Lögberg - 23.01.1908, Blaðsíða 3

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 23. JANÚAR 1908.
3-
Sonur konunnar með
bjölluna.
Eftir Rose Melrose.
('NiSurl.J
Sanna lýsingin á lífinu á plant-
teigunum í SuSurrikjunum ber á
sér svo mikinn miSaldablæ, ab nú
á tímum hlýtur mönnum aö finn-
ast hún næsta ótrúleg. Frásögnin
hér á undan t. d. lítur helzt út fyr
ir ai5 vera tilbúningur, en þó er
hun dagsönn. Og viðbætirinfi hér
á eftir sýnir þaS atribib í svert-
ingjamálinu í SuSurrikjunum,, cr
eigi veröur ráSið fram úr meö aö-
ferö þeirri er hinir bjartsýnu siö-
fræöingar Noröurríkjanna, sumir
hverjir, hafa haldið fram, né held-
ur með neinum þeim tillögum, er
takmörkun atkvæöisréttar svert-
ingjanna, er ýmsir stjórnmála-
En einmitt þenna dag var hún
ónáöuö í þessum hugleiöingum
sinum, þvi aö ungur svertingi
kom til hennar og vakti athygli
hennar á þvi, aö hann væri erinds-
reki, er hefði mjög merkilega bók
á boöstólum. Bell gamla ('hún var
fyrir góögirnis sakir nú kölluö
Bell—en við nafniö loddi samt enn
endurminningin um bjölluna, sem
hún hafði boriðj flýtti sér að
bjóöa honum sæti, og fór hann þá
strax að skýra henni frá innihaldi
bókarinnar, í málskrúðugri ræðu.
Hún sat við hlið hans með hendur
í skauti sér, og hlýddi á frásögn
hans, með mestu gaumgæfm.
Henni var ómögulegt, gömlu
svertingjakonunni, að standast for
tölur neins verzlunarerindsreka.
Henni virtist þeir vera verur, sem
gæddar voru miklum innblæstri,
sem ekki var heldur allskostar
rangt, og af þeim hafði hún keypt
mennirnir syðra hafa aðhylzt. | nærri Því alt, sem hún átti, meðal
Þetta eru að eins merki ólagsins, | annars orgel og saumamaskínu;
sem er á milli hvítra og dökkrai ekki svo að skilja, að hún gæti
spilað á orgelið eða ;saumað á
oft við að skoða mynu^ra á dag- um slóðir. Hvítu mennirnir fá
inn, en ekki vissi hún samt að eigi skilið að Það er hljómur kúa-
Þetta var myndin af syni hennar. klukkunnar yfir höfði ambáttar-
Sonur hennar átti nú heima i stór- innar, er enn heyrist gjalla eftir
borg einni í Norðurríkjunum, og fjörutíu ára tímabil, og veldur
nú var ekki eftir i huga hans vandræðum. Þeir gera sér eigi
nema óljós endurminningarskuggi grein fyrir því, ,að þar sem vel-
um móður hans, konuna sem hafði vildarhugur er ekki lengi að dvina
slitið hann frá sér, og komið hon- hjá ólíkum þjóðflokkum, þá kem-
um úr ánauðinni, í dagrenning að ur hatrið fram í þriðja og fjórða
sumarlagi fyrir löngu síðan. En liö. Það er langlífseigast allra
þegar hann þroskaðist hafði hon- hugarhræringa, og því lengur, sem
um skilist, hve göfugt þetta verk Það er dulið inní fyrir, því beisk-
hafði verið, sem hún vann, og ara verður það þe^ar til verknað-
hann ásetti sér að verja æfi sinni arins kemur.
til að halda minningu móður Þaö er ómögulegt að segja
sinnar á lofti. Hann hafði ritað llvaS mikið þarf að gera, en eitt
þessa bók vegria þess, að honum er víst, og það er Það, aö vér fá-
féll svo þungt að vita til hörmung um aWrei frið né fullan öruggleik
anna, sem hún hafði orðið að líða. fyr en nægilega hefir verið bætt
manna syðra, og sannleikurinn er
sá, að hjá siðfræðingunum nyrðra
hefir komist inn einhver sá kali,
er þeir hafa fengið i sig með skóla
mentuninni, að Þeir hafa gerst ó-
færir til að styöja að því svo
nokkru næmi, að bætt verði úr ó- tvo muni eða ekki.
laginu. Stuðningur í þá átt af þá áttu ekki, voru
Hann hafði engan frið í 'sér, þó fyrir óréttfnn sem unninn
hann væri frjáls, sakir þeirra. Og verið á liðnum árum. Þá
nú var bókin komin í hendur lienn
ar ein$ og annara, og varð henni
hefir
skuld
feðranna verða börnin að greiða.
En þegar á alt er litið, þá er það
maskínuna, heldur af því, að hún
gat ekki staðist mælsku þeirra.
Auk þess fóru. mannvirðingar
hverfisbúa Þar sem hún átti heima
eftir því, hvort menn áttu þessa
Og þeir. sem
útilokaðir úr
þeirra hálfu, mundi meira bygður samfélagi Þess hlutans, sem meira
á vitsmunum, en mannúð. Frið- var metinn. Bell liafði lengi átt
arsamningar við svertingjana heima i þessu hverfi; þó að hún
þeifna barnslega tilfinninganæma hefði litinn þátt tekið i félagsmál-
þjóðflokk, verða að byggjast á um, var hún í töluverðu áliti,
mannúðarsemi en ekki kænsku. og þeirrar virðingar sér meðvit-
En það er rangsnúin tilfinninga- andi, vegna þess að hún átti org-
semi, er að Því stefnir að firra alla elið og saumamaskinuna. Nú þeg-
þjóðflokka þessum blökkumönn- ar hún heyrði sagt frá fágæti
um, er svo sárt hafa um að binda, þessarar bókar, sein erindsrekinn
af völdum mentaðra manna. I hafði meðferðiis, hugsaði hún sér
þeirrý mannúðarsemi þarf ek!ki að bæta sér í búi með þessum bók-
beinlínis að felast þjóðfélagslegt mentalega kjörgrip. Hún kunni
jafnrétti, eða þjóðarsambland,eins ekki að lesa, en það var léleg á-
og svo margir halda, heldur mann stæða því til fyrirstöðu, að hún
kærleika viðurkenning, heiðarleg keypti bókina. Henni fanst bókin
eftirsjá unnins óréttar og tilslök- mundi sóma sér vel á “kringlótta
un. Þetta eru Þau grundvallar- borðinu í dagstofunni” Um þetta
atriði, sem friðurinn milli svert- var hún að hugsa þegar hún varð
ingjanna og hinna hvítu í Suður- áskynja um það, hvað erinds-
ríkjunum verðúr að byggjast rekinn var að segja henni um bók-
á, og síðarnefndir eru eina ina. Hann sagði, að bókina hefði
þjóðin í heimi, sem nógu veglynd ritað maður, sem isvartur væri,
er til friðarsamninga á þeim eins og þau bæði. Þá gekk alveg
grundvelli. Sakir göfuglyndis, fram af henni Hún hafði ímynd-
sem þeim er eiginlegt, er þeim að sér, að hvítir menn hefðu ritað
fyliilega orðið ljóst hve svertingj- alllar bækur. Hún tók upp bókina
arnir eru þurfandi aðstoðar, þar mjög hátíðlega, og einkennileg
jem aftur á móti Norðurríkja- hrifning kom yfir hana, þegar
menn, sem svó viðkvæmir eru fyr- hún sá myndina af höfundinum á
mikill harmaléttir. Bókin var mikii huggun, að guðs vilji er of-
henni sem matur og drykkur, og ar öllum verkum vorum. Hvorki
nú fékk hún aftur “frelsið í hjart- hugsanir mannsins , né harðúðug
að.” Hún fylti brjóst nágranna verk hans hans breyta honum hið
sinna hugmóði og gremju, með minsta. Vér tortímumst og verð-
hræðilegum sögum um liðna tím-
ann. Menn hlutu að verða hrifnir
um að moldu, og fæðumst aftur á
ný, þangað til allur óréttur verð
af mælsku þessarar gömlu svert- llr hættur og hið góða verður yf
ingjakonu, því hún var svipuðust
innblásnum kvenpresti hefndar-
gyðjunnar. /
I blöðum er ekki frá öðru skýrt
en að órói sé í svertingjunum þar
irgnæfandi meðal allra manna.
!—Independent.
ir þjóðfélagsréttindu m .svertingj-
anna, hafa megnasta ýmugust á
þeim sjálfum.
Það sem vér þurfum á að halda
í Suðurríkjunum, er virðulegri úr-
lausn á greiningunni milli þessara'
tvcggja þjóðflokka. Hún mun
verða kostnaðarsöm, en hún er
heiðarleg og sæmileg. Það er
ekki viðurkvæmilegt og mun aldr-
ei verða viðurkvæmilegt, oð hvítir
menn og svartir blandist saman og
verði ein og sama þjóðin, en það
er smásálarlegt að auðvirða ó-
máttkari þjóðflökkinn þrátt fyrir
Það. Auk þess eigum við skuld
ógreidda börnum mannanna og
kvennanna, er þrældómssmánina
biðu. Og skuldir greiðast ekki
með ógnunum eða með því að
neita þeim. Og nú er svo langt
eftir formálanum. Hvar hafði
hún séð það andlit áður? Vitan-
lega aldrei, en samt fanst henni
endilega eins og hún kannast vel
við það.
Ungi maðurinn hélt áfram að
tala um bókina og gaf henni ekki
tíma til langra hugleiðánga un$
það, hvar hún hefði séð höfund-
inn. Hann sagði:
“í bókinni er skýrt frá öllum
hörmungunum, sem svertingjarn-
ir áttu við að búa á ánauðarárun-
tim.”
“Ekki öllum!’ ’tautaði hún, og
var auðheyrt að hún trúði honum
ekki.
Til að sannfæra hana tók hanti
bókina, og fór að lesa kafla i
henni um það, hve illa hefði verið
farið með svertingjana á ánauðar-
komið, að betri vitund vor krefst timanum. Hún varð Þess vör, að
þess, að við gteiðum þessa skulí
á einhvern hátt. Af því eru vand-
ræðin einmitt sprottin.
FjörutíU ár liðu Þangað til “kon
an með bjölluna” fékk fregnir af
syni sínum. Jafnvel hún hafði þá
fengið frelsi, og hún var komin
Hngt í burtu frá Melrose plant-
teignum. En andlegur þróttur
hennar var lamaður eiras og ann-
ara þræla. Einu sinni bar svo við
að hún sat við húsdyr sínar, í út-
hverfi stórborgar einnar i Suður-
ríkjunum, og var að virða fyrir
sér litlu svertingjabörnin,sem voru
að leika sér á götunni, með mikl-
um ærslum, eins og börnum er
títt. Hún hafði enga hugmynd um
heimspeki og fann Þvi heldur eigi
til neinnar gremju, en hún vann
mikið, og þegár hún sat þannig
úti á kveldin og beið sólarlags,
gægðist ömurleg endurminning
upp hjá henni um barnið, sem hún
hafði átt, og einhver óljós furða
vaknaði hjá henni um Það, hvað af
Því mundi nú vera orðið.
höfundurinn lýsti berlega öllum
hörmungunum, sem þrælarnir
höfðu orðið að líða, með átakan-
legum orðum. Það var eins og
orðin kæmu frá brjóstum þræl-l
anna sjálfra. Tár streymdu niður
hrukkóttu kinnarnar á henni og
hún barði sér á brjóst, Þegar hún
heyrði manninn lesa æfisögu sina,
er haldið var áfram að segja á
hverri blaðsíðunni eftir aðra.
Hún greiddi fúslega það rán-
verð, sem maðurinn krafðist fyrir
bókina, og sat langt á nótt fram
með bókina í keltu sinni og starði
á hana með innilegri gleði. Eftir
þetta kom enginn svo inn í húsið,
sem læs var, að Bell fengi honum
ekki bókina góðu, og bæði hann
að lesa úr. Hún hætti þá ætíð að
vinna og hlýddi til með athygli.
Og Þeir voru margir, sem komu
þá til hennar, þegar frézt hafði
um að hún ætti þessa bók, og Bell
þreyttist aldrei að sýna gesttim
sínum myndina af höfundinum
framan við bokina. Sjálf saí hún
Sýn.
Eftir Anders Hovden.
Af ljósi undnum steypist fossinn fjöllum
og fannaþiljum björtum upp við ský
og fyllir lan lið hljómi og háum gný,
um háfjöll víðsýn kveður niðri’ á völlum.
Og fram um dal
í dimmri klettaþröng
hann duna lætur
bjartan hetjusöng.
Hann mundi feginn vorar byrðar bera;
af brúnum hæstu fram að sævar ós
hann mundi breiða yfir landið ljós;
en laus hann fer og má því ekkert gera.
Og taumlaust hverfur
margra manna afl
sem mjallarroka
niðr í hengiskafl.
Vor þjóð í hreysum þröngum unir sér,
en Þjóðir aðrar hvössum sjónum finna
hér málm í jörð, sem eftir er að vinna
Þann auð, sem landi ðvort í skauti ber.
Og hér finst risaafl
að rjúfa völlinn
og rauðagullið hefja:
vatnaföllin.
Við störfum mest að þjarki og harki hér,
í hrúgum semjum nýrra laga glingur,
en útlendinga lángir, fattir fingur
í fossa, land og náma krækja sér.
Vér viljum gæði landsins
naumast nýta,
sem nábúarnir
gimdaraugum líta.
Um daginn tveir við sátum hátt í hlíð,
en hagsæl neðra sveit með skógi dökkum,
er limar hóf á bjartra vatna bökkum.
“Sú bygð,” eg mælti, “samir frjálsum lýð;
í skóginum er afli
öllum nógtir.” —
“Nei, eign hans Valle
kaupmanns er sá skógur.”
®>á leit eg mikinn örn þar yfir svífa,
í ánum vaka fiska og silungsmergð.
“Úr vötnum þarf ei fiski-feng að hlífa
og fugl úr skógi hafa má í verð.
Menn gætu ei etið
fugl og fisk i eyði.” —
Nei fiskið á hinn sami
og alla veiði.
Hér danskur smali af bygðar enda á enda
sér alla keypti forna gripi og skraut,
og alla Þessa hrúgu, sem hann hlaut,
á heilum vögnum burt hann mátti senda.
Úr borginni hann kom
með klútamergð,
það keypti Þjóðin
fyrir afarverð.
Og síðast hann um bygð með flærðum fór
og fékk til beitu guðs orð Þá og vín
og náði öllum skógnum svo til sín.
En svo blés hann sig upp og gerðist stór;
í vagni hann
sem höfðingsmaður ekur,
af hjólum saur
á bygðarfólkið lekur.
CANADA-NORÐ V EST L RLAN D11>
rkgl.uk við landtöru
^ tUlnm^secttonum meC Jatnrl tölu, sem tllheyra Bambandmtjðrumi,
I Manltöba. Saakatchewan og Alberta. nema 8 og 26, geta tjölskytouhöfut
g Rarlmenn 18 Ara eCa eldrl. teklC sér 160 ekrur fyrlr heimlUsréttarland
Þao er ac segja, sé landlC ekki ACur tekiC, eCa sett til siCu aí atjórolna
tli vlCartekJu eCa einhvers annars.
INNRITUJí.
Menn mega skrifa slg fyrlr landtnu á þeirrl landskrtfstofu. sem ns«*
liggur landlnu, sem tekiC er. MeC leyfl innanrlklsráCherrans. eba innflutt
inga umboCsmannslns í Winnlpeg, eða næsta Dominlon landsumboðsmannt
geta menn geflC öCrum umboC til þess aC skrlfa sig fyrir landi. lnnrltur.s
gjaldlð er $10.00.
HKIMT ISK*-ri A K-SKYLD U It.
Samkvæmt núgildandl lögum, verða landnemar að uppfylla helmlu*
réttar-skyidur slnar á einhvem af þelm vegum, sem fram eru teknir i -f-
irfylgjandi töIuIICum, nefnllega:
*•—böa á landinu og yrkja þaC aC mlnsta kosti I sex mánur
hverju ári I þrjö ár.
*•—íaCir (eCa móCir, ef faðtrlnn er látlnn) einhverrar persónu. «
heflr rétt tll aC skrlfa slg fyrlr heimillsréttarlandi. býr f búJörC I nágr-
viC landlC, sem þvlllk persóna heflr skrifaC sig fyrir sem heimlllsréti.
landi, þá getur persónan fullnægt fyrlrmælum laganna. aC þvl er ábé
landlmi snertir áCur en afsalsbréf er veitt fyrir þvl, á þann hátt aC r>
heimiH hjá föCur slnum eCt. móCur.
*■—landnemi heflr fenglC afsalsbréf fyrir fyrri heimilisréttar-bu.
sinni eCa sklrteini fyrlr aC afsalsbréfiC verCi geflC öt. er sé undirrite
samræml viC fyrlrmœli Domlnion laganna, og heflr skrifaC sig fyrlr slt-. r
helmllisréttar-búJörC, þá getur hann fullnægt tyrlrmælum laganna. at
er snertir ábúC á landinu (síCari heimilisréttar-búJörCinni) áCur en af«- >
bréf sé geflC út, á þann hátt aC búa á fyrrl helmiIlsréttar-JörClnni. ef sts*
helmlllsréttar-JörCln er I nánd viC fyrri helmillsréttar-JörClna.
4.—Bf lanrinemlnn býr aC staCaldr- v búJörC, sem hann heflr key»
tekiC 1 erfClr o. s. frv.) I nánd viC h- r llisréttarland þaC. er hann h« *
skrifaC slg fyrlr, þá getur hann fullnæg tyrlrmælum laganna. aC þvf
ábúC á heimtllsréttar-JörClnnl snertir, á þann hátt afi búa á téCrl elgt
JörC sinni (keyptu landi o. s. frv.). .
BEIDNI UM EIGNARBRÉF
ætti aC vera gerC strax eftir aC þrjú árln eru llCin, annaC hvort hjá n»
umboCsmannl eCa hjá Inspeotor, sem sendur er til þess aC skoöa hve
landlnu heflr verlC unnlC. Sex mánuCum áBur verCur msCur þó aC h
kunngert Dominlon lands umboCsmanninum 1 Otttawa Þa«. aC hanr
sér sC biCJa um elgnarréttlnn.
LEIDBEININGAR.
Nýkomnir innflytjenc jr fá á Innflytjenda-skrifstofunni f Wlnnipeg
öllum Dominion landskrifstofum lnnan Manltoba. Saskatchewan og Alh-
leiCbeiningar um ÞaC hvar lönd eru ðtekin, og allir. sem á þessum sí’
stofum vlnna velta lnnflytjendum. kostnaðarlaust. leiCbelnlngar og hjéli
þess aC ná f lönd *em þeim eru geCfeld: enn fremur allar upplýsingar
vfkJamM timbur, kola og náma lögum. Allar slfkar regiugerClr gets
fengiC þar geflns: elnnig geta trenn fengiC reglugerClna um stjðrnan
innan Járnbrautarbeltisins f Brltlsh Columbia, meC þvf aC snúa sér brée
til rltara lnoanriklsdelldarinnar t Ottawa, innflytJenda-umhoCsmannsi
Wlnnlpeg, eCa tll einhverra af Ðominion lands umboCamönnunum f v
toba, Saskatcbewan og Alberta
þ W. W. OORT.
Deputy Mtnister of the Tnter
Nú, þessi maður hét þó bara Hans,
en “herra Grosserer Valle” tók við arfi.
Að búast vel, það er hans aðalstarfi,
að engu gætir hann síns dýra lands.
Að skógi hann
til skemda exi reiðir
og skógland þetta
sundur flær og eyðir.”
Nú Þagnar hinn, en eg Þá aftur sagði:
“Hér enginn hefir ræktað land né plóg.
Hvað eta Þeir, sem engan hafa skóg?”
Og aftur svars eg beið og hnípinn þagði.
En kalt var andsvar,
innra gremjan duld:
“Nú atvinnan er góð
og heitir — skuld.
Til skemdarstarfs um skóginn nú þeir bruna,
en skammgóð reynast verkalaunin æ;
á annars jörð þeir hljóta að húsa bæ,
við húsmensku og Þrældóm verða að una.
Þeir hryggi og ugga
hirða mega þó —
en hungurkvíðinn
bítur þá sem fló.”
Mér Þessi sjón við hjartarætur hneit,
er hugaraugum fram á veg eg leit:
Mundi þá alþjóð örlög sömu fá,
sem eg i þessu bygðarlagi sá?
Skal erlent vald
að öllu stýra ríkjum,
en óðalsþjóðin lifa
á tómum sníkjum?
Og skulu börn vor þola þræla kjör?
er Þetta landsins nýja sigurför?
Skal erlent rusl í vorum heima-högum
sér hreykja, en þjóðin vera frá með lögum?
Skal auðlind héðan
heiman að frá strönd
nú hverfa og streyma
að fullu í ókunn lönd?
Nei, ljósir málmar láta hátt i grund
og laufaþytur gnýr í straumaföllum
til varnar og til stríös oss stefna öllum:
“Til starfs nú takið skjótt með karlmannslund.
Hjá garði stendur
erlend kýr og kálfur
og kemst í túnið
verj-ir þú ei sjálfur.”
Bjarni Jónsson
—Ingólfur. .. frá Vogi