Lögberg - 12.08.1909, Side 4

4
I'öabng
er gefið út hvern fimtudag af The Lögberg
Printing & Publishinj Ce., (löggilt). að Cor.
William Ave. og Nena St.. Winnipeg. Man. —
Kostar $2.00 um árið (á íslandi 6 Icr.). Borg-
ist fyrirfram. Einstök nr. 5 cents.
Published every Thursday by The Lögberg
Printing & Publishing Co., (Incorporated). at
Cor. William Ave. & Nena St.. Winnipeg.
Man. — Subscriptjon price $2.00 per year. pay-
aHe in advance Single copies 5 cents.
5 BJÖKNSSON*. Editor.
J. A. BLÖNDAL, Bus. Manager
___
Auglýsingar. — Smáauglýsingar eitt
skifti 25 cent fyrir t *lul Á stærri autlýsins-
um um iensri tíma. afsláttur eftir samninai.
Bii..tafiasklftl kau enda verflur aS til-
kynmi skiifleia o« seta um fyrverandi bflstaS
jafníramt.
(Jtanáskrift til afgreiðslustofu blaðsins er:
The ÍÖCiSKKti PRTG. At PL BL.Co.
Winnipeg, Man.
P. O Box 3084.
TELEPHONE 221.
Utanáskrift til 1 iutjárans er :
Editor 1 ogberg.
P. O Sox 00»». Winnipeu. Man.
Samkvæmt landslögum er uppsögn kaupanda
á blaði dgild nema hann sé skuldlaus þegar
hann segir upp. — Ef kaupandi. sem er í skuIU
við blaðið. flytur vistferlum án þess að til-
kynna heiniilisskifttn. þá er það fyrir dóm*
stólunum álitin sýnileg sönnun fyTÍr prettvís-
legum tilgangi.
Ánœgju-viðleitni.
LífiS er mikil og góS gjöf, og
vegna þess er það skylda vor aö
sýna viðleitni á að gera þaS á-
nægjulegt og blessunarríkt bæði
sjálfum oss og öðrum til handa.
En ef vér eigum aS geta það,
megum vér ekki hugsa alt of mik-
ið um sjálfa oss, því að ánægjan
fellur sjaldan í þeirra skaut, sem
ríkir eru af eigingirni og hugsa
itnm það öðru fremur, að metta
hana.
Vér verbum að gæta að því, ^ð
það er ekki nautn lífsgæðanna,
sem er undirrót ánægjunnar í líf-
inu. Löngunin til að svala nautn-
unum getur orðið svo rík, að hún
nái valdi yfir sjálfum oss. Ef
svo fer, þá stjórnar hún oss i stað
þess, að vér áttum að stjórna
henni. Þá erum vér orðnir á-
nauðugir nautnarlcjnguninni og
hvers kyns ánauð sem er, leiðir af
sér óánægju, sorg og hamingju-
tjón.
Hins vegar megum vér ekki lita
alt of smáum augum á gæði eöa
böl þessa lifs. Jafnaðargeðs-kæru
leysið er ekki heilbrigð lífsskoðun.
Vér höfum ekki þegið lífið til að
lifa því markmiðslaust, heldur tif
þess að njóta þess réttilega, til
þess að það verði oss ávinningur,
til j>ess að það verði bjart, ánægju
iegt og hamingjusamt lif.
Flestir munú sammála um það,
að mannkynið ætti að verða miklu
betra en það er, og ekki er ósenni- j
legt að töluverðri bceytingu mætti
koma á í þá átt með því að inn-
ræta mönnum, meira en gert er,
að sýna einlæga viðleitni á að vera
ánægðir, ef mönaurn væri kent að j
ánægju-viðleitnin er einmitt ein
skyldnanna, sem hvílir oss á herð-
um.
Það er enginn vafi á því, að (
það er sjálfum oss fyrir bestu, að
reyna að vera svo glaðir og á-1
nægðir sem mögulegt er. En ef i
vér gerum það, þá stuðlum vér og i
meira en Ktið að því, að auka á á- j
nægju og lífsgleði þeirra, er vér
höfum nánust kynni af.
öll munum vér hafa komist að
raun um það, að glaðlyndur vinur
virðist bera með sér birtu og
gleði, hvar sem hann fer. Mönn-
um líður eitthvað svo ánægjulega
notalega í návist slíkra manna.
Þar er ein óræk sönn;un þess hve
glaölynt vitmót fær verkað út frá
sér.
LLLBE&G, FIMTUDAGINN 12. ÁGÚST 1909.
Vér eigum aö reyna að láta slíka
strauma berast frá oss. Það er
oss í sjálfsvald sett, að gera heim-
ili vor og jafnvel heiminn allan,
annað hvort að sólbjartri höll eða
skuggalegu fangelsi.
En það fæst ekki fyrirhafnar-
laust. Oft verða menn að leggja
töluvert að sér til að vera glaöir;
það er sérstok list og í því efni
verðum vér að hafa nákvæma gát
á sjálfum oss, eins nákvæma eins
og vér höfum á öðrum þegar eitt-
hvað ber út af. Þunglyndislegar
hugsanir ásækja marga menn, en
oft eru þær að einhverju leyti
sprottnar af eigingirni. Mörgum
hættir við að skoða sig sem nokk-
iiirskonar pislarvotta án þess að
vera það, mikla fyrir sér hvers
konar andstreymi, {>ó sumt af þvi
sé ekki verulegt lirygðarefni. Og
oft dylst mönnum það, að í mót-
læti eða óláni, sem stundum er
kallaö, getur falist dulin ham-
ingja. Sorgir og mótlæti er svo
samgróið vorri jarðnesku tilveru,
að hjá því verður aldrei ’sneitt
fyllilega, en nauðsynlegt er hið
mótdræga fyrir þá sök, að það er
öllu öðru betur fallið til að draga
úr eigingirni og ímyndaðri óá-
nægjiu, Sorgirnar geta auðveJd-
lega snúist i blessun og vegurinn
til hamingjulandsins er oft þyrn-
um stráður.
Það er sárt mótlæti, sem fátækt
og sjúkdómar og ástvinamissir
veldur, en ekkert þetta andstreymi
varpar samt flestum skuggunum
á lif mannanna. En það gera ýms
önnur smærri atvik, sem hæglega
hefði verið hægt.að sneiða hjá
mörgum hverjum, með gætni og
stillingu.
Á mörgum heimilum mundi hí-
býlabragurinn vera á alt annan
veg, ef menn legðu ekki heimsku-
legt þrátt og óþarfa stælur í vana
sinn. Slíkt er ekkert annað en
eyðing kraftanna. Og fólk, sem á
annað borð ætlar að hafa daglega
umgengni hvað við annað ætti
aldrei að venja sig á þarflaust
þref, stríðni eða keskni, jafnvel þó
byrjunin kunni að vera gaman
eitt.
Víða má um slíkt bæta. Ef
menn læra að sýna réttilega til-
slökun við aðra og hæfilegt um-
burðarlyndi, ef menn mikla ekki
um of fyrir sér hið mótdræga. en
taka hverju sem að hond.um ber
með stillingu og hugprýði — þá
munum vér komast að raun um
að lífið er dýrmæt gjöf og sjálfs-
afneitunin og ánægjan haldast i
hendur.
Nokkur orð
um öfgar og illmæli „Breiðablika'
í siðasta blaði “Breiðablika”
stendur ritgerð með fyrirsögn-
inni: “Hvað lízt mönnum?” Fyr-
irsögnin á vel við það, sem á eftir
fer í þeirri ritgerð. Hvað lízt
mönnum nú um stilling og sann-
girni ritstjórans ?. Finst þeim
hann vera að breyta eftir ummæl-
um tillögunnar, sem liann studdi á
kirkjuþingi, um að deilumálin
skuli ætíð rædd með hógværð og
stilling, án allrar ireitni? Eða
eftir tillögu George Petersons.
sem fer fram á að ágreinings-atr-
iðin sé rædd i friði, og að kostað
sé kapps um að láta ekki ágrein-
inginn spilla bróðurhug vorum?
Ritstjórinn og þeir félagar gengu
af þingi fyrir þá sök, að þeim
fanst sér bannað að lifa eftir
þeirri “stefnuskrá”. Skildu þeir
hana eftir um leið pg j*eir fóru? —
Já, hvað lízt mönnum um þettaí
Ritstjórinn kvartar undan þvi,
að meirí hluti þings hafi verið
æstur upp með ölluim brögðum á
móti sér. Hjá hvorum flokknum
hafi vottað fyrir æstari geðsmun-
um — um það getur hver tnaður
borið, er sá og heyrði það, sem
fram fór á þinginu. Fyrst ritstj.
er að tala u;fn æsingar, þá væri
ekki úr vegi fyrir hann að stinga
hendinni í eigin barm, og lesa
sumt, sem staðið hefir í “Breiða-
blikum”, til dæmis þessa síðuistu
ádeilugrein.
Ritstjórinn talar um ofbeldis-
verk, er hafi verið framin “and-
lega” á sér og skoðunum sínum.
Þær /hafi verið lagðar á höggstokk
inn. dæmdar réttlausar og rækar.
Út af þessari staðhæfing, sem
flokkur manna innan kirkjufélags
ins og utan hefir nú gert að her-
ópi sínu, er vert að draga athygli
almennings að því, að ekkert slíkt
dómsákvæði var samþykt af þing-
inu. Meiri hlutinn neitaði að eins
að binda sig við ákveðið loforð
gagnvarf kenningum “Breiða-
blika” fyrst um sinn. Vildi að
eins líða það, sent kæmi úr þeirri
átt, til þess að víkja engum þeim
mönnum burt, sem hann enn von-
ar ab eigi Kriststrú í hjörtum
sínum. En hins vegar varast að
löggilda deiluna, til þess að binda
ekki hinum kristilega félagsskap
vorum það farg á herðar, sem
hann gæti ef til vill ekki risið
undir síðar meir. Þetta er nú
allur glæpurinn, sem meiri hlutinn
framdi. Hvílíkt ofbeldisverk!
Eða ef til vill felst ódæðið í því,
að inótmælt var með kirkjuþjngs-
samþykt skoðunum nokkrum, ,sem
“Breiðablik" liafa haldið fram.
En hvað gerði ritstjórinn sjálfur?
Hann studdi á þinginu svo látandi
tillögu: “Þingið mótmælir öllum
þeim skoðunum og kenningum, er
beinlinis eða óbeinlínis neita sann-
söguleik þeirra grundvallaratriða,
sem tekin eru fram í hinni postul-
legu trúarjátning.” Þar fór liann
sjálfur fram á, að skoðanir nokkr-
ar væri lýstar í battn, eða háls-
höggnar. Var það baktería ofrík-
isins, sem fór í hann rétt á þeirri
stun,dinni, og lét hann gera þetta
á móti vilja sínum? Eða eru
hans skoðanir einar svo réttháar,
að ekki megi ganga þannig milli
bols og höfuðs á þeim? Eða eru
allar skoðanir friðhelgar, þangað
til hann segir, að öxin og jörðin
muni geyma þær bezt?
Ritstj. eys yfir meiri hlutann
hóflausum öfgum og brigzlyrðum
út af þvi, að þingið gerði þá yfir-
lýsingu, að stefna sú í kristninni,
sem Sameiningin hefif reynt að
verja, væri réttmæt stefna kirkju-
félagsins. Þetta kallar hann “yf-
irlýsing um óskeikulleik ‘Samein-
ingarinnar1.” Taki menn eftir:
Réttmæti stefmnnnaf sama sem ó-
sbeikulleikur málgagnsins, sem
stefntina flytur! Gott og vel, !át-
um það svo heita. En hvað gerði
rftstjórinn sjálfur? Hann studdi
á þinginu svo látandi tillögu:
“Kirkjuiþingið viðurkennir rétt-
mæti — —. trúaðrar biblíurann-
sóknar.” Þar vildi hann eftir eig-
in dómi sínum fá oss til að gera
yfirlýsing um óskeikulleik manna
þeirra, er halda uppi rannsóknun-
um! Allir áttu því að fara tii ‘krit-
íkariunar’. Hún ein kunni að skýra
ritninguna rétt. Hún var hæsti-
réttur, sem vér áttum að lúta í
sáluhjálpar efnum. Þegar hugs-
anir vorar og skoðanir falla ná-
kvæmlega um sama farveg og
hennar, þá er.urn vér á réttri sálu-
hjálparleið. En vei oss, ef vér
förum að hugsa armaO. Svo
hljóða sum ummæli hans um rétt-
mætis-yfírlýsing þingsins. Em hví
þá alhir þessi gauragangur, ef
hann vildi láta gera samskonar yf-
irlýsing um réttmæti trúaðrar
biblíu-rannsóknar ?
Ritstj. gefur í skyn, að nú megi
enginn innan kirkjufélagsins fara
eftir trúartneðvitund 'sinni, eða
nokkrulm sköpuðum hlut öðrum
eu “Sameiningunni”, er þeir vilji
fá skýrðar fyrir sér rftningarnar.
Þetta er staðlaus hótfyndai hjá
honurn. Yfirlýsingin tók skýrt
frarn, að ritningin ein (en ekki
“Sameiningin”J hefði úrskuröar-
valdið. Ritningin átti að vera> vé-
fréttin, dómstóllinn. Ritstjórinn
liggur meiri hlutanum á hálSi fyr-
ir það, að hann hafi ekki haft
nógu sterka trú á sigur sannleik-
ans. En getur hanu þá ekki sjálf-
ur treyst óbjöguðum og ósnið-
skornum sannleika fyfir málstað
sínum? Mun málefni sannleikans
græöa nokkuð á öfgum og gífur-
yrðum og hártogunum?
Þá er eftir enn einn af dómum
ritstjórans um réttmætis-yfirlýs-
ing þingsins. Þingið á að hafa
bætt heilum árgangi af “Samein-
ingunni” við trúarjátningar sínar.
Taki menn eftir: Af því að lýst er
yfir réttmæti stefnunnar, sem blað
ið hefir léð fylgi, sitt, þá er heill
árgangur blaðsins orðinn að trúar-
játning! Gott og vel, látum svo
lieita. En hvað gerði Tjaldbúðar-
söfnuður? Eg man ckki betur en
að sá söfnuður birti í blöðunum í
vetur yfirlýsing á þá leið, að séra
F. J. Bergmann hefði ekki vikið í
neinu út frá réttmætri stefnu
kirkjufélagsins. Hvað vár það
annað en að lýsa stefnuna, sem
hann hefir fylgt, réttmæta í kirkju
félaginu'? Ergo, allar ritstjórnar-
greínar í “Breiðablikum”, itcm
“Vafurloga”, item allar ræður
prestsins af stólnum og við önn-
ur Lekifæri; iteni, alt annað, sem
liann hefir sagt og gert, síðan
liann aðhyltist ]>essa stefnn. átti
að verða trúarjátning, sem kirkju-
félagið skyldi hugsa, * breyta og
kenna eftir! Þannig lítur rök-
færsla ritstjórans út, þegar hún er
notuð heima hjá honutn.
Ritstjórinn fer svo að vara oss
við hættunni, er stafi af þessu of-
beldisverki. þingsins. Hann bend-
ir til íslands. Teluir bræður vora
þar lengi hafa átt í fórum sínum
hugsanafrelsi og samvizkufrelsi,
og hafi þeim orðið það auðsupp-
spretta mikil; hafi gefið þeim
frjálsmannlegan skilning á krist-
indóminum; og sé grundvöllurinn
undir því borgaralega frelsi og
sjálfstæði, sem þeir berjist nú fyr-
iir svo góðri baráttu, að hún veki
eftirtekt um heim allan. Fessi
líka sjálfstæðis-framþróun og
frelsisbarátta! — Svona ligguir þá
í því öllu saman: Samvizkufrelsi
og losæði í trúmálum hefir vakið
hjá þeim sjálfstæði, sjálfstæðið
hefir getið af sér borgaralega
frelsisbaráttu, frelsisbaráttan hefir
sett þjóðræðisflokkinn að völd-
um, þjóöræðisflokkurinn hefir
valið Björn Jónsson fyrir leið-
toga, og Björn Jónsson hneigir
sig fyrir þeim dönsku, og ekur í
konungsvagninum! Ekki kyn,
þótt heimurinn standi á öndinni.
Og svo skyldi heldur engan furða
á þvi, þó að prestasteína á Þing-
völlum reyndi að drýgja sem mest
mjöðinn, sem svona vel hefir örv-
að sjálfstæðis-áhugann.
Já, erindi hefðum vér átt hing-
að til lands, ef vér vörpuðum nú
þessum tápmikla frelsishug frá
oss. En þá er þó eitt ,skjól, sem
aldrei fýkur í: Ef ódáðaverk
kirkjuþingsins skyldi nú valda and
legu óæri hjá oss, svo að frelsi
vort og sjálfstæði færi að hanga á
hor-riminni, þá er ekki annað en
að reka af höndum sér harðsvíraóa
prestaflokkinn og hverfa til fs-
lands aftur, i sjálfstæðis-kjötkatl-
ana þar. Þá mun oss vaxa fiskur
•uim hrygg af nýju.
Guttormur Guttormsson.
Framtíðarhorfur Islands
Islenzku málmarnir.
eftir
Arnór Arnason.
Þcgar eg var unglingur heima á
íslandi fyrir hér um bil 25—30
árum, heyrði eg aldrei talað um
gull eða aðra málma, er kynnu að
vera fólgnir þar í jöröu. Á þeim
dögum vissu íslendingar litið eða
ekkert um málmteLíjur í öðrum
löndum heimsins, hvað þá heldur
að nokkurn gæti dreymt fyrir því,
að verðmætir málmar myndu fin»-
ast i jörðu á íslandi er tímar Kðu
fnam. Nei, þá datt engum í hug,
að minnast með einu orði á ís-
lenzka málmnáma eða Í7iyn<ia sér,
að dýrir málmar væru þar til. f
þá daga hefði sá maður ekki verið
áltinn með fullu viti, sem hefði
látiö sér um munn fara.að á ís-
landt mundu vera jarðfólgin auð-
æfi, t. d. gull. stlfur og fleiri málm
ar. Eftir hugsunarhætti og anda
þjóðarinnar eins og hann var þá,
á íslandi, og eins og hann að
vissu leyti er enn í dag, þá er það
ógn eðlilegt að íslendingar hafi
verið;og séu eftirbátar annara
í öllum framförum og fram-
kvæmdum. Jafvel þær þjóðir, er
mestrar og beztrar málmfræðis-
legrar þekkingar höfðu aflað sér
méð málmleituuum og rannsókn-
•um i löndum sínum, voru að eins
skamt á veg komnar í þeirri fræði-
grein fyrir 30—40 árum, eða sem
næst fyrir hálfri öld síðan. Öll á-
höld. og efni til rannsóknar, voru
á þeim tímum harla ófullkomin og
mundu þykja óbrúkleg hjá öllum
betri efnafræðingum nútímans.
Fyrir nálega 100 árum síðan.
voru Englendingar taldir fremstir
að þekkingu i námalegu tilliti yfir
höfuð, og enn í dag eiga þeir
marga aj b?ztu og vitr.ustu málm-
nemum og efnafræöingum er uppi
hafa Verið. Ameríkumenn, Þjóð-
verjar og Hollendingar . eiga nú
orðið allir ágætismenn í þessum
I fræðigreinum, enda hafa þessar
þjóðir allar lagt mest kapp á að
rannsaka lönd sín á síðari áratug-
um og opna náma. En einkenni-
legt er það, hversu oft málmfræð-
ingum og hálærðum efnafræðing-
um getur skjátlast í sinni eigin
vísindagrein. T. d. sendi Battda-
ríkjastjórn nokkr'a af sín.um allra
beztu náttúrufrseðingum og efna-
fræðingum til Alaska fyrir 35—40
árum síðan. Þeir áttu að ganga
úr skugga um það, hvort nokkrir
námar (sérstaklega málmnámar)
mundu vera þar í jörðu. Eftir ná-
lega árs útivist á Alaska-skagan-
um og víðar í norðrinu, komu þeir
allir aftur með þá sögu, að enginn
þyrfti að vænta auðlegðar úr
þeirri átt; sögðust þeir að vísu
hafa orðið varir við gull eða gulls-
blending sumstaðar, en það mundi
aldrei borga sig að ná þeim málm-
um er þar væru, menn skyldu vera
rólegir og sofa í næði þeirra
vegna. En ógrynni af gulli og
öðrum málmum er síðan búið að
grafa þar úr jörðu, eins og allir
vita. Saga þessi sýnir hversu
hætt — jafnvel hinum æfðustu og
lærðustu mönnum. — er við að
renna blint í sjóinn þegar leitað er
að jarðfólgnum auðæfum, enda er
það oftast tilviljun ein, þegar auð-
ugir námar finnast.
Á miðöldunum var það trú
manna á Bretlandseyj.unum og víð
ar í Evrópu, að gull gæti ekki
fundist í jörðu nema á vissum
blettum, er helgaðir hefðu verið
einhverri fomaldarhetju á ein-
hverjum umbyltingatíma í mann-
kynssögunni. Þá voru einnig uppi
vísindamenn, er Ieituðu auðæf-
anna i skauti jarðarinnar eins og
nú á dögum, þótt minna yrði þeim
ágengt. Eu hvað sem öðru líður,
þá er það þó víst, að öll slík hjá-
trú er nú að engu orðin. Menn
vita nú, að gull og aðrir málmar
geta fundist í jörðu, jafnvel á hin-
um ólíklegustu stöðvum. Vísinda
leg rannsókn í fylgsnum jarðar,
lærdómur, þekking og nákvæmni
í öllum atriðum, verða allir sann-
ir málmnemar að færa sér x nyt,
áður en þeir geta fullnægt kröfum
tímanna.
Eg þefi nokkrum sinnum á síð-
asta áratugi, vakið máls á því í
I blöðunum heima á íslandi, að þar
mundu vera málmar í jörðu til
muna, og enn held eg því fram að
svo sé. Island hefir öll þau ein-
kenni er líklegust þykja sem náma
lönd,' og liggur þar að auki ná-
kvæmlega á sörnu breiddargráðu
og þau lönd, er allra auðugust
hafa reynst að málmum, sérstak-
Iega gulli. Sjálfur hafi eg tekið
mér þrjár ferðir á hendur til ætt-
jarðar mtnnar með fram » því
skyni ef unt væri að komast eftir
hvað miklir málmar eru þar jarð-
fólgnfr, og skal eg nú í sem allra
fæstum orðum skýra íslendingfum
frá ferðum mínum keim og á-
rarxgri þeirra.
Árið 1900 var eg í fyrsta sinni
staddur á íslandi eftir 12 ára dvöl
hér vastra. f það si»n var ferð-
irmi aðallega heitið bil Vestur-
landsins, þar sem vinir og vatida-
menn mínir voru flastir búsettir;
The DOHINION B4NK
SELKIHK UTIBUIW.
AUs konar bankaetörf af hendi leyst.
Sparisjóðsdeildin.
TekiP við innlögum, frá $1.00 að upphæð
og þar yfir Hæstu vextir borgaðir tvisvar
sinnum á ári. Viöskiftum bænda og Snn-
arra sveitamanna sérstakur gaumur gefinu
Bréfleg innlegg og úttektir afgreiddar. Ósk-
að eftir bréfaviðskiftum.
Nótur innkallaðar fyrir bændur fyrir
sanngjörn umboðslaun.
Við skifti við kaupmenn, sveitarfélög,
skólahéruð óg einstakiinga með hagfeldum
kjörum.
d. GRISDALE,
bankastjóri.
hafði eg því örskamma dvöl í höf-
uðstað landsins, en dvaldi í þess
stað mestallán tímann undir Jökli
og viðar í Snæfellsnessýslu.
Á þessu sumri bárust mér í hend-
ur steinar úr ýmsúm áttum lands-
ins til rannsóknar. Þeir voru
flestir teknir ofan jarðar af handa
hófi, og af þeim mönnum, er
enga jarðfræðislega þekkingu
höfðu. Eg sá strax, að steinar
þessir höfðu margir í sér fólgna
málma að meira og minna leyti;
enda reyridist það satt að vera eft-
ir nákvæmar rannsóknir á þeirn
eftir að hingað konx. Sum sýnis-
horn þessi höfðu auðvitað enga
málma inni að halda, og nokkrir
þeirra sýndu að eins óljósan vott
af g.uili; en þeir er ríkastir voru,
reyndust þannig, að í þeim var
yfir 60 kr. af gulli í smálest
(2,000 pundumý. Þeir steinar, er
auðugastir reyndust af g.ulli, silfri
og kopar, voru flestir teknir úr
Drápuhlíðarfjalli við .Breiðafjörð.
f svörtum sandi úr Barðastranida-
sýslu vestanverðri, varð eg var við
málm þann, er hvítagull* nefnist,
*) Hvítagull eða platinum á
ensku, er sjaldgæfur málmur silf-
urtær að lit og nálega jafndýr
gulli, en fjórunx sinnum þyngri en
silfur. Hann lxefir sérstaklega
fundist í Austurálfu.
en hversu mikið var mér ekki auð-
ið að rannsaka, nxeð því sýnishorn-
ið var svo lítið. Af öllum þeim
mörgu sýnishonium, er eg minnist
að liafa rannsakað að heiman, hefi
eg aldrei áður orðið var við þenn-
an fágæta málm, — hvítagull, —
Slyg'g' «g a* lítjið ,sé til af hon-
um á íslandi. Af Au'sturlandi
voru mér sendir aiteinar er sumir
reyndust allvel, þar á meðal eitt
sýnishorn, er reyndist þannig, að
í því voru yfir 50 kr. í smálestinni
af gulli og silfri.
Þetta eru þá fyrstu steinamir,
sem nxér vitanlega voru fluttir út
úr landinu til ranrtsóknar í öðrum
löndum, og reyndust þeir eins og
að framan er sagt. En þar eð eg
hafði að eins sjálfur rannsakað
sýnishorn þessi í einrúmi, eins og
oftast á sér stað við slikar rann-
sóknir, þá þótti mér vissara að
láta aðra mér færari efnafræðinga
hérlenda rannsaka verkefnið á ný
með því nóg var af því fyrir
hendi. Eg fékk síðan tvo af tærð-
ustu og sefðustu efnafræðingum
þessarar borgar, til að rannsaka ís-
lenzku málmsteinana, sinn í hvoru
lagi, og kom rannsókn þeirra ná-
kvænxlega heim við mína. Nú
{oóttist eg vera búinn að fá full-
vissu fyrir því að gull, silfur, k<p.p-
ar og aðrir málmar væru til á ís-
landi, alt sam lægi nú fyrir hendi,
væri að hagnýta sér málmana —
opna þar náma. En þar mumn
flestir strattda, eins og síðar skal
skýrt frá.
Veturinn 1905—6 var eg aftur
staddur á íslandi og dvaldi þá
lengst af í Reykjavík. Þá voru 5
ár liðin frá þvi eg í fyrsta sinni
heimsótti ættjörðin* og höföu all-
margar breytingar orðið á íslandi
á því tímabili. En flestar voru
þær þess #ðlis, er frá latidnámstíð
hafa átt sér stað. Menn bygðu hí-
býli, ræktuðii jörðina og hlúðu aS
ýmsu því, er til dagsdaglega lifs-
ins útheimtist. En lifskröfiír
landsmanna er.u* yf-irleitt á lágu
stigi, eins og gefur að skilja, þar
sem aSal atvinnuvegur og afurfrir
landsinfc er beinlinis I»áS sjávarút-
veg og aflabrögðum þairra er sjó-
inn stunda. Um landbúmað á ís-
landi getur varla veri# að teffa,
eins og liann er langt á eftir .tím-
at»um í flestu, og er það skaöi, því