Lögberg - 27.04.1911, Page 1

/
24. AR
WINNIPEG, MAN., Fimtudaginn 27. Apríl 1911.
NR. 17
V iðskif taf rnmvarpið
samþykt.
Gengur í gegn um kongressinn
með 265 atkv. gegn 89.
ViSskifta frumvarpi?) var borirT
undir atkvæöi í kongress Barda
ríkjamanna 21. þ. m. og samþykt
meS 266 atkvæðum gegn 89.
Því nær allir demokratar, um 200,
greiddu atkvæSi meö frumvarp-
inu, og þar aö auki æSi margir úr
flokki republicana. Frumvarpið
gekk þannig í gegn um neðri déild
þingsins aS heita má algerlega ó-
breytt, frá því sem þaS var, er
þaS kom frá hendi Tafts forseta;
sú viSbót gerS viS það aS vísu, af
frömuðum demókrata, að óskað
er eftir því áð Taft forseti skuli
leitast við að koma á enn þá
frjálslegri verzlunarviðskiftum
milli Canada og Bandaríkja síSar.
—Sex vikna óslitin orrahríð hafði
staðiS um' frumvarpiS áður en
þaS var borið undir atkvæði.
Aldrei þótti samt nein hætta á
þeim tíma, að það mundi verða
felt, en demókratar og republic-
anar þeir, sem frurrtvaiípinu
fylgdu, leituðust við að gefa and-
stæðingum sínum sem bezt færi á
aS ræða frumvarpið, lofa þeim að
bera fram ástæður sínar gégn því,
og rífa þær síðan niður. — Frum-
varpið verSur nú lagt fyrir sen-
atið og verður síðar sagt frá af-
drifum þess þar.
Þriðja stærsta borg í heimi.
París er nú talin þriðja stærsta
borg í heimi og þegar manntalið
var tekiS þar síðast i fyrra mán-
uði, þá reyndist íbúatala þar um
2,846,986. Næst á undan hafði
manntal verið tekið þar 1906; þá
voru íbúar þar 2,763,393. Þetta
síðasta manntal ber þess ljósan
vott, að fólk á Frakklandi er að
þyrpast úr sveitunumi í kauptúnin
og borgirnar.
Trúfrelsi í Portúgal.
Ný tilskipun hins opinbera.
Ráðaneytið í Portúgal hefir
gefið út nýja tilskipun viSvíkjandi
skilnaSi rikis og kirkju og' eru
helztu atriðin í henni þessi: Að
rikiS veitir fullkomið trúfrelsi öll-
um trúflokkum í ríkinu, og að hér
eftir hætti kaþólska að vera ríkis-
trú í Portúgal. Klerkar fá ríkis-
styrk til 10. Júlí n.k., en þaSan í
frá verSur hver trúflokkur aS
gjalda prestum sínum eins og í
öSrum löndum, þar sem frikirkja
er Af því aS kaþólskan hættir að
vera ríkistrú, er klerkum í Portú-
gal hér eftir leyfilegt að kvænast,
en áður hafa þeir verið ókvæntir.
Páfinn sjúkur.
Píus páfi X. er mjög sjúkur um
þessar mundir. Hann er þjáður
mjög af liðaveiki, og læknar hans
skipað honum að halda kyrru fyr-
ir um hríð. Unir hans því illa,
því að hann er starfsmaSur mikill,
þó aS hann sé hniginn á efri aldur
og farinn að heilsu.
Blóðsúthellingar í Fez.
Frakkar senda lið til Marokkó.
Fréttir hafa nýskeS borist um
þaS til Madrid, að byltingamenn
hafi ráðist á borgina Fez i Mar-
okko, strádrepiS lífvörð soldáns
og sjálfur hafi soldán komist
nauSulega undan inn i híbýli frakk
neska [SendÍherrans. Þykir þó
sem þetta muni orðum aukið, en
hitt er víst, að byltingamenn sitja
um Fez, og hefir Bremond kaf-
teinn hinn frakkneski, sá er ræður
fyrir hersveitum Frakka og sol-
dáns i Fez, sent símskeyti til Par-
ísar um þaS, að sér verSi sent
hjálparliS mjög fbráðlega. Hafa
Frakkar orSiS vel við því og þeg-
ar gerðar ráðstafanir til þess að
hjálparlið fari til Fez.
—Samskot hafa Bergenbúar í
No?egi myndað til aS útrýma
rottum. Hafa safnast til þess
2,000 krómur þar í bænum.
Ottawa-þingið.
Þingslit væntanleg fyrir 24. maí
Sambandsþingiö í Ottawa kom
aftur saman eftir páskana 19. þ.m.
og þá haldiö áfram umræðunum
um viðskiftafrumvarpiö. Af frjáls-
lyndu þingmönnunum talaði
l'homas McNutt af miklum móiði
með frumvarpinu og sýndi meö
gildum rökum fram á hvaða hag-
ur væri að þvi bændum í Norð-
vesturlandinu ef frumvarpið yrði
að lögum. Mr. McNutt er mörg-
um íslendingum í Sask. kunnur,
og mun þeim þykja vænt um að
v?ta aS hann berst drengilega fyr-
ir þessu mikla áhugamáli þeirra.
— Um 77 bænarskrár höf Su þing-
inu borist viSvíkjandi frumvarp-
inu í páskafríinu. Af þeim voru
63 úr sléttufylkjunum, átta úr
Ortario og sex úr Quebec fylki.
.\11ar þessar beiðnir gengu í sömu
átt. að hvetja stjórnina til að 'sam-
þykkja frumvarpið óbreytt, og
lýst trausti á henni fyrir þá stefnu
sem hún fylgdi i þessu máli. Á
skoranir frá verkamannafélögum
drífa nú að þinginu og fara því
nær allar i sömu átt, áð1 óska sam-
þyktar á frumvarpmu. Það er
gengið aS því vísu, að frumvarpið
gangi í gegnum sambandsþingið í
næsta mánuði og þingi verði slitið
fvrir 24. Maí.
Verkfallið í Alberta.
Séra Gordon, dr., í Winnipeg
skipaður form. gerðardóms.
Horfur eru á að verkfalli kola-
námumanna í Alberta létti af bráð
lega. BáSir málspartar verkfalls-
menn og vinnuveitendur hafa sent
Hon. W. L. MacKenzie King,
verkamanna ráðgjafa, simskeyti
um það, aS hann skipi oddamenn
í gerðardómsnefnd til aS athuga
deilumálið og freista að koma á
sættum. VerkamannaráSgjafinn
hefir nú kjörið séra C. W. Gor-
don doctor ('Ralph Connor, skáld)
til formanns gerSardómsnefndar
þessarar. Dr. Gordon hefir verið
kjörinn sérstaklega vegna þess, að
lionum hefir tekist að ráða heppi-
lega til lykta deilumálum sem
hann hefir veriS skipaður til að
koma á sættum um, og er mönn-
um einkanlega kunn hin heppilegu
afskifti hans fyrir tveim árum af
ágreiningsmáli strætisvagnaþjóna
hér í Winnipeg og hlutaðeigandi
félags. Gerir ráSgjafinn sér mikl-
ar vonir um að doctor Gordon
með hygni sinni og lægni fái
bundið enda á verkfall þetta, svo
að hvorutveggju málsaSilar megi
vel við una.
Járnbrautarslys í
Afríku. ,
30 manns farast.
VoSalegt járnbrautarslys varð á
Kovie járnbrautinni svo nefndu
skamt frá Grahamstown í Cape-
nýlendunni í Afríku. Segja síS-
ustu fréttir, að þar hafi 32 menn
látiS lífið. Brú nokkur yfir
hamragil brotnaði og hrapaði lest-
in ofan í gilið og týndust menn
allir, er í henni voru. Muna menn
ekki eftir jafn stórfengilegu jám-
brautarslysi í Suður Afríku. —
Líkunum varð ekki náð fyr en
eftir langan tíma og fyrirhöfn, og
öll lemstruö og lítt þekkjanleg.
Stúlka ein á ungum aldri bjargað-
ist. Hún festist á járnsnaga sem
út úr brúnni stóð og hékk þar
á tvö hundruö feta hæð þangað
til henni varð bjargaö.
Plágan á Indlandi.
SíSustu fregnir af plágunni á
Indlandi samkvæmt skýrslum frá
hinu opinbera, eru þaS, að í Marz
mánuði síðastliðnum hafi i mið-
fylkjum Indlands látist úr plág-
unni 95,864. í Febrúar dóu 43,-
508 manns úr sýkinni. ,
—Nýlátinn er hnefleikamaður
brezkur og víðkunnur, John Pass-
more Edward, 88 ára gamall.
GREY LANDSTJÓRl og FRÚ HANS’, STÖDD HÉR í BÆNUM
Siglingar hefjast á stórvötnun-
um.
Siglingar hófust á stórvötnun-
um um síöustu helgi. Þá bárust
þau tiSindi til Port Arthur frá
Sault St Mary, að St. Mary’s
fljótið væri oröið íslaust og að
skip væru farin að ganga eftir
því. Eftir þeim tréttum hafði
skipaflotinn í Port, Arthur beðið,
sem legið hefir þar síðan í haust,
og var fullfermdur og búinn til
að sigla af staS til að flytja korn-
varning austur um vötn.
Stórvirki á Rússlandi.
Ráðgert að grafa skurð yfir
þvert Russland hafa milli.
Rússneska stjórnin sýnij- mikla
rögg af sér um framfara fyrirr
tæki nú um þessar mundir. Nú
hefir hún í huga stórfengilegt
mannvirki, sem mikill hagur hlýt-
ur af aS verða öllu ríkinu, ef að
framkvæmt verður; tilætlanin er
sú, að grafa skipgengan skurð alla
leiS frá Kaspíahafi að sunnan
þvert yfir landið norður aS ís-
hafi. ÞaS er áætlaö að skurður
þessi muni kosta um $100,000,000
og að mörg ár hljúti að líSa áöur
hann veröi fullgErSur, þó að fast-
ráðið verði á þessu þingi að byrja
að grafa hann.
Heimastjórn Irlands.
Loforð Asquiths.
Heimastjórn írlands hefir verið
til umræðu í brezka þinginu ný-
skeð. Á mánudaginn var feldi
neðri deild með 284 atkvæöum
gegn 190 tillögu Lonsdale, union-
ista, um það, að ekki gæti komið
til greina að bera upp frumvarp
um heimastjórn írlands. Liberal-
ar voru mjög eindregnir á því að
fella tillögu þessa,. að eins örfáir
þeirra, þar á meðal yngsti sonur
Rosebery jarls, Neil Primrose,
leiddu hjá sér aS greiöa atkvæði.
Bæði Asquith stjórnarformaöur
og Churchill ráðgjafi lýstu yfir
því hvað eftir annað meðan á um-
ræðunum stóð, að stjórnin hefði
fastráðiö að veita írum heima-
stjórn, og í þeim efnum ætluðu
liberalar að efna alt, sem þeir
heföu heitiö fyrir síðustu kosning-
ar- »Getsakir tómar væru það,
sagöi Asquith, sem andstæðing-
arnir héldu fram, að loforð sin
um stjórnarbótina handa írum í
fyrra haust IieíSu ekkert verið
nema kosning^beita.
Bretar og Japanar.
Nýir verzlunarsamníngar sam-
þyktir.
Yerzlunarsamnjngar Breta og
Japana voru undirritaSir i- þessum
mánuði og ganga 1 gildi 17. J"úíi
næstkomandi. Bretar þykjast happ
hljóta í samningum þeim vegna
þess, að Japanar hafa fallist á að
lækka töluvert toll á brezkum
varningi, jafnvel þó að þeir geti
eigi vænst slíkra hlunninda að
sama skapi af Breta hálfu, með
því aS Bretar eru fríverzlunar-
þjóð. Toll lækkun sú sem Japan-
ar hafa fallist á að veita Bretum
er frá 12 til 30 prct, einkum á
bómullar og ullarvarningi, járni
og stálvarningi. Eru það töluverð
hlunnindi Bretum því að Japar
kaupa á ári hverju brezkan varn-
ing fvrir $10,500,000. Samningar
þessir eiga að standa um 12 ár,
en má hvor þjóðin um sig þó
segja þeim upp. er henni sýnist.
Hingað til hefir eigi verið' leyfi-
legt að leigia Bretum land í Jap-
an, en meS þessum samningum
eru ákvæði um þaö, upphafin. —
Þegar Bretar gerðu einhverja
hlunninda samninga við aðrar
þjóöir, áður en fylkja sambandið
varð hér í Canada, þá var svo sem
sjálfsagt að þeir samningar skyldi
gilda hér jafnt og á Bretlandseyj-
um. Nú er þetta breytt oröiS, og
Canada getur ráðiö því sjálf
hvort hún vill aö þessir nýju
verzlunarsamningar öðlist gildi
hér eöa ekki. Herra Fielding,
fjármólaritari sagði nýskeð, að
stjórnin hér væri óháð í því, hvað
hún gerSi í því efni.
Svíakonungur í Róm.
Gustav Svíakonungur og drotn-
ing hans dvelja um þessar mundir
á ítaliu og voru viðstödd hátíða-
höldin í minningu einingar ríkis-
isins, er stóðu þar yfir nýverið.
Hefir konungshjónunum sænsku
verið sýndur sérstakur sómi við
hátíSahöld þessi, í minningu þess,
aö nokkrir sænskir hermenn tóku
þátt í styrjöldinni fyrir 50 árum,
þegar barist var um eining ítaliu,
og um þaö að ítalía yrði viðurkent
konungsríki.
Evrópuferð Roosevelts.
Væntanlegur til íslands.
Nú kvað Roosevelt ofursti ráö-
inn í þvi að fara til NorSurlanda í
sumar. Hann kvaö ætla að vera
viðstaddur olympisku leikina i
Stokkhólmi og fara víðar um
NorSurlönd. Þess hefir hann
getiS áð sig fýsi aö fara til Is-
lands i sömu ferðinni. Er talið
kerö Magslhans.
Svo hljóöandi síaiskeyti hefir
nýskeð borist frá Hollandi: Þó að
nú séu nærri 400 ár liðin frá
því aö Magelhan lagSi af stað í
hina víðfrægu ferð að sigla í
kringum knöttinn, er þaS nú fyrst
að áreiSanleg skýrsla hefir verið
gefin út um þaö ferðalag. ÞaS
hefir mönnum lengi verið kunn-
ugt, aS Portugalsmaöurinn Fern-
ando Oliviera hafði samið skýrslu
um feröina, en enginn hefir um
eigi ólíklegt aS hann geri þaS, því
að honum hefir jafnan verið hlvtt , v " TV
, ,JV. ,, 1 þaö vitað með vissu hvað um þa
tu íslands og virðir að makleg- , . , „ ,
, b „ , ,, L 1 skvrslu varð fyr en nu rett ny-
leikum forna frægð og bokmentiri ~ , •, ...
, ö verrð. að þetta merkilega rit fanst
ísIendinga‘____________ ! á bókasafni i Leyden. Sá er fann
það var þýzki sagnfræðingurinn
Hungursneyðin í Kína.
\’ogel og snaraði hann því þegar á
þýzku og birti i “Marine Rund-
schau.’’ Þar eru mjög nákvæmar
sagnfræðingum stórmerlcu'r fund'í
ur.
Herbúnaður Ástralíumanna.
Ástralíubúar eru mjög áfram
um aS koma sér upp herflota sem
fyrst. Er í ráði aS hin fyrirhug-
uðu orustuskip verSi bygð á næstu
árum og yfirleitt mikill áhugi í
þjóðinni að eignast sjálf mikinn
herskipakost og vopna.
Alt af eru að berast nýjar gjafa
sendingar frá mannúðar félögum . , , .
til handa hinum bágstöddu i Kína, -'sinSai a s jpsutöer 1 ) rn
, , , .- [ daga og somuleiðis ítarlega sogð
þar sem hungursneyðm stendur , T . , ,L
1 t t— ' 1 -v a • ferðasagan. Þetta rit þykir
enn sem hæst. Felagið American , Y. , „ , „
, ^np,ntrna<Sino»iiin Qtr>rmipr k'n'r fi-mrlLi
Ked Cross hefir nu safnað og gef-
iS alls $60,000 og hefir fé því ver-
ið varið til hjálpar hinum að-
þrengdu. Errgin von er um neina Bitrar í Saskatcbewan.
hjálp aðra í hungursneyð þessari Bifrum kvað vera áð fjölga af-
en frá mannúöarfélögum, þangað ar ört í Saskatchewan. Eru menn
til uppskeran byrjar í Kína í ; niiklum vanda meS aS verjast
Júnímánuði næstkomandi. Christi- spellum þeim er af þeim verða, af
an Herald í Chicago hefir og þv} ag stjornin hefir bannað að
safnað og sent til Kína $117,000. drepa þá, og það bann helzt enn
‘ ~~~ ‘ I óbreytt. Nýskeð var einn ráð-
Námaslys í Vestur-Vxrgmíu. ; gjafanautur sendur til Oxbow til
,T, . “ , , , j aS kynna sér ástandiS, en þar eru
Namaslys varð 24. þ.m. 1 nam- , ... . ’ r -
, J , .„ „11 ^ . , bifrar mjog margir. Fann hann
unum 1 grend viS Elk Garden 1 „ ... .„ ,
TT TT. . . „ , ! að mjog íllur kur var 1 bændum
Vestur Virgmia; varS þar spreng ,. '. . ,
„ ° . , , f ... og oanægja, þvi aS bifrarmr þar
mg og teptust af þeim sokum . . , , . , .
E. , , .. , gerhremsa ekru eftir ekru af
milli tuttugu og þrjatiu menn , ,, .„. TT . .. .
, r>. .„ hvitum aspviði. Hvita ospm vex
mSrx 1 namunm. BjargliS var viS , . .„ _ , v
, ,. , ,.. , , - , Þett sunnan ty við Oxbow, en er
hendina, en bratt kom það 1 ljos , „
, , , „ nu mjog farin að ganga til þurð-
að litlar likur eru a þvi, að menn ’.,b , , ,
, . , v. -1 ar- Bifrar naga sundur hvert treð
þessir naist lifandi, þvi að viku- ® , .„ , , ..
, . , ,, „ . , eftir annað, buta þau mður 1 liæfi-
timi halda menn að minsta kosti
gangi í það, að grafa þangaö nið-
ur, sem mennirnir voru þegar
sprengingin varð.
lega stúfa, naga af þeim greinar
allar og velta bútunum ofan i fen-
in til húsagerSar sér. Bændur
hiröa lítt um kjör og pílviS þó að
bifrar fargi því, en þeim er sárt
um öspina. Mælt er jafnvel að
bifrar felli niður stór álmtré á
Eitt meikilegt dæmi um heim- stundum, og þaS jafnvel tré, sem
þrá dýra er saga af hundi sem ný-
var í
Heimþrá.
eru hálft annað fet í þvermál. Er
lega var í blöðunum. Eigandi senniiegt) a« akuryrkjumál sjórn-
hunds þessa flutti sig frá Edmon- ardeildin sjái sér ekki annag fært
ton. Alta., txl Bolton í grend vxð en aS gera einhvErjar ráSstafanir
Quebec. Fór hann alla þá leið til ^ hindra frekari skemdir.
með járnbraut. En brátt hvarf_________________________
hundurinn frá honurn í Bolton og n' , ^ 1
nú nýskeð spurðist til seppa í, LIOIllSlirSKUrOlir
gamla heimkynninu í Edmonton, f kirkjumálinu.
en 15 mánuöi haföi hann verið aS ----
komast þangað, og var vel út lít- 24. þ.m. hefir dómarinn C. F.
andi og einstaklega vinalegur. Templeton í Grand Forks, kveöiS
Þykir mikil furða aS hundurinn upp dómsúrskurð i máli því, er
skyldi rata alla þessa leið, því að Sveinbjörn GuSmundsson og aðr-
austur var farið meS hann á jám- j ir hófu gegn Þingvalla-söfnuði út
braut eins og áður var sagt. af eignum safnaðarins, er báðir
málsaðilar gerðu tilkall til, en
meiri liluti safnaðarins hafði sleg-
iS eign sinni á, þegar sundrungin
varð þar, — iDómsúlrskurðurinn(
hefir gengið meiri hlutanum (ný-
guöfræðingunum) í vil, og halda
þeir eignum safnaðarins hér eftir
setn hingað til.
Blaðið Grand Forks Daily Her-
ald birtir allan dlómsúrskurðinn
25. þ. m.. Er þar fyrst sögö saga
málsins (sem lesendum Lögbergs
er kunnugj og þar næst vitnað til
nokkurra málaferla, er orðið hafa
meöal annara safnaða í Bandaríkj-
unum út af svipuðu efni, en þó
hafSi hvergi staðiö alveg eins á
eins og þarna. — Dómarinn kemst
meöal annars svo að orði i úr-
skurði sínum:
“Það má heita algild regla, þeg-
ar eignir eru fengnar í hendur
fulltrúum einhvers trúarflokks. að
þær eignir verði notaðar af þeim,
er hafa þær kenningar, lærdóma
og trú, sem eru í samræmi viS
kenningar, lærdóma og trú er ríkir
hjá trúflokkinum, sem gjöfin var
upphaflega gefin, nema eitthvað
sé það í grundvallarlögum trú-
flokksins eða allir meðlimir hafi
orðiS ásáttir um þær breytingar er
leiöi til annara txrslit?. Mér virS-
ist það augljóst, að verjendur
(meir.i hluti) hafi falliö frá kenn-
ingum, lærdómi og trú, sem fallist
var á þegar Þingvalla-söfnuður
var stofnaður, en þar virðist eng-
inn ágreiningur hafa orðið fyr en
haustið 1908. Eg byggji þessa
skoðun einkanlega á yfirlýsing
sem verjendur gerðu 5. júní, 1910,
er þeir gengu úr kirkjufélaginu.
Satt er það að verjendur neita
því nú að þeir hafi ætlað að fram-
fvlgja þeim skoðunum sem látnar
voru í ljós í yfirlýsingunni. Og
skömmu síðar en yfirlýsing þessi
var samþykt, féllust þeir á aðra
samþykt, er sagði, aS þeir hefðu
altaf haldið við upphaflegu trúar-
játningarnar. En eg er á þeirri
skoðun, að yfirlýsingin 5. júní,
1910 sýni hina sönnu afstöðu
þeirra þá gagnvart trú og kenning,
og að þeir séu nú ekki í samræmi
við kenningar safnaðarins, eins og
þeim er lýst i grundvallarlögum
safnaðarins. Mig grunar fast-
lega að verjendurnir hafi, þegar
þeir hugsuði sig -nn. öttast að
skoðanir þær, sem hafdiö var fram
í yfirlýsingunni^. júní, 1910, gæti
spilt rétti þeiri-a til að ráöa yíir
eignunum, sem nú er deilt um, og
hafi þeir borið fram seinni sam-
þyktjna, sem neitaði að þeir hefðu
þessar skoðanir, svo aS þeir gætu
sýnt það á pappírnum, að þeir,
héldu við hina upphaflegu trúar-
dóma safnaðarins. Ef ekkert ann-
aS væri framkomiS, þá ætti dóm-
urinn að ganga kærendum í vil. .
Nú kem eg að úrslita atriöinu
í þessu máli. Hvað sýna hin
Ómótmæltu gögn? Ellefta grein í
safnaöarlögunum, sem var í gildi
þegar gjöfin var gefin, mælir svo
fyrir meöal annars:
“Ef ágreiningur verður í söfn-
uöinum, skulu eigurnar ganga til
þess hluta hans, er heldur fast við
lög safnaöarins.”
Það eru tiltekin ákvæði í
grundvallarlögum trúarflokksins,
sem eru í fullu samræmi við það:.
sem eg held sé venjuleg Iög, þegar
slík ákvæði eru ekki fram tekin.
En hvað gerði Þingvala söfnuS-
ur? AriS 1906 feldi hann 11
grein ui safnaöarlógunum. Að
þvi er virðist var það gert í einxi
hljóBi, og verður ekki annað séð,
en allir safnaðarlimir hafi látiS sér
breytinguna lynda. HvaS bjó
undir þegar þetta atriöi var felt
úr lögunum? Átti úrfelling þesst
ekki aö tákna neitt, eða með öðr-
um oröum, áttu yfirráð eignanrta
að vera sömu skilmálum háð eftir
sem áður? Eg get að eins dregið
af þessu þá ályktun, að með úrf íll-
ing þessarar greinar hafi yfirráð
eignanna verið fengin í hendur
meiri hluta safnaðarins. Sækj-
endur hafa samþykt þessa breyt-
ing og eru bundnir við hana.
Verjendur eru í meiri hluta i
Þingvalla söfnuði, og eiga að ráða
yfir eignunum. Dómurinn geng-
ur verjendum fmeirihlutanum) í
vil.”