Lögberg - 11.03.1909, Page 7

LÖGBERG. FIMTUDAGINN u. MARZ 1909.
f.
Breytingar á stjórnar-
skrá íslands.
| ungur gefið úr bráðabyrgSalög
niilli alþinga; þó mega slík lög
Hér eru prentaöar allar nýjar
greinar í frumvarpi stjórnarinnar
og allar þær greinar, sem einhverju
er breytt i.
I.
Fyrir 1.—3. gr. stjórnarskrár-
innar kemur hér 1.—7. gr.
1. gr. Stjórnarfyrirkomulagiö 'r
þingbundin konungsstjórn. ísland
hefir konung sameiginlegan vib
Danmörk. Um ríkiserfSir, rétt
konungs til aö hafa stjóm á hendi
í öSrum löndum, trúarbrögS kon-
ungs, myndugleika hans og um
ríkisstjórn, er konungur er ófull-
veSja, sjúkur eða fjarstaddur, svo
og um þab, er konungdómurinn
er laus og enginn ríkisarfi til, fer
eftir ákvæðum laganna um ríkis-
réttarsamband Danmerkur og ís-
lands.
2. gr. ísland er í sambandi við
Danmörk um þau mál, sem eftir
samkomulagi beggja landanna eru
talin sameiginleg í 3. gr. sbr. 9. gr.
í lögunum um ríkisréttarsamband
Danmerkur og íslands. Um með-
ferð þessara mála fer eftir fyrir-
mælum 6. greinar í sambandslög-
unum. A8 öllu öðru leyti er lög-
gjafarvaldið hjá konungi og al-
þingi í sameiningu, framkvæmdar-
vald hjá konungi og dómsvald hjá
dómendum.
3. gr. Konungurinn vinnur eið
að stjórnarskrá Ísílands, þegar
hann kemur til ríkis, hafi hann eigi
þegar unnið þann eið sem ríkisarfi.
Af eiðstaf konungs skal gera tvö
samhljóða frumrit, og skal senda
alþingi annað þeirra til geymslu;
hitt skal geyma í landskjalasafn-
inu.
4. gr. Konungur hefir hið æðsta
vald í öllum málefnum íslands,
meö þeim takmörkunum, sem sett-
ar eru í stjórnarskrá þessari, og
lætur ráðherra íslands framkvæma
þaö í öllum efnum, sem ákvæðiS í
2. málsgrein í 2. gr. stjórnarskrár
þessarar tekur eigi til.
5. gr. Konungur er ábyrgðar-
laus; liann er heilagur og friðhelg-
ur. Ráðherrann ber ábyrgð á
stjórnarathöfnum eftir því, sem
lög mæla fyrir um það. Alþingi
getur kært ráðherrann fyrir em-
bættisrekstur hans. Laindsdómur
dæmir þau mál.
6. gr. Konungur skipar ráðherra
íslands og leysir hann frá embætti.
Aðsetur ráðherra skal vera í
Reykjavik. Hann fer svo oft sem
nauðsyn krefur á konungsfund, til
þess að bera upp fyrir konungi
lög og mikiivægar stjórnarráð-
stafanir. Undirskrift konungs und-
ir ályktanir þær, sem snerta lög-
gjöf og stjórn, veitir jþeim gildi
þegar ráðherrann ritar undir þær
með honum.
Nú deyr ráðherrann, og gegnir
landritari þá ráðherrastörfum á
eigin ábyrgð, þangað til skipaður
hefir verið nýr ráðherra. Breyta
má þessu með lögum.
7- gr. Með lögum má ákveða, aö
ráðherrar skuli vera fleiri en einn.
Nú er ráðherrum fjölgað, og
skiftir konungur þá störfum með
þeim. Einn þeirra kveður hann til
forsætis og stýrir hann ráðherra-
stefnum. Starfsvið ráðherrastefna
skal nánar ákveðið með lögunum.
Hver ráðherra undirskrifar með
konungi ályktanir um þau málefm,
er undir hann liggja sérstaklega,
og ber ábyrgð á stjómarathöfnum.
Sá ráðherra, sem konungur hefir
til forsætis kvatt, ber að jafnaði
málin fram fyrir konung, einnig
fyrir hönd hinna ráðherranna.
Þegar hann þannig ber fram fyrir
konung mál, sem annar ráðherra
hefir nafnsett, ber hann að eins á-
byrgð á því, að málið sé rétt fram
flutt, nema hann sérstaklega taki
að sér stjómskipulega ábyrgð á
efni málsins, með því að setja einn
ig nafn sitt undir það. Að öðm
leyti gilda um hvern einstakan ráð
herra þau fyrirmæli, sem sett eru
um ráðherra fslands í stjórnarskrá
þessari.
4.—xo. gr. em óbreyttar.
15. gr. (11. gr. stjskr.;. Pegar
brýna nauðsyn ber til, getur kon-
ekki koma í bága við stjórnar
skrána, enda falla þau úr gildi,
nema næsta alþing á eftir sam-
þykki þau. Eigi má gefa út bráða
birgðafjárlög fyrir það fjárhags-
tímabil, er fjárlög eru samþykt
fyrir ai’ alþingi.
12. og 13. gr. eru óbreyttar.
II.
| í stað 14.—18. gr. kemur hér 18.
til 22. gr.:
i&. gr. Á alþingi eiga sæti 36
þjóðkjörnir alþingismenn. Kosn-
ingarnar gilda venjulega fyrir 6
ára tímabil. Tölu þingmanna og
lengd kjörtímabiils má breyta mcð
lögum. Deyi nokkur eða fari frá
af þeim er kosnir eru meðan á
kjörtimanum stendur, skal kjó'sa
eða kveðja til þingsetu fyrir það
tímabil, sem eftir er af kjörtíman-
um.
I 19. gr. Alþingi skiftist í tvær
deildir, efri þingdeild og neðri
þingdeild. í efri deildinni eiga sæti
12 þingmenn, í neðri deildinni 24.
'Þó má breyta tölum þessum með
lögum.
20. gr. Alla þingmenn efri
þingdeildar svo og vara þingmenn,
til að fylla sæti er auð kunna að
verða í efri deild á kjörtímanum,
skal kjósa hlutfallskosningum um
land alt í einni heild. Til neðri
þingdeildar skal kosið i kjördæm-
um, er skulu vera sem jöfnust að
stærð og nánar skulu ákveðin í
kosningalögunum. Þar skulu og
settar hinar nánari reglur um
kosningar allar til beggja þing-
deilda og fylling auðra sæta í efri
þingdeild.
21. gr. Kosningarrétt til neðri
deildar alþingis hefu.r hver karl-
maður, sem hefir óflekkað mann-
orð, er orðinn fullra 25 ára að
aldri þegar kosningin fer fram,
hefir þá verið heimilisfastur í kjör
dæminu eða kaupstaðnurp eitt ár,
er fjár síns ráðandi, enda sé hon-
um ekki lagt af sveit, eða hafi hann
þegið sveitarstyrie, að hann hafi
endurgoldið hann eða honum verið
gefinn hann upp.
Kosningarrétt til efri deildar
alþingis hefir hver sá, er kosning-
arrétt á til neðri deildar, ef hann
er orðinn fullra 40 ára að aldri,
þegar kosning fer fram.
Með lögum má veita kosningar-
rétt konum giftum sem ógiftum,
ef þær að öðru leyti fullnægja áð-
urgreindum skilyrðum fyrir kosn-
ingarrétti.
22. gr. Kjörgengur tíl neðri
deildar alþingis er hver sá, sem
hefir kosningarrétt samkvæmt 21.
gr., ef hann er ekki ríkisþegn utan
veldis Danakonungs, eða að öðra
leyti í þjónustu annara ríkja, hefir
að minsta kosti í síðustu 5 ár verið
á íslandi eða í Danmörku og er
orðinn fullra 30 ára að aldri þegar
kosning fer fram.
Kjósa má þó mann, er á heima
utan kjördæmis eða hefir verið inn
an kjördæmis skemur en eitt ár.
Kjörgengur tíl efri deildar al-
þingis er hver sá, er kjörgengur er
til neðri deildar, ef hann er fullra
40 ára að aldri þegar kosning fer
fram.
Konum giftum sem ógiftum, má
með lögum veita kjörgengi, enda
fullnægi þær öllum öðrum skilyrð-
um fyriri kjörgengi samkvæmt
þessari grein.
III.
3. kafli stj.skr. er óbreyttur að
öðru en því, að bætt er inn í hann
þessum tveimur greinum og felt
burt ákvæðið um ríkissjóðstillagið
samkv. sambandslagafrumv.
25 gr. Alþingi er friðheilagt.
Enginn má raska friði þess eða
freísi.
35. gr. Enginn útlendingur get-
tir öðlast fæðingarrétt nema með
lögum, sbr. 5. lið 3. greinar i lög-
um um ríkisréttarsamband Dan-
merkur og Islands.
IV.
48. gr. Konungur getur með
san^þykki alþingis kært mann fyr-
ir landsdómi fyrir þesskonar glæpi
er honum virðast einkar háskalegir
fyrir Island.
V.
I 5. kafla eru 46. og 47. gr. ó-
breyttar að efni til, en í stað 45.
gr. kemur •
I 52. gr. Hin evangeliska lúterska
kirkja er þjóðkirkja á íslandi, og
skal þjóðfélagið því styðja hana
og vernda.
Sambandið .milli þjóðkirkju og
landstjórnar skal skipa með lögum.
| 54. gr. Enginn er skyldur að
jinna af hendi persónuleg gjöld til
neinnar annarar guðsdýrkunar en
þeirrar, er hann sjálfur aðhyllist,
en gjalda skal hann til skóla hin
lögboðnu persónulegu. gjöld þjóð-
kirkjunnar, ef hann sannar ekki,
að hann heyri til öðrum tarúar-
bragðaílokki, er viðurkendur er
í landinu.
55. gr. Réttindi trúarbragða
þeirra er greinir á við þjóðkirkj-
una, skulu ákveðin með lögum.
VI.
48.gr. stj.skr. er óbreytt þannig:
57. gr. Hvern þann, sem tekinn
er fastur, skal án undandráttar
leiða fyrir dómara. Sé hann þá
eigi jafnskjótt látinn laus, skal
dómari, áður sólarhringur sé lið- ^
inn, leggja rökstuddan úrskurð á,
hvort hann skuli settur í varðhald.
Megi láta hann lausan með veði,
þá skal úrskurðað í úrskurðinum,
hvert og hversu mikið það skuli
,vera. j
Úrskurði dómara má þegar j
skjóta til æðra dóms, og fer um
birting og áfrýjun slíks úrskurðar .
sem um birting og áfrýjun dóms í
j sakamálum. i
Engan má setja í gæsluvarðhald .
fyrir sök, er að eins varðar fjár-
sekt eða einföldu fangelsi.
—Lögrétta.
De Laval
skilvindur
fara eins og
logiyfirakur
en aörar skilvindur koma
langt á eftir, og stœra sig,
undantekningarlaust, af
einkalsyfum,sem De Laval
Company er vaxiö upp úr
eða hefir hafnaB vegna
sinna sffeldu endurbóta.
MUNIÐ, aö hver sem
eignast aðra skilvinda en
De Laval. hann hefir eign-
ast vél, sem þekking
manna og reynzla hefir
sýnt, að er ekki verð að
bera nafnið ,,De Laval",
Skrifið eftir verðlista og
nafni naesta umb.m. vors.
The De Laval Separator Co.
MONTREAL WINNIPEG
VANCOUVER
Velkominn svanur!
Fréttir frá Islandi
Akureyri, 31. Des. 1908.
Frá Mývetningum, 18. Des. ’o8.
“Fréttir munu fáar héðan. Tíðin
ágæta, inndæla, sem enginn mundi
aðra eins yfir sumarið og haustið
og langt fram á vetur, er nú órðið
breytt í skuggahríðar og skamm-
degisdrunga. Eigi þó snjóþungt
enn hér. — Bartiaveiki, væg þó,
hefir stungið sér þrálátlega niður
hér í sveitinni í haust og fram á
þenna nmánuð. Ekki sízt af öllu
fyrir þessum vogesti var það, sem
menn þráðu svo mjög að fá stytta
læknisleiðina, og sinn eigin lækni
heim í héraðið. — Fimtíu ára af-
mæli Lestrarfélags Skútustaða-
hrepps verður væntanlega haldið
hér á milli jóla og nýárs með minn
ingarsamkomu, sýnist það eiga vel
við, því félagið hefir gert mikið
gagn á þessu tímabili, og á nú álit-
legt bókasafn og allvíðtækt.”
Akureyri, 15. Jan. 1909.
Alment álit mun það hér í bæn-
um að sú lóð, sem liggi hér einna
bezt til verzlunarreksturs sé lóðin
norðan við Torfuneslækinn gegnt
fyrverandi verzlunarhúsum Egg-
erts kaupmanns Laxdals, sem Ed-
inborg keypti og á nú. — Lóð
þessa átti bærinn, en seldi hana ný
lega Jðhaninesij kaupmánni Þor-
steinssyni fyrir 4,200 krónur, og
á andvirðið að renna í hafnarsjóð.
Mun hann þykja vel að henni
kominn, því lóðin hefir batnað
mikið og á verðrpæti sitt aðallega
að þakka hafnarbryggjun|ni á
Torfunefi.
—NorOri.
Velkominn, svanur, sunnan yfir hafið
með söngbrjóstið flekklaust enn af borgareimnum-
vængfangið breiða, dulardjúp í hreimnum,
drápunnar gull úr frónsku bergi grafið.
Velkominn, svanur! er sönginn þinn eg heyri
sólbráðið þýðir fannir andans hlíða,
söngþrestir líða um hugarhlyninn víða —
himininn býður unað hvergi meiri.
Velkominn, svanur! söngstu vel og lengi,
svifhár sem norðurljóssins töfrabogar.
Vegljóst er ætíð anda, er sjálfur logar —
upploftið frjálst, þótt jarðarkjörum þrengi.
Velkominn, svanur! fljúgðu frjáls til stjama.
Fyrr, en þú mæðist, hverf til stöðva þinna.
Víst er hér kalt, en vakir muntu finna
og vini, er syngja á skörum blárra tjarna.
SEYMOUB HOUSE
Market Square, Wlnnlpe*.
Eltt af beztu veltlngahúsum bnja. .
lns. M&ttlðlr seldar & 36c. hve.
31.60 & dag fyrir teðl og gott her-
bergi. Billlardstofa og sérlega vðnd-
uð vlnföng og vindlar. — ökeypls
keyrsla Ul og fr& J&rnbrautastöðvum.
JOHN BATRD, elgandl.
MARKET
$1-1.50
á dag.
P. O’Connell
eigandi.
HOTEL
& mötl markaðnum.
146 Prlncess Street.
WINNTPEG.
—ÞjóÖólfwr.
Sigurður SigurSsson.
Gífurlegt meltingarleysi.
batnaði af því að Dr. )Villiams’
Pink Pills voru reyndar í
tceka tið.
Það er ékkert meðal jafngott
vi)ö hverekonar niagaveikindum
eins og Dr. Williams’ Pink Pills.
Þær hafa hvorki í sér efni sem
örfa matarlystina í svip eða
styrkja menn litinn tíma. Þær
istarfa etms og sjálf náttúran að
því að búa til ríkulegt, rautt blóð.
Þetta nýja blóð færir öllum líffær
unum nýjan þrótt. Þegar það
etreymir um smáæðamar í magan -
I un, þá styrkjast þær, en af því
eiðir aftur að menn öðlast matar-
lystina. En þegar matarlystin er
fengin, þá gefur blóðið maganum
afl til þess að melta það, sem í
magann kemst. Blóðið sýgur
(næringarefnin í sig og flytur þau
ím allan líkamann. Svo lækna Dr.
iWiIliams* Pink Pills alla maga-
rveiki og veikindi sem stafa af
ípiltu blóði. Svo fara þær að því,
að færa heilsu og hreysti þeim, er
júkir og örmagna eru.
Mr. H. Thomas Curry, Port
IMaitland, N. S., farast svo ori5:
‘Fyrir hér um bil þrem árum tók
jeg veiki, sem læknarnir kölluðu á-
|caft meltingarleysi. Fyrstu ein-
kenni veikinnar voiru þau, að eg
ífann óbragð í munninum á mér á
morgnana og fann til uppþembu.
ISeinna þegar veikin tók að magn-
st, settist sífelt skán á tunguna á
nér, einkanlega á morgnana, og
mér leið mjög illa. Matariyst mín
Ifór minkandi, og þó að eg neytti
Bð eins lítils matar fanst mér í
Ihvert skifti eins og eg hefði borð-
eð of mikið. Þegar mér versnaði
ét eg tæplega nógui mikið til að
þalda holdum, en þjáðist þó af sár-
lustu kvölum. Ákaflegt magnleysi
Ifór að færast yfir mig, og gat eg
eldrei losast við það. Mér fanst
g alt af vera þreyttur og máttfar-
jnn, og hafði iðulega höfuðverk.
vleðöl þau, sem eg fékk hjá lækn-
im og annarstaöar, gátu ekki lækn
eð mig, né létt þrautir mínar hiö
allra minsta. Eg hafði þjáðst
Évona hér um bil eitt ár, þegar eg
as í blaði um veikindi svipuð mín-
im, sem læknast höfðu við notkun
Dr. Williams Pink Pills. Það kom
nér til þess að reyna þessar pillur.
Það leið ekki löng stund áður en
eg fann að nokkuð fór að draga
úr þrautum mínum eftir mál-
tíðir, og þegar eg hélt áfram að
neyta þeirra, hvarf smátt og smátt
öll þreyta og magnleysi og höfuð-
verkur, og eg fann nýtt starfsþol
og nýjan styrk endurnýjast. Þeg-
ar þetta er ritað, er eg vel frískur
og við beztu heilsu, og kenni ekki
minstu óþæginda af gomlu veik-
indunum, og eg þakka heilsu mína
því, að eg reyndi hinar ágætu Dr.
Williams’ Pink Pills.”
Þessar pillur eru seldar hjá öll-
um lyfsölum, og eins getið þér
fengið þær sendar með pósti á 50C.
öskjuna eða sex öskjur fyrir $2.50
frá The Dr. Williams’ Medicine
Co., Brockville, Ont.
og annara nauð
búsá-
halda
LEITIÐ
beztra nýrra og brúkaðra
Húsgagna,
]árnvöru, synlegra
Leirvöru
— hjá—
THE WEST END
New and Second Hand
STORE
Cor. Notre Dame & Nena
HREINN
ÖMENGAÐUR
B JÓR
gerir yöur gott
Drewry’s
REDWOOD
LAGER
Þér megið reiöa yöur á aö
hann er ómengaöur.
Bruggaöur eingöngu af
malti og humli.
Reyniö hann.
314 McDkrmot Avk. — ’Phonb 4584»
á milli Princess
& Adelaide Sts.
Ske City Xiquor Jtore.
Heildsala i
VINUM, VINANDA, KRYDDVINUM,!
VINDLUM og TÓBAKI.
Pöntnnum til heimabrúkunar sérstakur
gaumnr gefinn.
Graham &• Kidd.
?
HVAR GETIÐ ÞER FENGIÐ
8 stykki ,,Golden West’’ sápu fyrir ... 25C
7 " ,,Royal Crown......... ... 25C
5 " ,,Table Gellies" '* " ... 25C
..Catsup'' flaskan ........... 5C
Góðar niðursoðnar fíkur 4 pd..25C
Mótað smjor, pundið ..........25C
S V A R :
BC. VA/ KIGBT
767 Blmeoe
Það borgar sig að finna mig.
Northern Grown Bank.
Utibúdeildin á horninu á Nena
St. og Wílliam Ave.
Starfsfé $6,000,000.
Ávísanir seldar til allra landa.
Vanaleg bandastörf gerð,
SPARISJ ÓÐUR,
Renta gefin af innlógum $1.00 lægst
Hún lögð við fjórum sinnum á ári.
Opinn á laugardagskvöldum frá 7—9
H. J. Hastings, bankastjóri.
Wm.C.Gould.
Fred.D.Pet*r*
$1.50 á d&g og meira.
Midland lotel
285 Market St. Tals. 3491.
Nýtt hús. Ný húsgögn. Nýr hús
búnaður. A veitingastofunni e>
nóg af ágætisvíni, ifengum drykkj
um og vindlum.
Winnipeg, Can..
AUGLYSING.
Ef þér þurfið að senda peninga til ís-
lands, Bandaríkjanna eða til einhverra
staða innan Canada þá notið Demimon Ea—
press Company's Money Orders, útlendar
ávísanir eða póstsendingar.
LÁG IÐGJÖLD.
ABal skrifsofa
482 Main St., Winnipeg.
Skrifstofur viðsvegar um borgina, og
öllum borgum og þorpum víðsvegar uro
landið meðfram Can, Pac. Járnbrautinni.
ORKAK
lorris Piano
Tónamir og tilfinningin *r
framleitt á hærra stig og mei
meiri list heldur en & nokkru
öðm. Þau eru seld með góðum
kjömm og ábyrgst um óákveðinn
tíma. /
Það aetti að vera á hverju heim-
m.
8. Ii. BARROCLOCGH M CO.,
928 Portaee ave.. - Wlnnipef.
A. S. BARDAL,
selui
Graiiite
Legsteina
alls kcnar stæröir.
Þeir sem ætla sér aö kaup?
LEGSTEINA geta þvf fengiö þá
meö mjög rýmilegu veröi og ættu
aö senda pantanir sem fyrst til
A. S. BARDAL
121 Nena St.,
Winnipeg, Man
Sérstakt verð
Allan þennan mánuö.—Ef þér ætlið aö láta
taka af yöur mynd þá komiö til vor.
Alt verk vel af hendi leyst.
BURGESS & JAMES, 602 Main St.
VÍÍSóPr Ó 01 ll lcfó cci Ef til vill þarfpast eitthvað af skrautgripum yðar viðgsrðar. Yður mun furða
’ <X gLilloLaobl . því |]Ve hægter að gera það eins og nýtt væri fyrir lítið verð Þaðer auðvelt að ge
það á viðgerðarstofu vorri.
O B. KNIGHT & GO.
gera
URSMHUK og ÖIMSTEINASAUAK
Portaqe Ave. £» Smith St.
MINNIPCö, MAN.
Talsfmi 0690.