Lögberg - 20.03.1913, Blaðsíða 2

LÖGBEIÍG, EIMTUDAGINN 20. MARZ 1913
*
Dr. Herbert M. Rosenberg, d. o., d:e., m.t.
Lækriar með handa álagnlng og rafniagni.
602 MAIN 8TREET, IIOO.M 0-10. TELEPUONE G VKIIY 2476
Bérstaklega stundað að lækna langvinn veikindi tneð áþreifing.
8AIGA BEINVEIKINDA FRAÆÐINNAU (Osteopathy)
pó að margar ðltkar aðferðir hafi verið notaðar, þá er Hiram Still,
læknir frá Kirkville, Missouri, upphafsmaður þeirrar fræðigreinar, er
hann nefnir Osteopathy (Beinveikindi), með því að hann hélt að öll
veikindi kæmi a£ sjúkdðmi í beinum. Nú á dögum áltta þeir helztu,
sem þessa fræði stunda, að vöðvar, slnar og taugar eigi Hka að takast
með I reikninginn. pessi fræði hafa tekið stórmiklum framförum þau |
20 ár, sem þau hafa uppi verið.
Osteopathy er meðalalausar lækningar, er leitast við að lagfæra |
ýmsa parta ltkamans og láta þá vinna t samræml og sameining, og
beitir tii þess vtsindalegri aðferð.
Lækningar með rafmagni eru með þeim hætti, að veita rafmagni j
á sjúkdðma með vtsindalegri aðferð.
En til þess að not verði að rafmagni til læknlnga, verður að rann- |
saka það og læra meðferð þess. Sú lækninga aðferð hefir tekið stór-
miklum framförum sfðustu 20 árin. Margir læknar, bæði meðala-
læknar og meðalalausir, nota rafmagn til læknlnga. Eg er útlærður I
ofannefndum lækninga aðferðum, og tekst vel að lækna þessa kvilla:
Allskonar maga kvilla, Indlgestion, Constlpation, Catarrh of the Storn-
ach, Kldney Troubles, Rheumalism, Paralysis, Lumbago, Sclatica, Neu-
ralgia, Nervousness, Neurasthenia, Impotence, Blood Disorders, Cat-
arrh, Headaches, Astha, Catarrhal Deafness, Ðiabetes, Chronic Piles
(not bleedtng), Erimmission og marga aðra. Marga húðsjúkdóma, sVo
sem Eczema, Pimples, Ringworm, Barbers’ Itch. o. s. frv. Marga kven
sjúkdóma, svo og hárvöxt á andliti, og tek þau burt til fulls.
Skriftsofutlmi: 10 árd. tii 1 stðd.; 2 stðd. til 5 sftðd.; S slðd. til 8.30.
Sveitafóik getur leitað til mtn með sérstökum fyrirvara, bæði í
borg og sveitum.
—Lestð auglýsing Dr. Rosenberg t almanakinu tslenzka.
Minni Canada
Flutt á miösvetrar úlfaipóti félagsins
“Kveldúlfur” í Vancouver, B. C.,
7. Febrúar 1913.
af
E. G. GILLIES.
I texta skyni, langar mig til aö
kalla upp úr djúpi iöngu liöins
tíma, tvo menn, tvo kappa fornald-
arinnar; þá Gunnar og Kolskegg
Hámundarsyni frá Hlíðarenda.
Engum af fornköppum okkar
man eg eftir, sem eins er glæsilega
lýst, eins og Gunnari; honum var
flest til lista lagt, sem einn mann
má prýða.
Hann var mikiil maöur vexti og
sterkur og allra manna bert vígur.
Hann hjó báðum höndum og skaut,
ef hann vildi og hann vó svo
skjótt með sverði að þrjú þóttu á
lofti að sjá. Hann skaut manna
bezt af boga, og liæfði alt það er
hann skaut tii. Hann hljóp meira
en hæð stna með öllum herklæð-
um, og eigi skemra aftur en fram
fyrir sig. Hann var syndur sem
selur; og eigi var sú íþrótt, að
nokkur þyrfti við hann að keppa;
og hefir svo verið sagt, að eigi
var hans jafningi.
Hann var vænn að yfirlitum og
ljóslitaður; rétt nefið og hafið upp
framan vert; bláeygur og snar-
eygur, rjóður í kinnum, hárið
mikið og fór vel. Manna var hann
kurteisastur harðger í öllu og góð-
gjarn, mildur og stiltur vel, vin-
fastur og vinavandur.
Gunnar var glæsimenni mikið og
þegar hann hafði mest við var
hann svo búinn að hann bar tign-
ar klæði þau. sem Haraldur kon-
ungur Gormsson gaf honum. glófa
gullfjallaða og skarband með gull
knút á, og hringinn Hákonarnatit.
Þetta er mikil og fögur lýsing,
bæði á persónu hans, eiginleikum
og búningi; og mikið mannsmót
hefir hlotið á honum að vera. og
engin undur þótt fólk f?eri útúr
hverri búð til að horfa á, þegar
hann reið á alþing. nýkominn úr
frægðar fór sinni frá útlöndum,
né heldur þó hann gengi í augun
á Hallgtrði, þegar hún mætti hon-
um svona prúðbúnum fyrir fieðan
Mosfellinga púð; og líklegt tel eg,
að okkur ntpndi þykja hann frem-
ur prýða þetta samkvæmi, ef hann
væri kominn hingað í kveld.
Lýsingin á Kolskegg er stutt, of
stutt finst mér, um hanu stendur
þetta aðeins.
Hann var mikill maður og sterk-
ur, drengur góður, ö uggur í öllu
og vitur.
Með þessari lýsihgu er maður þó
mintur á flest þaí, sem Gunnari
var bezt gefið, hreysíina og dreng-
lyndið.
í sumu fórt:st ]>eir þó hjá, eða
var niikill munur á milli þeirra,
og kemur það greinilega frant
þegar þeir kvöddust í síðasta sinn
á Gunnars hólma.
Þegar Gttnnar hafði tvívegis
vegið í hinn sama knérunn, og var
í þann veginn að rjúfa sætt góðra
ntanna — sem Njáll hafði þó var-
að hann við hvortveggju — þó
hún tilskildi. að þeir Kolskeggur
skt’ldu báfir fara utan. þó aðeins
til þriggja ára, sem var eitt og
aðal atriði sættarinnar, þá riðu
þeir, báðir alfarnir heiman ofan
eftir bökkunum við Markarfljót;
hestur Gunnars hnýtur þá, og
hann stekkur af baki, verður hon-
um þá litið upp til hliðarinnar og
bæjarins á Hlíðarenda, og segir
þá þessi sögufrægu orð, sem við
öll könnumst við: “Fögur er
hlíðin, svo að mér hefir aldrei
sýnst jafn fögur, bleikir akrar og
slegin tún, og mun eg ríða heim
aftur og fara hvergi”.
Ger þú eigi þann óvina fagnað,
segir Kolskeggur, að þú rjúfir sætt
þína því að það mundi enginn
maður þér ætla.
Hvergi mun eg fara, segir Gunn-
ar, og svo vildi eg að þú gerðír.
Eigi skal það, segir Kolskeggur,
hvorki skal eg á þessu níðast, og á
öngu öðru, þvi er mér er til trúað,
og sá einn hlutur mun svo vera, aö!
skilja mun með okkur.
bað hafa komið fram tvær skoð-,
anir á hvötum þeim, sem réðu úr
slita ráðsályktun Gunnars við það |
lækifæri; önnur hjá Skarphéðni.:
þegar liann og Högni voru stadcí-j
i" hjá haugi Gunnars og heyrðu
bann kveða vísuna sem þetta ei |
brot úr.
Heldur kvaðst hjálmi faldinn
hjörþilju sjá vilja
vættidraugur, en vægja,
valfreyjtt stafur, deyja.
Mikið er ttm slíka fyrirburði, seg-;
ir Skarphéðinn, er liann sjálfur’
vitrafi okkur, að hann heldur vildi
deyja en vægja fyrir óvinum sín-'
itm.
betta var nú skilningur Skaq>-
héðins á hvötum Gunnars til að
snúa aftur. Hin skoðunin kemur
t’ram hjá Jónasi sál. Hallgríms-
syni, þar sem hann kveður.
En Gunnar vildi heldur bíða hel
cn horfinn vera fósturjaröar
ströndum. t
Eg sleppi því, hvor ]>eirra,
Skarphéðinn eða Jónas, hafi haft
betri skilyrði til að skilja og þýða
rétt tilfinningar Gunnars, því mér
er niiklu geðfeldara að fallast á|
þá skoðun Jónasar, að ættjarðar
ástin hafi riðið af bagga muninn. j
Engin vandræði væri að benda á
margt. ef tími leyfði, sem styddi
þá skoðun rnína, a'ö minni muni'
hafa verið atgerfis og hreysti mun- j
ur þeirra bræðranna, en séð verð-j
ur i fljótu bragði. við lauslegan
yfirlestur sögunnar, en að mikill
hefir samt verið vits og hygginda
munur þeirra.
Ef föðurlands ást Gunna-s hefði i
stjórnast at’ forsjá og hyggindum,
einsog Kolskeggs, mundi hann fús-
Iega hafa farið utan þessi þrjú ár
og komist hjá því að falla fyrirj
óvimun sínum, einsog hann gerði. j
án þess þó að af því hlytist neitt
annað |>arflegra en svölun hefnd-!
arþorsta f jandmannanna ; en ann- j
ars hefði hann liklega bætt feg-j
ursta kapitulanum við sögu sina !
En þó föðurlands ást Gtinnars hall!
verið helg og há, eða þá svq djúp.j
að hún var botnlaus og óviðráðan-j
leg, þá var hún ]>ó að minsta kosti
óhentug, og á það vil eg léggja!
áherzlu.
F'n Kolskeggur stoðst e'.draun-i
ina, vit lians eía fyrirhyggja af-j
tóku meö öllu að liann bryti dreng-j
skaparorðið, eða niddist á nokkru!
því. sem honum var til trúað. eins
og hann bar fyrir sig.
Nú sá hann að vonlaust var um
að Gunnari yrði lengur við hjálp-
að. bangað til hafði hann þó;
ætíð skilyrðislaust, lagt líf sitt við!
líf hins ógæfusama bróður síns,
en "liingað og ekki lengra’’. Nú
tók vit hans og fyrirhyggja fram
fyrir hendumar á kappanum.
Enginn skyldi þó ætla að Kol-
skegg hafi ekki líka þótt hlíðin
fogur, eða að hann hafi ekki líka
elskað fósturjörð sína; því hver er
sá sem alinn er upp við íslenzka
náttúrufegurð til fullorðins ára,
en ann henni þó ekki? Leggi hvert
ykkar eldra fólksins hönd sér á
hjarta og svari sér svo sjálft upp
á þá spurningu.
Munur þeirra Gunnars kemur'
því einkum fram í því, að Kol-
skeggur hafði meiri siðferiSisstyrk,
vit og fyrirhyggju, og minnir mann
á að “sá sem stjórnar geði sínu
er betri en sá sem yfirvinnur borg-
ir”.
Eg hef bent á þessa tvo menn
í fyrsta lagi af því að þeir bættu
hvor annan upp, en þeir höfðu
báðir til samans, til brunns að bera
alt bezta efnið í fslendingum, og
annars skandinavisku þjóðunum,
bæði að fo'nu og nýju; likamsat-
gerfið vitið og drenglyndið, og alt
á háu stigi. og fyrirmynda okkur
Vestur-fslendinga annars, í fle^t-
um efnum, bæði hvor útaf fyrir
sig og báðir sameiginlega. Það er
ekkert torvelt að bcnda á nóg
dæmi, sem sýna andlegt og likam-
Iegt ættarmót þeirra bræðra á
Yestur-fslendingum, ]>ó þeir hafi
fa»rt sig til á hnettinum, og langt
sé nú uni liðið, og sennilega end-
ist ]>að lengi enn, enda þótt þeir
með tímanum liætti að mæla á ís-
lenzka tungu. Meðan innri mað-
urinn breytist ekki eða karakte"-
inn lieldur sér, þá sver/um við
okkur i ætt þeirra bræðra. hvaða
mál sem við mælum: meðan
hreysti þeirra, harðfylgi óg snar-
ræði Gunnars, en stilling, yfirlætis-
leysi. vit og óbifanleg staðfesta
Kolskaggs, varir við hjá okkur,
þá erum við góðir íslendingar og
eigum ekki “ættlera” nafnbótina
skilið.
Eg benti líka á þá, og öllu frem-
ur. annars vegna, ]>ess sem sé, að
]>að var stjórnleysi Gunnars á
föðurlands ást hans, sem skildi þá
bræður; |>ví “Gunnar vildi heldur
hiða liel, en horfinn vera fóstur-
jarðar ströndum".
Má nú ekki ]>arna segja, að
“margt sé líkt með skyldum”, því
livað ætli það sé annað en kærleik-
ur til þjóðarbrotsins okkar is-
lenzka hér í landi, sem veldur á-
greiningi okkar um þjóðemismál,
svo að sumir vilja eins og Gunnar
snúa heim, snúa huga sínum og
annara heim, og búa okkur til
störf í samræmi við þaö; en sumir
vilja standa við okkar sameigin-
legu og upphaflegu áform eins og
Kolskeggur, og snúa ekki aftur; i
]>að minsta ekki æskulýðnum.
Hvað er það annars, sem veldur
því, að föðurlands ástin blossar
svona upp og kernst í slíkan al-
gleyming hjá sumum, þá fyrst
]>egar hingað er komið? Oft
mönnum sem einhver vandræði
brundti útí Ameriku ferðina eða
höfðu fengið sig fullsadda á heima
högunum ?
Margt liefir mönnum vafalaust
dottið í hug, og ef til vill er það
fleira en eitt.
Flestir komum við hingað með
einbeittum ásetningi — og margir
með “krafta í köglum”, — til að
afla okkur fjár og frama að dæmi
forfeðranna, reiðubúnir að munda
vora hvössu atgeira, og leggja i
gegnum örðugleikana og hvert
ljón sem yrði á vegi okkar; en
framsóknar barátta hinnar æðri
menningar þessa lands, krafðist
annara vopna. og liefir óefað vald-
ið mörgum vonbrigða; þeir fundu
að með gainla atgeirnum gátu þeir
ekki sniðið sér neina verulega sig-
urbraut í gegnum lifið, né með
honum tekið lierfang mikið, né afl-
að sér eða þjóð sinni frægðar og
viðurkenningar, því nú er öldin
önnur. en á dögum Gunnars og
Kolskeggs. Hér verður að beita
öðrum vopnum, meira nýmóðins, J
en þau eru eindrégin þátttaka fl
áhugamálum þessarar þjóðar, bygð;
d þekkingu á högum landsitis, kœr-
lcika til þjóðarinnar og verklegri
framtakssemi. Án þess er lítið
tillit tekið til manna yfirleitt, þeim
lítil virðing veitt, í alvöru; og með
þeim vopnum einum eru menn lík-
legir til að ryðja sér braut upp á
frægðar tind þessa lands. En
þessum vopnum getum við margir
ekki náð. og viljum tæpast beita
þeim, þó við næðum þeim. Okkur
mundi tæpast þykja það tilvinn-
andi. sumum, ]>ví “Islendingar
viljum vér allir vera", eldri menn-
irnir, o’g hræddur er eg um, að
eitthvað þessu líkt valdi því, að
föðurlands ástin vex sumum yfir
höfuð og verður þeim einskonar
ofjarl; þá verður þeim einatt
gramt í geði og vilja því að við öll
snúum heim með hug og hjarta
og tökum okkur útúr sem mest
má verða.
Ef til vill má nú segja, um okk-
ur eldra fólkið að ekki geri rnikið
til. hvort við, í þessum skilningi
snúum aftur eða eigi; það sé þá
sjálíum okkur verst; við berum að
vísu í flestum tilfellum minna úr
býtum en ella, af gæðum þessa
lands, eins og reynzlan sýni oftar
en hitt, en mestu máli skiftir, að
við höfum svo marga mannkosti
til að bera, þrátt fyrir alt og alt,
að siðferðislegur þroski okkar sé
ómótmælanlegur, og að hann sé
þungamiðja mannlegra framfara,
og við hann eigi að miða vort
borgaralega gildi, og þetta áreiðan-
lega varðveiti okkur frá því að
lifa til ónýtis; að þetta sé það
vegabréf sem opni faðm þessarar
þjóðar fyrir okkur þegar við kom-
um hingað og veiti okkur óska-
barna rétt til jafns við skilgetin
börn þjóðarinnar sjálfrar. Að
vísu séum við “mældir og vegnir”,
eins og aðrir sem hingað koma, en
við séum ávalt “fundnir þungir”,
af þessum ástæðum, þrátt fyrir ó-
hentugar skoðanir, sem við stund-
um göngum með, og afvegaleidda
föðurlands ást; um það sé aldrei
spurt, enda beri annað stundum
vott um vakandi hugsun og skiln-
ing: hitt jafnast um þann góða
hæfileika að geta elskað fóstur-
jörð, og báða þessa kjörgripi, lag-
aða af hentugum kringumstæðum,
taki þau í arf frá okkur og.leggi
í skaut sinnar fósturjarðar, sem
er þetta land; sérhvað það, sem
þjóð þessa lands finni hjá okkur,
eins og þetta, af sömu rótum runn-
ið eins og það bezia hjá sjálfri
lienni, mæli vitanlega nægilega með
okkur.
And'.egu mannkostirnir hans
Kolskeggs, ekki síður en hreysti
hans. var sú undiralda, sem lyfti
honum upp á mannfélags yfirborð-
ið forðttm, svo að eftir að liann
kotn til Miklagarðs, varð hann
böfðingi i liði Væringja. ein-
göngu vegna hæfileika sinna; ekki
naut hann atkvæða landa sinna til
að ná þeirri stöðu, þrátt fyrir van-
traust og mótþróa Væringanna,
lieldur með því að ávinna sér
traust þeirra óskorað.
F'kki er það ógeðfelt umhugs-
unar efni, að skeð getur að liund- |
tvrkinn ?é nú að hröklast undan
afkomendum ]>essa lslendings,j
suðttr á Balkanskaganum. Hvað;
vitum við nema andi Kolskeggs
svifi yfir fylkingum Bulgara eða I
hinna herskáu Svartfellinga pgj
blási ]>eim í brjóst hugrekki þvi er
fátt setur fyrir sig? Hvað vitum
við, nema þaö sé andi hans, sem
skotið hefir Tyrkjum skelk í
bringu, svo að hinn skarði fáni
þeirra virðist ætla að ganga tindir,
í blóði sjálfra þeirra fyrir vestan
Sæviðársund ? Hvað. vitum við,
hversu margir frægir hershöfðingj-i
ar eða dugandi liðsmenn í heri
Bulgara eða Svartfellinga eru af-'
komendur Kolskeggs? Mér finsti
margt í fari Svartfellinga eintnitt
minna á Lslendinga. Hvorugir i
]>oldu harðstjórn og hrukku fyrir
ofríki annara á núverandi stöðv-1
ar sínar. Hvorirtveggja eru mennj
fretnur óstjórnþjálir og hafa ekki'
orðið samferða umheiminum ogj
eru því með annan fótinn ennþá í j
fornöldinni. ef eg má svo að orði
kveða, en hinn í nútíðinni.
Hversu rnargar ])úsundir geta!
ekki afkomendur Kolskeggs nú j
verið orðnir einmitt þarna suður-
frá, og hversu mikinn þátt geta
])eir. eða íslendingar óbeinlínis, þá1
ekki átt í því að losa Norðurálf- j
una við Tyrknesku minkunina? í
I>að síðasta sent við vitum af
hontim að segja, er ])að, að hann
var oröinn hershöfðingi í liði Vær-j
ingja og kvongaður, suður hjáj
Miklagarði, sem þá var miðstöð
rómversku heimsmenningarinnar:
og er það nægileg sönnun þess. að
Kolskeggur hafi hlotið aö vera!
miklu ágætari maður en séö verð-
ur af sögtt Gunnars. Hvað geturj
nú annars hamlað því að Islend-
ingar hér i Iandi verði á sínum!
tíma eins valdir eða kosn/r af j
þjóð þessa Iands sjálfri í höfð-
ingjadæmi hennar á eðlilegan hátt?l
Borgarlegt innræti felst í elsku
til lands og þjóðar.
Ef við getum því innrætt börn-J
um okkar sterka ást til Islands, og
fylt huga þeirra með þeim hlutum, J
sem því eru sérlega viðkomandi ogj
gert þau sí starfandi í þá átt; tak-
ist að kenna æskulýð okkar að látaj
ekki á sig koma þjóðfélags band- j
inu hérna, takist að kenna honum
að líta á sig líkt og fé, sem ekki
vill sælda saman við, eða nýtur!
sín með neinum öðrum skepnum,
þó alt gangi í sama haganum og'
bíti grasið af sömu þúfunni, þáj
er björninn unninn, þá höfum við
búið til úr þeim íslenzka borgara;
en að vísu föðurlands laust og
þá yrðu þeir tæpast valdir eða
kosnir í höfðingjadæmi þessa lands.
En sú starfsemi sem kæmi þessuj
til leiðar, af hversu heitri ættjarð-'
arást sem liún kynni að vera j
sprottin, væri, finst mér, í meira
lagi varhuga verð og óhentug,
eins og ættjarðar ást Gunnars.
Einhver kann nú að segja mér
að þessi varnagli se gripinn úr
lausu lofti, því þó starfsemi okkar
eigi og hljóti að ganga í þessa átt
— ef við ekki viljum verða “áett-
lerar”, — til þess að varðveita ís-
lenzku þjóðina frá því tjóni, sem
hún biði við það, að börn okkar
hyrfu inn í ensku mælandi þjóðina
héma, þá sé þó líka tilgangurinn
hinsvegar með henni sá, að styðja
þá hérlenda starfsemi, sem geng-
ur í þá átt að gera alla íslenzka
unglinga í landinti að bömum þess.
I>egar vér tökum til dæmis helzta
meðmælið, viljum kenna þeim ís-
lenzkt mál og halda þeim sem mest
út af fyrir sig; auðvitað viljum við
ekki setja þessar andstæður svona
hlið við hlið, eða hvora upp á móti
annari, af því, hversu erfitt er að
koma þessu heim og saman, hugs-
ana rétt og aðgengilega, og því
bezt að láta þessi tvímæli óáhrærð.
Fáir munu neita því, að tungu-
mála nám ske-pi skilning og minni
betur en ef til vill nokkuð annað,
nema ef vera skyldi stærðfræði,
og bezti vegurinn til að fá glöggan
skilning á sínu eigin móðurmáli,
•nuni vera sá að nema eitthvert
annað tungumál, helzt jafnframt
])ví, vegna samanburðarins. Við
viljum að okkar börn læri islenzku
tun fram alt. I>jóðverjar að sín
börn læri þýzku. livað sem öðru
líður. Frakkar að þeirr^i börn læri
frönsku, og, helzt, ekkert annað en
frönsku.
Meðalverð allra meðalverða af
]>essu mun þó vera þetta einungis,
að flestum komi saman um. að
tungumála nám skerpi gáfurnar,
sem er vitanlegt hverjum sem
reynt hefir.
Til eru þó menn, sem kunna
sumir eitthvað í tveim eða fleir-
um tungumálum. en er þó fremur
illa við þetta land eða þjóð og
jafnvel óvirða það, og erti því yf-
ir höfuð lélegir og ógliesilegir borg-
arar. Aftur eru til aðrir sem vilja
í öllum efnum láta sem mest og
bezt af sér leiða og hafa sífeltj á
meövitund sinni, að þe’ir séu í
öllum sínunt athöfnum á einhvern
hátt í þjónustu þjóðarinnar, og þeir
tnenn eru þó fyrirmyndar borgar-
ar, enda þó þeir væru mállausir.
Af þessti er það ausætt að tungu-
mála nám er ekkert aðal atriði, en
að enginn er góður borgari, sem
vantar kærleika til lands og þjóð-
ar. enda hætt við að slikir galla
gripir komi því upp tim sig og
gjaldi þess með ýmsu móti.
Hitt er gefið, að sá sem hefir
þekkingtt, er betur fallinn til að
inna af hendi ]>au störf sem út-
heimta þá sérþekkingu, en hinn
sem vantar liana; ])ví þekkittg er
verkfæri.
Lítið má' segja að- geri til með
okkur eldri ntennina, “hvorum
ntegin ltryggjar við liggjum”, slitn-
ir eins og við erum úr öllu veru-
legu santbandi við okkar fyrri
fósturjörðu, og erfitt eins og okk-
ur óneitanlega er, að komast í svo
eiginlegt og lifandi samband við
hérlendu þjóðina, eins og börnum
hennar cr eðlilegt (og annars okk-
ar börnum lika ef við hindrunt
þau ekkij, en svo þurfum' við
heldur ekki að furða okkur á, þó
]>að heyri frennir til undantekn-
ingunum, ef okkur tekst að ná í
og njóta þess, sem inst er og bezt,
i þjóðfélagi þessa lands.
Sá sem ann sinni fornu fóstur-
jö ðti, eins mikið og margir okkar
láta vfir að þeir geri, fyrst, síðast
og æfinlega, eru ekki líklegir til
að finna neina knýjandi löngun til
að helga æfistarf sitt þessu landi,
fram yfir það, sem lög gera ráð
fyrir, eða þeint er óhjákvæmilegt;
]>essu er alt öðru vísi varið með
vngra fólkið: ]>essvegna virðist
með ári hverju verða erfiðara að
ná því inn í íslerizkan félagsskap
og enn erfiðara að gera það starf-
andi í honnm; þó virðist hann
toga svo mikið í það, að það kom-
ist heldui* ekki inn í enskt félags-
líf, sizt af betra tagi, og því al-
varleg hætta á, að það verði ut-
anveltu, hvorugum samferða, og
]>á eftirbátar beggja, og komi þá
lítt við sögur.
Þarna finst mér hætta sé á
ferðum, ef þetta er rétt athugað;
og reyndar kemur þetta heim við
skoðanir ýmsra tnerkra manna vor
á meðal, sem farnir eru að/ efast
um að yngri kynslóðin ætli að
reynast jafnokar eldra fólksins,
(senr nú fer smám saman að
sleppa tökum og safnast til feðra
sinna), þrátt fyrir hið góða efni
sem í henni býr.
Þetta má ekki við gangast, svona
lagaðan arf megurn við ekki eftir
láta börnttm okkar, ekki gera þau
að gestum og framandi á sinni
eigin fósturjörðu eða í rauninni
fósturjarðar laus; ekki gera þau
hálf eða hikandi, þó við ef )til
vill getum það. Ekki “binda þau
í báða skó”, svo þeim sé “um og
ó”. Ekki gera þau óhæf eins og
sá er sem “leggur hönd á plóginn
en horfir til baka”.
Ef við viljum tileinka börnum
okkar óskabarna rétt í þessu landi,
þá verðum við líka að innræta
þeim óskabarna hugarfar.
Það er einmitt þetta sem eg vil
leggja áherzlu á.
íslenzkur félagsskapur í ein-
hverri mynd, er okkur flestum
nauösynlegur, og enda einatt upp-
byggilegur eldra fólkinu, þegar
hann hefir eitthvað víst og fram-
kvæmanlegt fyrir stafni, en mér
finst við þurfum að bæta því við
starfsemi okkar hvarvetna, að inn-
ræta yngri kynslóðinni kærleik til
þess lands og þjóðar og virðing
fyrir stofnunum hennar og bein-
línis hjálpa henni m^ð ráði og dáð
til að komast i góðan og starfandi
enskan félagsskap og með því móti
gera þau að nýtari borgurum; og
satt að segja finst meír okkur ætti
að vera þetta ljúft, því engin þjóð
í viðri veröld hefði getað tekið eins
vel á móti okkur, né haft uppá
eins mikið að bjóða, eins og Can-
ada þjóðin; engin þjóð getur gef-
ið okkur meira en jafnætti við
sjálfa sig i öllum efnum, og eng-
in önnur þjóö fráleitt gert það;
gefið okkur aðgang aö öllum at-
vinnugreinum landsins og auðs-
ujipsprettuin þess, menta og líkn-
ar stofnunum þess, og jafnvel
skiftir með oss landinu sjálfu ef
við viljum það, og gefur okkur
svo liinn dýrkeypta atkvæðis rétt
sinn.
Hvað getur hún gert meira?
F.r ]>að lienni að kenna þó okk-
ur sumum mistakist að hagnýta
okkur þetta? Er nokkur sann-
gjörn ástæða til þess fyrir okkur
að ganga súrir á svip og meö kald-
an hug til Canada þjóðarinnar,
eins og okkur er [>ori5 á brýn,
reyndar um skör fram?
“Hver er sinnar rukku smiður”,
segír máltækið. — glevmið því
ekki.
Óskastundin kom ekki nema
einusinni á ári á Islandi; það var
þrem nóttum fyrir nóttina helgu;
hérna kemur hún 365 sinnum á ári,
það er hlutfalla munurinn á tæki-
færtim manna þar og hér; ef við
getum ekki hitt á hana hér, hversu
litlar eru þá ekki líktirnar fyrir að
við hefötim hitt á liana þar?
gleymum heldur ekki því. Hversu
margir eru þeir annars ekki, sem
komið hafa til þessa lands, sem
gætu sagt: “Jlungraður var eg
°g þér gáfuð mér að eta, gestur
og þér hýstúð mig, nakinn og þér
klædduð mig, sjúkur og þér vitj-
uðuð mín” o. s. frv. Eða hafa all-
ir Islendingar farið á mis við
þetta eða þá gleymt því? Nei,
enda fjölgar þeim nú smám saman
sem ekki hika við að kannast við
þakklætis og kærleiks skyldur okk-
ar við ]>etta land.
Ef við erum að einhverju Ieyti
ábyrgðar fullir fyrir framtíðar vel-
ferð harnanna okkar, og hún er,
eins og eg held að nokkru leyti
komin undir þvi, hvort við innræt-
um þeim kærleika til þessarar
fósturjarðar sinnar eða við van-
rækjum það.
En, liggur ekki einmitt þessi
vanrækslu synd við dyrnar hjá
okkur flestum? Hvað gerum við
til þess að innræta þeim og glæða
hjá þeim þjóðlega skyldurækni?
Er það víst að slík vanræksla
hnekki ekki hagsnutna tækifærum
þeirra, eða farsæld? Eða að þetta
sé þá ekkert komið undir þvi, að
sú samhygð, sem fólk af brezku
bergi brotin er svo ríkt af, verði
þeim líka sameiginleg, og það sem
fyrst.
Frá Upham, N. D,
Febr. 27. 1913.
Arið sem leið, var okkur hér af-
bragðs ár.
Heilsufar manna yfirleitt gott.j
Akuruppskera og heyskapur ágæt-|
ur, og hirtist hvorttveggja vel, að
heita mátti. Afelli kom hér 2B.
Október, dreif þá niður mikinn
snjó, sem legið hefir síðan, en lít-
ið bæst við. Má heita heldur þægi-
’legt sleðafæri á láglendinu, en
plægingar víða auðar. Vetur
þessi, það sem af er, hefir veriðj
nokkuð umhleypinga samur, má
þó teljast með þeim betri.
1 Desember var oft hrímþoka á
morgnana en aftur heiðskýrt og
frostlitið seinni part dags. Það
var trú gamalla manna. að hrím-
]>okur fyrri part vetrar merktu úr-
felli og fór oft eftir því.
Skemti samkomur hafa hér ver-
ið nokkrar, fyrst hélt kvenfélagið
sína vanalegu samkomu, um miðj-
an Nóv., síðan hefir safnaðar-
nefndin og bindindisfélagið, skifst
á að skemta og fræða fólk.
Síðustu skemtisamkomu hélt
safnaðarnefndin 22. Febr., var þá
gamanleikur sýndur, sem nefndur
var “Orgelið”. Veður var indælt
frostlítið og logn, himininn blár
og hreinn og glaða tunglsljós; á-
1
IUI I NDSOR
' 'SMJER S A LT
Varð öllum meira hvar sem
kept var á sýningum.
Áriö 1911 ar sigur.ár fyr-
ir Windsor Dairy Salt. Rétt
öll verðlaun fyrir smjörgerð
voru nnnin af þeim sem not-
uðu Wiudsor Dairy Salt.
Þeir sem hafa smjörgerð
og mjólkurbúskap að atvinnu
segja að Windsor Dairy Salt
sé þeirra bakhjallur. Þeir
reiða sig á það vegna þeas
þeir vita að það er altaf
hreint, af því að smjörið
verður bezt úr því, af því að
þeir vinna verðlaun með því
og fá hæsta verö fyrir smjör-
iö, er þeir nota WINDSOR
DAIRY SALT. 66D
kjósanlegt að vera á ferð, enda
notuðu allir sér það, bæöi ungir og
gamlir. Félagshúsið var troðfult
af fólki; þar var varla hægt að
smokka sér inn fyrir dymar, auk
lieldur að fá sæti. Flest allir Is-
lendingar voru þar, og svo nokkur
slæðingur af þýzkum. Kl. 11.15
var dregið niður í lömpunum og
fortjaldið látið falla. , Varð þá
lófaklapp og fagnaðar óp mikið,
um allan salinn, en hjaðnaði fljótt
niður, er fyrstu persónurnar komu
fram á leiksviðið. Öllum leikend-
um tókst furðanlega vel, betur en
búast mátti við, þar sem allur út-
búnaður er mjög ófullkominn. og
enginn helzt sem kann Vel að leika
eða getur sagt til; en fáir eru
smiðir í fyrsta sinn; getur skeð að
með meiri þekkingu og æfingu að
einhver af þessu unga fólki verði
þolanlegur leikari.
Eftir leikinn var bekkjum rýmt
til og farið að dansa; sú skemtun
entist meiri part nætur. Eitt var
að samkomu þessari, og það var
það, aö gleymdist að koma með
mat; líkaminn þarf æfinlega sitt
viðurhald, þó nóg sé fyrir sálina.
Það hafði gleymst að biðja kven-
fólkið að selja veitingar, svo að ó-
mögulegt var að fá sér bita, hvað'
sem í boði var. Reyndar hafði
forstöðunefndin ekki búist við að
margir mundu sækja þennan litla
leik, og þess vegna ekki haft næg-
an útbúnað viðvíkjandi veitingum.
Allir fóru heim glaðir og ánægð-
ir, sannfærðir um að hafa hrund-
ið af sér vetrar mókinu um stund;
lilegið og skemt sér mikiB vel.
S.
Reykjavík 12. Febr.
Járnbrautarmálið. Hingað er
nýlega kominn ísl. maður frá Ame-
ríku, Indriði Reinholt, ættaður úr
Eyjafirði. er mikið’ hefir starfað
vestra og unnið sér þar auð og
álit. Síðustu árin hefir hann
starfað að járnbraufarlagningu í
vesturfylkjum Canada. Hann er
kominn hingað til lands í kynnis-
för, og ráðgerir að verða hér
fram á næsta sumar, en ætlar nú
að fara að líta eftir svæðinu, sem
hugsað er til að járnbraut verði
lögð um héðan og austur yfir f jall.
Leggur líkl. á stað í þá för um
næstu helgi.
^ergi sír samskeyti á þeim gáið að vörumerkinu. Þeir eru
prjónaðir eftir lögun leggi og ökla. Þeir fara — encjas( i
k lengur og er þægilegri en allir aðrir sokkar, því að hvergi er Æ.
ííSy aumur á beim. Kosta þó engu meira — en hafa mikla^fljfl
yfirburði að því leyti, að þeir endast betur, fara bet- ASroz
NfcjffiiLur og eru úr betra bandi en nokkur önnur y
•ý.jj sokkaplögg. rfíhjr
W-Á) \ð hafa sauma
framan á sokkum má
‘gfvirðast fráleitt! Nú, því nokk-
ur samskeyti.
Þér bafið lengi brúkeð sokka skeytta sam-U
,an að aftan, ljóta á fæti og óþægilega, af
"því að þér bafið ekki reynt þokka og þæg-
indi
Búa til nxrfatnað
p jónapeisur og
sokka.
Eúin til af
Penmans Limited
Paris, Canada