Lögberg - 09.01.1908, Síða 4

4-
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 9- JANÚAR 1908.
IJögbets
•r *«08 út hvera fimtud&< af The
Lö(berg Prlntlns A Pobllsblng Co.,
(löggllt), aS Cor. Willlam Ave og
Nena St., Wlnnlpeg, Man. — Koetar
$2.00 um fcrlB (& Islandl 6 kr.) —
Borgiet fyrlrfram. Klnstök nr. $ cts.
Publisbed every Thursday by The
Lögberg jPrintlng and Publlshlng Co.
{Incorporated), at Cor.WUllam Ave.
A Nena St.. Winnipeg, Man. — Sub-
ecrlptlon prioe $2.00 per year, pay-
«ble in advance. Single coples S cts.
S. BJÖKN SSON, Kditor.
J. A. BLÖNDAL, Bus. Manager
Auglýslngar. — Sm&auglýsingar !
eltt sklfti 26 cent fyrir 1 >ml.. Á
•tserri auglýslngum um lengr1 tlma,
afsl&ttur eítir samningi.
Bfiataðaakifti kaupenda verCur a6
tllkynna skrlflega og geta um fyr-
verandl bústað Jafnframt.
Utan&akrift tll afgreiCslust. blaCs-
ins er:
The LÖGBEBG PRTG. A PUBL. Co.
P. O. Box. 1*6, Winnipeg, Man.
Telephone 221.
Utanáskrlft til rltstjörans er:
Uditor Lögberg,
ins á þessu þingi, eins og um nokk
ur undanfarin Þing.
Bókafregn.
Ljóðmœli, eftir Magnús Mark-
ússon, me5 mynd höf. Winnipeg
1907. Bls. 125—8. Pr,entsmi8ja
Lögbergs.
Alþýt5a manna hér vestra hefir
þegar fengiC nokkurt kynni af ljóö
um Magnúsar, því aS allmörg
kvæCi eftir hann hafa veriö birt
hér í blötSunum á sítSustu árum.
Nú hefir hann gefiö út dálítiö safn
af kvæCum sínum, er liggur fyrir
til álita. i
Mikill hluti kvæöa þessara eru
tækifærisljóS, 18 minni, 64 ýmis-
leg kvæSi, 4 brúökaupskvæSi og
15 erfiljóS.
Á kvæöunum leynir þaS sér
heldur ekki, aS höfundinum er eig-
inlegast aS yrkja tækifærisljóS.
ídinnin eru jafnbeztu kvæSin.
P. O. Box 136.
Wlnnipeg, M*n.
sSamkvæmt landslögum er uppsögn
icaupanda á blaði ógild nema hann
skuldlaus >egar hann segir upp.—
Kf kaupandi, sem er i skuld við
blaðið, flytur vistf^rlum &n þess að
iilkynna heimllissklftln, þá er það
Cyrir dömstólunum álitin sýnlleg
,finnun fyrir prettvlslegttm tilgangi.
Fylkisþingið.
ÞaS var sett fimtudaginn 2. Þ.
m. eins og ákveSiS hafSi veriS.
HásætisræBan var stuttorS frem-
ur, en þar var þó drepiB á nokkur
mikilvæg atriSi er almenning!
varSar.
Lýst var ánægju yfir því, aS
Dominion-þingiS hefSi meB hönd-
um frumvarp um stækkun þessa
Annars eru ljóS þessi mjög svo
sviplík hvert öSru. MikiS er í þeim
af náttúrulýsingum og lýsingum á
hversdagslegum viSburSum, en
kveSur minna.aS frumlegum hug-
myndum eSa háfleygum. Höf-
undurinn velur sér tíSast viSfagns
efni, sem hann ræSur viS, og verS
ur þaB alls eigi lastaS. Alt um
þaS eru honum nokkuS mislagBar
hendur og hyggjum vér þaB meira
aB kenna óvandvirkni en getuleysi.i
ÓviSkunnanlegt og óheppilegt
er t. d. á bls. 12, þar sem hann tal-
| ar um “hið traustta víkingsblóð’’,
og á bls. 16 aS "norrœnt (ætti aS
vera norræn) göfgi, geð og mál,
gulli vefji feðra skál.”
Móðurmerki, á bls. 31 og 32 er
látiB þýSa þjóSfána. ÞaB orS
fylkis, og nú væri vissa fengin um 1 J J . . „ , . , „
í .... . „ , „ minnumst ver eigi aS hafa seS aS-
aS merkjahnur þess yrSu færSar
út, og þess vænst aS Manitoba
fengi eins mikiS landflæmi til for-
ráSa sem hin fylkin og fjárveit-
ingar aS sama skapi.
í annan staS var fylkisstjórn-
inni þaS til gildis taliS, aS hún
hefSi keypt talþræSi Bell-félags-
ins hér í fylki og gæti nú fariS aS
starfrækja talþráBakerfi, sem væri
fylkiseign. Því var og hreyft, aS
ýmsir akuryrkjubændur hefSu orS
iS fyrir allmiklu eignatjóni sakirl
þess, aS hagl hefSi skemt akra1
þeirra, og væri þinginu ætlaS aS
athuga, hvort eigi væri þess kost-'
ur aS bæta úr því tjóni aS ein-
hverju leyti. Frumvarp átti og aS
leggja fyrir þingiS þess efnis, aS
vernda betur en áSur réttindi korn
yrkjumanna og greiSa fyrir sölu
korntegunda.
ur í þeirri merkingu, og hyggjum
þaS ekki rétt notaS í Þessu sam-
bandi.
Slæmur hortittur er á bls. 56, í
öSru vísuorSi fimta erindis:
“breiskur rétt aB vonum.”
Lélegasta kvæSiS virSist oss
Bakkus á bls. 89. ÞaS er aS mestu
hugsanasnautt rím á gölluSu mali,
seni þetta er upphaf aS:
öliB freySir, engum leiSist,
alt er vott og gott,
heimur brosir bjartur,
borSiS margur kvartur, .
skoppar skjótt og flott.
Kaupmannahafnar vísurnar sum-
ar hefSu og mátt missa sig.
Nú höfum vér getiS þess, er oss
virSist helzt áfátt vera um kvæS-
in, en minnumst hér á eftir hins,
er þeim má til gildis telja.
ASalkostur þeirra er, aB þau eru
Á Þessu þingi verSa þingmenn mjög svo jétt kveSin, flestöll. Höf-
41, einum fleiri en í fyrra, vegna undurinn er gæddur rímgáfu mik-
meðallagi. Honum;
þess aS einu nýju kjördæmi var jg meiri en j
bætt viS, Vestur-Winnipeg. Nítján vir8ist nær þvi aldrei áfátt um aS
þeirra eru nýir, þar á meSal ís-
lenzku þingmennirnir tveir, þeir
fella saman hendingarnar. Þess
má víSa sjá ljós merki í kvæSum
Sigtryggur Jónasson og Thomas hanSj ekki
sízt í Vorvísum á bls.
H. Johnson. VerSur þetta í so, þar er Þetta erindi:
fyrsta skifti, sem vér íslendingar
eigum því láni aS fagna aB eiga
tvo málsvara á fylkisþinginu hér í
Manitoba.
Forseti þingsins, Hon. James
Johnson, var endurkosinn. Hann
hefir gengt því embætti um fjög-
ur undanfarin þing.
Stjórnarfylgjendur eiga nú 28
sæti í þinginu, en 13 þeirra er
Kröftug hönd
klakabönd
köld af foldu greiSir;
eik í lund
lífs á stund
laufin fögur breiSir;
.rósin grær,
röSull skær
ríki dauSans eySir.
Von og frelsi lýsir allar
leiSir.
frjálslynda flokkinum fylgja aS Sá er og kostur ljóSa Magnúsar
málum. Á síSasta þingi voru þeir aS skoSanir þær, sem koma fram í
• eigi nema átta, svo aB þeir verSa kvæSum hans, eru heilbrigSar og
nokkru styrkmeiri í ár en í fyrra. vekja engar ófagrar eSa ógöfug-
Nokkru færri bændur sitja nú á ar hugsanir hjá lesendunum.
þingi en í fyrra, en lögmenn aftur
á móti fleiri. Bændur eru Þar nú
ellefu, lögmenn sjö og
fjórir.
Hann er bjartsýnn mjcg, og sér
ætvS þó á móti blási meinabótina
læknar álengdar, eins og sjá má meSal
I annars á þessu:
Hon. C. J. Mickle verSur leiS-|
.togi frjálslynda þingmannaflokks-
“Alt af gefur geislaskin
guS meS éli hverju.”
Næmar og fagrar tiliinningar
lýsa sér í ýmsum kvæSunum, t. d.
í Móðurást og Skilnaðarkveðju.
í síSara kvæSinu er og fallega lýst
hugarþeli skáldsins til ástvinanna,
þegar han er aS skilja viS þá og
halda austur um haf, þar sem
hann segir:
“Og þar sem aS bárurnar bera
mig fjærst
þiS brosiS mér hlýlega og
verSiS mér næst.”
Á Þingvelli er eitthvert snjall-
asta kvæSiS. Þar er þetta erindi:
“Eg horfi meS undrun á Al-
mannagjá,
og æBarnar titra af brenn-
andi þrá
aS líta þá lýðfrægu drengi,
sem stóSu hér forðum meS
brynjur og brand,
og börSust og vörSust svo
hljómaBi land
um þróttinn og manndáS hjá
mengi.”
VíSa minnist höf. ættjarSar
sinnar í kvæSum sínum og einkar
hlýlega.
Um ísland segir hann;
“ViS þig svo margt oss bindur
sterkum böndum,
sem bresta ekki fyr en lífiS þver.
Vér offrum glaSir huga, sál og
höndum
aS hjálpa ö'.lu, sem aB lyftir þér.
Ó, ber þú, alda, yfir hafiS víSa,
meS ástarkliS, á hlýrri sumar-
stund,
frá börnum kæra kveSju munar-
ÞýSa,
og kystu sérhvert blóm á fóstur-
grund.”
Á öBrum staS:
“MeSan sunna lýsir láS,
lög og stjörnusali,
signi eilíf alvalds náS
Islands fjöll og dali.”
Af því, sem hér hefir veriS tek-
ið- fram sést, aS höfundurinn er
nokkuS misvirkur. Sum kvæSin
sýna þaS glögt, aS til þeirra hefir
veriS vandaB miSur en skyldi, en|
önnur eru aftur á móti'lagleg og!
snjöll. Enginn efi er á því, aS
hann getur gert betur, en hann
hann hefir gert sumsstaSar, og
þaS væntum vér aS næsta ljóSabók
hans sýni eSa þessi aukin og end-
urbætt. Því aS enginn efi er á
því, aS hún selst skjótt, meB því
aS ljóS Magnúsar, þau, sem áBur
hafa birzt, hafa átt vinsældum aS
fagna hjá íslenzkri alþýðu, eins
og flestra skálda, sem lipurt kveSa
og létt og viS almennings hæfi.
Og þaS gerir Magnús Markússon.
Ytri frágangur bókarinnar er í
allgóSu lagi, prentvillur fáar, let-
ur skýrt og pappír góSur. VerSiS
50 cent.
Talþráðakaup fylkis-
stjórnarinnar.
Sú nýjung er nú orSin heyrin-
kunn, aB fylkisstjórnin hefir keypt
talþráSakerfi Bell-félagsins hér í
Manitoba.
Fyrir talþræSina meS öllu til-
heyrandi hefir stjórnin gefiB
3,300,000 dollara, er borgist á 40
árum meB 4%, og er svo til ætlast
aS hún taki viS af Bell-félaginu
15. þessa mánaBar.
Eins og nú horfir verSur ekki
betur séS, en aS þaS hafi veriS
hyggilegt af stjórninni aS kaupa
af Bell-félaginu, og girSa þannig
fyrir þaS, aS tvö talþráSakerfi
yrSu hér í fylkinu, hvort öSru and-
vigt, keppandi hvort viS annaS.
AS því gazt mörgum illa, sem ekki
var neitt undarlegt, og ef ÞaB
hefSi orBiS, mundu ýmsir hafa
neySst til aS láta leggja til sín
þræSi frá báSum félögunum, ef
þeir hefSu viljaS hafa full not
talþráSanna, sem til voru, en félög
in hafnaS samvinnu hvort viS ann-
aS, auk ýmsra fleiri óþæginda og
kostnaSar.
HvaS verSiS snertir, er enn ekki
hægt aS segja meS ákveSinni vissu
um hversu æskilegt ÞaS er, meSan
eigi hefir birt verið greinileg
skýrsla um hvaS eina.
Hitt er aBalatriSiS aS stjórnin er
búin aB kaupa talþræBina og getur
nú hvaS af hverju fariS aS starf-
rækja þá og lækka talþráSagjald-
iS eins og hún hefir lofaS. öllum
fylkisbúum hlýtur aS Þykja mjög
vænt um aS eiga ÞaS í vændum.
BæSi Roblin “sjálfur” og fylgis-
menn hans fjölmargir hétu fylkis-
búum því svo þráfaldlega um síS-
ustu kosningar aS mönnum eru
loforðin þau enn mjög svo i fersku
minni. Því var heitiS, aB lækka
talþráSagjaldiS, sem Bell-félagiS
setti, um helming, og verkfræð-
ingur stjórnarinnar, Dagger, lýsti
yfir því á fundi hér í fylki fyrir
liSugu ári síöan, að mánaSargjald
fyrir talþráBaafnot skyldu bónd-
anum ekki verSa hærra en eittn
dollar, og þess gat aSalmálgagn
stjórnarinnar Telegram nokkru
síSar, aS fært mundi og verða aS
veita borga- og bæjabúum kost a
sömu kjörum. Enn fremur var
þess látiS viS getiS aS stjórninni
væri alhægt aS koma á “lotig disU
ance service” fyrir Y\ cent á míl-
una, ef um Þriggja mínútna sam-
tal væri aS ræSa.
Enginn vafi er á Því, aS Matii-
tobabúar munu verSa vel ánægðir
aS greiða þenna taxta fyrir tíl-
\ þráSaafnot, eða Þó hann yrSi nú
jafnvel ofurlítiS hærri fyrst í staS,
og fylkiS ætti kerfiS og aB þaS
væri starfrækt viðunanlega.
Til söngfólksins
t kirkjufélagi voru.
1 __________
Söngvarnir eru nú til hjá mér.
VerBur hver flokkur aS segja
frá, hve mörg eintök hann þurfi.
Söngvarnir eru prentaSir, og held-
ur vel frá öllu gengiB; aS eins fá-
einar prentvillur í textanum. Eng-
ar, þaS eg fæ séB, í nótunum. Eg
hefi valiS lögin og reynt aS taka
til greina allar kringumstæöur.
Vér veröum a8 kynna oss íslenzk
þjóölög og íslenzk tónskáld. Því
1 hefi eg þar í safninu dálítiB af
þesskonar söngvum. Vér syngj-
um aftur næsta ár “Ó, guB vors
lands” og “LofgjörS”. Þessa
söngva hefi eg ekki tekið meB i
1-KftiS, af þvi aS þeir fást allsstaB-
ar meöal vor og flestir kunna þá.
Vér bjóBum NorSmönnum og Svi-
um og ensku fólki aS hlusta á oss,
þess vegna hefi eg eitt sænskt lag,
eitt norskt og tvö ensk. Almenn
kurteisi skyldar oss til aS sýna öSr
um þessa viröingu.
Nú biö eg alla, sem ætla aö vera
meö næsta ár, aö æfa vel og læra
alt utanbókar. Samsöngur getur
aldrei farið vel, nema aö öll augu
horfi á þann sem stýrir.
Næsta samkoma vor vonum vér
að veröi enn tilkomumeiri en sú i
sumar (er leið. Bandalagsþing
veröur haldiö viö sama tækifæri,
og svo á eg von á Sv. Sveinbjörns-
syni frá Edinburg, sem er aö
hugsa um aö koma hingaö vestur
aÖ sumri og halda fyrirlestra um
skandinavisk: ísl., sænsk, norsk og
cönsk þjóölög. Lika vcnast . eg
eftir, aö prof. H. G. Stub tali —
1 ann hefir hálfvegis lofaö því ,—
mn fremur vona eg aö stjórn
bandalagsins fari nú til og leggi
sig í líma aö fá góöa ræðumenn.
Vér ættum aö hafa tvo ís’enzka
ræöumenn og einn enskan. Prof.
Stub talar á norsku, en þaö hefi
eg hugsaö aö væri tilhlýöilegt, þvi
sjálf„agt veröur samkoman í Win-
mpeg. Og af því nafn hans er vel
þekt, og hann ágætur ræöumaöur,
n.unu margir Norömenn sækja
sainsönginn, og geta þeir þá, um
leiö og þeir styöja þessa samkomu,
tengiö þá ánægju aö hlusta á tölu
á sínu máli, enda eru margir þeir
íslendingar er skilja norsku.
Allir ættum vér nú, gamlir og
ungir, —sérstaklega hinir yngri—
iS leggjast á eitt og gera þessa
semKomu söngfélagsins og banda-
laganna tilkomumikla. Vér ættum
aö sýna í verki þessu, aö hið fag-
urfræöilega ("æstetiskaj, sem aö
minsta kosti er í ríkum mæli í ísl.
bókmentum, sé svo öflugt í oss, aö
vér finnum unað í því aö æfa söng
listina. Vér, sem eigum annan
eins skáldskap, ættum að vera
syngjandi þjóö líka. Skáldskapur
án söngsins er aö eins hálfur.
Sálmurinn “Sjá þann hinn mikla
flokk sem fjöll“ málar stórar
nyndir, en söngurinn, sem Grieg
bætir viö gerir myndirnar enn til-
komumeiri. Lagiö hefir gert orð-
in víöfræg. Ein ástæöan til Þe-s,
aö svo lítill hluti af heiminum
Þekkir ísl. IjóSagerð, er sú, að ís-
lendingar hafa ekki sungiS ljóö
sín. ÞaS þarf að syngja þau inn
í aSrar þjóSir. Orö mannsins
hljóma ekki eins langt eöa eins
djúpt eins og hörpusláttur'nn.
Orö óma lengi, en strengirnir
lengur.
Svo þurfum vér að ná æsku-
lýönum, framtíöarfólkinu. Inn í
hjarta þess þarf aö tala og syngja
um dýrðina, sem vér eigum. Fyrst
■*
um hina andlegu, og svo líka um
hina þjóöemislegu. Vér reynum
aö kenna unglingum aö þekkja
guðs ríki, — en vér þurfúm líka
aS kenna börnum vorum hér aS
þekkja fjöllin og ásana, dalina og
hlíSarnar, grundimar, lækina.foss-
ana,— og lóuna og spóann— og
svo margt annaö um ísland; svip-
an á ekki aö þvinga börn vor aö
læra íslenzku og aö meta íslenzkt
Þjóöerni, — en fegurð málsins og
fegurö landsins á aö draga þau aö
sér. Vér eigum aö taka þau meö
oss upp á Heklu og sýna þeim
sjónirnar,—svo að þau, þegar þau
hugsa um þaö, skilji oröin: “Þótti
þér ekki ísland Þá yfirbragösmik-
iö til aö sjá?” ÞaS er eins og;
Efnar Hjörleifsson kallar ]þaS:
“Þumbaralegur, sérvitur eintrján-
ingsskapur” aB hugsa aS barn mitt
eigi aS vera íslenzkt í hugsunar-
hætti af því eg er þaS, og svo
geri eg máske ekkert annaS fyrir
barniS í þessu efni, en aS
segja viS þaS: “Eg er íslenzkur,
Þú átt líka aS vera íslenzkur.” —
ÞaS verður engin sönn hvöt í því,
—engin lyftistöng.
En unglingarnir eiga fyrst aö
læra aö þekkja hæfileika sína og!
krafta og þýöingu í þjóöfélaginu.i
—og svo eigum vér aö sýna þeim!
mál vort og land. Draga hæfileika'
og þrá saman—og þá byrjar starf-
iö. Sýndu manni hvaö sannur
kristindómur er, svo aö hann geti
orðið kristinn maöur. Sýndu ung-
lingunum hvaö íslenzk fegurö er
og íslenzkt Þjóöerni, eins og þetta
kemur fram í því bezta, sem ís-
land og íslenzk þjóð á, — svo aö
þér getiö oröiö fyrir þetta meiri
menn og betri meölimir þessa
lands, en án þess. Þá byrjar sam-,
starfiö milli þeirra og vor og föö-
urlandsins, os og því til ómetan-
legrar hlessunar.
Vér náum ekki langt á einni
söngsamkomu eöa á einu banda-
lagsþingi. En byrjunin er góö;
höldum nú áfram, þreytumst ekki.
Smám saman færist í horfiö.
Dropinn holar steininn, sólin bræö-
Thc ÐOMINION 4 BANK
SELKlHik UTíBL'IÐ.
AIls konar bankastörf af hendi leyst.
Sparisjóðsdeildin.
TekiO við innlögum, frá $1.00 að upphaeö
og þar yfir. Haestu vextir borgaðir fjórum
sinnum á ári. Viðskiftum bænda og ann-
arra sveitamanna sérstakur gaumur gefinn.
Bréfleg innlegg og úttektir afgreiddar. ósk-
aö eftir bréfaviðskiftum.
Nótur innkallaðar fyrir bændnr fyrir
sanngjöm umboöslaun.
Viö skifti viö kaupmenn, sveitarfélög
óikahéruö og einstaklinga meö hagfeldum
kjörum.
d. GRISDALE,
bankast |órt.
ir klakann, sannleikurinn vinnur
sigur; hiö göfuga laöar aö sér,
fegurðin hrífur. Sú stund skal
koma, aS ný kynslóS—íslenzk kyn-
slóö—stendur hér í Vesturheimi
veifandi kærleikskveöjum heim til
gamla íslands — þótt þær máske
stundum veröi í enskum búningi.
Söngurinn og unglingahreyf-
ingin á aö hjálpa og stySja hina
íslenzku skólahugmynd vora og
lyfta undir meS oss í menningar-
þrá vorri og mentilnarstarfi voru.
H. B. Thorgrímsen.
Ekki er ein bára stök.
[RæSa, er Bjarni Jónsson frá
Vogi flutti í BárubúS 30. Nóvein-
ber 1907].
íslendingum varö engi
allr dagr und sal fjalla
hægr, síz hvarf en fagra
hugarglóS landnámsþjóöar.
Lítt sér rekkr, er rakki
ráöbani landsins, smáöur
erlendum unir böndum,
allrar viö þjóöar falli.
Ormstunga.
Svo segir í sögu Ólafs konungs
Tryggvasonar um Harald Gorms-
son aö “þá ætlaöi Danakonungr at
sigla liöi því til íslands ok hefna
níös þess, er allir Islendingar
höföu hann niddan. Þá var í lög-
um haft á íslandi, at yrkja skyldi
um Dana konung níövísu fyrir nef
hvert, er á var landinu. En sú
var sök til Þess, at skip þat er ís-
lenzkir menn áttu, braut í Dan-
mörk, en Danir tóku fé alt, ok
kölluðu vágrek, ok réö fyrir því
bryti konungs.-----------Haraldr
konungr, bauö kunngum manni at
fara í hamförum til íslands, ok
freista, hvat han kynni segja hán-
um. Sá fór í hvalslíki. En er
hann kom til landsins, þá fór liann
yestr fyrir noröan landit. Hann
sá at fjöll öll ok hólar váru full af
landvættum, sumt stórt og sumt
smátt. En er hann kom fyrir
Vápnafjörö, þá fór han inn fjörS-
in og ætlaSi á land at ganga; þá
fór ofan úr dalnum dreki mik.ll,
ok fylgdu honum margir ormar,
pöddur og eSlur, ok blésu eitri á
hann; en hann lagSist á brott og
vestur fyrir land, alt fyrir Eyj 1-
fjörB. Fór hann inn eftir þeim
firði; þar fór móti honum fugl
svá mikill, at vængirnir tóku úi
fjöllin beggja vegna, ok fj ibii
annarra fugla, bæSi stórír ok
smáir. Brott fór hann þaBan ok
vestr um landit ok svo suSr á
Breiöafjörö, og stefndi þar inn
íjöröinn; þar fór móti honum
griöungr mikill ok óð á sæinn út
ok tók at gella ógrliga; fjöldi
landvætta fylgdi hánum. Brott
fcr hann þaöan ok suör urn
Reykjanes ok vildi ganga upp á
/’karskeiö. Þar kom á móti
l ánum bergrisi ok haföi járnstaf
i hendi ok bar höfuö hans hæra en
ijól’in, ok margir aðrir jötnar
mcö honum.” —--------
Yður mun þykja eg hefja ræöu
:nína meö undarlegum hætti, en
Þaö er þó eigi. Því aö sannmæli