Lögberg - 26.12.1912, Blaðsíða 2

9
LÖGBEIiG, FIMTUDAGINN 26. UESEMBEE 1912
Fögur jólanótt.
mjúkum vængjum yfir fjarlxgð og urinn ríður húsum svo aö hvert fyrir frost og reyndust þe r all-
rúm á óþekta stað ? Eða er ekk- tré nötrar, smýgttr inn um hve"ja góöir, en meiri partur nn þroskaö-
ert til án líkama og alt viö likama ri fu með' ýlfra-di vein. Ha n j ist svo seint, sökum þess, að út-
.. . . .. , . . , . .. hundiö'? F.öa er eg sjálfttr ekk' buldrar á gluggun”m ámá lega j sæöið hefir veriö frosiö, aö þeir
,it í rib a a„ ei< eim i ne tjp ; tóna. stundum sem h/í 1 ndi dul- uröu ekki slegnir fyrir frost og
min og það var kominn aöfanga- j?g er þá kominn hér út á hál- armál, dregur sig í hlé nokkur j 'nafa þeir reynst afar illa, og eftir
dagur jóla, en heim fyrir jól n an ;s Ilestarnir hendast áfram augnabl k og byrjar svo aftur meö ; því sem eg kemst næst, nrn alt
vild’ eg fyrir hvern mun komast. másandi eftir rennsltttum blátær-1 ógnandi þrumugný. Stunjdumi
A stað gat eg samt ekki komist;um ísnum. Þaö dunar i isnum cg heyrist hann stynja sem dauösjúk-
fyr en eftir hádegi gekk því ag jísmulningurinn, undan sköflunum,! ur maöur eins og væri bann fa;"inn
því vísu, aö ekki mundi eg geta hr> tur aftur meS °S ú undan j aö þreytast á þessum e'lífu ólát-
komist heim fyr en emhverntíma hestunum- ís,nn 'er með &cmlum um-
tim nóttina. En svo var þaö iika frostbrestum hér og þar, cn sam-[ Ekkert a stoðugu
undir veðrinu komiö hvort eg ferðamaður mmn segtr aö hann se | Norðr. er nu tek nn við af Suðra
komst heim óyggjand;; það sé aöeins ein vök bróður sínum. Gaddurinn Vebr
Við vontm tveir saman og hofö- við: förum framhjá og ha ia nú spent helgreipum utan um leif-
um fjóra hesta til reiðar. Dutnb- sé ekki að óttast 5 l,essari birtU; !ar hf? bess er v?rsfn ól- Gá
tuígsveður og fjúk var fram eftir Kft,r faar nunutur sa eg glitta . ; kolguþrungm sky þeysa u”P a
st’ndur.
tleginum og viö gáttim altaf búist
viö þvt, eftir útliti a'Ö dærna, að
þá og þegar skylli á meö byl.
Und'r rökkrið komum við á bæ
e<nn, skiftum um hesta og feng-
um góða tuggu handa þeinr, geng-
um svo í baðstofu eftir l>oði hús-
ráðanda og þáðitm kaffi. í»ar
var fremur fátæklegt um að litast
en alt hreint og nýþveg'ð og fág-
aö. 6—7 börn voru þar inni og
voru þau öll búin að þvo sér og
komin í betri fötin sín. Þau vissu
að jólin voru þegar komin. Eg
hafð’ af tilviljun nokkur jó'akort
með mér og gaf eg hverju bami
eitt kort. Þau gáfu mér öll mjög
hiýlegt tillit í staðinn.
Á meðan við stóðiMn við hafði
he ðað til; það var kom ð bjart
veður og leit út fyrir að bezta
veður yrði un? nótt'na. Þétt-
ir húmskuggar stikuðu mjúk-
um fótum austan yfir fjöll og
báru hina dökkvængjuðu nótt á
herðum sér. Og skuggam'r lengj-
ast og teygja tungur sínar upp i
loftið, renna svo saman í eina
heild og mynda bládökkva myrk-
ursmóðu um alt himirthvolfið.
Það er komin nótt.— stjörnubjört,
heiiðskýr og fögur,. Óteljandi
ljósagrúi deplar t'l mín bj 'r'um
augum ofan úr himnanna blásöl-
um Vindar hafa þagnað og
blunda nú að baki fjalla, því rík-
ir friður og kyrð yfir öllu. Nú
er ekkert sem raskar ró þögullar
nætur. Hvítar mjúkar voðir
liggja. yfir jörðu allr'. Það er
c<ns og fiölkn í fjarska hafi hnypr-
að sig saman til þess að láta sem
allra minst á sér bera. En hér og
þar skyggir á d'ökka hamrana sem
snjónum hefir ekk: tekist að hylja.
Þeir vilja ekki að breiddar séu
tnjúkar voðir sér um ásjónu, þeir
þurfa að svo mörgu að gæta og
eru verð’r og vættir sve:tanna.
Greþir hafa. þeir mient í loft ttpp
öld eft'r öld og vei't t>llum aðköst-
um viðnám og oft hafa þe r skýlt
vesl-'ngs litla Mráinu sem skolfið
hefir og nötrað við fætur þe’rra
fyrir ógnandi stormimun. Al-
staðar þrrfa áð vera einhverjar
stærðir t:l að veita aðköstttm við-
nám — alt þarf að eiga sér a'drep.
Frost er mjkið en færið er gott,
og við þjótutn áfrarn á haukfráum'
jóununr. Þétta eru'úrvals gæö-
ingar fullir af ltfsfjöri og með
ólgand' blóð i æðttm. Þe:r reisa
höft’ð'ð hátt og hver hreifng
jæ'rra ber vott utn Styrklerk og
fjör. Svipurinn er hreinn og
frjálslegur samblandaður ti”n og
vatn. Þarvarvökin. Það fór hálf-j loftið rétt eins og værtt þau hrað'-
gerður hrollur um mig að sjá! boðar norðan úr ginnungargap:
þarna helkaldan dauðann rétt við þar sem óveðranna fans heyrir sitt
I hl'ö mér. algleymings orustu þing.
Alt i einu brestur isinn i sundur j Veslings kalda. landið einmana-
undir fótum hestanna og rifnar í j lega lengst norður i ölduúfnunt
sundur yfir utn þvert með miklum jhöfum með þverrandi sól og vax-
dynkjum sem bergtnálu'ðú og dóu ’ andi myrkur — landið sem ekki
út í liatnrinum fyrir handan vatn- getur fengið nóg af sól og verðúr Griparæktin hef r ver«r, er og mun
ið. Þetta var frostbrestur þvi, að vera óveðranna heimkyruv.. verða hér farsælu’t, og ber þá
traustabrestur. Hestamir kippt-! Ó. lsl. lengi uppi, sem hana stur.da; því,
ust við, spertn eyrun og hertu i
að því 1-3. hafra verið svo lélegu ,
að ekki hafi ve"ið álitið, að borg-
aði s’g að þreskja, en no'a má
það til fóðurs, og kemur sér vel.
þar seni heyafli var yfirfitt mjög
rír og hey meira. og minna hrakið.
Ef leggja skyldi dóm á ár þetta.
setn nú er þegar að kveðja, verð-
ur ekk: sagt antiað sannara, en að
það í alla slaði hafi verið mjög
svo óhagstætt, og oftle a sýnt á
sér ranghverfttna; að mirsta kost:
búendum þessarar bygðar, og ef-
laust víðar, þegar alt er til greina
tekið, og fullyrða má eg það, að
hér um slóðiir hef'r hag manna
fremur farið hnignanat en hitt,
sérstaklega þar sem mest eða ein-
göngu er ’ stuðst við akuryrkju.
og
stökkið. F'jörið æsist — áfram j
áfram — lengra lengra. Hestur-
inn hleypir í mig nýju f jöri, og eg ,
kernst allur á loft, eg er kominn !
lengri leið á undan sjálfum mér
og hestinum sem eg sit á. Eg
fylli ltvern afkyma lttngna tninna
með heilnæmu útilofti, svo að hver
min frumla endur nærist.
Eg er konrinn he’m á hlað. Eg
lýk ttpp og heyri dátt ómandi
söng barna rninna. Á móti mér
kemur hún brosandi, sem slegið
hefir l>eztri b’rtu á braut mina. 5
börn koma á eftir með broshýr
andlit og hjúfra sig ttpp um háls
mér hvert á eftir öðrtt, rétt eins
og siungti vonirnar minar sem
færa mér nýja lífsgleði — nýjan
þrótt 11 að lifa. Kertin á jóla-
trénu eru bnmnin meira en til
liálfs enda var nú komin miðnótt.
Eg er umkringdur af jólaljósum
og ungum og öldruðum vinum.
Ólafur Isleifssvn.
gnbréf
H rp:
úr Fóam Lake bygff.
Til j>ess að reynast trúr loforö-
inti í síðasta bréfi mínu, um það
að senda þér “Lögberg” sælt, fá-
einar línur að aflokinni þresking-
unni; þrif cg nú til pennans, þó j
þó ekki sé lifin í stóium stíl, er
hún ætíð góður bakhjar.lur þegar
annað bregst. Akuryrkjan er
auðvitað góð og gefur góðan á-
góða þar sem akki er árfegur háski
búinn af frostum eða öðrunt stór-
skemdum af náttúrunnar völdum,
en hún er lika dýrkeypt, þegir
l’tið er til þess geypiverðs sem
liggur i véltim og vinnuskepnum,
a,ð verða kunni lítið annað etii ... • . . v •
f ... ,, , ... sem utheimtast til ]>ess að vinna
nafnið sem eg get latið af morkum.1 • rx,:na
Sveitin okkár er ekki viðburða r-r.- , ■ . ,
Eftir þvi sem mer er kunnast,
rík, og svo fer svo margt af því
mun heilbrigði yfirleitt hafa verið
Haust.
Dauðinn stóð fyrir opnum dyr-
um og beið eft’r þvf, að ljósálfur-
inn, sem innifyrir var, gæfi u p
andann. í hvert skifti sem dai.6-
inn le t inn bliknaði og nötraði
ljósálfurinn rétt eins og hálfvisn-
aða stráið úti fyrir, sem byrgðí
sig 11 jarðar fyrir hverri aðkom-
andi stormhrj-nu' Það átti líka í
sem skeður fyrir utan og ofaji hér gós ,nanna á meSa] Annars
gai ja mei*. þo eg nu megi a. ‘ hefjr þetta venjtilega haustkvef
ast að vera busettur 1 hjarta bygð-; •- • •* , . ,,
„. 1 ‘ , J&. viða stungið ser niður og fagst all
arinnar. E.tt er, sem eg þo oft- ])Ungt á suma. Kighósta hífir
ast \eit ogn 11111, og ]>að er tiðar- or5jg vart> einkum hér vestur und-
fanö, og svo dalitið um uppsker- L krin E]fros Mozart en
una og þvi er að halla ser að þvi. j 5ur er hann vægur VÍCast.
Ef eg tnan rett. mun eg srðast 1>ann ; þ. m. andaS st hér ;
hafa sknfað um 6. sept. og var þa byg5inni aS heinMi Guðbrandar
sem flein argur yf.r ngn ngunnt, Xarfasonar> húsfrú Guðfin>a
°g 1 n færð< Siðar, hluta s:pt-jFiríksdóttir kona Sveins HaM.
ernber uröu dal.til urtok a urfdl- dórssonar> áRu aö aldri. GuV
| lunim og eins , oktobermanuðu, en finna sál var mesta gegprýsis og
fremur matti það he ta stirð tið, j fvrirmyndar kona> skorungur aS
ogsvovoru viðablautirakrar, að;dugnaði> sannköl uö heimilis
ekk, urðu slegmr fyr en siðast 1 prýöi> enda virt og elskuð af öl-
okt og jafnvel sumir ekk, fyr e„ um er tj] þektu> yoru þag ekk-
undir miðjan nov.; - þa a fros- jaIlfáir. þvi fyfir utan þa5> aS þau
mm -or ' hjón voru ein af þeim allra fyrstu,
Fyrsta verulegt frost kom hér 'sem tóku sér ))ó]festu ; bygS þess.
þann ii. sept, 8 stig að morgm,^,.;. var hús þejrra æti5 opi5 f ir
en - ir. ho uð var írostlít:ð ; gesti og gangand: og öllum jifnt
mút Breði 1 sept. og okt. Fyrstu teki5> æCri
sem lægri.
daga novembermanaðar gjöröi hér j Guöfinna sái. llaföi veri5 mjog
kuldakast og fraus jörð þá svo að 1 veik]uS um , gan tima. cn e tir
ekk, var plægt eftir þann 4. 'Þájlráfal] Ha'ldórs, þess
baráttu við dauðann. Allir tóku j fölgvaði ónnig en það föl tók von |er ]ézt 5 haust á ferS ti] he-ls heF
osjalfratt eftir þvi, að dagamir braðar. Að af iðinni fyrstu viku
voru að styttast, að myrkrið var
aö vinna s'gur yfir ljósinu, að ský-
in þutu um him nhvolfið fyrir of-
urmagni stormsins og hó'ust
hvert utan að öðru svo að hvergi
sást rofa í he’ðan himinn, en eng-
:nn virtist taka eftir því, að nú
var Ijósálfurinn að hevja stríð sitt
við dauðann, og hlaut innan
skamms að bíða ós;gur.
Oft hafð' hann þó glatt hug’
manna um sólbjarta daga líðandi
swmars, slegið töfrayl. inn i hug-
skot þe'rra svo þeir yrðu glaðari
, . , is i Bandarikjum, ágerð’st s'úk-
nm. \,n her oröið alautt og biájleiki h€nnar> svo ag eins einn veg_
t,l þurrviðra með stillum og vægu j ur varS til úrlausnar.
frasti, og liélst sú veðrátta allan
þann mánuð óslit'n, og kom þ ð
mönnum að góðu haldi, því óhætt
mun að fullyrða, að i byrjun nóv.
hafi meir en helmingur alls korns
verið óþresktur. Það sem af er
þessúm mánuði má he’ta að hafi
verið einmuna hagstæð tíð, þó
frost haf''talsvert komið, (20 st’g
fyrir neðan zeroj dag og dag.
Þresking byrjaði því almennt
Jarðarförin fór fram í dag frá
heim'li liinnar látnu, að viðstödd-
um miklum mannfjölla. Cand.
theol. Ásmundur Guðmundsson
jarðsöng. Nánari æfiatr:ði þess-
arar merkiskonu munu sífiar send
blaðinu.
Þorrablóts nefnd’n í Leslie er
nú þegar farin að undirbúa v g-
lega miðsvetrar samkomu, sen
haldast á í samkomuhúsi bæjirins
Dr. Herbert M. Rosenberg, d.o„ d:e., m.t.
Liæknar með handa álagnlng og rafmagni.
602 MAIN STUEET, ItOOM 9-10, TEI,EPIIONE GAURY 2176
Sérstaklega stundað að lækna langvlnn veikiudi ineð áþreifing.
SAIGA HKINVEIKiNDA FKAÆÐINNAIl (Ostcopntliy)
pð aö margar ðlikar aðferðir haft verið notaðar, þá er Hiram Still,
læknir frá Kirkville, Missouri, upphafsmaður þeirrar fræðigreinar, er
hann nefnir Osteopathy (Beinveikindi), með þvl að hann hélt að öll
veikindi kæmi af sjökdðmi i beinum. Nú á dögum álíta þeir helztu,
sem þessa fræði stunda, að vöðvar, sinar og taugar eigi líka að takast
með I reikninginn. J>essi 'fræði hafa tekið stórmiklum framförum þau
20 ár, sem þau hafa uppi verið.
Osteopathy er meðalalausar lækningar, er leitast við að iagfæra
ýmsa parta ltkamans og láta þá vinna í samræmi og sameining, og
beitir til þess vísindalegri aðferð.
Gækningar með rafmagni eru með þeim hætti. að veita rafmagni
á sjúkdóma með visindalegri aðferð.
En til þess að not verði að rafmagni til lækninga, verður að rann-
saka það og læra meðferð þess. Sú læknlnga aðferð hefir tekið stðr-
miklum framförum sfðustu 20 árin. Margir læknar, bæði meðaia-
læknar og meðalalausir, nota rafmagn til lækninga. Eg er útlærður í
ofannefndum lækninga aðferðum, og tekst vel að lækna þessa kvllla:
Allskonar maga kvilla, Indigestion, Constipation, Catarrh of the Stom-
ach, Kidney Troubles, Rheumatism, Paralysis, Lumbago, Sciatica, Neu-
ralgia, Nervousness, Neurasthenia, Impotence, Blood Disorders, Cat-
arrh, Headaches, Astha. Catarrhal Deafness, Ðiabetes, Chronic Piles
(not bleeding), Erimmission og marga aðra. Marga húðsjúkdðma, svo
sem Eczema, Pimples, Ringworm, Barbers’ Itch. o. s. frv. Marga kven
sjúkdðma, svo og hárvöxt á andliti, og tek þau burt til fulls.
Skriftsofutími: 10 árd. til 1 slðd.; 2 siðd. til 5 sííðd.; 6 siðd. til 8 30.
Sveitafðlk getur leitað til mln með sérstökum fyrirvara, bæði I
borg og sveitum.
—Lesið auglýsing Dr. Rosenberg I almanakinu Islenzka.
með ósk um gleðihg jól og gott i
hönd farand: ár.
Grímur Laxdal.
Bein löggjöf
(Direct Legislation.)
F.ftir PÁL M. CLEMENS.
iföftigle k. Þeir cru reiðubúnir
i.og viðmáls þýðari hve- við annan
... . . j Hann bafði hvaö eftir annaö flutt I votviðra og erfiöle ka á því að
að þjota a staö a fulli e, ö og fang sitt fuþ af ]um inn geta flutt vélarnar á milli bænda,
þar sem allir vegir voru ófærir og
juin blómanna, blikað á tit andi “pra'rian” víða svo gegn mettuð
jbárum og vaggað sér á öldum titr- af vatn' að ekkert toldi uppi.
Það b'-rtir sn :gglega svo að and't;bra. Og ag loknu dagsverki Að undan teknum 4 eða 5 bú-
endum hér í bygð, munu nú allir
hafa fengið. þreskt korn s'tt, en
frétt hefi að fyrir sunnan og vest-
an Leslie og suðaustan af Foam
ekki fyrri en um 25—27 sept, og Húsið er nú fullgjört innan og hið
ma’.SÖkU“ prýðilegasta. Borðhald verð ir í
sjálfu samkomuhúsinu og skal t:l
revna sig eftir hjarnfenninu fyrir:} hýbý]i J)e rra> dansað á kr6nbl5S_
framan okkur svo lengi sem kraft '
aniir endast.
glampandi hrímrós r bl ka í snjón-jkvaddi hann só] viö sjáfa-brún
um- Hbnins búar hafa tendrað svo nn;i?ga> a« skýin sem á ho-fgu
kynilla sína svo að lýs r af um víði jroðmrðu og urðu purp ra rauð eða
veröld. Röðulfagrir lj-’sbogar ;hjúpuðu sig gullblæ u, en nú var
risa á norðurhvel lvm'nsms og hann að ski]ja vi8> en enginn gaf
þjóta fram um liimuiihvo'.fið með þvi glllm
geysihraða. Ljósíiogirnir liðast i Stormurinn rak regniö á uidai
og teygjast, skiftast tii hástið ’rs, I sér meS gevsi h.-aí5l OJ ^ g^j
dra?a sig svo saman i ]>étta Ijós- hvert strá ti] jarSar Qfv ðr'ð
kembu, draga svo úr séi arair og lagðist yfir alt svo þu-igt og lam-
mvnda ajfr* nýja, smærri—st-rr'. andi. 'oagur •]eiö’ aS kveldi og
Lpui i há h'minhvolfinu hafa s:g- , þas var far:ð að bregða litum. Þá
ulljósin runnið saman í þvkkin rofa5- t;] j vestri svo ti] só,ar sá
ijóshiúp og myndað tmdurJ'agran j0cr; sama b ]i sendi hún ge sla sí>ia
'jóshjálm. Marg r ljó‘vendi" j :nn ti] ves'ings ljósál s'ns. sem
st nea oddum saman og rnynda eng nn t6k eftir Qg það bráði
lj'’sh,'álmmn með öllunn regnbog svo af honum við geisla se"d ng
alls vanda eftir beztu efnum, svo
enginn geti orðið annað ea f 11-
komlega ánæsður m ð kom 1 s' a
þar; nema þá þeir s?m aldrei geta
orðið ánægöir og alt þurfa að
lasta.
Samkomu skrá ve"ð,r síðar
send isl. bílöðunum í Wpg.
r , , -| Bráðkvaddur varð ný'e^a í
Lake, se enn mik ð oþreskt og ; p
engin von fyrir að það fáist þreskt
?oam Lake, einn af
r , , , umsjonarmonnunum.
fyrr cn að Vori, þvi nu er her kom- j f ■
inn 4—5 þuml. snjór og allra v.tr
a.r veðra von.
Að segja með vissu hvað upp- j
komhl ð ,
Hart að
maður reglusamur og sér-
taklega vel látinn.
Þjófnaður all mikill komst rpp
skeran hafi orðið hér að ineð 1-
jnýlega i Leslie. T\eir vinn meni
ans 'litunt.
tali, er erf'tt, en "eftir því sen eg 1 <l ht>tthnu fmid 1 upp á því, að
hefi komist næst, þá mun hún tep- 1 lcítum husbóida síns á naet-
lega fara fram úr 2> busbel hveit- , urnf’ vog^um frá fetðamö: num
is á ekru og um 40 bu-liel ha.fra.!°g korni ur kornllloðjm nágranna
Auðvitað hafa nokkrir eins'akir 1 erK l’ og selJa l)að svo a næt"
sHar, að hann lauk
brostnum a”gi'num
fengið frá 25—30 og alt að 40
| urna í kornkai,p>húsinu Alls he i
Eg heyrði talað um þa'ð;, þega'
eg var ungur, að varlegt væri að
horfa til lengdar í norðurljósin
þegar þau kvikuðu mik ð, hug r
manns gæti þá orð'ð' helzt til kvik
látur og hvikull. Getur ve' verið
að þessi áhrif hafi komið fram við
mig, að nv'nsta kost' for eg að
revna að lxta hugann fljúga út um
geym’nn og hnýsast eftir ein-jaT,di 07 t'ima"legur. sem l ''a h a f
hverju. Eg reyndi að s n h hann p'n<= skvnd le<ra no h-nr bk’i t
lengra og lengra, stj'órn’i af | wann WadÞ' land:ð k-’F'a mð
stjörnu, langt langt út í rsvnis ti°n,and’ fr*arV>o-a. b’ t h‘,T,n
en ’alausa fjarlægö'na. Fn hann I <*b,u>r 1íf ja-ð-rnuar þó hann
komst ekki hálfa leið. Og aftur! verði að yf:rTefa þa’' um stund.
kom hann fullur ráðgátu, hálf 1 m-1 — — — —- —
aður af að hafa eng’n takmö'k i r-Vnd' o<»' r:rrn'ti v:kum
fund’ð og að skilja ekki bá óra-1 AKpír>s skiVa c,tan<i daT
veg’ sem hann fór um. Skv’d:þá!o<r riarr e»;a n-,rt 6r dðgrtim S'U”'*-
upp h'lf- I bushel hve tis af ekru, af l tlum j eg frett að l)e‘r ha,i stoli® þann g
Þá lau t á blettum, en þá aftur margir no' k- og selt’ 5 vagnhlöss, og svo e" nú
anda mínum takast betnr ferðala''
þetta heírar hann er or*i">n laus
við ltkamann? Skyld' ham þí
íreð öllu óháöur og sjálfum sér
ráöandi og geta lyft sér á nau'n-
aftur stormhrynu og dimm s'ý uð innan við 2O bushel, og sama 'm,se5?t e,ra sem Þe r eru sak
færðust fvrir sól'nx. Þá ste'g ;má segja um haf'a. , aðir um.
dauöinn fet’ framar, teygö' siginnj Hve'ti var víðast hér sleg:ðj fiins °S V1® var að búast, gat
fvr'r dyras’afmn og b1é: köl um fvrir fro-t og mun meiri pa t:,r l>víDkut- þjófnaður ekki lengi dul- i
anda sínum á 1 jóc'á'r'nn Sim- þess hafa náð í að vera flokkað ! ist> enda ’kom einn bóndmn að |
ctund’*s brá fvri»- D’ftraudi ge'sla nr. 2 North, en sökum Jæss að j Þe m’ l)ar þeir voru að hlaða
sem hvarf út í loftið og va ð a^ menn komu því svo se nt fd inark- va&n úr kornhlöðu hans, en þeir
rermbop,a á ve"tur1oft:vU> Þ'ó aö.ir, munu fle tir H 'a fe g ö hluPu tra öllu; þó eigi svo fljótt ,
rre:ra verð fyrir gott hveiti nr. 2 j að hann þekti þá ekki. — Lög- 1
nú, en fyir n". 4 rg 5 íðastl. ár, reg!umaður var þegar kallaður, og
eya svo hefir mér sjálfum að raun marglr menn sendir 1 eft’rleit.
orðið.
í byrjun þresk’’ngar mun kom-
Höðuverð á hveit’ hafa ver'ð frá
82 centum, nr. 1, 07 svo hlutfalls- (
lega læera eftir flokkun, og h~fr- |el<1<1-
ar f á 28—3'» centum, en jafnh!i’'a hingmaöunnn okkar W. .H.
því. aö nokki’ö fór að berast að j Paulson s-'tur nú á þingi og vænt-
markaðnum, féll verð'ð óðfluga oT‘um vlð liberalar alls hins bezta af
1,«-, óv°ör'ð á að k eld’
Annar náöist samdægurs í Foam
Lake, en h'nn er víst enn ótekinn;
hafði þó orðið vart við hann i
Leslie skömmu eft.T, en náðist
mof; o^saVra*''. ði’tigT.nú um lengri tíma hef:r veröiö ájhans aögjörðum þar.
n:*„r fTet-ínt f»r Þ^ö bv'n í
fÍaF’nn og haf"ld'>r”ar fcmna æð-
and' upt> að strö”d:nni. Storm-
hveit’ aðe’ns verið qo—6- c nt ogj Þar sem eg ekki kann þessa
17—23 fvrir bushel'ð af höfmm. | sögu lengri í þetta sinn, vil eg
og
Nokkuð af höfrum var sleg'ð láta hér staðar numið
Bein löggjöf er með þrennu nióti.
Fyrst. með því aö viss hluti eða viss
tala kjósenda leggur fram lagafrum-
vörp til samþyktar á þingi, eða, ef
þing vill ekki samþykkja, þá við al-
menuar kosningar. Ncfnist það "In-
itiative” (fra.m borið inisiativj. Ann-
að, með því, að kjósendur greiða at-
kvæði um lagafruinvörp frá þingi eða
Initiative eins og áður er frá sagt;
nefnist það Refcrendum. Og þriðja,
með ])ví, að kjósendur setja ótrúa em-
bættismenn eða þingmenn frá embætt-
um. Nefnist það Rccall (farmborið:
ri-kol).
Undir beinni löggjöf verður eitt af
tvcnnu: Annað hvort vferður ]>ing-
löggjöfin ekki gild fyr en eftir þrjá
mánuði, eða frá því þau eru samþykt
á þingi— til þess að gefa kjósendum
tækifæri til að greiða “referendum”-
atkvæði um þau, ef viss hluti kjósenda
krefst þess. Er það nefnt Optional
Rcfcrcndum*). Eða þá öll lög eru
borin undir kjósendurna. líkt og nú
eru þau borin undir konung, þar sem
konungsstjórn er “þingbundin”—Ob-
ligatory Referendum.
Be,n löggjöf kemur því ekki í stað
þings löggjafar nema í vissum tilfell-
um. Hún er ekki ætluð til að ónýta
þingin, heldur til að gera þau gagn-
legri og til að laga það, sem miöur
fer hjá þeim og flokkunum.
Beztu meðmæli beinnar löggjafar er
það, að hún er nientunar atriði—eins-
konar háskóli kjósendanna.
Þegar kosið er u,n mál en ekki
menn, er hægra að gefa málefninu
gaum heldur en ]>egar það blandast
saman við kosti og lesti einhvers þing-
mannsefni.s. •
Vanalega snúast kosninear meSa
um menn en málefni. Hvort heldur
kjósendunum likar betur eða ver
verða ]>eir oft óbeinlínis að greiða at-
kvæði með lögum, sem þeir eru ósam-
þykkir.
Af tíu tillögum eins þingmannsefnis
j getqr kjósandi ef til vill fallist á níu,
I en hann verður að greiða atkvæði meö
j ]>ví tíunda til þess að fá þeim níu
| framgengt, og neyðist þann veg til að
greiða atkvæði mót eigin sannfæring.
^annig var maður kosinn með miklum
meiri hluta, en mál, sem hann var
andstæöur. en sem mótstöðumaður
hans var meðmæltur, var samþykt ná-
lega í einu hljóði.
Mundi þetta ekki afstýra töluverð-
um illdeilum, flokkshatri og mútum
auðvaldsins? Það hlýtur að liggja í
augum uppi, að örðugra er að múta
þúsund mönnum en e:num manni;
öllum kjósendunum en þinginu eða
stjórninni. Og jafnvel þó ekki sé um
mútur að ræða, heldur að eins rétt-
sýni. ])á ey ])að samkvæmt málshætt-
inum, að “betur sjá augu en auga”, að
fjöldinn getur séö betur, einkum í sín-
um eigin málum, heldur en einstakir
menn, jafnvel þeir vitrustu.
Enginn vegur til mentunar er viss-
ari en verklegi vegurinn. Þegar al-
þýðan her aö taka þátt í löggjöfinni á
þann verklega hátt, sem bem löggjöf
útheimtir, þá fyrst fer alþýðan að
njóta sannrar mentunar í sínucn e g-
in málum.
Allt hefir þetta verið sannað með
reynslunni því bein löggjöf er komin
á fót allvíða.
Svissland var fyrsta þjóðin til að
taka upp þessa nýju laga aðferð. Var
það árið 1874. Endurbættar voru þær
þar árið 1891. Síðan hafa ríki Banda-
ríkjanna i Ameríku verið að koma
]>eim á hjá sér, svo að nú eru þær við-
urkendar í þeim fjórtán: Suður Dak-
ota, Utah, Oregon, Nevada, Montana,
Oklahoma, Mainc, Missouri, Michi-
gan, Aarkansas, Colorado, Arizona, N.
Mexico, California og Ohio. í Wash-
ingtonéríkiý, Nebraska. Idaho, Wyom-
ing, Wisconsin, N. Dakota, Nevada og
Mississippi liggja nú frumvörp til
breytingar á stööulögum þeirra rikja
frammi fyrir kjósendunum, því stöðu-
lögununi verður ekki breytt án sam-
þykkis borgaranna; að svo miklu leyti
var bein löggjöf vðurkend í stöðulög-
um ríkjanna, þegar þau voru mynd
uð. í sambandslögunum er ekkert um
það efni enn þá. En forsetaefn:
Wilson og Roosevelt voru báðir með
því, að hún yrði tekin upp í þau.
í Canada er þessi hreyfing að kom-
ast á fremsta hlunn. í nýafstöðnunii
enda,
*) Eg læt einhvern, sem færari er í
íslenzku en eg, hafa fyrir að þýða
Jiessi orð. — Hdf.
kosningum í Saskatchewan fylki voru
báðir aðal flokkarnir með henni. í
Manitoba, Ontario og Alberta er hún
á dagskrá liberal flokksins.
í Ástralíu og New Zealand er hún
komin langt á leiðis.
Ekki eru lögin viðvikjandi beinni
löggjöf alstaðar eins. Einna best eru
þau í Oregon, New Mexico og Ar-
izona.
Að löggjöf þessi hefir alstaðar
reynst vel sést bezt á því, að hvergi
]>ar sem hún liefir komist á fót, hefir
hún verið lögð niður. Þvert á móti
hefir hún verið aukin og endurbætt.
Á Svisslandi ljúka ailir á liana lofs-
orði. 1 bók, sem heitir Against the
Rdferendum (A inóti “referendum”ý,
getur höfundurinn ekki tilfært eitt
niótmæli frá Svisslandi á móti beinni
löggjöf, síðan hún kon.st á þar í landi.
í Oregon, áður en bein löggjöf komst
á þar, réði járnbrautarfélagið North-
ern Pacific svo lögum á þinginu þar,
að það var álitið eitt með þeim spilt-
ustu stjórnum i Bandaríkjunum.
Ætlaði félagið að halda upptekinni
venju eftir aö bein löggjöf komst á,
og kom einum lögum i gegn um þing-
ð. En ekki leið á Iöngu áður én far-
ið var að safna bænarskrá um að
leggja lögin fyrir kjósendurna. Er
^stutt frá því að segja, að lögin féllu;
og með þeim vald Northern Pacific
félagsins. Með þrumum og eldingum
grét það það mein eftir því sem fróð-
ir menn segja. Er Oregon nú viður-
kent sem einhver hin bezta fyrir-
‘mynd heimsins í stjórnmála hreinleik
og framfarasamri löggjöf. Það fyrsta,
sem hvarf, var þriðja málstofan, og
henni fylgdu “the bosses” og “heel-
ers’ ’og alt þeirra lið.
Sama hefir reynslan orðið í öllum
þeim ríkjum, sem tekið hafa upp
beina löggjöf: spillingin hefir liætt
og löggjöfin hefir batnað.
Athugunarvert er ])að, að í Fri-
bourg á Svissland' eina Cantonan
ffylkiðý, sem ekki hefir beina lög-
gjöf, er líka það eina sem einn auð-
'töur ræður löggjöfinni, þó ekki sé
hann í stjórninni í orði kv<ðnu. Lík-
ist fyrirkomulagið þar því sem al-
ment gerist i Bandarikjum. Kona ein
sem um það hefir ritað. segir. aö hún
sæi mikinn mun á ]>vi hvað alt var i’á-
tæklegra í Fribourg en hinum fylkj-
unum; bvggingar lélegri og börnin ó-
hreinni o. s. frv. ,
En hvað segja nú Islendingai1 um
tillösrur þessar? Ætla má. eftir því
að ekkert er á þær minst í blöðum eða
ritum, að þær séu ókunnar á íslandi;
og er það hörtnung um svo gott mál-
efni. En þó er vonandi, að nú verði
það bráðlega tekið til umræðu.
Sjálfsagt nmnu þær mæta sömu
mótspyrnunni og annarsstaðar. Suni-
r munu telja þær óviðeigandi á ís-
landi. Þvi lík er vanalega fyrsta mót-
báran. Það væri þá ekki nema “ó-
bliða veðrátttinnar” ætti þar hlut að
máli! Alt mun til tínt. Vísað í sög-
’ir annála og sýslumanna æfir. En
yfirleitt munu menn skiftast í tvo
flokka. í öðrum verða þeir, sem
’^yggja skoðamr sínar á þeirri hugs-
un, að alt vald eigi að koma ofan að
frá einhverjum, sem “af guðs náð”
sé settivr til þess að stjórna heimin-
um. í hinum þeir, sem trúa því að
ekkert vald sé rétt. sem elki kemur
frá þjóðinni. Eigingirni mun skipa
cmbættismönnum konungsins í fyrra
flokkinn; heilbrigö skynsemi rrun
skipa greindum alþýðumönnum í ])ann
síðara. Þó munu breði embættisr og
alþýðu-menn verða í báðum flokkun-
um, því ekki eru það endilega stöður,
heltþir samvizkusemi og samvizku-
leysi, réttsýni og eigingirni, ]>ekking
og ])ekkingarleysi. sem stýrir mönn-
unum. Að lokum muini samvizku-
semi. réttsýni og þekking sigra.
Þvi skyldum við íslendingar ekki
fagna slíku málefnl? Eigum við ekki
að þakka — eða kenna — tilveru ökk-
ar, sem þjóð, frelsisþrá íslenzku land-
námsmannanna. sem unnu það fyrir
sjálfstæði sitt að yfirgefa eignir og
ættvini, sem settu á stofn frjálsari
þjóðstjórn en þá Jæktist í nokkru
landi, —stjórn, sem varði í fjórar
aldir, og var á góðum vegi til að
verða lýstjórn, þegar konungsvaldið
steypti henni ? E:gum við e’ ki Eddu
sögurnar, sem segja frá því. er regin
öll gengu á rökstóla. 1 Ásgarði hefir
þvi verið be:n löggjöf.
Erum við ekki, sögu okkar veena,
kyldug til að vinna að því, að ein-
’vern tíma verði um oss ís’endinga
'agt’ Þá gengu all:r ísléndingar á
ökstóla? Þ.e.a.s. með þeim nútíðar
aðferðum sem lvst hefir ver:ð hér að
framan, og forfeður vorir hefðu ef til
vill nefnt rökstóla en vér nefnum nú
beina löggjöf,- til aðgre:nii1gar frá
hinni bognu, sem nú er t’ðkuð víðs-
vegur um heim allan og svo hrapar-
lega hefir mishepnast. Vonandi er, að
bræður vorir heima á Fróni fari að
verða skynsamir í þessum efnum.
Þessi grein er partur af grein, sem
eg sendi ritstjóra Isafoldar í Ágúst-
mánuði ]>essa árs. og cnn þá er ó-
komin í Isafold. Fyrri partur grein-
arinnar var mótmæli gegn tillögum
um afnám þingræðis og stjórnmála-
flokka, sem þeir Björn Kristjánsson
og Dr. Guðmundur Hannessson liöfðu
farið fram á. Benti eg á í fyrri hluta
greinarinnar, að bein löggjöf mundi
ráða bót á öllum þeim agnúum, sem
þeir sögðu vera á hinu núverandi fyr-
irkonnilagi þar heima.
I K0SNINGAFUND
heldur stúkan
ÍSAFOLD
nr. 1048I.O.F.
♦ Neðri G. T. salnura t
♦ Iaugardagskvöldið 28.Des. ’12 ♦
♦ +
+ og er því áríÖ- ’
+ andi að með- +
+ limir f jölmenni
+ A þeim fundi
♦ verða einnig
-f
-f
-f
♦ TEKNIRINN NÝIR FÉLAGAR <
♦ ♦
Þér, sem enn hafið ekki sam-
einas' neinu lífsábyr ðar- eða
bræðra-félagi ættuð að leita
ftekari upplýsinga hjá embætt-
ismönnum stúkunnar. Aðeins
skal það fra - tekið, að ekki ein-
göngu fylgi - því líf*»ábyrgð helcf-
ur cg sjúkrastyrkur, ók« ypis
læknishjálp, ókeypis jú rahús
hér í bænum, og fyrir þá <em
tærii'garveikir verða ókeypisað-
hjúkrun á einu bezta tærin ar-
hæ i Canada. Gerist
♦
-f
-f
-f
-f
-f
-f
; MEÐLIMUR ST. I^AFOLDAR ;
f-f-f-f-f-f-f-f-f-f-f-f-f-f
I
Gefið egta de-
manta í jóla-
gjöf.
Og látið þá koma frá
húsi Porte og Markle
Demantar vorir eru
hreinir og ljómandi,
skærir og indælir.
Að eiga demant er
viturleg sparsemi fyr-
ir aðgætna, jafnt
og p ningamenn.
AreiðanL gt
gimsteina
heimili.
Porte & Markle
LIMITED
Gullsmiðir
Portage og Donald
INDIAN CURI0 C0.
w nnE’s MÁIN ST
óke>p « sínlnií 3A3 Wi/'U’ J
Vísindalegir Taxldermists og loP-
skinna kaupmenn. Flytja inn I land-
iö sitSustu nýjungar svo sem Cachoo,
öll nýju tu leikföng, dægradvalir,
galdrabuddur, vindla og vindlinga,
galdra eldspýtur, nöörur o.s.frv.—
Handvinna Indiana, leöur gripir og
skeijaþing, minjar um Norövestur-
landið. SkrifiÖ eftir veröskrá nr. 1
L um nýstárlega gripi, eöa nr. 3 T
um uppsetta dýrahausa.—Póstpönt-
unum sérstakur gaumur gefinn.
SEYMOUR HOUSF
MARKET SQUARE
WlNNIPtb
Eitt af beztu veitingahúsum bæj-
arins. Máltíðir seldar á 35 cent.
hver.—$1.50 á dag fyrir fæði og
gott herbergi. Billiard-stofa og
sérlega vönduð vinföng og vindl-
ar.—Ókeypis keyrsla til og frá á
járnbrautarstöðvar................
john ^JAuird, eigi ndi.
Vér viljum að þú minnist þess, að
börn veikjast helzt af næmum sótt-
um, svo sem kíghósta, barnaveiki og
skarlatssótt, meðan það hefir kvef.
Chamberlain’s Cough Remedy lækn-
ar kvef fljótt og vel og vamar sótt-
næmishættunni. Þetta meðal er frægt
af því hve vel það læknar kvef. Það
er ekkert ópíum í því né önnur svefn
lyf og börnum má óhætt gefa það.
Fæst alstaðar.