Lögberg - 12.10.1905, Blaðsíða 4

4
LOGBERG FIMTUDAGINN 12. OXTÓBER 1905
T
■ST gefið út hvern fimtudag af The Lögberg
PrINTING & PUBLISHING CO.. (löggilt), að
Cor. William Ave., og Nena St. Winnipeg,
Bían.—Kostar $2.00 um árið (á Islandi 6
'ífcr. Borgist fyrirfram. Einstök nr. 5 cts.
Fublished every Thursday by the Lög-
oerg Printing and Publishing Co. (Incorpor-
ated), at Cor. William Avenue & Nena St.,
Winnipeg, Man —Subscription price $2.00
per year, payable in advance. Single
Copies 5 cts.
M. PAULSON, Edltor,
J. A. BLONDAL, Hiia. Mana ger.
Aoglísingar. — Smá-auglýsingar í eitt-
skifti 25 cent fyrir 1 þml. A stærri auglýs-
icgum um lengri tíma, afsláttur eftir samn
itigi.
Bústabaskifti kaupenda verður að til-
feynna skriflega og geta um fyrverandi bú-
etað jafuframt.
Utanáskrift til afgreiðslustofu blaðsins er:
The l.ÖGBKRG PRINTING & PUBL. Co.
P.O, Boxl30., Winnipeg, Man.
Telephone 221.
Utanáskrift til ritstjórans er:
Kditor I.ögberg,
P.O.Box 130, Winnlpeg, Man.
Samkvæmt landslögum er uppsögn kaups
anda á blaði ógild nema hann sé skuldlaus
þegar hann segir upp.-Ef kaupandi, sem
er í skuld við blaðið, flytur vistferlum án
þessað tilkynna heimilisskiftin, þá er það
fyrir dómitólunum álitia sýnileg sönn-
un fyrir prettvíslegum tilgangi.
Ritstjóraskifti.
Samkvæmt eigin ósk minni hefi
eg ekki ritstjórn Lögbergs á hendi
að þessu tölublaði útkomnu. Þ.að
liefir frá upphafi verið kunnugb
stjórnarnefndinni, að eg liefi
gjarnan viljað við ritstjórnar-
störfin losast, en menn sem verk-
inu eru vaxnir, bafa ekki legið á
lausum kja)a. ■ Nú liefir þó. að eg 1
vona- vel, fram úr því ræzt. Fé- j
lagtð hefir komist að sanmingum
við ungan og alitlegan mann,. the-
ológiskan kandídat’ frá"Reýk'jávík,"
fyrir-, skömmu komihn bingað
vestur. Að stjórnarnefndinni liefr
ir liepnast að ráða máhn'. þcnnan
er mér' ánægjuefni, liæði végfia
þess hann levsir mig af hólrni og
eg auk Incss geri mér mikla von
um að Lögberg græði á slciftun-
nm.
Engar aísakarúr ætla cg frani
að bera fyrir það hvernig eg hefi
Jeyst ritstjórnarstörfin af hendi.
Mér hefir nú sýnst að hafa það
svona og vafalaust hefir mörgum
öðrum sýnst, að það hefði átt að
vera einhvcrnveginn öðruvísi. Við
öðru er ekki til neins að búast;
slíkt hefir brunnið við síðan Lög-
berg fyrst hóf göngu sína fyrir
átján árum og hið sama niun
lengst af við brenna.
En fyrir vinsældir Lögbergs og
aukna útbreiðslu á síðustti árum
ínn eg mikla ástæðu til að þakka
kaupendunum um leið og kveð þá
sem ritstjóri þess. Það hafa fleiri ;
nýir kaupendur baézt blaðinu, án
sérstakrar fvrirhafnar, á síðustu
árum en nokkuru sinni áður.
Maðurinn, sem við ritstjórn
Lögbergs tekur, heitir Stefán
Bjömsson ; hann er fæddur á, Kol-
fneyjustað í Fáskrúðsfirði, árið
1876. Foreldrar hans eru Björn
Stefánsson nú bóndi í Dölum í Fá-
skrúðsfirði og Margrét Stefáns-
dóttir, síðast prests að Kolfreyju-
staö. Hann gekk i lærða skólann
í Reykjavík 17 ára gamall og lauk
þar námi á sex vetrum, en síðan á
prestaskóla Islands, og útskrifað-
íst þaðan, að loknu heimspekis-
prófi, að þrem árum Iiðnum. Síð-
an stundaði hann mest ritstörf
heima, hann var þingskrifari, en
siðan bsikupsskrifari í eitt ár, og
aðstoðarmaður við útgáfu blaðsins
Isafoldar til þess er hann hvarf 1
faingað vestur fyrir tæplega hálfu
öðru ári síðan; en hér hefir hann ]
til þessa tíma stundað steinsmíði.
Lögberg átti að flytja mynd.at til-
vonandi ritstjóra sínum, en því
varð ekki komið við i þetta sinn.
Úr því skal þó bætt siðar.
M. Paulson.
0
J. A. Blöndal,
sem á fimta ár liefir verið business
manager prentfélags Lögbergs,
hefir sagt af sér og leggur að ölfu
forfallalausu innan skamms á Stað
til íslands sem innflytjenda-um-
boðsmaður Dominion-stjórnarinn-
ar. Fyrra laugardag komu starfs-
menn félagsins saman á skrifstofu
Lögbergs og afhentu Mr. Blöndal
gnW-lockct (myndahylkij að gjöf;
var öðrumegin á það grafið íanga-
mark hans og hinumegin: Token
of kind regards from the L'ógberg
staff, Sept, 50. 05. M- Paulson
aflienti Mr. Blöndal gjöfina og
flutti honum jafnframt munnlegt
ávarp. Tók bann það fram, að
starfsmönnum blaðsins hefði hnykt
við þegar þeir fréttu, aö hann
væri á förum, en því meir og inni-
legar sem þeir söknuðu hans, því
meir og innilegar gleddi það þá ef
liann með breytingunni bætti kjör
sín og fengi sér geðfeldari stööu. [
Eins og gullið í hinni litlu vina-
gjöf sé hreint og óblandað, eins se
velvildarhugur þeirra til hans og 1
hamingjuóskirnar sent honum
fylgi frá starfsmönnum I.ögbergs
á væntanlcgri langferð hans og
hvar sem leið hans liggur. Mr.
Blöndal svaraöi ávarpinu með
hlýjum og vel völdum orðuni.
Hinn 5. þ. m. heimsótti stjórn-
arnefnd félagsins Mr. Blöndal og
■færði honum að gjöf vúndaða
ferðatösku (suit-caseý og flutti j
. honum svo hljóðaudi skrifað, á- j
k várp: ' " „
Winnipeg, Man., 5. Okt. 1905.
Mr. Jón A. Blöndal,
Winnipeg',' Mani'toba,
Ganada.
Heiðraði vinurl
Þegar þér nú eruð í þann veg- ■
inn að hætta starfi því, er þét háfið ;
liaft á hendi sem ráðsmaður, skrif- ,
ari og féhirðir fyrir „The Lögberg :
Printing & Publishing Compuny“
um nokkur undanfarin ár, þá tök- j
um við undirritaðir stjórnarnefnd- !
armenn nefnds félags tækifærið tiú
að láta yður í ljósi innilegt þakk-
læti okkar og hluthafa íélagsins I
fyrir starf ýðar og trúa þjónustu í i
þarfir þcss frá fyrst til síðast. \ ið
fullvissum yður um, að við nnettim j
tjáð starf yðar eins og vert er, Og [
þótt þér nú leggið það niður, þá j
erum vér vissir um, aö þér berið ;
sama hlýja hugarþelið til félagsins j
og okkar, eins og að undanförnu, '
og að hinn persónulegi hlýleiki
milli yðar og okkar fyrnist ckki.
Við biðjum yður að þiggja hina
litlu gjöf frá félaginu, sem vér af-
liendum yður hér með, og biðjura
-yðiir að eiga hana i miimingu tim
þægilega sámvinnu við okkur.
Svo óskum við yður allrar ham-
ingjú í framtíðinni og vomim, að
hagur yðar blessist og blómgist.
Með innilegri vinsemd og virð-
ingu.
A. Frederickson, A. Freeman,
Sigtr. Jónasson, Tohn J. Vopni,
Tlios. H. Johnson, C. Olafson,
O . Björnson.
* * *
Mr. Blöndal þakkaði með við-
eigandi orðum fyrir gjöfina og
viðurkenning þá og vinsfcmd er sér
væri sýnd með henni og ávarpinu.
o-
Fólksflutningamálin.
Stríðslokin i austurlöndum og
útlitið fyrir aukin viðskifti viest-
urlandaþjóðanna þar og vaxandi
menning Japansmanna og Kin-
verja hefir vakið athygli manna á
því hvernig ráða eigi fram úr
fólksflutningamálunum svo vel
fari' og þjóðunum verði fyrir
beztu. Á sumum stöðum í Norð-
urálfunni og þá ekki síður í Asíu
er fólksfjöldinn orðinn svo mikill
að framleiðslukraftur landanna
nægir ekki til þess að mæta þörf-
unum, svo óhjákvæmilegt virðist,
að fólkið geti dreift sér. Það !
telst svo til að miljón manna eða j
rúmt það flytji árlega til Banda-
rikjanna. en ckki yfir fjórða part
úr miljón til Suður-Ameriku og
Canada. Svo að segja engöngu er 1
fólksflutningur þjessi frá Norður-
álfunni. Útfiutningurinn frá Aust-
ur Asíu er tiltölulega miklu minni.
Á Þýzkalandi, vesturhluta Rúss-
lands, í Kina og Japan er fólks-
fjöldinn mestur eða mest þörfin á
útflutningi úr þeitn Töndunum.
Hvert á fólk það að flyt-ja? Nú
eru lönd þau, sem hingað til hafa
með útbreiddum örmum tjekið á
móti innflytjendum. farin að reisa
skorður við innflutníngi, binda
landgönguleyfi vissum skilyrðum
og útiloka jafnvel algerlega vissar
þjóðir. Bandaríkin banna með
lögum iitlendan vinnukraft i land
inu, og Englánd og Canada fara
að dænii þeirra.
Því er haldið fram, að bæði á
Englandi og í Bandaríkjunum
fari 'viðkotnan minkandi, og haldi
slíkt áfram þá leiðí til þess, að
með tímanum íari fótkið "fækk-
, t >
andi, en ekki fjölgándi. Wtanlega
verður þess langt að bíða. en sé 1
það satt. að i þá áttina horfi, ■ þá
vírðist ekki heilsusamlegt að fyr- ;
irbyggja fólksflutning inn í
löndin.
, Það sem mest er um rætt og
ígestum örðugleikunt virðist bund*
iö, er útflutningur fólks frá Aust- ]
úr Asíu. Sá timi fer i hönd, þykj-
ast menn sjá, að hinir svo nefndu I
Mongólar leggi aukið kapp á áð j
komast út' úr þröngbýliriu, forða ;
sér undan drépsóttum, hungur-
dauða og innbyrðis óeirðum, og;
leita til landa þeirra.sem eru und-;
i'r stjórn hvítra manna, en strjál-
bygð og sumpart óbygð.
{ Nú á tímúm flytja Mongólarnir 1
í stórliópum' til eýjanna sém liggja i
norður frá New Zealand og Astr- j
alíu; En lengra í þá áttina fá þeir!
ekki að fara. Ástraliumenn neitaj
þeim um landgöngu, vilja- hdzt j
eingöngu íá enska innflytjendur !
og lýsa yfir því, að þcir vilji lielzt ^
enga frá meginlandi Norðurálf-1
unnar. *
Því er haklið fram, að Norð-
urálfumenn, sein liafa slcgið hendi
sinni á löndin, gieti ekki búist við |
að nalda þeim strjálbvgðum og ó- j
bygðum og meina iðjusömum og;
heiðarlegum niönnum annarra
kynflokka að bvggja þau og
rækta. Ástralia, Suður Ameríka,
Afríka, California og jafnvel
Canada þurfa ekki að bfiast við
að geta í það óendanlega útilok-
að Asíumenn. Öll lönd þessi
þurfa á vinnukrafti að halda og
komast ekki af án hans.
Hvítir mtenn, sem færa út bygð
sina, fá ekki hvíta nienn til þess
að veita sér nægilegan vinnukraft;
og þar sem heilir tlákar frjósams
lands liggja ónotaðir vegna þess
hvítir menn ekki fást til þess að
vrkja og grafa, þá hlýtur að þvi
að koma, að öðrum verði leyft
það eða, réttara sagt, verði not-
aðir til þess.
Þetta er ný hreyfing, sem mik-
ið verður um rætt á komandi tíma
og hlýtur að fá framgang í ein-
hverri mynd. Það lítur út fyrir,
að Bretar liafi hér séð fyrstir
manna fram í veginn með því að
ganga í bandalag með Japans-
mönnum og þannig viðurkenna
þá sem jafningja sína. ) ;
-------0-------
Ársskyrsla
Canadian Pacific járnbrautarfé-
lagsins er nýútkomin og þykir
merkileg og þess virði að hún
verði aí sem flestum lesin.
Alment hafa menn haft trú á
framtíð V'estur-Canada og þá
einnig á vexti og blóma járnbraut-
arfélagsins.- En skýrsla þess er
langt um glæsilegri en nokkur
hefði getað hugsaö sér þegar fé-
lagið var fyrst myndað að yrði j
eftir ekki lengri tíma.
Ársskýrslan er ekki einungis
uppsláttur fyrir járnbrautarfélag-
ið sem nú er augsýnilega eitthvert
blómliegasta járnbrautarfélag hér í :
Vesturheimi, heldur er hún bezta j
auglýsingin fvrir vesturlandið,sem j
unt ér að hugsa sér. Séu þeir I
nokkurir til, sem enn þd ekki hafa
íengið trú á Vestur-Canada eða á-
líta ekkert byggjandi á skýrslum
stjórnarinnar eða orðum umboös-
manna hennar, slíkum mönnum
viljum vér sérstaklega benda á
þessa ársskýrslu Canadian Pacific
járnbrautarfélagsins.
Það má óhætt trúa því, að járn-
brautart'élagið gerir ekkj, nteira úr
starfi sínu og gróða en góðu Íiofi
gegnir og það <er í raun og veni;
þaö er fremur ástæöa til, og hún
alls ckki svo. lítil, að búast við I
Imuu gagnstæða. Félagið er alls j
ekki að ota lilutabréfnm sínum eða
öornm eignum til söln og því siö-
ur er þvi alit um ,að sýna öðrurn
járnbrautarfélögum hvað vel það
borgar sig að leggja járnbrautir
nm hið víðáttumikla norðvestuP-
land. Auk þess er það tekið fram
i sanmingum félagsins við Domin-
ion-stjé>rnina, að eítir að hreinn á-
góðí þess hefir náð vissum pró-l
centum þá fær stjórnin vald ttl að |
láta fTutningsgjald á brautinni!
lækka. Af því leiðir eðlilega þaö,
að félagiS lætur gróðahlut sinn
sýnast eins lítlnn og unt er. Alt
miöar þctta til þess að fullvissa
niann nm, að félagið gierir ekki
meira ;úr starfi sínu og tekjum,
heldur ntinna, en það er í raun og'
sannleika.
Tekjur fclagsins, alls, vórn yfir
fimtíu miljónir. Af upphæð þteirri
hefir félagið borgað út aftur, að-
allega innanlands, um þrjátiu og
finim miljónir, og ank þcss tekjnr |
af öðrnm félögum sem standa í
sambandi við járnbráutkrfélagio.
Fremst í röð' þeirra má telja land-
eign félagsins, sem nú er talið að
nemi átján íniljónum ekra. Árið
sern leið seldi félagið 509,386 ekr^
nr fyrir $2,446,300 eða að rneðal-
tali $4.80 ekruna. Næst í röðinni
má telja skipastól félagsins á At-
lanzhafinu, vötnunum innan lands
og á Kyrrahafinu, og nú er rétt i
Jijann veginn verið aö bæta viö
tvcimnr nýjnm skipum á Atlanz-
hafið.
Það eru vöruflutningsu'nir eftir
járnbrautum félagsins á árinu,sem
einkum sýna framfarir landsins.
Félagið fluitti sjö miljón bush.
meira af kornvöru heldur en árið
áöur; fimtíu þúsund fleira af lif-
andi peningi; 170 milj. fetum
qneira af borðvið; 130 þús. tons
meira af verksmiðjuiðnaði; og
275 þús. tons meira af „öðrum
vörum“, sem kallað er. Farliega-
tala á árinu var 6,891,511, en 6,-
251,471 árið áður.
Það fáa, sem hér er bent á, er
meira en lítið álitlegt, og alt annað
er eftir því. Og þó ber þiess að
gæta, að járnbrautarfélagið er
ungt og járnbrautarkerfið ekki
orðið neitt likt því jafn víðtækt og
það verður í vesturlandinu,og auk
Jæss er félagið nú sem óðast að
leggja járnbrautir sunnan landa-
mæranna innan Bandaríkjanna.
Vöxtur og vellíða,n jarnbraut-
arfélagsins hvílir á framförum og
velliðan vesturlandsins. Vestur-
Canada á ef til vill glæsilegri
framtíð en nokkurt annað land
heimsins, og’ að sama skapi er á-
litleg framtið járnbrautarfélag-
anna,sem fyrir því mikla láni hafa
orðið að eiga járnbrautir sínar
þar.
Ókunna skipið.
Fyrir nokkuru síðan strandaði
stórt gufuskip, yfir þrjú þúsund
lestir að stærð, í þolcu við strend-
ur Finnlands. Skip þetta hafði
mikið af kúlubvssum og öðrum
herbúnaði innanborðs, og var það
alment álit, að sá útbúnaður væri
ætlaður Finnlendingum og þeir
mundu vera í þann veginn að
hefja uppreist gegn Rússum. Það
kynlega við skip þetta, ferð þess
til Finnlands, farminn, sem það
liafði méðferðis o. s. frv., er það,
að þtví meir, sem leitast er við að
komast fyrir hvernig á því standi,
hvaðan það hafi komið og hviert
það hafi átt að fara, því óskiljan-
legra og dularfullara verður alt,
sem að sögu þess lýtur. Fylkis-’
stjórinn í Vasa-fylkinu á Finn-
landi hefir leitast yið að rannsaka
sem allra nákvæmast, livernig á
skipinu stæði, og árangurinn af
þeim rannsóknum hefir orðið sá,að
nú vita nienn að vísu hver íarmur-
inn var, hvað skipið hét og skips-
höfnin. En um það atriði hvort
skipið átti að fiytja öll þessi skot-
færi og öll þessi skotvopn,sem þaö
hafði innanborðs, eru menn enn
engu nær en áður.
Og það er stórt vafamál hvort
nokkurn tima verður leyst úr
í>eirri ráðgátu.
Það sem gerir málið enn flókn-
ara er hin merkilega frásögn skip-
verja á öðru gufuskipi, „Fuller-
■ ton“ að nafni, sem mtetti þessu
dularfulla skipi.er hét „John Graf-
ton“, í sundinu milli Englands og
Frakklands. Upprunalega átti
skipið heima á Englandi. Skips-
höfnin á gufuskipinu Fullerton
hafði fengið skipanir um að af-
ferma vörur þær, sem skipið Fúll-
erton hafði meðícröis, í skipið
John Graíton, sem það átti að
mæta í Englandssundi. Á þess-
ari affermingu stóð í tvo daga.
Síðan fara engar sögur af skipinu
John Grafton fyr en einn góðan
veðurdag í sumar sem leið, að það
kemur til hafnar í Vlissingen á
Hollandi. í þeirri höfn urðu eig-
endaskifti að skipinu og algerlega
önnur skipshöfn tók viö því, og
var enginn Englendingur í þeim
flokki. Skipshöfnin, sem áðúr'var
á sxipinu og að mestu leyti var
ensk, fór öil heim til sin.
Að^icssu búnu hverfur skipiö
enn úr sögunni og enginn verður
þess neins staðar var fyr en það
;rekst á grynningar fram undan
bænum Jacobstad á Finnlandi, er
sprengt þar í sundur og sökt af
skipshöfninni, sem á því (var.
En áður en skipið sprakk í sund-
ur kom nokkuð fvrir, sem rúss-
nesku yfirvöldin síðan hafa veriið
að brjóta heilann um hvernig á
á stæði. Eftir að skipiö var kom-
ið á grynningarnar, og lá þar
höggunarlaust, fóru tollþjónar frá
Jacobstad út í það til þess að vita
um hvað skipið hefði meðferbis.
En ekki voru tollþjónarnir fyr
komnir út á skipið en skipshöfnin,
Hví skyldu menn
borga háa leigu inn í bænum.meö-
an hægt er aö fá land örskamt frá
bænum fyrir gjafviröi ?
Eg hefi til sölu land í St. James
mílur frá pcsthúsinu, Jfram meö
Portage avenue sporvagnabraut-.
sem menn geta eignast íneö $10
niöurborgun og $5 á mánuði.
Ekran aö eins $150. Land þetta
er ágætt til garöræktar. Spor-
vagnar flytja menn alla leiö.
Bakers Block, 470 Main st.
WlNNIPEG.
B.><j.—Skrifstofa mín er í sam-
bandi viö skrifstofu landa yö-
ar, Páls M. Clemens, bygg-
ingarmeistara.
sem iar um tuttugu manns, og
talaði nokkurn veginn vel ensku,.,
sýndi þeim hinn megnasta mót-
þróa. Sögðu skipverjar tollþjón-
unum, að þeir hefðu um tvent að
vekj’a, annað hvort undir eins að
hafa sig á burtu eða þá aö skipið?
og þeir með, flrði jafnsk'jóttS
sprengt í loft upp. Jafnframt var
þcfni ógnað með skammbyssum
og haldið kyrrum i lyftingu skips-
ins á rneðan þeir voru að ráða við
sig hvað gt ra skyldi. Það tók ekkí
íangan tíma. Tollþjónarnir sáu
sent var, að þeir gátu ekki komið
sínu fram gagnvart þessu vopn-
aða ofurefli og fóru því í háf sín’n
og lögðu til Iands. En ekki voru
liðaar meira en tuttugu minútur
frá því þeir yfirgáfu skipið og
þangað til þeir heyfrðu þaðan
hvell mikinn og sáu að möstur og
reiöi og öll yfirbygging þess faulc
í lóft upp. Skipshöfnin halda
menn að liafi borgið sér í bátana
áöur en sprcngingin varð.
Síðan hefir skipsskrokkuriun
verið rarinsakaður og fundust
þar þá seytján hunduð 0g áttatiu
kúlubyssur, ellefu kassar með fim-
tiu marghleypum hver, margir
kassar með hlöðnum skothylkjum
og talsvert af ýmiskonar sprengi-
efni. í hólma nokkurum, skamt
þar frá er skipið strandaði, fanst
skömmu á eftir allmikið af skot-
vopnum, nokkur hundruð byssur,
skothylki og marghleypur, sem
haldið er að mUni vera af farmi
skipsius,og búið liafi verið að flytja
þangað áður en skipið steytti.
Eftir því sem ntenn hafa komist
næst, bera vopnin l>að með sér, að
þau séu búin til á Svisslandi. Sum-
a<- áf byssunum litu út fyrir að
vera brúkaðar.
Rússnesku jfirvöldin á Finn-
land ibafa látið það í ljósi, að
Finnlendingar muni vita meira um
hvernig á þessu standi en þeir
kæri sig um að láta í ljósi. En
ekkert hefir þó komið frarn, er
gefi ástæðu til að sakfella neinn
sérstakan mann'eða félag fyfir að
flytja á laun vopn inn í landið.
------o—------
„Mikasa“ og „Victorj:“
Engir skilja lmð betur en Bret-
ar hvert sorgarcfni það hefir hlot-
ið að vera fvrir Japansmenn
að missa foringjaskipið Míkasa,
sem Togo flotaforingi var á þeg-
ar hann vann heimsfræga siguir-
urinn á móti rússneska flotanum
í Kóreusundinu. Japansmönnum
var foringjaskipið Míkasa það
sem Victory, foringjaskip Nel-
sons, heíir verið öllum enskumæl-
andi mönnum, konum og körlum,
ungum og gömlum, síðan daginn
minnistæða fyrir hundrað ármn
þegar alli'r Englendingar fögnuðu