Lögberg - 06.05.1909, Blaðsíða 3

LÖGBERG, FIMTUDAGINN 6 MAÍ 1909.
5
Þegar yður vantar
2510 T R J Á V I Ð 2511
REYNIÐ OSS
S Við höfum beztu viðartegundir S
JS 15 í bænum. 1/3 15
í- The Empire Sash & Door Co. 140 Henry Ave, East. H
Afurðir Vesturlandsins
mikla eru teknaforði
þjóðarinnar.
Fólk streymir unnvörpum til
Vesturlandsins mikla, en þau fylk-
in, sem eldri eru, þurfa fleira fólk,
heldur en þangaö kemur. Sum-
staíar í Quebec er fólki a8 fækka.
Síbustu skýrslur bera þess vitni.
5>ar er sagt, aS í átján hérufóum,
af sextíu og fimm alls, hafi fólki
fækkaS nokkuö.
Fólksfjöldinn í Countyunum vitS
sjávarsííSuna hefir síSur en svo
aukist. Um helming þeirra count-
ya er þaS sagt, aS fólkinu hafi
jafnvel ekki fjölgatS um 2^2 prct.
eins og eSlilegt væri, heldur hefSi
þatS fækkaS meira en þatS, og sú er
talin aSal orsökin hve marga fýsir
a-S fara þaSan, og margir fara til
Vesturlandsins mikla og iSnaSar-
mitSbólanna í Nýja Englandi.
Fólksfækkunin.
Fólksfækkuin er alt af hrörnun-
armerki, og þaS er öllum hugsandi
borgurum áhugamál aS sporna V'i5
henni.
Allar tilraunir sem fara i sömu
átt eins og fjárstyrkur og auka-
þóknanir hafa reynst einskisnýtar
nema rétt í bili, og geta því vart
komiiS til greina.
Frá Superior vatni og austur að
sjávarströndinni er mikið gnægta-
land; þar er eigi síður mikill au5-
ur falinn en í hveitiræktarlöndun-
um á sléttunum vestan við Superi-
orvatnið og alt til Klettafjalla.
rI>etta landsvæði er rúmlega þús-
und mílur á breidd. Þar eru
feikna skógar, fiskimið ágæt með
fram ströndinni, málmar alls kon-
ar í jörtSinni, kol og járn, land vel
fallið til aldinræktar, smjör og
mjólkur framleiðslu; þo er það
mest um vert, að á þessu svætSi er
loftslag einkar hentugt til þess að
íbúum sem þar dvelja geti liðitS
vel.
LandiS er auðugt.
Hvergi getur auðugra land.
HvatS þarf fleira til að skapa
sterka þjótS og láta hana þroskast
og dafna? Landið þarf á fleira
fólki að halda. En oss skortir
fólkiS vegna þess, a?S eftir þeim al-
gildu reglum, sem miðast viiS fram
leiðslu og eftirspurn, þá eru ekki
nógu artSsöm vinna í botSi handa
því. Hvernig er hægt að koma því
til leiðar að útvega verkamönnun-
um nægilega vinnu? Eina rátSiö til
þess er að hagnýta betur auðsupp-
spretturnar, sem fólgnar eru í
þessu mikla landflæmi austan við
Superiorvatn — skógana, fiskiveið
arnar, bújarðirnar, málmiana.
I>etta sem hér hefir verið talað
er sá sanni grundvöllur, sem at-
vinnuvo'nir framtíða,rinnar bvggj-
ast á, og arðs og auðs von kom-
andi kynslóða
Óunnin efni.
Það þarf að sjá verkamönnum
fyrir vinnu með því, að vinna ó-
wnnin efni, sem svo inikið er af í
landi voru, og gera þau nothæf,
svo að hægt sé að brúka þau.
Lítum t. a. m. á skógana. Það er
þjóðernisjegur búskussaskapur að
flytja brott trjáviðarboli t því
skyni, að erlendir verkamenn vinni
þá, og kaupa svo af þeim sama
við sagaðan og heflaðan eða papp-
ír úr honum. Á þenna hátt er er-
lendu þjóðunum lagt í skaut bæði
fólkið og það sem þarf til að af-
kasta þessu starfi, og sömuleiðis
gróðinn, sem af því verður.
Vér viljurn Bandarikjatnönnum
vel; eigi að siður verðum vér að
hugsa um sjálfa oss. Það er
hreinn og beinn óþarfi fyrir oss
að fá þá þjóð til að vinna varning
handa oss úr afurðum þessa lands.
Vér þurfum á verkamönnum að
halda hérna megin landamæranna
—ekki sunnanvert við þau. Oss
skortir fólk til að fylla bæina og
þorpin, fólk, sem reisir nýbýli,
fólk, sem vinnur sér inn fé, fólk,
sem eyðir fé, fólk, sem kemur upp
nýjum atvinnuvegum, iðnaði og
verksmiðjum.
Nýtt heimsveldi.
Ef fólkinu fjölgaði meira hér í
landi, mundum vér verða sjálf-
stæðari, voldugri, auðugri og
meira tillit til vor tekið í allsherj-
armálum. Hér á eftir skal stutt-
lega skýra frá vinnu á einni og
eigi mikilfenglegri iðnaðargrein
viðvíkjánidi við til pappirsgerðar-
birkingu á trjávið. Þetta er tekið
úr skýrslu, sem nefnd í Bandarikj-
unum hefir nýlega gert heyrin
kunna urn þetta efni. Vitni eitt,
viðarsali í Adironacks, sem verzl-
ar með við til pappírsgerðar og
sendir hann birktan bæði til Wat-
ertown og Niagara,- bar það, að
hann hefði borgað $3.00 á cordið
fyrir viðarhöggsleyfi og að sig
hefði kostað $4.80 að fá cordið
höggvið og flutt á mylnuna.
V erkamannalaunin.
Verkamannalaunin við Ibirking-
una eru $1.82 á cordið. Farmgjald
til pappírsgerðarmylnunnar $1.75
fyrir utan annan aukakostnað.
Verðið á mylnunni í ár er $15.50
fyrir cordið og á hverju cordi
græddi maðmrinn $1.05; en í
verkamannalaun ganga að eins
tæpir níu dollarar af hverjum
$15.50. Þetta vitni skýrði ekki
frá næstu iðnaðarstigunum tveim-
ur, þeim sem sé, að búa til pulp úr
viðnum og síðan pappír úr henni.
Þessi maður þarf 25,000 cord af
birktum við á ári. Verkamanna-
laun fyrir uitan viðarhöggsleyfi
mundu verða $200,000. Ef hverj-
um verkamanni væri ætlaðir $500
í kaup, væri þar vinna handa 400
mönnum; ef helmingurinn af þeim
væri kvæntur, þá mætti gera ráð
fyrir að þorpið, þar sem þeir héldu
til með fjölskyldur sínar teldi
1,200 manns, og það fólk gæti not-
ið almennra þæginda menningar-
innar svona yfir höfuð að tala.
Þessar tölur eru vitanlega ekki
teknar úr skýrslum hér í Canada,
en samt sem áður má á þeim sjá,
að ef svo mikil atvinna fæst í
Bandaríkjunum við eina viðarbirk-
ingar mylnu, þar sem unnin eru
25,000 kord, þá hlýtur mikil at-
vinna að fást af þeirri hálfri milj-
ón corda, sem héðan frá Canada
er send árlega suður í Bandarikl
til birkingar. Verkalaun við þann
starfa muindu nema svo miljónum
dollara skifti. Og verkamennirnir
sem færu að vinna við þetta
mundu ásamt fjölskyldum sínum
verði tugir þúsunda er bættust við
íbúatöluna í þessu landi.
Nýtt spor l áttina.
En setjum nú svo, að enn lengra
væri farið, og að úr viðnum væri
búið til pulp hér megin landamær-
anna í stað þess að flytja hann út
úr landinu. Það er varla hægt að
gera sér í hugarlund hvílík feikna
atvinna yrði að því, og nýtt verzl-
unarmagn.
Síðasta skýrsla verzlunarmála-
nefndarinnar í Portland, Me., skýr
ir frá því, að þrjátíu og eitt gufu-
skip hafi flutt frá New Brunswick
55,349 cord af viði til pappírsgerð-
ar, og ananrsstaðar frá hafi skip
flutt að 14,000 cord, alls 69,525
cord af trjáviði. Ef þessi viður
alluir hefði verið birktur í New
Brunswick, mundu verkamanna-
launin við það hafa orðið $600,000
og við það hefðu hér um bil 3,000
manns fengið atvinnu. Ef búið
hefði verið til puip úr viðnum áð-
ur en hann hefði verið fluttur út,
mundu þessar tölur hafa vaxið
drjúgum.
Bin afurð af mörgum.
Canada >er vafalaust langt um
ríkara land af greniviði en noklc-
urt annað í heimi; ein af mörgum
atvinnugreinum, sem hér má
stunda, er því að undirbúa trjá-
við til þess að hægt sé að gera úr
honum pappír og veita verka-
mönnum þannig atvinnu og auðga
landið um leiði.
Til þess að koma þeirri hugmynd
í framkvæmd verlður hvert fylki’
um sig að gæta þess að verðveita
auðsuppspretturnar, sem náttúran
hefir lagt þvi í skaut, handa íbúun-
um sjálfum og með því móti laða
að Canada alla nýta iðnaðarmenn,
sem kostur er á, til að bera hér
hita og þunga dagsins, efla verzl-
unarviðskifti, auðga landið og
koma ttpp nýjum atvinmwegum.
(Þ'ýttJ.
Hillingar í náttmyrkrinu.
Vofa yfir vík og drangi
vetrarhimins ygliský,
niðadimmui næturfangi
náköld foldin sefur í,
Einn eg vaki; svefninn sætur
sigrað ekki getur brá,
út í húmdjúp hljóðrar nætur
hugans vængjum líð eg á.
[#- :
Yfir kalda auðnarheima
óbygðir og klettarið,
Iæt eg huga hljóðan sveima
hamragættir kaldar við,
eygi’ eg fátt til unaðsbóta,
úti stendur dularlið,
draugar fölvum glyrnum gjóta,
glotta út í náttmyrkrið.
Alt er sveipað svörtum skugga,
signt af myrkri dularrún,
sé eg opinn urðarglugga
upp við rofna jökulbrún,
o’ní heljar ægi-gapi
aldrei nokkur geisli skín,
þar við skugga-hljóðu hrapi
hyldjúp voða-þrungið gin.
Stuðlabergs í sterkum barmi
stynur hjarta þrungið glóö,
tár af jökultindsins hvarmi
titra sé eg rautt sem blóð,
heyri’ eg rödd sem rómi blandið
rymji hafið, fossar, ár,
hryktir gegn um helkalt landið
harmastuna þung og sár.
Veit eg ei hvað veldur hörmum,
valt er slíkt að gizka á,
skuggbrýnd nótt með hélu-
hvörmum
hylling lætur rísa þá,
sé eg lindir lífs og daiuða
leiddar fram á hengisnös
þar sem hlutföll harms og nauða
hringsnúast x einni kös.
Stendur þar á feisknum fótum
fámenn þjóð með lamaö þor
og á tímans urðargjótum
ósjálfstæðis haltrar spor,
hendir á lofti helzt sem ginnir
hégóma og svikið tál,
illa sínu eigin sinnir,
útlent fremur metur prjál.
Þjaka kröftum þungar skyldur,
þarfir margar kalla að,
hvergi meira hrófatildur
hefir sézt á eimum stað,
ýta beint að afturhrapi
illa hugsuð tæpivöð,
hangir þar á heljargapi
heillar þjóðar bækistöð.
Hvi er tár þitt blandað blóði,
björgum studda fjalladís?
því með ekka þungu hljóði
þér frá brjósti andvarp rís
ertu’ að gráta gamla daga,
gráta það sem var hér fyrst?
ertu’ að harma eða klaga
yfir því, sem nú er mist.
Helzt til fátt má höppum valda,
hver mun aftra voða þeim,
nú er runnin útlend alda
umbreytinga til þín heim;
í henni skolast allar stéttir,
óstöðvandi straumutr ber
þá» sem eins og apakettir
íslenzkuna þvo af sér.
Heyrist líkt og gjallarglamur
glymji öllum hliðum frá,
táli blandinn töfradraumur
teygir margan glapstig á,
drukkin munað drós qg beimur
dregur af öllu slíku keim,
danskislenzkur hugarheimur
hringsnýst inn í skugga þeim.
Er sem renni eiturlindir
alstaðar í kringum þig,
þar sem fornar feðrasyndir
fullkomnast og yngja sig,
því er von þú varpir anda
voði sá ef nærri gín,
meðan segulblysin blanda
blóðlit inní tárin þín.
í
Sittu fagra fjalladrotning
frjáls í gegnum aldabraut,
þér æ sýni sérhver lotning
sem að stígur á þitt skaut,
heill þín vaxi í verki og dáðum,
von og ósk sú rætist mín:
útlendinga yfirráöum
aldrei lúti börnin þín!
Svb. Bjömsson.
—Ingólfur.
Fréttir frá Islandi.
Hafnarfirði, 20. Marz 1909.
IÞegar það fréttist vestur, að orð
væri haft á þingrofi hér heima í
vetur, ritaði íslenzkur bóndi vestur
í Bandaríkjum, S. M. S. Askdal,
mjög skorinorða áskorun til landa
sinna um að skjóta saman fé til
þess að styrkja sjálfstæðismenn í
væntanlegri kosningabaráttu hér
heima. Þeim er alvara Vestur-
íslendingum, að gera það sem þeir
geta til þess að styrkja oss í sjálf-
stæðisbaráttunni og hvetja til að
láta ekki undan síga fyrir Dönum.
— Þeir fylgja með miklum áhuga
öllu sem gerist í stjórnmálaheimin-
um hér á landi. Nokkrir landar
hafa sent alþingi heillaóskaskeyti
eftir að þing var sett, og óhætt
mun að fullyrða, að þeim er eins
ant og hérlendum mönnum um
happasæl úrslit sambandsmálsins.
— Fjallkonan.
Reykjavík, 27. Marz 1909.
í aöflutningsbannsmálinu hefir
nefndin klofnað í þrent. Fjórir
nefndarmenn, þeir Björn Jónsson,
("B. Þorl.J, Björn Kr., Sig. Gunn.
og Stefán í Fagraskógi ráða deild
inni til að samþykkja frv. með
nokkrum breytingum, því til bóta.
Þeir Jón frá Múla og Jón á
Hvanná Ieggja ti! að frv. verði
felt, en að öðrum kosti lagt aftur
fyrir þing 1911, og verði það líka
samjxykt þá skuli leggja það aftur
undir atkvæði kjósenda landsins
með sama hætti og gert var i
haust. Verði þá 1-5. á móti lög-
unum, falli þau niður, hljóti ella
konungs staðfesting.
Minsti-hlutinn, d. Jón Þ., vill
breyta frv. til muina, t. d. færa nið-
ur allar sektir, leggja það aftur
fyrir kjósendur og fyrir alþingi
1911, ef það nær samþykki 3-5.
allra atkvæðisbærra manna á land-
inu.
Um innheimtu og meðferð á
kirknafé flytur Stef. Stef. Eyf.
frumv., að breytt sé lögum þess
efnis frá 22. maí 1890. Söfnuðir,
sem tekið hafa að sér umsjón og
fjárhald kirkna, sé ekki skyldir
til að ávaxta sjóði þeirra í hinum
almenna kirkjusjóði, heldur í ein-
hverjum þeim, sem prófastur tek-
ur gildan.
Nýársnóttin og Heiðarbýlið. Um
þessar tvær bækur, leikrit Indriða
Einarssonar og sögu Jóns Trausta
er ritdómur í “Upsala”, blaði R.
Lundborgs, 20. f. m. Höfundur-
inn er dr. V. M. Zadig. Hann lýk-
ur lofsorði á báðar bækurnar og
á skáldsögur Jóns Trausta fleiri.
Samþykt hefir verið í Nd., að
ráðgjafa eftirlaun skuli ekki fara
fram úr 2,000 kr., og ekki lengur
veitt en jafnmörg ár sem hann
hafi gegnt því embætti, nema hann
eigi rétt til hærri eftirlauna sam-
kvæmt öðrum lögum. — Það var
felt í Efri deild 23. þ. m., að nefnd
yrði skipuð í málinu, felt með
jöfnum atkvæðum, en 2. umræðu
frestað.
Um almenn viðskiftalög flytur
langt frv. í 71. gr. verzlun^rmála-
og atvinmimálanefnd. Það er þýð-
ing á lögum er samið hafa við-
skiftafræðingar á Norðurlöndum,
og munu vera sniðin mjög að sam-
kynja lögum í helztu verzlunar-
löndum Evrópu, segir í ástæðum
nefndarinnar.
samdar verði og gefnar út hentug-
ar íslenzkar skólabækur, á vönd-
uðu rnáli, fyrir æðri mentaskóla
landsins, og hafi hún jafnframt
eftirlit með útgáfu þeirra kenslu-
bóka, sem hafðar eru við barna og
unglinga fræðslu.
Þingsályktunartillaga um það
samþykt i efri deild; ókomin fyrir
neðri.
Nefndin í Ed. ætlast til, að út-
gáfunefndin sé skipuð um all-
langt árabil, og hafi erindisbréí
frá landsstjórn. Hún skal íhuga
hverjum skólabókum er nauðsyn á
og fá menn til að semja þær. Hún
fær handritin send, og gerir þau
svo vel úr garði sem unt er undir
prentun. Þá tiltekur hixn ritlaun,
er búist er við að verða muni um
45 kr. á örk (prentaða). Þær bæk-
ur skulu síðan vera lögskipaðar
kenslubækur i æðri mentaskólum.
Reykjavik, 3. Apríl 1909.
Björn Jónsson skipaður ráð-
gjafi. Það gerði konungur 30.
Marz, skipaði Bjöm Jónsson ráð-
gjafa íslands. Símskeyti um ráð-
gjafaskipunina barst oss þá sam-
stundis. Þar látið við getið enn
fremur samræðunnar við Neer-
gaard yfirráðgjafa um sambands-1
málið, að árangurslaus hefði hún
orðið uxn nýtilegar breytingar á
frumvarpinu .
Ráðgjafaembættinu gegnir land-
ritari Klemenz Jónsson frá 1. apr.
i fjarvist ráðgjafa. Hans von
heim um miðjan þenna mánuð.
Á skrifstofustjórn landsins hef-
ir orðið sú breyting, að 1. skrif-
stofustjóri er skipaður Egg. Briem
("áður 3.J, en 3. skrifstofustjóri
settur Indriði Einarsson revisor.
Uppkastið óbreytt. — Svo segir
í simskeyti hingað í gær ffrá ráð-
gjafaj, að Danir þvertaki fyrir
allar efnisbreytingar á uppkastinu.
Ekki annars að vænta vitanlega,
meðan alþingi hefir lítið sem ekki
fjallað um málið. Þeirra ekki
annað, Dana, en að hlusta nú á
kröfur íslendinga — ganga síðan
að eða frá
Nefnd (]ós. B„ St. St„ Kr.
Dan.J ieggur til að stjórnin skipi
5 manna nefnd til að annast um að
Árni Jóhannesson bókbindari
hér í bæ lézt 24. f. m. í Landakots
spítala, eftir langa og þunga legu.
María Jónsdóttir, móðir P. Páls
sonar adjunkt andaðist 26. f. m.
meira en hálf níræð.
Jón á Hvanná ber" fram þingsá-
lyktunar tillögu um skilnað ríkis
og kirkju. Kosin nefnd í það:
Hálfd. G„ Jóh. Jóh„ Jón á Hvanná
Jón Ól. og Sig. Sig. — Isafold.
Heilsulítil smábörn hljóta fulla
heilsu.
Það er vandfarið með smábörn.
Þau þola ekki mikil áföll. Smá-
vægilegur lasleiki getur snúist i
hætulegan sjúkdóm, ef ekki er að
gætt i tíma. Það ætti ávalt að
gefa börnum inn Baby’s Own Tab-
lets, um leið og veikin gerir vart
við sig. Þær lækna algerlega
meltingarleysi og alla magaveiki,
stíflu og niðurgang, og gera tanu
tökuna sársaukalausa. Þaö má
bæði gefa þær nýfæddum börnum
og stálpuðum. Mrs. R. G. Fle-
well, Uxbridge, Ont.. farast svo
orð: “Eg hefi notað Babv's Own
Tablets. og reynst þær óbrigðult
meðal við magaveiki og innantök-
( um.” Seldar hjá öllum lyfsölum
eða sendar með pósti á 25C askjati,
I frá The Dr. Williams’ Medicine
1 Co„ Brockville, Ont.
I C A rAnn ER helmingi
LtlALnJrlv STE RKARI
Alt til þessa hafa lásarnir á vírgirðirtgum veriS endingar minsti hlut
þeirra. Á „LEAÚER” eru lásar, sem hafa kosti fram yfir alla venjul ga
giröingarlása. Þeir eru búnir til úr sama efni og aSrir hlutar girðingarinnar.
ATHUGIЗEndunum á þessum lásum er brugöið þannig, að þeir lykja
algerlega um sjálfan lásinn. Um leið verður takið ,,tvöfalt En ..tvöfalt
tak táknar að LÁSINN VERÐUR „HELMINGI STERK
AR|“. EN „HELMINGI STERKARl“ GRINDIN ER
„HELMINGI BETRl“ EIGN.
Lásinn mun ekki rakna upp. Hann heldur vel saman láréttu og lóðréttu
vírunum og styrkir þar með alla girðinguna, enlgetur gefið svo eftir að be5
má nota haua á sléttu og ósléitu landi.
Skrifið eftir sýnishornabók ,,1“ og verðlis a
The Manitoba Anchor
Fence Co., Ltd.
Cor. Henry and Beacon Sts.,
P. o BOX 1382 WINNIPEG.
DUFFINoGO.
LIMITED
Handmynda /élar,
MYNDAVELAR og lt, sem aö
myndagjörö lýtur hverju nafni
sem nefnist. — SkrifitS eftir verö-
ista.
DUFFIN & CO., LTD., 472 Main St., Winnipeg.
NefniðLögberg,
Yerið ekki að geta til hvað sé í öörum bjúgum, þegar þér vitiö meö vissu
® hvaö er í Tomato bjúgunum hans Fraser. Vér er-
um ekkert hræddir viö aö láta ykkur'sjá tilbúning þeirra. 1 Biöjiö matvörusalann um þau eöa
D. W. FRASER,
357 William Ave. Talsími’645
WINNIPEG
ERUÐ þér ánægSir msö þvottinn yöar. Ef svo er e
þá skulum vér sækja hann til yöar og ábyrgjait
þér veröið ánægöir meö hann.
TALSIMI 1440. Fullkomnar vélar.
Lvotturinn sóktur og skilaö.
vo The Empress Laundry Co
W. NELSON, eigandi.
Fljót skil. 74—76 AÍKINS ST.
Vér vonumst eftir viöskiftuin yöar.