Lögberg - 23.01.1908, Blaðsíða 1

Fréttir.
Menn eru a« spá Því, aB eftir
nokkur ár verði fargjaldiS milli
Ameríku og Evrópu ekki nema io
dollarar. Frá Bandaríkjunum er
nú hægt ag komast til hvatSa hafn-
ar á Bretlandseyjum, sem er, fyr-
ir $18.75. En nú er samkepnin
oröin svo mikil milli White Star
og Cunard-línunnar, ai5 fargjöld
eru sögí munu lækka enn meira,
og jafnvel ofan í 10 dollara.
FylkisÞingiö í Albert, ÞaC
Þiiöja í röCinni, kom saman 15.
Þ. m. Merkustu frumvörpin, sem
getiti var um í hásætisræSunni aö
lægi fyrir Þinginu er frumvarp
um umbætur á löggjöfinni aö Því
er hag verkamanna snertir, á-
kvæöi um 8 stunda vinnutíma, og
frumvarp um aö koma á stofn
iönskóla fyrir unglinga.
Skýrsla járnbrautarmálaráö
gjafans, er lögö var fyrir Ottawa-
Þingiö Þessa dagana, sýnir, aö á
Þessu ári hafa veriö lagöar hér í
Canada 1049 m’-ur af járnbraut
um. Alls er nú lengd allra járn
brauta hér í landi, samtals, 27,-
611 mílur. Á Þessu sést, aö boriö
saman viö önnur lönd og miöaö
viö fólksfjölda, er lengd járn-
brautanna hér meiri en í nokkru
ööru landi, en minst aftur á móti
miöaö viö víöáttu landsins.
Breska stjórnin hefir tilkynt
Þjóöverjum og hinum öörum
stórveldum aö Þó hún sé Því ein-
dregiö fylgjandi aö æskilegt væri
aö herbúnaöur og herkostnaöur
fari minkandi, veröi hún, ríki sínu
til tryggingar, aö auka herskipa
stól sinn hlutfallslega viö aörar
Þjóöir, er þær fjölgi herskipum
hjá sér.
Candadastjórnin og hin jap
anska kváöu nú vera búnar aö
koma sér saman um innflutning-
ana hingaö frá Japan. A innflutn-
ingur aö takmarkast svo aö eigi
skuli fleirum leyft en sex hundruö
Japönum aö flytja hingaö á ári.
Ef eigi veröa haldnir Þessir
samningar getur Canadastjórn
sagt upp samningum sínum viö
Japana.
Skáldmæringur Holger ’Dfrach-
mann lézt í Kaupmannahöfn 14.
Þ. m. á sjötugs aldri. Hann hefir
veriö lang-mesta ljóöskáld Dana
á siöustu öld, og víöfrægur oröinn
fyrir skáldrit. Flestar bækur .hans
komu út á árunum 1870—80.
Píus páfi hinn tiundi hefir ver-
iö heilsuveill undanfariÖ. Á föstu-
daginn var fékk hann aösvif, er
hann kom af fundi nokkrum, og
meiddist allmikiö af fallinu. Siö-
ari fréttir segja hann á batavegi.
I vikunni sem leiö brann hin
reisulega og vel útbúna mylna er
Maple Leaf Milling félagiö átti í
Kenora. Mylna Þessi er talin aö
hafa verið einhver hin myndarleg-
arta mylna hér í landi, og bygö
eftir allra nýjasta sniöi. Eldliöiö
gat viö ekkert ráöiö svo aö myln-
an brann upp meö öllum vélum og
um tvö hundruð Þúsund bushel
af hveiti. Stendur ekkert eftir af
henni nema veggirnir. Skaðinn
er metinn um hálfa miljón doll-
ara, og vátrygging fyrir einhverju
af Þeirri upphæö, en óvíst Jive
miklu.
muni leggja fyrir efri deild Banda
ríkjaþingsins skýrslu um Þaö, aö
upphaflega áætlunin um kostnaö-
inn viö skurðgröftinn hafi verið
alt of lág. Eftir mati verkfræö-
inga Þeirra, er stjórnin bygöi fjár
veitinguna á, var kostnaðurinn tal
inn $139,705,200. Nú er sagt að
bæta þurfi viö 60 til 100 miljón-
um, og sumir jafnvel á því, aö
meira fé Þurfi til 'að fullgera
skuröinn. Þaö er til sönnunar
fært, aö gert hafi veriö ráö fyrir í
upphafi, aö gröfturinn yröi
minni en raim hefir nú á
orðið, og stjórnarokstnaöurinn á
eiðinu hafi ekki veriö meö talinn í
fyrstu áætluninni, ásamt ýmsu
fleira. Svo mikiö kvaö nú hafa
veriö unniö aö skurögreftrinum í
seinni tíö, aö fjárveitingar fyrir
yfirstandandi fjárhagsár séu upp-
eyddar. Nefndin væntir þess, aö
verkinu veröi lokiö 1. Janúar 1915
Eitt Þúsund og sjö hundruö
kærur fyrir flutningsgjalda íviln-
anir m. m. vofa yfir Standard Oi
félaginu og á aö taka til þeirra
mála í komandi Marzmánuöi. Ef
félagiö verður dæmt sekt um sak-
ir Þær allar, er taliö sennilegt ,aö
Þaö veröi dæmt í svo háar sektir,
aö nemi 34 miljónum dollara.
Eúist er við að Goethals, for-
maöur nefndar Þeirrar, er stendur
fyrir greftri Panama skuröarins,
Frjálslyndi stjórnmálaflokkur-
inn á Þýzkalandi hefir gert til-
raunir til aö fá rýmkaö um at-
kvæöisrétt þar í landi og koma á
almennum leynilegum kosningum,
eins og á sér staö í ríkisdagskosn-
ingum. Kosninga fyrirkomulag-
ið nú er meö Þeim hætti, aö kjós-
endur skiftast í Þrjá flokka eftir
Því hve mikinn skatt Þeir greiöa
f fyrsta flokki eru þeir, sem í sam-
eining greiöa þriöjung iskattanna,
í öörum flokki þeir, sem annan
Þriðjung greiða og í Þriðja flókki
Þeir, sem afganginn greiöa. Hver
Þessara flokka veltfr jafnmarga
kjósendur, og þeir ganga svo aö
Því aö kjósa fulltrúa hver í sínu
héraði. Þegar Því var hreyft á
Þinginu að rýmka atkvæöisréttinn
eins og áöur er sagt, stóö Bulow
kanslari upp og mælti fastlega á
móti Því. Kvaö hann Það mundi
eigi til neins góös fyrir rikið og
mundi ekki veröa leyft í Þýzka
landi. Hann var ekki fjarlægur
3ví að geröar væru einhverjar
ofurlitlar umbætur á kosningalög-
unum, en Því neitaöi hann alger-
lega, aö kosningarrétturinn yröi
almennur. Þessi yfirlýsing sætti
höröum ummælum, en landsdag-
urinn '(neöjri málstofan) fylgdi
stjórninni. Utan viö Þinghúslð
söfnuöust saman fjöldi manna og
heimtuöu almennan atkvæöisrétt
með mikilli háreysti, og ógnaöi
kanslaranum, Þar til lögreglan
sundraöi \fIokkinum. Þétta var
um miðjan þenna mánuö. Dagana
á eftir voru æsingar miklar og
fylktu jafnaöarmenn liöi og gengu
um göturnar í miklum flokki og
ætluöu beint einu sinni til hallar
keisara, en þar kom lögregluliðiö
á móti þeim og varnaöi aögöngu.
Aörir flokkar fylktu sér bæöi um
bústað kanslarans og þinghúsiö.
Sumstaöar urðu haröar skærur
meö lögreglunni og jafnaöar-
mönnum, en eigi er getiö um aö
mannfall hafi orðið svo að kvæöi,
en lögregluliöar böröu á mönnum
með flötum sveröum sínum.
veitt útlendum hermönnum land
vistarleyfi og leyft Frökkum aö
sitja i CasaBlanca og Ujda, og
jafnvel veitt móttöku erlendum
heiöursmerkjum meö krossi á.
Líta landsmenn sumir svo á, sem
hann hafi því svikið fööurland
sitt og gengið af trú Þeirra. Fyrir
Því varö Abd-el-Aziz að flýja til
Rabatborgar 0g kvaö fylgi hans
fara mjög þverrandi. Hins veg-
ar er franska stjórnin í vanda
stödd. Á fundinum i Algeciras,
Þar sem Frökkum var ákveöinn
réttur til eftirlits á ströndum Mar
okko, voru samningarnir Þar aö
lútandi undirskrifaðir af ' Abd-el-
Aziz soldáni og frönsku stjórninni
og má ganga aö Því vísu aö erfitt
veröi fyrir hana aö eiga viö þenn-
an nýja soldán, er Þungan hug
kvaö bera til allra Noröurálfubúa
og enga útlendinga vill þola í land
inu. Drude, franski herforinginn
er séö hefir fyrir her Frakka í
Casablanka, réöi til aö sneitt væri
sem mest hjá Því, aö skifta sér af
ríkisstjómardeilunum. Nú hefir
hann oröið aö hverfa brott frá
Casablanka sakir vanheilsu, en vtð
tekiö Amade herforiiigi. Strax
eftir komu hans til Marokko var
her sendur til Rabatborgar, í því
skyni aö halda hlífiskildi yfir
spanska sendiherranum þar. Ama-
de herforingi var í senJ'herra-
sve-tinni bresku í Búastríöinu.
Abyssiníubúar hafa gert íbúum
i Somali, sem ítalir eiga og liggur
suöaustan viö Abys/siníu, Þtuigar
búsifjar. Abyssiníumenn hafa
raöist þar á Þorp mörg, rænt
kaupmenn og tekið höndum. For-
maöur ítölsku stjórnarinnar í
Lugh fekk safnað liöi og fór i
móti ránsmönnunum og varö þar
hörð orusta. Beið hersveit ítala
ósjgur og varð aö hverfa aftur cil
Lugh, og settist óvinaherinn um
hana og var barist Þar enn um
hriö og féllu drjúgum menn af
hvorum tveggja. Er mælt aö tirn
tvö Þúsund manna hafi fallið af
Abyssityumönnum. Þegar fregn-
ir Þessar bárust til eyrna sendi-
herra ftala í Addis Abada í Abys-
®“íu fór hann jafnskjótt á fund
Menehks konuitgs, og baö hann.
að sja til þess aö haldnir væru
sammngar þeir, er væru milli hans
og Itahustjórnar. Studdu mál hans
senaiherrar Frakka, Breta og
Þjóðverja . Menelik konungur
yekst vel viö því máli og tjáði sér
falla dla hversu fariö heföi, og
heföi Þaö veriö gert þvert á móti
skipun sinni, 0g kvaðst viljugur
að bæta úr Þessu. Hann gerði svo
raöstafanir til aö losa bæinn Lugh
ur umsatinni, refsa Þeim, sem fyr-
ír oeiröunum höföu staöiö og veita
ftölum skaöabætur.
Roosevelt forseti hefir tilkynt
sambandsþ inginu, aö bráðabyrgða
stjorn Bandaríkja á Cuba skuli
°k*. Im, ^fbrúar W, og Cuba
veröi þa lyöveldi á ný.
Þess aö fl\f§Tvélin kæmi nokkurn
tíma viö jörö á Þeirri hringferð.
Hafa ýmsir þreytt sig á Þessu, og
Santos Dumont komist næst því
að leysa Þetta af hendi. En rétt
nýlega hepnaðist Henry Forman,
aö ná í verölaun þessi, því að nýja
flugvélin er hann haföi látiö gera,
komst vegalengdina .tilsldldu án
Þess aö nema nokkum tíma viö
jöröu.
reglunni og særöust margir áöur
lögreglunni tókst aö dreifa múím-
um.
Frétt frá Montreal, 18. Þ. m.,
segir aö Bell-félagið ætli þegar í
staö aö byrja á nýjum þráðlagn-
ingum, og umbótum á talþráöum
sínum viösvegar um Ontariofylki.
Er svo sagt aö ástæðan til þessar-
ar framkvæmdarsemi fél. muni
i era hin nýafstöðnu kaup sem fél.
átti við fylkisstjórnina hér, meö
Því aö félaginu komi þar álitleg
fjárupphæö, og henni ætli Þaö aö
verja til umbótanna þama eystra,
sem brýn þörf sé að geröar verði.
Goold hjónin,sem myrtu sænsku
konuna Emmu Levis í Monako,
og minst hefir veriö á hér í blaö-
inu aö skutu dómi sínum til næsta
réttar, hafa eigi fengiö neina til- ■
slökun á dóminum Þar. Veröur
Því upphaflega dóminum fullnægt
ef furstinn í Monaki náöar þau
ekki. Kona Goold verður þá tek-
in af lifi, en maöur rennar fær
æfilangt fangelsi.
Hinn 4. f. m. lést aö Nýjabæ í
Breiðuvík í Nýja Islandi Jón
Jónsson bróöir Eiríks heitins
Jónssonar Garö-prófasts í Kaup-
mannahöfn, 78 ára gamall. Hann
dó úr brjóstveiki. Haföi dvaliö
hér 1 landi þrjú síöustu ár æfi
sinnar.
Taft hermálaráögjafa kvaö stöö-
ugt vera aö vaxa fylgi, og telja
samveldismenn aö hann
verða eftirmaöur Rooesvelts.
mum
Floti Bandaríkjanna kom til
Riojanairo, höfuöstaöar Brazilíu í
vikunni sem leiö. Þegar flotinn
haföi legiö nokkita daga á höfn-
inni varö uppnám mikið út af því,
að lögreglan komst á snoöir um
samsæri, sem gert haföi veriö til
aö eyöileggja nokkurn hlutla flot-
ans; Anarkistum er um kent, og
foringi Þeirra nefndur Jean Fed-
her. Flúöi hann frá Rio Janairi
en nokkrir af félögum hans náð-
ust, og eru þeir taldir flestir aö
hafa verið útlendingar. Hingað til
hefir Iítiö boriö á ofbeldisverkum
anarkista í Brazilíu.
í Marokko er alt í uppnámi um
Þessar mundir, eftir aö Mulai
Hafid hefir veriö valinn soldán í
Fez, nyröri höfuðborginni, en
broðir hans Abd-el-Aziz af settur.
.^akir Þær er MarokkoI\úar báru á
Ab 1-el-Aziz vom Þær, að hann
heföi gengið í bandalag viö stór-
veldi Evrópu, lánaö fé hjá þeim,
Viö Broadway í New York
kvað mnan skamms eiga aö
byggja veitingahús, hiö stærsta
Þeirrar tegundar, sem til er í
hemu. Eiga Þar inni aö geta setið
um átta Þúsund gestir. Á neðsta
lofti á Þessari feiknabyggingu á
aö vera veitingasalur, handa fjög-
ur Þúsund manns. Upp á þakinu
á aö vera stór garöur og á honurn
grasfletir, tre og ofurlítil tjörn í
miöjum garöinum.
Viö Findley fljót í British Col.
milli Klettafjalla og Cassiarfjalla
kvað gullnáma hafa fundist. Er
mælt aö fjöldi manna frá næstu
bæjum hafi flykst Þangaö, en eigi
eru nákvæamr fréttir fengnar uin
Þaö, hve auöug náma Þessi er.
Nýju skuldbindingarnar, sem
Japanar hafa gert viö Dominion-
stórnina um takmörkum innflutn-
ings gulu mannanna hingaö eru
Þegar famar ö bera góöan árang-
ur. Hingað fréttist frá Victoría
17. þ. m. aö skip ætlaði aö leggja
frá Honolulu og meö Því nokkur
hundruð Japana til Canada. En
tveim dögum síðar bárust aftur
fréttir um aö skipið væri lagt á
staö, og engir Japanar komi meö
Því, sakir skuldbindingarinnar,
sem áöur er minst.
Hon. J. A. Calder, setti stjórn-.
arformaöurirm í Saskatchewan,1
hefir verið austur í Ottawa nokkra1
daga í Þeim erindum aö fá stjórn-
ina þar til aö hlutast um aö sjá
bændum Þar vestra fyrir útsæöi,
er hveitið skemdist hjá í sumar
sem leið. Þykir sjálfsagt, að
stjórnin víkist vel viö því máli, og
aö fé veröi lánað til útsæöiskaupa,
með vanalegum vöxtum, er skuli
greiöast á þrem árum eins og
venja er til.
Þ. 6. þ. m. andaöist hér í bæn-
um Guörún J. Borgfjörö, ættuö
úr Dlalasýslu á íslandi, 74 ára aö
aldri, fósturmóöir H. Thórólfs-
sonar trésmiös 704 Simcoe stræti.
Islandsblöö eru beöin aö geta um
þessa andlátsfregn.
n
Or bænum.
og grendinni.
^ Björn Stefánsson trésmiöur frá
jimli
Gimli kom hingaö til bæjar ný-
lega, er honum bauöst atvinna
hér. Hann býst við aö dvelja hér
fyrst um sinn. Heilbrigði manna
sagöi hann góöa nyrðra, en
atvinnu litla Þar undanfariö
_ I Frakklandi var fyrir nokkru
síöan heitiö fimtíu þúsund franka
aö verlaunum Þeim, er gæti búiö
til flugvél, — vitanlega ekki loft-
bát — er fljúga mætti á einn kíló-
meter í hring og koma aftur aö
staönum, sém frá væri fariö, án
William White varaforseti C.
P. R. félagsins kom nýlega aust-
an frá Montreal og hefir gert
heyrinkunnugt um' hverju félagið
ætli aö koma í verk á Þessu ári,
um byggingu járnbraufla. Meöal
annars á aö leggja 82 mílna braut
frá Lanigan til Sheho, 23 mílna
braut frá Wolseley til Reston og
framl’engja Winnipeg Beach
brautina aö íslendingafljóti.
Brautina frá Tuxford á og aö
framlengja vestur um 50 m ílur.
Til brúarbyggingjia á og að verja
allmiklu fé.
Skeyti barst loftskeytastööinni í
Eiffelturninum í Paris núna ný-
lega frá frönsku herskipi er lá i
grend viö Casablanca í Marokko
Þaö skeyti var sent tólf hundruð
mílur enskar.
Sjúkrahúsiö nýja í Selkirk var
opnaö 7. þ. m. Kom fjöldi fólks
Þann dag aö skoöa Þaö. Því voru
Þá færöar gjafir bæði í peningum
og matvöru. Húsiö er tvílyft,
bygt úr tígulsteini og undir stein-
kjallari. Á efsta lofti eru her-
bergi fyrir forstööukonu og aö-
stoöarfólk. Hús þetta er hiö mynd
arlegasta, meö nýtízkuútbúnaöi,
og er þaðan fagurt útsýni um Sel-
kirk.
Einn af verkamönnum rafur-
magnsdeildar bæjarins ætlaði að
laga bogalampann, sem er á hom-
inu á Portage ave. og Fort stræti,
en Þegar hann hafði hleypt lamp-
unurn niður og snerti viö honum,
hljóp rafurmagnsstn umur í gegn
um hann svo aö hann dó samstund
is. Hann haföi verið vetlingalaus
og fariö óvarlega.
Um miöja vikuna sem leiö tók
Manitobastjórnin viö taljþráöum
Bell-felagsms. I stjórnarnefnd
hafa venö kvaddir F. C. Patter-
S°n’ W Hayes og J. F. Horan.
T’e‘r hafa jjdir gengt Samskonar
stoöu hja Bell-félaginu. Svo er
sagt aö þeir sem unniö hafa aö
starfrækslu félagsins áöur muni
flestir gegna störfum Þeim eftir-
leiöis er þeir hafa áöur haft hjá
Bell-félaginu. 1
I ráöi er aö hér veröi stofnaö í
bænum leikfélag meöalíslendingá.
Gangast stúkurnar Hekla og
Skuld fyrir því. Þær hafa þegar
kosiö nefnd manna til aö semja
lög handa félaginu m. m. þau
veröa lögö fyrir stúkufundi til
samþykkis Þessa dagana, og fé-
lagiö Þá myndaö. Er svo til ætl-
ast aö félagið fari aö æfa sig sem
fyrst, og verði fyrsti leikurinn
leikinn í næsta mánuöi, líklega
seinni part hans. Þar er mjög
tímabært aö Islendingar hér fari
aö hreyfa viö Þessu. Þaö hefir
margsinnis veriö bent á þaö í blöö
unum, og síöast í vor er Selkirk-
ingar komu hingaö og sýndu dá-
góöa leiki. Væntum vér aö þetta
nýja leikfélag eigi góöa framtíö
fyrir höndum og veröi okkur ís-
lenzkum Winnipegbúum til sóma.
Arsfundur Fyrsta lút. safnaöar
var haldinn á Þriðjudagskveldið
var. Voru Þar lagöar fram skýrsl
ur embættismanna og þeim veitt
viötaka. Tekjur safnaðarins á
umliönu ári voru $5,022.00, en út-
gjöldin ofurlítiö meiri, $5,163.00,
tekjuhallinn því $142. Þaö er í
fyrsta sinni á átta árum, sem tekj-
urnar hafa ekki fyllilega hrokkiö
viö útgjöldunum og meira en það.
I oðru eins ári og nú hefir veriö
, má afkoman samt heita góö, að
inn skuli hafa komið af frjálsum
samskotum yfir fimm þúsund
dollara. Þess má og geta, aö
skuldlausar eignir kirkjunnar eru
nú taldar $32,652.00, svo aö eigi
getur hún talist í vanda stödd meö
Þennan litla tekjuhalla. I skýrslu
prestsins var þess getiö, aö skíröir
heföu verið í söfnuöinum á árinu
61, fenndir 43, þar af tveir full-
orönir, hjónavígslur 15, altaris-
gongur 424, útfarir framliðinna
34- I söfnuöinn gengu á árinu 60
manns alls, þar af 35 fermdir og
25 ófermdir. I fundarlok var
gengiö til fulltrúakosningar. Þess-
hlutu kosningu:
J. J. Bildfell, forseti, endurk.
Guöm. Bjarnason, skrifari, ek.
Th. Thorarinsson, féh., ek.
J. Jóhannesson, ek. og
A. Freeman.
Fyrir tuttugu árum.
LÖGBERÖ 25
1888.
Uppþot mikið hafa atvinnulaus-
ir menn í Berlin gert núna þessa
dagana. Eigi færri en fimtán
hundruð voru þeir í hóp. Uröu
skærur nokkrar með Þeim og lög-
íslenzkir Goodtemplarar í stúk-
unni Heklu eru nú orönir 35.
Á föstudagskveldiö 13. þ. m.
var haldinn safnaðarfundur í ís-
lenzku kirkjunni.
-------J
' Herra Sigurbjörn Stefánsson
héh fyrirlestur um “frelsi og jafn
rétti” í húsi Islendir.gafélagsin 14.
Þ. m.
ísl. hljóöfæraleikendaflokkur
er aö myndast hér í bænum. Þaö
er óskandi og vonandi aö almenn-
ingur hlynni aö því fyrirtæki, því
aö því er til skemtunar lítur er
ekki öllt? meiri Þörf vor á meöal. i
Á mánudagskveldiö kemttr á aö
letka á ný Ieikinn Esmeralda,
Þann sama, sem hér var leikinn
Þrjú kveld í byrjun mánaðarins.
Leikurinn er ljómandi skemtileg-
ur í sjálftt sér, og allir leika vel -
sumir snildarlega.