Lögberg - 03.04.1913, Blaðsíða 2

LÖGBEKG, FIMTUDAGINN 3. APRIL 1913
Dr. Herbert M. Rosenberg, d.o.,D:E., m.t.
Iiæknar með handa álagning og rafmagni.
602 liIAIN STREET, ROOM 0-10. TEI.EPHONE GARRY 2476
Sérstaklega stundað að lækna langvlnn veiklndi með áþreiflng.
SAIGA BEINVEIKINDA FRAÆÐINNAR (Osteopathy)
pó a.6 margar ölikar aCferðir hafi veriC notaöar, fá er Hiram Stili,
læknir frá Klrkville, Missouri, upphafsmaCur feirrar fræSígreinar, er
hann nefnir Osteopathy (Beinveikindi), meC því aC hann hélt að öll
veikindl kæml af sjúkdömi I beinum. Nú & dögum állta þeir helztu,
sem þessa fræCi stunda, að vöCvar, sinar og taugar eigi Hka aC takast
meC í reikninginn. pessi fræði hafa tekiC störmiklum framförum þau
20 ár. 'sem þau hafa uppi veriö.
Osteopathy er meCalalausar lækningar, er leitast viC aC lagfæra
ýmsa parta Ilkamans og Iáta þá vinna I samræmi og samelning, og
beitir til þess vlsindalegri aCferö.
Eækningar með rafmagni eru meC þeim hætti, aö veita rafmagni
á sjúkdöma meC vlsindalegri aöferC.
En til þess aC not verCi aO rafmagni til lækninga, \%rSur að rann-
saka þaC og læra meCferC þess. Sú iæknínga aðferC hefir tekiC stór-
míklum framförum slðustu 20 árin. Margir læknar, bæöi meCala-
læknar og meOalalauslr, nota rafmagn til lækninga. Eg er útiærCur 1
ófannefndum læknlnga aCferöum, og tekst vel aC Iækna þessa kvilla:
Altskonar maga kvilla, Indigestion, Constipation, Catarrh of the Stom-
ach, Kidney Troubles, Rheumatism, Paralysis, Lumbago, Sciatica, Neu-
ralgia, Nervousness, Neurasthenia, Impotence, Blood Disorders, Cat-
arrh. Headaches, Astha, Catarrhal Deafness, Ðlabetes, Chronic Piles
(not bleedlng), Erimmission og marga aðra. Marga húðsjúkdöma, svo
sem Eczema, Pimples, Ringworm, Barbers’ Itch. o. s. frv. Marga kven
sjúkdóma, svo og hárvöxt á andllti, og tek þau burt til fulls.
Skriftsofutlmi: 10 árd. til 1 slCd.; 2 sica. til 5 sllöd.; 6 slöd. til 8.30.
Bveitafólk getur leitaC til mln meö sérstökum fyrirvara, bæCl I
borg og sveitum.
—LesiC auglýsing Dr. Rosenberg I almanaklnu Islenzka,
Og sjálfum mér til hægðarauka
hugsa eg mér aö gera þetta með
sérstakri hliðsjón á þeim röngum
skoðunum í þessum efnum, sem al-
gengastar eru meðal vor íslend-
inga beggja megin hafsins.
I.
Eg veik að því í siöustu hug-
leiöing minni hverja nauðsyn bæri
til að menn hefðu það hugfast, að
guðfræði og trúarbrögð eru hug-
tök, sem ekki má rugla saman.
Eins og guðfræði yfirleitt má ekki
rugla saman við kristna trú, svo
heldur ekki hinni svo nefndu
nýju guðfræði. Xýja guöfræðin
er ekki fremur ný trú en gamla
Trúmála-hugleiðingar
III. “Nýja guSfræðin”.
Svo mikið hefir hin síðari árin
verið um “nýju guðfræðina” tal-
að og skrifað meðal Islendinga,
bæði austan hafs og vestan, að
gera má ráð fyrir, að flestir kann-
ist við nafnið. Hitt mun öllum
þorra manna fremur óljóst enn
sem.komið er, hvað þar er um að
ræða, enda naumast við öðru að
búast. Því að meðal Islendinga
beggja megin hafsins hefir tiltölu-
lega miklu minna kapp verið á
það lagt, að skýra málið fyrir
mönnum en á hitt, að koma þeim
. í skilning um, hver voði væri hér
á ferðinni og Iwilíkir háskagripir
þessir “nýguðfræðingar” væru.
Og þar -hafa menn sannarlega
ekþi skorið við nögl sér það sem
út hefir verið látið. Um það bera
ólýgnastan vottinn kirkjulegu
blöðin beggja megin hafs, sem
mest hafa andæft hinni nýju
stefnu. Hún hefir þar verið sögð
ein hin háskalegasta vantrúar-
stefna og Villudómur, sem íslend-
ingum hafi verið fluttur, ef ekki
hreinn heiðindómur. Með henni
sé verið að “prédika almenning
lengra og lengra burt trá guðsj tnnabccr útlistun hinna gömlu trú-
orði" heilagrar ritmngar. og koma \ arsanninda, sem mynda höfuðinn-
' fyrir kattarnef þeim litlu leifum tak þess fagnaðarerindis, sem Jes-
óbrjálaðs kristindóms, sent enn sé
til meðal íslenzkrar þjóðar. Hin-
ir ótrúlegustú hlut^r cu gefniri Ht til fullkomnari þekkingarskil
nýju guðfræðinni að söV, ;.lt frá i yrða vorra tíma og til nýrra og
messuföílunum í Rafnseyjar-
prestakalli upp að siðspillingunni
í höfuðstað þessa lands. Og þeir
menn, sem ljá þessari nýjti stefnu
fylgi sitt cg halda henni að ein-
hverju Ieyti fram, hafa verið tald-
ir hreinir og beinir skaðræðismenn
i kristnu félagi, vargar í véurn,
falsspámenn og afvegaleiðendur
fólksins, sent vinni af öllum
kröftum að því að “afkristna land-
ið”, "ræna kristinn almeuning
barnatrú og þagga niður hina
góðu játningu”.
Úr þeirri spurningu átti þessi
hugleiðing ntín að greiða, að svo
niikltt leyti sem unt er í ekki
ekki stefnunnar í heild sinni. —
Kenning Cempbells hins enska eða
kenning Jatliós hins þýzka, stend-
ur fyrir þeirra reikning hvers um
sig, en ekki stefnunnar í heild
sinni, að sínu leyti eins og kenning
séra Jóns IJjarnasonar í Samein-
ingunni stendur fyrir hans reikning
án þess að gamla guntræCisstefnan
beri nokkra ábyrgð á henni. Xýja
guðfræðin er ekki ein fullger
hugsanabygging, hún er miklu
fremur enn í smíðtim og vantar
.mikiö á, að hún telji sig fullgera.
— meira að segja: það er eðli
hennar að vera ávalt í smíðttm, og
heiður hennar, að telja sig aldrei
fullgera, þvt að hún veit, að svo
hlýtur að vera, þar sem ófull-
komnir menn vinna að smíðinni,
og eitt af einkunnarorðum hennar
sjálfrar er einmitt hið gamla orð
þostulans: “þekking vor er í mol-
um”. Það er sómi hennar, að gera
ekki tilkall til að hafa talað sið-
asta orðið i þeim málúm, sem
mynda viðfangsefni hennar, að
halda ekki að mönnum útlistunum
sínutn á sannindutn trúarinnar svo
sem sannleikanum algera'. Það
lengra máli en rúmið leyfir mér. yfirlætur hun gömlu guðfræöinni.
skilyrðum álitu satt vera og rétt
í útlistunum manna á innihaldi
trúarinnar, hlýtur að falla um koll,
er nýjar rannsóknir hafa leitt í
ljós eitthvað það sem beint ósann-
ar það, er menn áður héldu fyrir
satt. En þar er þess fyrst að gæta,
aö guðfræðin hefir á öllum tímum
verið að einhverju leyti niðurríf-
andi, þar sem hún hefir ávalt ver-
ið að endurnýja og fullkomna
sjálfa sig. En vilji menn gefa t
skyn, að það sér sérkenni nýju
guðíræðinnar á vorum dögum að
hafna meginatriðum kristilegrar
kenningar, þá ber því að neita,
þar sem vitanlegt er, að gamla
stefnan og hennar menn leyfa sér
slíkt hið sama fullum fetum, þótt
ekki sé í hámælttm liaft.
Hve ntargir mundu þeir vera
af rtíönnttm gömlu stefnunnar, sem
nokkura guðfræðismentun hafa
hlotið, er t. a. m. viðttrkenna i
hjarta sínu götnlu imiblásturs-
kenningttna — þetta “mikilvæga
trúaratriði”, sem -Samein. kallaði
svo hérna á árunum, og með réttu
verður talin ein af meginstoðum
gömlu guðfræðinnar? Iive marg-
ir muntt þeir vera — höndina á
hjartað, j>ér menn hinnar gönilu
stefnu! — sem trúa því bikstaf-
lega, að ritningiti sé spjaldanna á
milli “guðs orð”, að htin sé öll í
beinni merkingu innblásin af guðs
heilaga anda, jafnt garnla og nýja
testamentið, jafnt Eserarbók og
Jóhannesar guðsjtjall, jafnt ættar-
tölur Kroníkubókanna og fjal’ræð-
an. jafnt bölbænirnar í Daviðs-
sálmum og faðir vor! — eða í al-
vörtt halda því fram, að hvert orð, |
sent |)ár setndur, sé “ritað á
Af Jæssu leiðir þá aítur, að
nýja guðfræðin hefir ekki neina
ákveðtta trúarjátningu fram aö
leggja, er allir þeir, er telja sig
til nýjuguðfræðinga, verði að
samsinna og ttndirskrifá. Allar
kröfúr í þá átt frá andstæðingum
stefnunnar sýna að eins, að þeir
hafa ekki gert sér ljóst, hvers
eðlis “nýja guðfræðin” er, að hún
er ekki nein fast afmörkuð ílokks-
stefna.
Ánnars er í Jtessu tilliti býsna
iíkt á komiö tyrir báðum, nýju ogi ábyrgð guðs”?
gömht stefnunni. Tekur ekki Éða: hví heyfast Jiessir menn
gantla guðfríeðin yfir hinar ólík- aldrei miunast á crföasyndina? —
ustu trúmálastefnur og flokka,! fyrir eina tíð — og það er ekki
sem urn fátt eitt geta verið satn-! langt síðati — var hún talin til
guðfræðin er gömul trú. Nýja mála, nema ef vera skyldi ]>að, að hiniia mikilvægu kenningar-at iða
guðfræðin boðar ekki "önnur trú-j lýsa nýju gttðfræðina • í bann? kristindómsins, sem jafnvel verk
arbrögð en Jesú boðaði”, hún erj Lítum á flokkana, er hér hjá oss guðs sonar stæíi og félli með.
ekki að greiða veg neinum “nýj-jliafa tekið höndum saman til þess Agsborgar-játning segir fullum
um trúarbrögðum". Hver sá, erjað “frelsa” Jtjóðina úr þeim fetum, að hún “dæmi seka og
slíkt ber fram, hvort heldur er| "voða”, sem nýja guðfræðin villj steypi i eilífa glötun ollum þeim
austan hafs eða vestan, hann sýn-j leiða hana í: Þar vtnna satnan! sem ekki endurfæðast fyrir skirn
ir með Jdví eitt af tvennu: mikið j lúterskt kirkjuýóik, endurskírý j og heil. anda” (2. g .J. Það
þekkingarleysi eöa lævísi á háu endúr, eins og adventistar og skyldi Jtó ekki vera, áð orsökin
stigi. Nýja gpðfræðin er ekkertl Plýmouth-bræður (p. e. Gook og' væri sú, að ]>eir hefðu huglxtð unt,
annað og vill ekk«rt annað .vera en j hans tlokkurj, metódistar cg^ að hér væri um athugaverða kenn-
hjálpræðisher,- Eða litum á fyr-j ingu að ræða?
iriiðana í baráttunni gegn nýju! Eða: hví hafa svo margir af
stefnunni, — þeir eru vissulega j mönnum gömlu stefnunnar s’egið
ús flutti heiminum. Erl tímabæra | ekki allir af santa sauðahúsinu:: strvki vfir djöful, yfir hclvíti, yfir
er hefir alt til- j kirkjufélagsforsetinn vesturís- j cii'.éa útskúfun
lenzki, sem var, * forstöðumaður uní, svo að
Adveutistatrúfpðsins hér á lan’i, eða aldrei á neitt af þessu? Mundi
áðttr ójtektra sanninda, sem. ví.->-,' yfirmáður Hjalþræðislíersins, út- orsökin geta verííi önnur en sú, að
ndin hafa í ljós Ieitt, notar sam-l sendari danska heimatrúboðsins,t þeir séu orðnir veiktrúaBir á þetta,
vizkusamlega Jtau rannsóknarnteð- j erindrekar Phymouth-bræðra, rit-j sem gamla guðfræðin hefir td
«1, sent voruin tímum ertt í hend-j stjóri lijarma, — en allir koma ’ skamms tíma lialdið frant, að end-1
ttr seld, en eldri t.ma vant ði aðj|)eir J)ó fram í nafni gcmlu guð- urlausnar-lærdómurtnn stæði cg
miklu eða jafnvel öllu leyti, vií- fræðinnar.
hefir Jtær röksentdir einar. sem j "En við höfum allir okkar sam-
vorir tímar taka gildar, c g talar j eiginlega stefnuskrá”, heyri eg
þeirra tungu, setn tímans börn j einhvern þeirra segja, “sem er hin
skilja. Alt starf hinnar svoj ixtstullega trúarjátning kirkjunn-j ræða, er hann þá ekki svo ægileg-
nefndu nýju guðfræði, hvar semjar". En hvar er ykkar nýguð- J ur tilhugsunar, að einlægum orðs-
|)að er unnið, er utinið í þjónustu j fræðinga?" Svipaðar raddirj ins boðendum sé blátt áfram ó-
kristnu trúarinnar, engu síður en! heyrðust á prestastefnunni okkarj mögulegt annað en áftur cg aftur
starf hinnar eldri guðfræði. Xýjaj í sumar; menn voru |>ar að spyrja' að mjnnast á hann? Þetta skildi
Hér hefir ekki verið neinn ltörg-' guðfræðin, engu síður en hin j um stefnuskrá nýju gttðfræðinnar. Björnsson gantli, skáldið, er hann
I á sakargiftum. Xýju gttðfræð-l Kani'a, v'b "reka er’.ndi Krists”, j En alt þetta stefnuskrártal er á hérna á árununt bar norskitm prest-
ai hefir sannarlega verið gefinnj st-vðÍa að eflingu ríkis hans meðal j misskilningi bygt. Engin guð-jum það á brýn. að enginn |)eirra
að nýja guðfræðin sé ekki annað
en gantla skynsemisstefnan aftur-
gengin, þá ber slík ásökun vott
um ófullkomna þekkingu á skyn-
semisstefnunni eða nýju guðfræð-
inni eða hvorttveggju. Meginstyrk-
ur skynsemisstefnunnar og aðalein-
kenni var hið mikla traust — eða
réttara oftraust — á hæfileika
mannsins til að ráða allar gátur
tilverunnar með skynsemi sinni
einni saman og þá einnig til þess
að úrskurða hvað væri satt og
hvað ekki í frásögum ritningar-
innar, hverju bæri að hafna og
hvað að viðurkenna. En hér tókst
gamla Immanuel Kant með hinni
heimsfrægu bók sinni “Rannsókn
hinnar hreinu skynsemi” að marka
skynsemi mannsins bás svo greini-
lega og eftirminnilega, að trölla-
trúin á mátt skynseminnar til að
ráða allar gátur fekk J)ar sitt bana-
sár, og með henni sjálf skynsem-
isstefnan; því að eftir að höfuð-
stoðin var fallin, hlaut öll bygg-
ingin að hrynja í rústir. Nei.
nýja guðfræðin hefir aldrei feng-
ist við að vekja upp drauga, cg er
því síður sjálf sá draugur. Skyn-
semisstefnan gamla er dauð, og
rís aklrei ttpp aftur. En þetta er
þó ekki svo að skilja að nýja guð-
fræðin leggist grynnra en gamla
skynsemisstefnan. Fjarri fer því.
Nýja guðfræðin legst að ]>ví leyti
miklu dýpra, sem hún lætt,tr sér
alls ekki nægja dómsúrskúrð skyn-
seminnar einnar, heldur skýtur
tnáli sínit undir Jtanti dóm, sem er
ólíkt tryggari og óháðari, en það
er dómur sögunnar. Hún spyr
ekki eins og gamla skynsemis-
stefnan spttrði: Hvað hefir gctað
gerst af öllu því, sem ritningin
skýrir frá? Heldur spyr hún?
Tlvað er sögulega áreiðanlegt af
|)vi, sem ritningin hermir, og hin
kirkjulega kenning byggir svo
mikið á? ()g hér er J)á líka höf-
uðstyrkleiki hinnar nýju trúmála-
stefnu. ■ T>vt að dómi sögunnar
verður ckhi áfrýjað.
Xiðurl. J. H.
tel eg Jíá útlistun,
i prédjkunum síti-
þeir minnast sjaldan
félli með ? Mundi nokkur, sem
trúir þessu í fullri alvörti, getaí
þagað um það í prédikunarstóln-
um ? Sé hér um veruleika að
uil
innt
í skaut “góður mælir, troðinn skek-
inn og fley■tifullur" Jteirrar vöruj
og hennar sizt staðgóðrar. Ma gt! fagnaðarerindi Jesú, eins og það i leita sannleikans i hvivetna.
ónytjuorðið, sent menn hafa mælt ■ forðl'm hljómafi frá vörum meist-jað um postullegu trúarjátninguna
i hennar garð, hefði betur verið ó- arans lil eyrna fiskimannanna og sem stefnuskrá gömlu gtiðfraðinn-
talað, að eg nú ekki nefni ámæits- bændanna i Galilett, sé enn i dag ar geta ]>eir einir. sem rttgla sam-
orðin og sakargiftirnar, sem beint sa kraft',r g"ðs til sáluhjálpar. erjan guðfræði og trú. Sem stefnu-
hefir verið að talsmönnum hinn-( fl.'fÍ* eilítt ltf hverri Jieirri sál.t. j skra kristindóms síns geta ]>eir
ar nýju stefnu. \’ei oss, ef |œr! sem l)vi vil1 v'5töku veita. — j vafalaust og með réttu nefnt trú-
sakargiftir hefðu verið réttar og! En |)essu næst vil eg benda á,j arjátninguna. En þar vona eg. að
á rökutn bygðar, sem á oss hafa að nvÍa g'lf>fræðin svo neffcda j nýguðfræðingar standi ekki lakar
verið bornar! Vei oss, ef ]>ær kernn ’ ekki fram í nafni einnarjað vígi. Eg efast að vísu um, að
hefðtt verið annað og ireir en ó- fast afrnarkaðrar fio^ssste fnu eða þeir mundu gera sig ánægöa með
kristilegar getsakir og brígzl akveðins guðfræðisskóla, eins ogj trúarjátninguna sem stefnuskrá
breyzkra manna og s'.ammsýnna. mar8ir virðast *tla og nafnið kristindóms sins, þvi þeir hafa það
er blindaðir af kristileg i van-
hyggju hugöust vera að vmna
guði og kirkju hans |>ægt verk með
áburði sínum, getsökum og tor-
tryggingum, — tneð syndttm sin-
um gegn áttunda boðorðinu.
Hitt hafa þeir undir höfuð lagst,
]>essir góðu kæruntenn hinnar
nýju stefnu, að afla sér sem beztr-
ar þekkingar á henni, >vo að þeir
gætu sannfrætt -aðra ttm hana,
eðli hennar. uppruna og markmið.
Þekkingu síiia hafa þeir að mestu
frá — öðrum og andstæðingum
stefnunnar* J. Eg er þá líka
]>eirrar sannfæringar, að hinir
vægðarlaitsu dómar mantia sétt
mestmegnis af þekkingarleysi
sprotnir; þeir hafa ekki hirt um
að kynna sér til hlítar alla mála-
vexti, eti slíkt sýnir það virðingar-
levsi fyrir sannleikanum, er sóm-
ir sér illa hjá mönnttm i dómara-
sæti.
Hvað er þá þessi nýja guðfræði?
°g
enda, eins og það er uotað tnað
ákveöna greininum, gefur nckktirt
tilefni til. Xafnið er upphaflega
runnið frá andstæðingttm stefn-
unnar, en hefir seinna, eins og oft
á sér stað, verið tekið upp af
Ldgjendum hennar, einkanlega í
hinttm enskumælandi heimi. Á
sem betra er. f stað trúarjátning
arinnar mundu þeir, setja fagnað-
arcrindi Jcsú, eða, ef þaö skyldi
þykja og rúmt: fjallrœðuna. eða,
ef hún skyldi ])_vkja of rúni: faðir
ror! I>etta ætti að geta sannfært
þá, sem sannfærast vilja, ttm hve
rangt það er að tala ttm nýju guð-
1) HeiCarlega undanteknlngu mynd-
ar I þessu tllliti forseti kirkjufélagsins
vestra. séra B. B. J., I. fyrirle.stri, sem
hann fluttl I sumar & kirkjuþingi. Má
þar sjá Þess lofsverCan vott. aC hann
hefir reynt aC kynna sér máliC af ritum
ýmissra manna nýju stefnunnar sjálfr-
ar, enda kveður þar viC alt annan tðn
en venjulegast er meCal andstseðinga
hennar, og er þð forsetlnn einn þeirra.
ntannanna, óg leiðist eiigu síðtirj fræöi, hvorki gömttl né' ný, getur, tryði lengttr á helviti og eilifa
en hún af ]>eirri sannfæringu, aðjhaft aðra stefnuskrá, en þá, að glötttn, — því að ef þeir gerðti j
Tal- ■ það, þá mttndu þeir aldrei taka
sér hvíldarstund, heldttr seint ogj
snemma vera á ferli, til þess a’ð af-
stýra því, að nokkur sála glatað-j
ist, svo góðhjartaða og meðaumk-
unársama vissi hann norsku prest-
ana vera. En þar sem þeir gerðtt j
þetta ekki, þá sýndi það, að þeir J
tryðu ekki á helvíti og etlifa glöt- j
un.
Eða: eg gæti hér líka nefntj
kraftaverkin, — svo algengt semj
það er, að nýguðfræðingum er
borið á brýn. að þeir hafni krafta-
verkum biblíunnar. Mundu for-|
verðir gömlu guðfræðinnar rneðal
vor vera þar sakleysið sjálft? Eg
segi aftur: Höndina á hjartað,
þér menn görnlu stefnunnar!
Mundu þeir vera margir yðar á
meðal. sem trúa því bókstaflega,
að sólin og tunglið hafi staðið kyr
til þess að Jósúa ynnist tími til að
vinna fullatt sigur á óvinum sínum
og uppræta ])á? eða að Jónas spá-
maður hafi dvalið prja caga i
kviði stórfiskjarins og meira að
segja sungið þar sálma /sbr. Jón.
2-J? eða að skttgginn á sólvísi
Akasar hafi fallið sólarmegin ?,
eða, svo eg lialcli mér að nýja j
testamentinu, að andarnir hafi far-
ið i fevínahjörðina hjá Gadara cg
ært hana svo að httn steypti sér i
sjóinn og druknaði ? eða að Pétttr
hafi dregið fisk úr sjó, til þess að
taka úr niaga hans peninginn til
að borga með skattinn?
Og eg gæti haldið áfram ef eg
vildi. En þetta nægir til að sýna
að fleiri eru “niðurrifandi” en
nýguðfræðingarnir, og það nægir
lika til að sýna, að gömlu guð-
fræðingarnir unna sér í kyrrþey
þess frjálslyndis, sem þeir eru
tregir til að unna öðrum.
Hvað það snertir sérstakl.
Þýzka’andi og í X'orðurlöndum erj fræðitta svo sem einvörðungu nei-
algengasta nafnið “modern Theo-j krceða /negativej eða niðurrífandi
logi". En nafnið “nýja guðfræði" i (destructiva) stefnu.
er óheppilegt fyrir ])á sök, að ]>að j En þetta er ein af almennustu
styöur þá rötigu skoðun. að hér ákærum gömlu stefnunnar á hend-
sé ttm fast afmarkaða flokk-stefnu ] ur hinni nýju. Aðalstarf hennar
að ræíá. “Nýja guðfræðin” tekur sé niðurrífandi. fólgið t því að af-
yfir margar býsna ólíkar guðfræð-j neita ákveðnum grundvallar-stað-
isstefmtr, er enganveginn eigaj reyndum og meginatriðum hinnar
kirkjttlegu kenningar, sem þyki
koma í bága við mannlega skyn-
samleið i öllu, telur meðal fylgis-
manna sinna menn af ýmsu tagi
og trúarjátningum —- lúterska
nienn. kalvinska, herrnhúta o. ''s.
frv. — eins og hún lika kemur
fram í hinum ólikustu greinum
hinna guðfræðilegu visinda. Hér
er }>á heldur ekki um neitt full-
myndað kenningarkerfi að ræða,
sem stefnan í heild sinni hafi við-
urkent og haldi að mönnum svo
sem hinni “einu réttu kenningu”
Að einstakir menn í þessari stefnu
hafa út frá ráðandi meginreglum
hennar reynt að mynda kenningar-
kerfi, stendur auðvitað fyrir reikn-
ing hvers eins, sem það gerir, en
semi og hyggjuvit, staðreyndum
eins og yfirnáttúrlegri fæðingu
frelsarans, líkamlegri upprisu hans,
sönnum guðdónti hans, dauða hans
svo sem fullnægjugjörð í vorn
stað o. s. frv. Hún sé því ekki
annað en gamla skvnsemisstefn-
an /rationalisminnj afturgengin.
Eg skal nú engan veginn bera á
rrióti þvi, að í sumu tilliti megi
kalla nýju guðfræðina niðurrífandi
stefnu, að því leyti setn það leiðir
af sjálfu eðli stefnunnar sem rann-
sóknarstefnu, að ýmislegt það, sem
eldri tímar með þeirra þekkingar-
Frá Victoria, B. C.
13. Marz 1913.
Ilerra ritstjóri Lögbergs :—
Samkvæmt loforði mínu í sið-
asta bréfi, byrja eg á línutn þess-
um, sem nokkurs kcnar framhaldi
af ]>vi.
Skömmum tíma eftir að eg kom
heitn frá Point Roberts, fékk eg
]>essa vondu kvef veiki, sem gengið
hefir hér á ströndinni í haust og
vetur. og mér batnaði ekki fyr en
rétt áðtir en eg átti að fara á Úlfa-
mótið i X'ancouver; svo nærri lá,
að eg tapaði af því fyrir bragðið.
En bæði var ]>að, að heilsan batn-
aði svona nokkurnveginn í tíma,
og fyrir áeggjan vina og vanda-
manna, fór eg ásamt mörgum
fleiri héðan; og þykir mér sann-
arlega v<-Ént að mé.r auCnaðist að
koma ]>ar, ]>vi í fæstum orðum
sagt, var það sú allra bezta og
fullkomnasta samkoma, sem eg
hefi verið staddur á. Forstöðu-
nefndin hafði gert sér far um, að
alt væri sem bezt af hendi leyst,
og eg álit. að henni hafi tekist vel.
Húsakynni voru hin beztu. ís-
lenzktt réttirnir, sú fullkomnasta
eftirstæling af okkar gömlu < g
góðu Islenzktt réttum, seni eg hefi
orðið hluttakandi í, hér vestan
hafs. Söngurinn, Iiljóðfæraslátt
urinn, ræðurnar, kvæðin og sögu-
brotið hans J. M. Bjarnasonar,
var alt gott, og sumt af þvi hreina
fyrirtak. ()g svo þetta óviðjafn-
anlega tækifæri, sem tnanni gaf-t
til að sýna sig og sjá aðra. Eg
hefi aldrei á æfi minni haft annað
eins, á jafn stuttum tíma. — Bara
yna nótt sem Úlfamótið stóð yfir.
— Að taka i hönditia á jafn mörg-
um, gömlum og nýjum vinum og
kunningjum. Það var undur langt,
já, um og yfir 30 ár, síðan eg hafði
séð suma þeirra, sem eg nú mætti
þarna. Bæði var það, að fólk
hafði komið frá ýnrSum stöðum á
ströndinni. og meðal þeirra vat
fólk, setn maður hafði ekki séð,
síðan fyrir mörgttm árum eystra.
En svo voru líka nokkrir, sem ný-
lega hafa sest hér aCr; og enn aðr-
ir sem komnir voru langt að,
snögga ferð á Úlfamótið, og ])eirra
á meðal var stórskáldið okkar
V'estur-íslendinganna, Stephán G.
Stephánsson, og hann hafði eg
ekki séð, síðan nokkru áður en eg
fór frá Pentbina, N. Dakota, en
það var árið 1887. Og enn lengra
var þó síðan feg hafði mætt Mrs
Ragnhildi Björnson, ekkju Hjör-
leifs heitins Björnsonar, sem dó
í X'ýja íslandi fyrir nokkrum ár-
um siðan. Þau hjónit) voru úr
sama bygðarlagi og eg á tslandi,
og við urðum samferða til Ame-
Biku og lifðum í sama loggakofan-
um á Gimli, fram eftir fyrsta
vetrinum; þau höfðu 3 börn, en eg
og konan mín 4. En svo mistum
við sitt barnið' hvor úr bólu sótt-
inni, sem þar gekk og allir hafa
heyrt um getið. Um veturinn
ánöfnuðum við okkur lönd norður
i Árnesbygð, hvert við hliðina á
öðru. En þegar til kom, reyndist
mitt land að vera tilheyrandi
Hudson’s Bay félaginu. Svo þarna
skildu leiðir okkar. Eg varð að
fara eitthvað hálfa aðra milu
norður, og taka þar land, en með
þvi að eg var þar ekki nema um
tvö ár, og flutti svo enn lengra
noröur og seinast út í Mikley, og
þaðan alfarinn úr Nýja íslandi
um vorið 1880. Svo það vorú
liðin víst full 34 ár, frá því að eg
hafði séð þessa gömltt og góðu
kunningja konu mína, þar til nú
á Úlfamótinu, og þá var hún rétt
nýkomin að austan. Dætur hennar
tvær hafa heimili í Vancouver,
Mrs. J. Xlagnús Bjarnason og Mrs.
Eggert Tióhannsson, og það fólk
var eg búinn að heimsækja áður;
og svo komu þau Bjarnasons hjón-
in í tvígang til Victoria i fyrra
vetur, og þá fyrst kyntist eg þeim
góða manni og skáldi. Mrs. Sig-
urður Christopherson hafði eg
heldur ekki séð frá því eg var að
flytja úr Nýja Islandi. Eg gisti
hjá þcim hjórtum, seinustu nóttina
sem eg var þar, á leiðinni til
\\ innipeg. En Mr. Christopher-
son hafði heimsótt mig þá eg var á
I’oint Roberts, þó fyrir nokkuð
niörgurr. árum síðan. ’\Vm. And-
erson, scm á lieima í Vancouver,
hafðt eg heidur ekki séð, síðan
austur í Pentbina nokkru áður en
en flutti hingað vestur. Sömuleið-
is Bjarna Péturson í Blaine og fl.
Ennfremur hitti eg þar náskyldani
frænda minn, konu hans og stúlku
sem með þeim kcm austan, fyrir
tæpu ári siðan. Þau hafði eg
aldrei séð, en vissi samt að þau
áttu heima í Vancouver; þau tóku
mér sem beztu vinir og frændur.
Að telja upp vini og kunningja,
sem eg hafði í seinni tíð eignast
hér á ströndinni, læt eg vera, því
það yrði of langt mál. Forseti
hátíðahaldsins, herra' Þcrsteinn
Borgfjörð, stýrði santkomunni tneð
mestu liptirð og reglusemi. Hantt
er tígulegur maður á ve’li, og einn
af okkar mikilhæfu mönnum.
Verkfróður byggingameistari og í
félagi með öðrum stór “contract-
ara". og ]iannig þjóðflokki vorum
til sóma.
Mótið var allvel sott, jafn vel
þó betur hefði mátt vera. Herra
S. Stoneson — sem veitti aðgöngtt-
miðunum móttöku við innganginn
— sagði mér að um 250 manns
hefðu verið þar viðstaddi f. Eg
læt svo úttalað um Úlfamótið,
enda veit eg aö aðrir verða búnir
að greina rækilegar frá ])VÍ, þeg-
ar þetta kemur út. Þó skal eg
bæta því við, að af þessari skemti-
för vildi eg hreint ekki hafa mist.
Og eg ímynda mér, aö ef Kvöld-
úlfur skyldi fara aftur á stað tueð
samskonar hátíðahald — meðani eg
Hfi — að mig ]>á muncli langa til
að heimsækja hann aftur. En svo
í sambandi við ]>etta, skal eg geta
þess, að skáldið Steplián G.
Stephánsson, heimsótti okkar
\'ictoria landa sína, — þó fáir sé-
ttm ; — sem var sjálfsagt bein af-
leiðing' þess, að hann var fenginn
til að koma á Vancouver Úlfa-
mótið ; annars hefði hann sjálfsagt
ekki komið, svo við megum þá
einnig að sumu leyti þakka Kveld-
úlfi fyrir skemtunina, sem vér
höföum af komu hans, sem þó var
mikil, ekki síst fyrir þá, sem ekki
höfðu kontið því við aö fara til
Vanvoitver og sjá hann þar og
heyra. Honum var tekið hér vel,
— meðal landa, — allir sem sáu
hann, sýndu honum alúðleg vina-
hót. Og þá fáu daga sem hann
dvaldi hér í borginnt, voru honum
gerðir nokkurn vegmn. ems sketnti-
legir, og föng voru á, bæði með
heimboðum og ferðalagi um bæ-
inn og grendina. Ennfremur var
stofnað til skemtisamkomu, sem
haldin var í sunnudagaskólasal
Baptista kirkjttnnar, á horninu á
Gladstone Ave. og Ferntvood Road.
Þar vortt um 30 landar saman
komnir. Herra Arngrtmur John-
son stýröi samkomunni, og opnaði
hana með nokkrum vei völdum
orðttm og skýröi tilgang hennar.
Þá var sungið: “Hvað er svo
glatt, sem góðra vina fundur”.
Síðan las J. Asgeir J. Jjindal upp
ávarp til heiðurs gestsins, og á
sama tíma var honttm afhentur
gullbúinn göngustafur. og dálítill
peningasjóðttr, sem í ávarpintt var
nefnidlir. Byrjttn á skáldalautia-
sjóð Islendinga í Ameríku. Stephán
G. Stephánsson ])akkaði í stuttri
ræðu, með hjartnæmum orðum,
fyrir gjafirnar og viðtökurnar yfir
höfuð að tala. T>ar næst — eftir
beiðni forseta — las hann ttpp
mjög falleg og áhrifamikil kvæði
eftir sjálfan sig.
Nú með því að tími var til kom-
inm að fá sér líkamlega hressingu,
þar eð blessaðar konurnar höfðu
I *
j liaft með .sér kryddbrauð og kaffi,
, setn allir neyttu nú tneð mesttt
j ánægju, og glöddti hver annan með
i skemtilegu tali og viðmóti. Að
] þvi loknu sagði Mr. Mýrdal nokk-
I ur orð, ]>akkaði skáldintt — tneð
i hlýttm orðum — fyrir komuna til
1 Yictoria og hvernig hann. hefði
j skemt ]>ar í kveld, og óskaði eftir
! að hann — nú að endingu — lofaði
fólkintt að hevra kvæðið, sem ltann
flutti á Úlfamótinu. Sömttleiðis
þakkaði hann konunum, fyrir hin/-
ar ágætu undirtektir, er hann
kvaðst hafa fengið hjá þeim við-
víkjandi veitingum þessuin, sem
alt hefði verið ent, og prýðilega af
hendi levst. XTæst flutti heiðurs-
gesturinn kvæðið, og að því end-
ttðu var sungiö.: “Eldgamla Isa-
fold", og ]>ar meö var samkorn-
unni slitið: ntenn kvöddust cg
ltver fór heim til sín, glaðir og
ánægðir yfir að ltafa verið með.
A stafinn var grafið: “Stephán
G. Stephánsson. Frá Islending-
um i \ ictoria B. C.”. Eftir einnar
viktt dvöl i Victoria, lagði skáldið
af staö héðan kl. 430 e. m. ' á
sitnn.udaginn þ. iO. Febrúar. með
farþegaskipi C. P. R. fél., áleiðis
til Seattle. Unt sama leyti var hér
annar vel ntetinn íslendingttr, gest-
ur vor. \'igfvús Deildal að nafni,
frá Prince Albert, Sask. Ham>
fór héðati sama daginp kl. 2 e. m.
áleiðis til Vancouver.
Af okkttr löndutn í Victoria, er
fátt að segja, enda erum vér lield-
ttr fámenn enn. Það er eins og
straumurinn að austan lendi meir
í bæjunum á fasta landinu, alt
fyrir það, þó Victoria sé veður-
blíðasti bletturinn hér á ströndinni,
og jafnvel þó suður.yfir sé farið.
En vér lifum t voninni, að bráðum
fjölgi löndum hér, eins og annars
/Framh. á 3. blsj

Saumiausirsokkareru peningavirð
Engin önnur tegund getur verið það
Handa sjálfum yður og heimilisfólkinu
aöeins Pen-Angle sokkaplögg! Af því
að þetta er sú tegund sem prjónuð er
saumlaust Og fellur vel að fætinum,
e idist lengur, þarf minni aðgerðar,
po ar hvergi, rifnar hvergi, Þetta
eru þeir einu sokkar, sem í raun og
sannleika fara vel falla sem þægi-
legast að hverri bringu og bugðu fóts
og leggjar — saumlausir—og samt þarf
enginn að borga meir fyrir þá en aðra.

:::::::::::::
Íiillllllliiiil
Karl, kona, barn. Pen Angle sokkar munu fara
betur og falla yöur bezt í geð, hvaöa þykkt og
lit sem þér kjósið. Búðin sem þér verzlið við
hefir þá tegund. Gætið aö vörumerkinu.
Penmans Limited,
Paris, Canada
Nærföt
Prjónapeysur
Sokkar