Lögberg - 06.11.1913, Síða 7

LOGBEKG, FIMTUDAGINN 6. Nóvember 1913.
T
Alþýðuvísur.
Til Krístjáns Ásg. Benedikt*sonar.
Þaö var mér sönn en óvænt ánægja,
þegar eg las grein þína stýlaöa til min
þann 31. Ágúst síöastl., því meö
henni hefir þú gert mér og málrún-
um mikinn greiöa. Eg heföi helzt
viljað, aö eg heföi ekki þurft aö rita
á móti henni, nema þakka þér fyrir;
en mér skilst aö þú hafir ekki lesiö
nákvæmlega rétt eöa íhugað nógu vel
ritgeröir okkar Jónasar, sem uröu til-
efni fyrnefndrar greinar, og þar af
leiðandi gert ranga ályktun um sum
atriði. Þess vegpa ætla eg að taka
nokkur þeirra til nánari yfirvegunar,
með þeirri ósk og von, að þú athugir
þau betur.
Vísan ‘'Benjar daml”.
Þú segir aö eg segist ekkert nafn
geta fundið úr henni. Eg segist ekk-
ert nafn geta fundiö eftir réttum stöf-
þvi þó ekki sé ruglað nema einum
staf, er það ekki rétt. Eg fann strax
þegar eg var búin að athuga vísuna,
aö hún batt annað hvort Sigurðar
eða Kristjáns nafn. Eg náði Sig-
uröar nafninu réttu með rugluðum
stöfum, og þess lét eg strax getið;
en um Kristjáns nafnið gat eg ekki,
af því eg gat ekki vel náð einum
stafnum, en þar var ekki ruglað
nema einum staf; svo bið eg Jónas
segja, hvort nafnið sé. Eg segist
vita, að eg hafi rangt fyrir mér, því
hann muni bæði þekkja manninn,
sem orti vísuna, og vita að hún sé
eftir réttum stöfurn; því eftir hans
■eigin oröum vissi eg, að hún var
eftir núlifandi manfi og honum
kunnan, og hafði því enga ástæöu til
nð rengja hann um það. Nú skrif-
ar hann aftur og segir mér nafnið og
hver maðurinn sé. Þetta hefði eg
látið mér lynda og ekki dottið í hug
að fara að gegnrína vísuna meira í
opinberu blaði, hver sem í hlut hefði
átt, sízt þar sem jafn greindur,
fróður og mentaður maður og þú,
átti hlut að tnáli, hefði Jónas ekki
gjört athugasemd á eftir, bæði við
þina og fleiri málrúnavísur. Þá at-
hugasemd hefi eg ástæðu til að ætla
að þú haíir ekki lesið; þess vegna
set eg hana hér orðrétta:
“í sambandi við þetta leyfi eg mér
að benda þér á eitt, sem eg á bágt
með að skilja að*þú vitir ekki, jafn
fróð í mörgu og þú ert, að það eru
fæstar af þessum nafnbundnu vís-
um, sem eiga algcrlega heima
málrúnum; þaö geta verið einn eða
tveir stafir úr nafninu. sem eiga þar
heima, en hinir þá í ráðgátum ('ráð-
rúnumj, samlíkingum og Eddu; t.d.
Kristjáns visan er, eins og þú munt
sjá, mest úr ráðgátum og samlíking-
um, nema “drafnar vörn” úr mál-
rúnum; eins er visan hans Hákonar
i Brokey; að eins fyrsti stafurinn er
iir málrúnum en hinir allir úr Eddu
•og ráðningum.” í sömu ritgerð seg-
ir hann að vísan, sem gamla Dakota
konan segir, að innibindi Jóhanns
nafn og hefir þýtt rétt hvern staf;
hún segir vísan sé eftir Hannes
.stutta og bindi lians nafn.
Þessi yfirlýsig í heild sinni kom
mér til að tæta sundur vísuna þína
og svara, því eg væri ekki eins hand-
gengin Eddu og hann héldi, þyrfti
lieldur ekki að leita þar til að finna
að vísan þín væri málrúnavisa. Svo
þar á eftir, en ekki á undan eins og
þú segir, ræð eg vísuna rétt eftir
málrúnum, nema einn staf, eftir því
sem þú sjálfur segir. Þú segir hann
fari rétt með hana. Þegar þú hefir
lesið athugasemd hans við hana,
munt þú tæplega líta svo á.
Þú segir eg sé víst að varpa villu-
Ijósi yfir til lesenda Jónasar. Það
er ekki rétt á litið hjá þér. Eg veit
hann er fróður og greindur maður
og góður hagyrðingur, og eg les alt,
■sem hann ritar í íslenzku vikublöðin
og læri sumar vísurnar hans jafnóð-
um og eg les þær. En hann hefir
reynt ð varpa villuljósi yfir málrún-
ir, og með því sem hann hefir lagt
til þeirra mála, varpað sjálfur tals-
verðu villuljósi yfir vísdóm sinn; eg
liefi reynt, og gamla Dakota konan,
uð halda yfir málrúnum réttu ljósi;
hann hefir alt af verið að leitast við,
uð slökkva það. Hvað honum hefir
gcngið til þess, Jiefi eg enga hug-
mynd um, nema ef vera skyldi af-
brýði yfir þvi að konur stóðu hon-
um framar í þeirri list að þekkja
málrúnir.
Eg kalla það að slökkva rétt ljós
eða varpa villuljósi yfir málrúnir,
þegar því er opinberlega lýst yfir, að
í flestum þessum nafnbundnu visunt
sé ekki nema einn eða mest tveir
stafir úr málrúnum; því hvernig
retti þá nokkur að geta áttað sig á
því, hvað rétt er af því sem um þær
hefir verið ritað, meðan alt af er
slegið stryk yfir hverja rétta skýr-
ing og þýtt á rangan veg? Til dæm-
is Jóhanns nafnið; þar færði hann
J. eitt orðið frani og annað aftur,
gerði ós að e og jökut að ess, og
þannig afbakar hann alia vísuna til
að hafa sitt fratn, og segir að jökull
geti ekki þýtt ís.
En nú vill svo vel til, að vitnis-
burður Dakota konunnar er sannað-
ur, og þú segir, að eg hafi ráðið
þina vísu málrúnalega rétt að einum
undanskildum, og endurtekur sjálf-
ur hvern staf og þýðir til rjálrúna.
Þar að auki segir þú það muni vera
skáldaleyfi, að rugla stöfum í nöfn-
um og jafnvel óhjákvæmilegt, þeg-
ar um löng nöfn sé að ræða. Þá er
það sannað þar með, að ekki er nein
rcgla fyrir þvi, hvc nær rugla megi
stöfum og hvenær ekki. Því sé
mögulegt að ráða löngu nöfnin, þá
ætti að vera hægra að ráða þau
stuttu, þó stafir séu ruglaðir. Þú
samsinnir, að ís og jökull þýði það
sama, og hefir þannig í öllum atrið-
um sannað mitt mál, og er eg þér
sannarlega þakklát fyrir.
Þú segir eg segi að það hafi oftar
en einu sinni komið fyrir í Löbergi,
að ká sé stungið og verði þess vegna
g; þar hefir þú ekki lesið rétt; eg
segi, að það hafi fjórum sinnum
komið fyrir í málrúnavísum, sem
birzt hafa í Lögbergi, að þar hefir
staðið ká, sem átti að vera g, og skal
eg nefna þér tvo þeirra stafa og er
þannig orðað: hruflur tvær; þetta
sagði eg vera tvö ká; en sá, sem
sendi vísuna til blaðsins, sagðist
jafnan hafa heyrt, að það þýddi tvö
g, en sjálfur getur þú um dæmt,
hvort réttara er.
Nú sný eg mér aftur að vísunni
Benja daml. Þú segist ekki geta
áttað þig á, hvernig eg samþýði reið
og drafnar vörn; eg býst við þér
þyki mér ekki takast þar vel, en
samt ætla eg að reyna að gera þar
úrlausn á. Flestir fulltiða menn
hafa heyrt talað um sjóorustu; en
þar sem orusta er, þar er bæði sókn
og vörn, og þegar og eins og nefnt
er sjóorusta, þá má eins kalla sjó-
vörn og sjósókn. Það er til hval-
fiskur, sem vanalega nefnist reiður
eða reið; eg hefi oft heyrt sagt frá
því, að húri hafi varið skip á sjó fyr-
ir illhvelum, sem að hafa sókt til að
gera því skaða, og þannig frelsað
skip og skipshöfn; og þar sem hún
hefir ekkert vopn, verju eða vígi
nema sjálfa sig, þá getur þessi sjó-
hetja kallast sjóvörður (sjóvörn), og
þannig samþýðst drafnarvörn. Þú
segir mér yfirsjáist á orðinu daml;
eg treysti mér til að samþýða það
stungu, eftir orðtaki á Suðurlandi,
ef það hefði staðið í sambandi við
benjar, feins og eg hélt fyrst; en það
var ekki það, sem eg rak í tána, þótt
það liti svo út, heldur norðrabörn.
! Eg gekk út frá því, að það orð þýddi
| tvo stafi, og þrátt fyrir svo ná-
| kvæma þýðing, sem eg hefi fengið á
vísunni, rek eg jafnt í það tána eftir
sem áður. Benjar gera fleirtölu, en
geta þó samþýðst kaun, því það orð
getur sýnt fleirtölu án þess að breyt-
ast; en rúnina is get eg ekki sam-
þýðt börn, því orðið börn sýnir
fleiri en eina persónu; en eg get
enga fleirtölu fundið við orðið is,
sem geti samþýðst börn, en sýni ekk’i
nema einn staf, svo eg segi nú eins
og þú: það er meira en eg get áttað
mig á. Þú segir eg hafi drepið tá
i málrúna hildarleikunum við Jónas;
eg get ekki verið að hafa á móti þvi.
En hafi eg drepið tá, þá hefir hann
fallið þar sem hann í þinni vísu seg-
ir ekki nema einn staf úr málrúnum,
en eg að þínum eigin dómi þýði þá
alla málrúnalega rétta nema einn,
sem cg segist ekki skilja, en læt þess
jafnframt getið, að þú munir geta
þýtt hann rétt og sem þú hefir gert;
en af þvi eg veit það sjálf, að það er
ísrún, sem eg hefi rekið í tána, ef eg
annars nokkurs staðar hefi rekið
hana í í sambandi við þessa visu; og
Jónas hefir, eftir samhljóða vitnis-
burði fjölgandi vitna. fallið um sömu
rún i Jóhanns nafninu. Þá set eg
hér þessa meinlausu gamanvísu:
Heyra fcngu höldar skell,
hljómar bergmál víða:
Jeg drap tá en Jónas féll
jökul rún um friða.
Nú bið eg þig að fyrirgefa, að eg
gerði þína vísu að umræðuefni. Mér
sárnaði að heyra því lýst yfir, að
hún væri ekki málrúnavísa; og mig
langaði að biðja þig að þýða hvern
staf í nafninu, en eg hugsaði þú
mundir leiða það hjá þér og ekki
ansa mér, þess vegna tók eg þetta
ráð, því eg vissi að þú mundir ekki
þola að eg rangfærði nokkurn staf
og þú mundir fljótt leiðrétta það.
Þessi tilraun min hefir hepnast vel
og betur en eg bjóst við, þvi, eins og
þér hlýtur að skiljast, gat mér ekki
dottið í hug að græða annað á henni
en að fá þig til að sýna að vísan væri
málrúnavísa; því eg var sannfærð
um, eins og eg var áður búin að taka
fram, að Jónas vissi að nafnið væri
eftir réttum stöfum.
Eg get sagt eins og þú: eg hefi
ekki fengist mikið við málrúnir;
þrjátíu ár eru síðan eg lærði þær, og
gátuna: “Fór jeg eitt sinn á fiskum
viða”, af Brynjólfi Jónssyni á Minna
Núpi. Eg hefi ekki ráðið neitt nafn
fyr cn síðastliðið ár. nema það, sem
eg hefi borið sarnan við þær ýmsar
nafnbundnar vísur eftir þá höfunda,
sem eg hefi þekt nöfnin á; en það
getur oft verið mjög erfitt að finna
út nafnið eða stafina i nafnnu, þó
maður viti hvert það sé. Það er
líka alt annað að þekkja stafrófið
en að finna út hvert nafn sem vera
skal; «ð mínu áliti þarf meir en
meðal þekkingu og igrundun til þess
að geta fundið hvert nafn kenning-
ar, nafn, orðtak eða orð sem þær
geta náð út yfir; en oftast hygg eg
sá, sem nokkuð er inn í málrúnum,
geti fundið hvert nafn bundið er með
þeim og það þó hann geti ekki náð
nafni, því það getur oft strandað á
einum staf.
Nú held eg að eg hafi ekki ástæðu
til að ræða þetta málrúnamál leng-
ur; þú hefir alveg leyst mig af hólmi
með þinni skýringu.
Mín svo vandast mærð, þó skökk
máls af granda verði;
fræðalandið færi þökk
frá mér branda njerði.
Fyrir lið, sem lagðir mér
lotu við málrúna,
lukkan bið eg leiði hér
lárvið niðil túna.
(Mrs.) H. G..
Eldeyjarförin.
Frá henni er sagt í Vísi nýlega á
þessa leið:
Til Eldeyjar fór Þorsteinn Kjar-
val 1. Okt að ná þar súluungum.
Kjarval hefir leigt Eldey af lands-
stjórninni. ÆtlaðJ hann þangað út
síðari hluta Ágúst, en ilt var um
skipakost og fólk og enn verra um
hagstætt veður.
Eldey liggur í miðri Reykjanesröst
12 rastir undan landi, og er alt af
hafrót við eyna og ómögulegt þar til 1
uppgöngu1 nema í allra blíðasta veðri.l
En aldrei stóð svo á fyr en fyrsta
Okt. að öll þessi skilyrði væru fyrir
hendi, einkum var þó veðrið sem
bannaði förina. Þó reyndist svo síð-
ast þegar á átti að herða, að menn-
irnir voru hvikulli en nokkurn tíma
veðrið, því af 30 er ráðnir voru til
fararinnar komu að eins 8, var þó I
beðið eftir þeim frá kl. 6 að kveldi,
en þá voru siðustu forvöð og varð að
leggja á stað svo fáliðaður, eða að
öðrum kosti að gefa alveg upp förina.
Skip það, er Kjarval hafði nú leigt
var Lesley gufiskip Edinborgar-
verzlunar.
Um 11. stundu var lagt af stað af
Reykjavíkurhöfn; veður var hið feg-
ursta, stjörnubjart og hægur austan-
andvari. Það lá ekki annað fyrir en
að ganga til náða. Menn voru að
ræða fram og aftur hvernig ganga
myndi.
Er þeir fóru af bryggjunni, voru
ýmsir til að spá þeim verstu hrakfar-
ar og víst var óhugur nokkur í þeim
félögum. Bjuggust þeir ýmist við
slæmri lendingu, örðugri uppgöngu
eða að öll súlan væri nú flogin, því
hún fer að fljúga þegar í Ágúst.
Loks sleit svefninn talinu.
Um kl óýí morguninn eftir voru
veiðimenn vaktir, var þá eyjan fyrir
stafni allhá. Tóku menn nú að týgja
sig til í flýti, en allir höfðu legið í
fötum um nóttina.
Skipið nam staðar kl. 7 skamt frá
eynni. Ekki voru tiltök að leggjast,
því hyldýpi er hér, og varð að andæfa
með gufuvélinni.
Var nú farið í bát og róið að eynni
norðvestanverðri. þar er eini staður-
inn sem hugsanlegur er til uppgöngu,
er þar þrep pokkurt all hátt að aust-
an, er lækkar til norðurs og gengur
þar í sjó; var nú flóð mikið o.g stór-
streymt. Þeir náðu eynni kl. 8, öldu-
gangur var þar mikill þótt fogn væri
og harður súgur, varð því að hafa
alla aðgæslu. Stukku þeir á land einn
og einri í einu þar til s.voru komnir
og gekk það klaklaust, en hinir 3 reru
síðan bátnum nokkuð frá og biðu þar,
var það nokkur róður, því fall var,
all mikið.
Þeir fimm fóru nú að leita fyrir sér
um uppgöngu á eyna, en þar var ó-
greitt umferðar, ýmist glerhálar
klappir og votar af ölduslettum eða
sleipar af fugladrit, er ofar rró. Eftir
mikla örðugleika komust þeir þó upp
þar að er var festin, sú er Hjalti
skipstjóri Jónsson setti árið 1894 og
nota varð til að komast upp á brún-
ina.
('Hjalti var fyrstur maður svo sög-
ur fara af. sem fór upp á Eldey. Það
var 30? Maí 1894. Voru þeir í þerri
för 3 bjarggöngumenn úr Vestmann-
eyjum: Ágúst og Stefán Gíslasvnir
auk Hjalta. Vorið áður hafði Hjalti
gert veg upp Fláadrang undan Dyr-
hólaeyju, og var hvorttveggja þrek-
virki.
En nú var festin slitin. Hafði efri
endinn slegist fyrir klettnybbu og náð-
ist ekki til hans, en hinn neðri hékk i
keng er hann hafði verið festur við.
Varð að snúa aftur og ná i krók-
stjaka úr bátnum. Þeir úti heyrðu
ekkert fyrir sjávarhljóðinu er kallað
var til þeirra, en þeir skildu brátt og
komu, er eyjarmenn gátu látið þá taka
eftir bendingum sinum.
Loks náðist i festarendann, var
festin skeytt saman og svo komust
þeir upp. Hafði uppgangan tekið 4
klukkutínia, enda varð vfða að nema
staðar til að reka nýja járnfleyga í
bergið eða treysta aðra er þar voru
fyrir.
Ekki urðu þeir nema tveir, sem
lásu sig upp keðjuna, enda var þar vís
bráður bani þeim sem af festinni
misti og því óvarlegt alls óvönum að
leggja sig í þá hættu, en þeir félagar
voru allir óvanir bjarggöngu.
Þeir sem upp komust, voru Sigurð-
ur Gíslason sjómannaskólapiltur, og
Ágúst Snædal, fullhugar miklir.
Þegar upp á eyjarbrúnina kom,
gafst á að lita. Eyin er óslétt mjög,
eins og verstu hraun, með gíótum og
sprungum, eru sumar fullar af fugla-
drit og sekkur mjög í ef á er stigið.
en vart sér til botns i öðrum. Eyin er
nokuð ílöng. um 90 faðmar frá suð-
vestri til norð-austurs, en á hinn veg-
inn um 50 faðmar.
Þess varð þegar vart, að eyjarbú-
I ”m —súluungunum —bótti illir gest-
ir komnir til þeirra, því þeir bvrpt-
| ust að þeim félögum og gerðu að þeim
óp mikið og lögðu til þeirra með nef-
inu, þeir sem hugaðastir voru. Var
auðsæ full alvara þeirra að verja land
sitt fyrir illþýðinu svo sem framast
I voru föng til.
Þeir félagar komu tómhentir og
i bóttust hafa illa aðstöðu í bardaga
jiessum og tóku þeir að kalla til fé-
latra sinna, er stóðu niðri í berginu
og biðja þá uni barefli, en illa heyrð-
ist sem fyr og vatð að reyna með
bendingum að láta vitað hvað þeir
vildu, og tókst loks eftir ítrekaðar
tilraunir.
'\roru nú bátnum gefnar bendingar
og í hann sóttar kylfur tvær.
Þeir Sigurður höfðu snæri með sér
og létu það renna niður og voru kylf-
urnar bundnar þar í og dregnar sið-
an upp.
Ætluðu súluungar þá að fara að
fagna sigrinum er þeim vjrtist féndur
sínir vera að leggja á flótta, en sú
gleði stóð ekki lengi, því þegar kylf-
urnar voru komnar lögðu þeir félag-
ar til orustu fyrir alvöru, féllu nú
súluungar í hrönnum; en er þeir sem
fjær voru sáu hvað verða vildi, lögðu
jieir á flótta og hentu sér upp á lif og
dauða fram af berginu niður í sjó,
en enginn getur um það sagt hversu
þeim farnaðist. Þeir voru ekki nærri
fleygir sumir hverjir og hafa ef til
vilí lent á klettasnösum og orðið þat
illa úti.
Eftir fjórar klukkustundir var eyin
rudd og höfðu þeir þá og varpað nið-
ur fyrir björgin öllum valnum rúm-
um fjórum hundruðum af súluung-
um.
Sjálfir voru þeir félagar svo illa
til reika að hvergi sást í þá fyrir ó-
hreinindum.
Voru nú bátunum gefnar bendingar
Nú var nokkur stormur kominn og
])ví eigi ráðlegt að dvelja að óþörfu.
Þeir félagar héldu niður þennan
eina veg sem til er og ætluðu í
skyndi út til skips. En Sigurður sá
á leiðinni nokkra súluunga er fallið
höfðu í flá nokkra í berginu og stað-
næmst þar. Hann vék sér þangað til
þess að ná þeim, en á leiðinni til
þeirra misti hann fótfestu í glerhálk-
unni og rann langar leiðir niður í
hafið. Það var lánið, að hér átti vel
syndur maður í hlut. Öldugangurinn
var hvað mestur á þessum stað þar
eð þar var grunnsævi. En aldan tók
hann þegar og færði hann upp að
berginu, en Sigurður kom fyrir sig
fætinum og gat spyrnt í bergið. örð
ugt var að komast út af grynningun-
um, því hver aldan tók hann af ann-
ari og var hann stundum í kolgrænu
kafi, en önnur skifti hátt uppi; loks
tókst þetta um síðir. Synti hann nú
norður fyrir eyna jiar sem sá til
þeirra félaga er í landi voru. Hann
hrópaði til þeirra, en það heyrðist
ekki; svo fór hann að veifa húfunni
og loks sáu þeir hann. Var nú veif-
að til bátanna, sem voru fyrir austan
eyna að tina upp fuglinn, sem niður
hafði verið hent. Sigurði hafði
dottið i hug að synda til þeirra. en
það voru ekki tiltök, því straumur-
inn var svo harður. Hann hélt því í
var og beið þess að bátur kæmi.
Þarna í straumhléinu var all líf-
legt, því þar hélt sig hópur sela; voru
þeir forvitnir er þeir sáu þetta nýja
lagardýr og komu all nærri, stungu
sér og komu upp enn nær, einn stór-
selurinn skaut hausnum upp svo sem
fet frá honum, svo þeir hefðu getað
heilsast með handabandi; þeir horfð-
ust í augu um stund og svo lét selsi
ölduna næstu færa sig í kaf.
Nú kom báturinn og /’áði Sigurði
og svo héldu þeir að þar er þeir
Kjarval stóðu í landi.
Nú var komið svo mikið brim, að
mennirnir komust aðeins með naum-
indum i bátinn og urðu þeir að skilja
eftir poka með guano og verkfæri sin
öll, var það tap sem nam um 130 kr.
en við því varð ekki gert, næsta flóð
hefir tekið það til “handargagns”.
Inn á Reykjavíkurhöfn fór Leslie
kl. 11 um kveldið efti nákvæmlega
sólahrings burtuveru.
Sailor.
Pípan mín.
Sitthvað mettar þankann þar
þróttinn rétta lér það,
mitt það léttir lundarfar—
Ijótt í fréttum er það.
J. J. G.
Skýring.
í 44 nr. Lögbergs þ.á. er þessi eld-
gamla vísa:
“Kroppurinn legst í kistu af tré”—
o.s frv.
Hún er kveðin af Magnúsi lögmanni
Bjönssyni á Munkaþverá { erfis-
drykkju eftir Harða Hall Bjarnason á
Möðrufelli um Hall. Magnús lög-
maður kvað hana við ekkju Halls í
veizlunni og var þá lítið eitt hreifur
af víni, segja Sýslumannaæfir. Hall-
ur hafði ekki fengið sem bezt orð.
Vísan er rúmlega 26 oára gömul. — 1
sambandi við þetta leyfi eg mér að
geta þess, að fyrir nokkru síðan var
bessi eftirfarandi vísa í Lögbergi, en
ekki var hún rétt: “Skipið bakka Eyr-
ar á” o. s.frv. Svona er hún rétt:
Skipið bakka eyrar á
enn til skakka sneri,
árar raki svo að sá
sundur sprakk á skeri.
Þessi visa er í Tíðavísum afa míns,
árið 1785. En að hann tekur svona
til orða: “En til skakka sneri”, er
vegna þess, að Eyrarbakka skipinu
hafði borist á áður ’hvert árið eftir
annað. og í þriðja sinni á þessu um-
eetna ári. -Samanber Tíðavísur sra
Tóns Hjaltalíns.
J. J. D.
í tveimur eimskpum og saltað og
erkað síldina á Oddeyrartanga, fór
eimleiðis til Englands í dag. Hann
ráðgerir að reka hér sildveiði af 5
imskipum næsta ár, hefir og nú
'eigt tvær bryggjur í viðbót, þar sem
tvegurinn á að stækka um meir en
’elming. í raun og veru mun þetta
æra enskur útvegur þótt skipin séu
’alin frá Færeyjum til þess að geta
wtað landhclgina hér.
Haustannir eru iniklar á Akurevri
>g atvinna yfirfljótanleg fyrir þá,
sem í almenna vinnu vilja gefa sig.
Fyrst er mikil vinna við slátrun alls
’>ess urmuls af lömbum, sem hingað .
eru rekin, niðursöltun kjöts, fram-1
kipun á haustvörum og miklu af j
ild og fiski frá sumrinu, uppskipun |
haustvörum, korni og steinolíu og
ýmsu fleira. Bátsetningur á land og
ð ganga frá þilskipastól fjarðarins,
viðgerðir á húsum o.m.fl.
Góðviðri svo mikið á þessu hausti
hér norðanlands síðan hretinu létti
tm miðjan sept. að elztu rnenn segj-
ist ekki muna slíka haustveðráttu.
Kýr ganga enn viða úti og er gefin
íema hálf gjöf.
Jón Þorláksson landsverkfræðing-
ur er hér í bænum að mæla fyrir
vatnsleiðslu úr lindum i Kræklinga-
hlið til Akureyrar. Vatnið er þar
gott og mikið og nú munu allir á-
sáttir um að taka vatnið þaðan, enda
sr það ekki nema 1 kilom. lengra en
úr Vargjárlindum, sem reyndust
helzt til litlar. Eflaust verður nú
farið að vinna að því af kappi, að
koma vatnsleiðslunni í framkvæmd.
Fiskilítið á Eyjafrði og Siglufirði
síðustu vikur.—('Norðri.J
Brimnesvitinn hefir verið endur-
reistur í sumar og var kveiktur I. þ.
n. Hann stendur 5 stikum austar
en sá hrundi, sýnir hvítt, grænt og
rautt ljós. Sjónarlengd hvíta ljóss-
ins er 7 sml.
Ellistyrknum á að úthluta núna í
vikunni. Hafa sótt um hann gamal-
menni jafn mörg og dagarnir eru í
árinu, en til úthlutunar koma að eins
kr. 5,500 og því ekki nema rúmar 15
kr. á hvern umsækjanda að meðal-
tali. Lögin ákveða minnsta styrk 20
kr. og verður J>ví að minsta kosti
fjórði hluti umsækjenda að vera án
stvrksins.
Barnaskóli Samúels Eggertssonar á
Laugavegi 24B var settur 2 Okt. Þar
eru nær 60 börn.
Heybruni varð í Brautarholti á
föstudaginn. Kviknaði í hlöðu, sem
tekur 1,000 hfesta. En eldsins varð
vart strax. Hjálp kom fljótt frá næstu
bæjum svo 20 til 30 manns voru sam-
an að ná út úr hlöðunni. Brunnu því
ekki nema um 20 hestar. — Heyið
haföi verið látið inn laklega þurt. Nú
var það þurkað vel og komið inn aft-
ur á sunnudag. — Vísir.
ALLAN LINE
Konungleg Póstgufuskip
VETRAR-FERDIR
Frá St. JoKn og Halifax Frá Portland
til til
Liverpool og Glasgow Glasgow
FARGJOLD
A FYUSTA PARRÍMI....$80.00 og upp
A Ö»RU FARRÝMI........$47.50
A pRÍÞJA FARRÝMI......$81.25
Fargjald frá tslandi
(Emigration rate)
Fyrir 12 ára og eldri...... $56.1«
“ 5 til 12 ára......... 28.05
“ 2 til 5 ára........... 18,95
“ 1 til 2 ára............ 13. 55
“ börn á 1. ári.......... 2.70
Allir frekari upplýsingir urn gufuskipaferðirnar, far
bréf og fargjöld gefur umboðsmaður vor H. S. BARDAL
horni Sherbrooke og Elgin, Winnipeg, sem annast um far-
gjalda sendingar til fslands fyrir þá sem til hans leita.
W. R. ALLAN
864 Maln St., Winnipeg. Aðalumboðsmafiur Testanlands.

rv vví
Jámbrautarvon.
Frá íslandi.
Heldur eins og dregur skugga á
hana upp úr þessu þingi. En láti
sér nokkur til hugar koma að bíl-
aniir bæti úr þörfinni, þá er slíkt
fásinna. Bezt lætur að þeir séu
sem gæðingar til gamans, og þeir
afar-dýrir. Vöruflutninganot verða
aldrei af þeim, né fyrir almenning.
Og fara að vega undir þá fyrir
túrista væri og óvit, þó að blessun
væri að koma túristum inn á eina
sporræka braut, með sérstökum
gistiskálum, því að landplága eru
j>eir sveitafólki um sláttinn.
Járnbrautin hlýtur að koma, al-
veg óviðráðanlega. Hvað þýðir
þessa miljónahöfn hér annað en
járnbraut austur? Beiulinis lx>rg-
ar hún sig ekki, sennilega? Skal
þó engu um spáð. Hvcrnig var
ckki spáð um simatekjumar. Vitn-
að er í Jaðarbrautina í Noregi.
Ekkert skal um liana sagt. En
Jaðarinn sjálfan hef eg vel í minni
frá sjó að sjá.
i vikubarningi í norðangarði vorið
1869, og aftur þrætt þar ineð
landi fram sumarið 1906, og get
eg ekki hugsað mér meiri mun á
bygð og gróðri en gjörst hafði á
þeim tírna. Og láglendið austan-
fjalls er margfalt frjórra en Jað-
arinn.
Brosti með sjálfum mér er til
mín kom fyrir ]>ing í sumar einn
stjórnmálamaðurinn hér nærlendis
— ekki ]>ingmaður þó — og komst
út í landsmál, og bar þar mest
fyrir brjósti, að ekkert yrði úr
járnbrautinni austur, — svo aö
nærsveitirnar liér sætu áfratn að i
bessu háa mjólkurverði í Revkja-
vík!
—V. Kbl,
Sérstakar ferðir
til allra staða í
með
CANADIAN NORTHERN RAILWAY
Farmiðar til sölu frá 1. til 31. Des. 1913
HVAÐA LEIÐ SEM VILL. GILDIR 3 MÁNUÐI.
MJÖG LÁGT FARGJALD
Til hafna við Atlantzhaf til
Heimalandsins og Evrópu-landa
Farbréf seld á hverjum degi. Nóv. 7. til Dec. 31.
Eftir hvaða leið sem vill. Góð í fimm mánuði.
Gefið yður fram við umboðsmann Canadaian Northern
járnbrautar og leitið upplýsinga,
R. CREELMAN,
General Passenger Agent, WINNIPEG
taka við af honum. Sumir nefna
til McBride, en hann ersagður vilja
skerast í leikinn á Bretlandi og
verðal þingmaður þar. Sumir
nefna til Rogers, en ekki er svo
langt komið að honurn verði bitinn
gefinn. Flestum virðist Foster
gamli ííklegastur, en tíðindavæn-
legt verður það að líkindum, ef
hann verður til að taka við for-
menskuitni. Lítið er um undir-
\ erfð þar undan j búning af stjórnarinnar hendi til
iöggjafar í vetur og stefna hennar
rnjög á reiki í þeim málum, sem j
hún liefir um fjallað á þingi. Sam- ■ ........................ -
komu þess á að fresta, þartil _ _ . „ .. r,m
Borden kemur aftur, undir jólin. j MAKKKT TJOTEL
Þetta er í annað sinn, sem stjórn-
arformaðurinn tekur sér frí í ár,
og er talið víst, að hann geri það
ekki tilefnislaust.
viö sölutorgiö og C.ity Hall
$1.00 til $1.50 á dag
Reykjavík, 16. Okt. 1913.
Hera heitir nýtt mótorskip, sem
Garðar Gíslason hefir látið smíða í
Völundar-skipabirgi í vetur. Er það
stærsta 0£ vandaðasta mótorskip,
sem smíðað hefir verið hér á landi.
Nokkuð yfir 60 fet að lengd milli
stafna og varð að stækka birgið að
mun svo hægt væri að srníða það þar
inm. Það ber 19 smálestir, en gang-
vélin hefir 38 hesta afl. Káeta er
]>ar handa nokkrum mönnum og ýms
þægindi betri og meiri en menn hafa
hér annars að venjast. Skipið er
sérlega traust og fært í allan sjó,
iafngott til innfjarðarflutninga sem
fiskiveiða á úthafi. Yfirsmiður að
því var Magnús Guðniundsson.
Frá Akurcyri. — Færeyingurinn
kafteinn Evcrsen, sem nú í nokkur tli seSJa a^ ser fofmenskunni,
ár hefir rekið hér herpinóta síldveiði'ef cinhver fvndist vel hæfur til að
Stjórnin í vandræðnm.
Borden stjórnarformaöur er far-
inn í sex vjkna ferðalag, sér til
hressingar og hvíldar. Hann vill
ekki láta trufla sig í því fríi, og
hefir ]>ví ekki látið uppi hvar hann
muni dvelja.. Hon. G. E. Foster
verður formaður stjómarinnar
meðan Borden er burtu. Sumir
segja, að Borden sé illa haldinn af
taugabilun, og tjáist sjúkdómur sá
stafa af ósamlyndi félaga hans í
ráðaneytinu og misklíð i flokkn-
um, sem bitnar mikið á stjórnar-
formanninum. Það er jafnvel
sagt, að hann ntuni vera viljugur ar liafa farið halloka bæðt fyrir
þeim og Mongoliumönnum, enda
hafa ]>eir haft í mörg horn að líta.
— Maður nokkur alþektur hefir j
haldið fyrirlestra í London og j
heldur því f ram, aö nýlendur
Breta, sérstaklega Ástralía og |
Canada, verði ekki teknar herskildi
af ncinni' þjóð nema ef til vill af
Bandarikjum, og færir fram þá
ástæðu, að sá sem vilji leggja þær
undir sig, verði að taka alt landið
og hafa það á sínu valdi. Þar sé
engin höfuðborg er beri svo mik-
inn ægishjálm yfir landið, að það j
sé unnið. þegar hún er tekin.
— Prinsinn af Walcs verður 21
árs i Júní 1915 og á ekki að hugsa
honum fyrir konuefni fyr en þá.
Honum er ætlað að ferðast um
nýlemlurnar það sumar, með líkri
tilhögun og höfð var, l>egar faðir
lians fór um rikið um aklamótin.
— Tibet heimar af Kína fult
sjálfstæði og skaðabætur að auki.
Ófjiður hefir staðið þeirra i milli
síðan Tíbet lýsti sjálfstæði sínu
meðan uppreisnin stóðn Kinverj-
Eigandi: P. O’CONNELL.
Fluttur!
Vegna þess að verkstæð-
ið sem eg hef haft að
undanförnu er orðið mér
ónóg, hef eg orðið að fá
mér stærra og betra pláss
sem er rétt fyrir noröan
William, á Sherbrooke.
Þetta vil eg biðja við-
skiftamenn mína aö at-
huga.
G.L.STEPHENSON
*' The PLmber”
Talsími Garry 2154
885 Sherbrook St., W’peg.