Lögberg - 02.03.1907, Side 1

Þakklæti!
Vir þökkum öllum okkar íslenzku viðskifta-
vinum fyrir gðð viðskiíti síðastliðiö ár og
óskum eftir framhaldi fyrir komandi ár.
Anderson & Thomaa,
Hardware & Sporting Goods.
I3S Maln Str Toleftione 338
Yér heitstrengium
aö gera betur viö viðskiftavini vora á þessu
ári en á árinu sem leið, svo framarlega að
þaö sé hægt.
Anderson A Thomas,
Hardware & Sporting Goods.
538 Main St. Telephene 339
20. 'AR.
II
Winnipeg, Man., Laugardaginn, 2. Marz 1907.
NR. 9
Landamerkja-
málið
sama sem utkljáð
Kröfur Manitobafylkis
uppfyltar. — Yfirlýsing
frá Laurier-stjórninni.
/ Sir Wilfrid Laurier hefir lýst
yfir því í sambandsþinginu 27. f.
m., að honum þyki landamerkja-
kröfur Manitobafylkis sanngjarn-
ar, og fallist á þær aS því er landa
merkin snerti ab norfSan og vest-
an.
Eftir því verSur strandlengjan,
sem fylkið faer viö Hudsonsflóann
500 mílur.
Um þetta er enginn ágreining-
ur.
Nú stendur áð eins á lítilfjör-
legum ágreiningi milli Ontario og
Manitoba.
Nákvæmar i næsta blaði.
íslenzki þingmálafund-
urinn í Vestur-Wpg.
Aö kveldi hins 27. f. m. hélt
Mr. T. H. Johnson þingmálafund
meö íslenzku kjósendunum í hinu
nýja kjördæmi þessa bæjar, Vest-
ur-Winnipeg.
Fuwdurinn var haldinn í sal
Good Templara á Sargent ave. og
var vel sóttur.
Fundarstjóri, dr. B. J. Brand-
son setti fundinn laust eftir klukk-
an 8 síðd.
Ræöumenn af flokki ísl. liberala
voru: M. Paulson, W. H. Paulson
og þingmannsefniö, T. H. John-
son, og af flokki Mr. McKims J.
Peterson.
Enginn íslendingur birtist á
þessum fundi, er flytja vildi ræðu
til varnar conservatíva þing-
mannsefninu, Mr.Sharpe, og bauð
fundarstjóri þó hverjum sem vildi
ag koma upp á ræöupallinn í því
skyni, en þaö var'ð árangurslaúst.
Fyrsti ræðumaöurinn var Mr.
M. Paulson. Hann tók aöalmálin,
sem nú eru á dagskrá, til ítarlegr-
ar athugunar, landsölumáliö, fjár-
málaráðsmensku Roblin- stjórnar-
innar, jámbrautamálið og bind-
indismáliö, og sýndi fram á hve
hraparlega fylkisstjórnin heföi
brugöist kjósendum sinum í þeim
öllum. Erindi sitt endaði hann méð
velvöldum meðmælum með Mr.
Johnson sem þingmanni.
Næsti ræðumaöurinn var Mr.
J. Peterson, stuöningsmaöur Mr.
M-cKim. Hann byrjaði á aö setja
©fan í við Lögberg fyrir það, áð
blaðið heföi sagt aö Roblin-
stjómin heföi sent Mr. McKim út
i þessa kosningabaráttu, og lýsti
yfir að svo væri eigi. Sýndist
slikt óþarfi, þar eö lesendum Lög-
bergs er kunnugt um aö blaöi'ð
hefir aldrei nefnt nafn Mr. Mc-
Kims i því sambandi; en þó aö
ræðumaður hafi eflaust sagt þaö
satt, aö hann vissi ekki til þéss, aö
Roblin-stjómin stæöi á bak viö
flokksleiötoga hans, útiloka'öi þaö
engan veginn þann möguleika, aö
svo gæti verið.
Ræöumaðurinn útskýröi stefnu-
skrá flokks síns, meö nokkmm
orðum, og skirskotaði því að lok-
um til manna að yfirvega vand-
lega áður en þeir sendu mann á
þing, hvort eigi væri heppilegast
aö senda þangað þann fulltrúa, er
engum flokki væri háður.
Þá talaði næst Mr. W. H. Paul-
son. Ræddi hann aðallega um
landamerkjamáliö og hina sví-
virðilegu sölu Roblin-stjórnarinn-
ar á fylkislöndunum. Kvað hann
sér sem borgara þessa fylkis,
sárna, er hann sæi svo ráöleysis-
lega farið meö innstæðufé fylkis-
ins, sem raun heföi oröið á í tiö
Roblins. í þvi sambandi gerði
hann meðal annars samanburð á
söluaðferö Dominion-stjórnarinnar
á skólalöndunum hér í fylki, og
söluáðferð fylkisstjómarinnar á
löndum, sem hefðu sömu kosti til
að bera, og nefndar skólaland-
eignir, lægju i sömu héruöum og
þær, en hefðu veriö seldar fyrir
tvítugfalt minna verð af Roblin-
stjórninni, eða vel það.
Síðastur talaði þingmannsefnið,
Mr. T. H. Tohnson.
1
Hann tók þáð fram, að sér væri
það mikið ánægjuefni, hvernig sér
sem íslendingi væri tekið meðal
enskumælandi kjósenda kjördæm-
isins. Það væri langt frá jþví, að
það rýrði nokkuð fylgi sitt meðal
þeirra, að hann væri af islenzku
bergi brotinn, heldur fyndi hann
þáð þvert á móti daglega, að þeir
bæru bæði traust og virðingu fyr-
ir þjóðflokki vorum og starfi hans
í þessu landi. Þó kvaðst hann
vita til þess að atkvæðasmalar Mr.
Sharpes notuðu þjóðerni sitt sem
síðasta örþrifaráð við kjósendur,
á móti kosningu sinni, er öll önnur
sund væru lokúð. En sem betur
færi væri slíkum ástæðum alrnent
mjög illa tekið.
I
Þá mintist hann næst á fána-
máliö, og sýndi fram á, að það
mál hefði eingöngu veriö vakið
upp til að afla stjórninni fylgis,
því að raun væri orðin á því, áð
þar sem stjórnin þættist þess full-
viss, að Þetta ákvæði mundi spilla
fyrir sér, svo sem hjá Mennonít-
um, hefði hún veitt undanþágu frá
því; enda hefði slík fyrirskipun
verið algerlega óþörf, þar eð aldr-
ei nokkurn tíma hefðu komið fram
nokkrar umkvartanir um, að inn-
flytjendur hingað hefðu verið
ókonunghollari en aðrir þegnar
Bretakonungs.
Viðvíkjandi raflýsingarmálinu
endurtók Mr. Johnson loforð sitt
til kjósendanna, um að fá úr gildi
numið ákvæði þaö, er því er til
hindrunar, að bærinn geti sjálfur
tekið að sér sölu á rafurmagni, til
i'önaðar og ljósa í húsum, ákvæði
það, sem Roblin-stjórnin í tvi-
gang heföi neitað að fella úr
gildi.
Næst drap hann á meðferð fylk-
isstjórnarinnar á bindindismálinu,
og kvað slíka aðferð eins dæmi í
sögu nokkurs lands, ,þar eð stjórn-
in heföi ekki látið sér nægja að
rjúfa öll loforð sín, í því máli,
heldur hefði hún gengið feti
lengra, fært út kviar vinsölumann-
anna og margfaldað vinsöluleyfin
í fylkinu.
f sambandi við bindindismálið
gat hann þess, að gagnsækjandi
sinn, Mr. Sharpe, hefði lýst yfir
því, a'ð hann mundi beita áhrifum
sinum til þess, að eigi yrði fjölgað
vinsölustöðum í þessum hluta bæj-
arins; en af því leiddi, að áfengis-
salinn á Logan avenue yrði einn
um hituna hér í Vestur-Winnipeg.
Fyrir sitt leyti kvaðst Mr.Johnson
(
mundi berjast fyrir því, með oddi
°S eSS> að þetta eina veitingahús
í vesturbænum yrði svift veitinga-
leyfinu, og engum öðrum veitt
það.
A'ð því er Ridd-Gerry málið
snerti, bað þingmannsefnið menn
að hafa það hugfast,að hann hefði
ekki bendlað gagnsækjanda sinn
við þau kaup. Það sem hann
hefði sagt því viðvíkjandi hér á
fundi á'ður, væri, að nafn Mr.
Sharpe væri á hagskrá “Anglia
Land and Lumber Co.“, og lög-
gildingarskjal félagsins sýndi að
nefndur Sharpe væri $1,000 hlut-
hafi í því. Þetta væri hann reiðu-
búinn að sanna hvenær sem væri.
Oss var áður kunugt um það,
hve ágætur ræðumaður Mr. John-
son er, þegar hann mælir á enska
tungu. Hitt vissum vér ekki, að
hann hefði jafn-góð tök á islenzk-
unni, bæði að þvi cr snertir gott
mál og að hrífa áheyrendurna, er
hann talaði, eins og raun varð á
þetta kveld.
Var svo fundinum slitið með
árnaöarópum fyrir konunginum
og þingmannsefninu.
Hvers er að vœnta
af Mr. Sharpe?
Fyrir nokkru síðan réöist Win-
nipeg i það stór-fyrirtæki, að
leiöa rafurmagn austan frá Win-
nipeg River hingað til bæjarins.
Á aö lýsa «pp með þvi borgina og
brúka afl þess til að knýja vélar
við iðnaðarstofnanir í bænum.
Kostnaðurinn, sem bæjarbúar
takast i fang me'ð þessu, nemur
mörgum miljónum dollara. Lang-
ar þá þess vegna til að nota þetta
rafurmagn til að lýsa upp hús og
heimili fólks yfir höfuð í bænum.
Með því gætu bæjarbúar fengið
ljós í hús sin, að minsta kosti
helmingi ódýrri en nú á sér stað.
Og bærinn um leið haft af því
stóra tekjugrein.
En svo stendur á, að til þess að
bærinn geti selt rafurmagn til aö
lýsa upp hús i bænum, þarf hann
að fá lagaákvæði frá fylkisþing-
inu, sem heimili honum þaö.
Það hefir nú bæjarstjórnin reynt
að fá, ár eftir ár, en Roblin-stjórn-
in þverneitað að veita það.
Þetta mundi mönnum liklega
finnast undarleg meinbægni af
Mr. Roblin, ef ekki stæði svo á, að
Mackenzie & Mann eru mennirn-
ir, sem við þurfum að kaupa
ljósin af nú, og verðum að gera
framvegis, ef Roblin-stjórnin sit-
ur að völdum. Þegar þess er
gætt, að þeir eiga hlut að máli, þá
fer ekki áð sýnast undarlegt þó
Mr. Roblin fari ekki að leyfa
bænum neina samkepni.
Þeir vilja það síður, Mackenzie
& Mann, sem éðlilegt er.
Og það er vitanlegt, að Roblin-
stjórnin vill ekki, getur ekki gert
neitt, sem kemur í bága við hags-
muni þeirra.
Það er komið í ljós fyrir löngu
að þáð er ekki Roblin-stjórnin,
heldur Mackenzie & Mann, sem
ráða málum Manitoba, að svo
miklu leyti, sem þau á nokkurn
hátt geta snert þá.
Mr. Sharpe hefir lýst yfir þvi,
að hann hafi ekki neitt að athuga
við athafnir Roblin-stjórnarinnar.
Það er því engrar réttarbótar að
vænta fyrir bæinn í þessu máli, þó
Mr. Sharpe komist á þing.
Þar á móti hefir Mr. Johnson,
þingmannsefni liberala í Vestur-
Winnipeg, heitið að gera sitt itr-
asta, verði hann kosinn, til þess að
útvega Winnipegbæ þessi mikil-
vægu réttindi.
-------o-------
Roblinstjórnin hefir látið það
uppskátt, að hún telji meiri feng i
fylgi eins vinsölumanns, en tíu
Good-Templara'. Flestir ísl. Good-
Templarar munu eiga heima i nýja
kjördæminu, Vestur-Winnipeg.
Vér erum vissir um aö þeir sýna
Roblinstjórninni það, að einum
vinsaia tekst ekki að kaupa fylgi
hverra tiu þeirra Roblinstjórninni
til handa við þessar kosningar.
Loforðasvik Roblin-
stjórnarinnar,
Þaö hefir heppilega verið kom-
ist svo að oröi um Roblin-stjórn-
ina, að hún væri sú “óhaldinorð-
asta sem nokkurn tíma hefir setið
að völdum } Manitoba’’, enda mun
flestum fylkisbúum kunnugt um,
að hún hefir rofið flest heitin, sem
hún gaf kjósendum sínum. Skul-
um vér hér á eftir nefna nokkur
dæmi þvi til sönnunar.
Fyrsta greinin i stefnuskrá henn-
ar var á þá leið, að fjárhagur fylk-
isins hafi verið í voðalegu ólagi,
þess vegna sé nauðsynlegt að
koma á þeim sþarnaði í fram-
kvœmdarstjórninni að tekjur og
útgjöld komist í jafnvcegi.
Aumar hafa efndirnar orðið á
því loforði. Bæði stjómarkostn-
aðurinn og útgjöldin hafa aukist
svo hundruðum þúsunda skiftir og
Mr. Roblin, er var flutningsmaður
þessa ákvæðis, hefir sem stjórnar-
formaður, árið sem leið eytt
^í.854.579 á móts við útgjöld lib-
eral stjórnarinnar $837,887 árið
1898 og $942,361 árið 1899. —Enn
fremur átti fylkið um tuttugu milj-
ónir dollara virði af löndum þegar
Roblin-stjórnin tók við því, en nú
er mest alt af því landi farið, en
ekkert komið í aðra hönd nema
að þingmannadilkar Jylkisstjórn-
arinnar eru sumir orðnir sterk-
ríkir menn, verandi áður blásnauð-
ir að sögn.
Roblin-stjórnin lofaði að fækka
ráðgjöfunum, svo þeir yrðu ekki
nema þrír. Hún hefir svikið það.
Ráðgjafarnir eru fimm eins og
þeir voru. En þess utan hefir
stjórnin safnað að sér miklum sæg
af skrifstofuþjónum og undirtyll-
um, sem launaðir eru af almennu
fé, aðallega til pólitískra snúninga
í hennar þágu.
Roblin-stjórnin lofaði að færa
laun þingmannanna niður í fjögur
hundruð dollara. Fyrsta stjórnar-
ár hennar voru laun þeirra $700.
Síðan $400, þangað til 1905, þá
hækkuðu launin upp í $500 eins og
þau voru undir Greenway-stjórn-
inni, 1906 hækkuðu þau upp í $700
og í ár eru þau ákveðin $500,
sjálfsagt vegna kosninganna.
Roblin-stjórnin lofaði að greiða
fyrir innflutningi. Hún hefir efnt
það loforð þannig, áð hún hefir
beinlínis hnekt innflutningnum
með þvi að selja stórsvæði af
fylkislöndum — er vitanlega voru
ætluð landnemum — gróðabralls-
mönnum og látið þá sprengja upp
verð landanna við innflytjendur og
gera þeim þannig erfitt og ill-
kleyft að eignast þau.
Roblin-stjórnin lofaði að auka
styrk þann, sem skólunum í fylk-
inu er veittur á ári hverju. Hún
sveik það þrátt fyrir þaö þó tekj-
ur hennar hefðu árið 1905 aukist
nærfelt tvær miljónir og hún feng-
ið um 400 Þús. meiri skólafjár-
veitingar frá sambandsstjórninni,
en Greenway-stjórnin á síðustu
fimm árum. Þrátt fyrir alt þetta
hefir Roblin-stjórnin samt BKKI
AUKID fjárveitingu til NOKK-
URS EINASTA skóla í fylkinu.
Fjárveitingarnar eru eins og þær
voru undir liberalstjórninni 130
dollarar til skólans.
Roblin-stjórnin lofaði að koma
upp iðnaðarskóla j fylkinuftechni-
cal schoolj. Hún hefir svikið það.
Enginn iðnaðarskóli verið bygður.
Jarðyrkjuskólinn, sem lofað var,
hefir verið bygður, en til bygging-
ar hans hefir verið varið stórkost-
legri fjárupphæð, sem fylkisstjórn-
in hefir ranglega svift almennu
skólana.
Roblinstj. lofaði að leysa úr járn-
brautar-vandræðum fylkisins. Hún
hefir efnt það þannig, að hún
minkaði járnbrautarsamkepnina,
svo að nú eru hér að eins tvö járn-
brautarfélög í stað þriggja, er hér
voru, þegar stjórnin tók við, en
bægt hefir hún frá tveimur öðrum
félögum, er sóttu um að leggja hér
járnbrautir um fylkið. — Þar að
auki hefir Roblin-stjórnin lagt
fylkinu á herðar yfir tuttugu milj-
ónir dollara ábyrgð fyrir C. N. R.
félagið, þar sem fylkið hefir ekk-
ert haft upp úr nema verri sam-
göngur, minni járnbrautasamkepni
og það, að stjórnin hefir lýst opin-
berlega yfir því, að hún geti nú
engin yfirráð haft yfir þessu járn-
brautafélagi, en verði samt að
halda áfram að láta fylkið ábyrgj-
ast allar brautir, sem það leggur
hér, sem er sama sem að segja að
C. N. R. félagið sé einrátt í járn-
brautamálum fylkisins, og í raun
réttri hefir félagið sýnt, áð baS á
og starfrœkir Roblin-stjórnina í
sínar þurfir á kostnað fylkisbúa.
Roblin-stjórnin lofaði að greiða
fytir bindindismálinu eftir þvi sem
fylkisstjórnin hefði Vald til. —
Hvernig það loforð var svikið er
öllum fylkisbúum svo kunnugt að
óþarft er að fjölyrða um það.
Nægir að eins að benda á, að
stjórnin byggir nú allar framtíðar-
horfur sínar á áfengissölunum og
áhrifum sterkra drykkja við kosn-
ingarnar, og hefir margfaldlega
þrengt upp á sveitirnar vínsölu-
lej’fum í óþökk við íbúana, að eins
til áð halda hylli vinsalanna.
Þetta eru að eins örfá dæmi.
Yfir höfuð hefir Roblin-stjórnin
gengið svo langt í þvi að rjúfa
loforð sín, og að misbrúka stjórn-
arréttindi sín, næstliðin sjö stjórn-
arár, sem hún hefir framast dirfst
laganna vegna.
o