt, að honum
líður laugt um betur. Þaö er komin brevting til hins
betra, að eg held, og líkur til þess honum batni.“
„Er hann með rænu ? Hefir 1 hann spurt eftir
J mér ?" hrópaði hún með ákefð.
„Hann er nú með fullri rænu, en því miður get
cg ekki glatt þig meö því. aö hann hafi spurt eítir
þér. Ilann vill láta Mademoiselle Patras koma til
sín.“
Sigurvegaraglampjnn í augum Ilaidée levndi sér
; ckki.
„Eg er Mademoiselle Patras," sagði hún. „Viltu
> gera svo vel aðdtylgja mér inn til hans?“
Læknirinn hotfði vandræðalega á þær Ednu og
j Haidée á víxl, og síðan horföi hann á mig eins ogtil
:ið lcita upplýsinga.
„Madenioiselle Patras er unnusta Grantsý sagði
j eg með hægð.
„Og hefir l)yrlað honum eitur, herra læknir; því
má ekki gleyma," skaut Edna inn í kuldálega mjög.
„Líf hans getur oröið í nýrri hættu sé henni slej/t inn
til hans.“
Allra snöggvast kömst læknirinn í talsverðar
klípur.
„Alt sem mér kemur við í máli þessu er lækning-
in og hjúkrunin," sagði hann eftir litla þögn. „Mrs.
M ellings og hjúkrunarkonan eru yfir honurn, og eg
er hrædditr um að eg verði að halda því fram sem
skoöun minni, aö sérlega óráðlegt væri aö fullnægja
ekki beiðni hans. Anðvitað ntá ékki neitt fara fram
í herberginu, er hryggi hann eða æsi að óþörfu; í á-
standi hans vildi eg ekki ábyrgjast afleiðingarnar af
neinu slíku.“
„Eg ætla þá líka að fara,“ sagði Edna.
„Þetta tekur á mig, Miss Grant,“ sagði læknir-
inn, „því að þó mér sé það ekki geðfelt þá kemst eg
ekki hjá að geta þess, að sjúklingurinn bað þess sér-
staklega, að þú ekki yrðir látin koma inn til sín fyrst
ttm sinn.“
Aumingja Edna. Nærri má geta, hvort henni hafi
ekki gengið þetta nærri hjarta; en hún vfldi ekki láta
opinberlega á því bera. Hins vegar hlakkaði Haidée
ómanúðlega yfir sigrinum, og sagði glottandi:
„Það er gleðilegt. Það sýnir að hann er með
allri rænu. Ætlar þá að fylgja mér inn til hans, eða
á eg að fara einsömul, herra læknir?“
„Get eg náð tali af þér undir eins eftir að eg lcem
niður aftur, Mr. Ormesby?“ hvíslaði læknirinn að
mér.
Þegar Haidée gekk fram úr stofunni leit hún
með sigurvegarabrosi til Ednu, sem horfði einbeitt á
móti, og lét hana ekki sjá þess nein merki að hún tæki
sér ósigur sinn nærri. En ttndir eins og búið var að
láta aftur stofuna fórnaði hún höndunum og angistar-
vein bráuzt ttpp frá brjósti hennar. Og þegar hún var
rétt að þvt kontin að fleygja sér niðttr í legubekkinn
og bresta í grát, þá hikaði hún allra snöggvast eins og
hún væri að hlusta, gekk síðan til mín og sagði bros-
andi og í sínttm eðlilega málróm:
„Er það ekki gleðilegt, að honttm Cýrusi skuli
vera að batna?“
Eg skildi ekki hvað þetta átti að þýða fyr en eg
heyrði stofuhurðina á bak við mig opnast með hægS
og leit við og sá-grísku konttna gægjast inn.
Hún hafði snúið aftur til þess að svala sér á þvi
að sjá Edntt auðmýkta og yfirbttgaða, og Edna, sem
til hennar hafði heyrt, dubbaði í snatri upp þennpn
litla tfirskinsleik til þess að láta henni ekki verða að
ósk sinni.
Óþarft er að taka það fram, að mér þótti vænt
um.